Những lưu ý khi cho trẻ uống rota cha mẹ cần biết sớm

08/06/2025 Theo dỗi Nutrihome trên google news Tác giả: Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome

Ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm, Rotavirus gây ra khoảng 111 triệu ca viêm dạ dày ruột, 2 triệu lượt nhập viện và tước đi sinh mạng của gần 600.000 trẻ em dưới 5 tuổi. Hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu với bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus. Vắc xin rota là biện pháp hữu hiệu giúp bảo vệ trẻ khỏi tiêu chảy cấp do Rotavirus. Vậy những lưu ý khi cho trẻ uống rota bố mẹ cần lưu ý là gì để đảm bảo an toàn và bảo vệ sức khỏe cho con? Cùng tìm hiểu thông tin trong bài viết này.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Phạm Văn Phú – Quản lý Y khoa khu vực 3 Đông Nam Bộ, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.

những lưu ý khi cho trẻ uống rota

Có nên cho bé uống rota?

Nên cho bé uống vắc-xin Rota. Đây là vắc-xin phòng tiêu chảy cấp do virus Rota, nguyên nhân hàng đầu gây mất nước, nhập viện và tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi. Vắc xin rota giúp:

  • Hiệu quả bảo vệ cao: Giảm hơn 85% nguy cơ tiêu chảy nặng, giảm rõ rệt tỷ lệ nhập viện.
  • An toàn, dễ sử dụng: Là dạng uống, không cần tiêm, ít tác dụng phụ.
  • Khó phòng ngừa bằng cách khác: Rửa tay, ăn chín uống sôi không đủ để ngăn virus Rota.

Rotavirus là tác nhân chính gây tiêu chảy cấp nặng ở trẻ dưới 5 tuổi, có thể dẫn đến mất nước, trụy mạch, thậm chí tử vong nếu không xử lý kịp thời. Virus lây lan mạnh qua tay, đồ chơi và bề mặt nhiễm khuẩn, khó phòng ngừa bằng vệ sinh thông thường. Vì vậy, uống vắc xin Rota là biện pháp phòng bệnh hiệu quả được WHO khuyến cáo. Tuy nhiên, những lưu ý khi cho trẻ uống rota như uống đúng lịch, không dùng khi trẻ có bệnh tiêu hóa nặng, theo dõi sau uống là yếu tố bắt buộc để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Tiêu chảy do Rotavirus là một dạng viêm dạ dày ruột cấp rất phổ biến, gây hơn 2 triệu ca nhập viện mỗi năm trên toàn cầu. Tại Việt Nam, mỗi năm có đến 6.800 trẻ tử vong vì căn bệnh này. Điều đáng lo ngại là tỷ lệ tiêm phòng rota còn thấp, trong khi đây là loại vắc xin uống, dễ sử dụng, ít tác dụng phụ và có thể phòng bệnh hiệu quả nếu được uống đúng thời điểm. Phụ huynh cần lưu ý không cho trẻ uống sau 8 tháng tuổi và tránh trộn lẫn các loại vắc xin rota khác nhau trong liệu trình.

Hiện tại, không có thuốc đặc hiệu nào để điều trị tiêu chảy cấp do Rotavirus và kháng sinh hoàn toàn không có tác dụng trong trường hợp này. Nếu không được xử lý kịp thời, bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như mất nước, rối loạn điện giải, suy dinh dưỡng và tử vong. Do đó, cách hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi bệnh là tiêm vắc xin phòng ngừa vào đúng thời điểm.

Vắc xin Rota là vắc xin phòng ngừa bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus gây ra. Vắc xin rota được bào chế dưới dạng uống nhằm kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể đặc hiệu chống lại Rotavirus, bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng nguy hiểm liên quan.

Hiệu quả của vắc xin rota đã được chứng minh trong nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ giảm đáng kể các ca nhập viện và tử vong liên quan đến tiêu chảy do rota. Cụ thể:

  • Trong các thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn, vắc xin RotaTeq đã được chứng minh có khả năng bảo vệ 98% chống lại bệnh viêm dạ dày ruột nghiêm trọng do rotavirus và bảo vệ đến 74% chống lại bệnh viêm dạ dày ruột ở bất kỳ mức độ nghiêm trọng nào sau khi uống vắc xin. Trẻ sơ sinh được uống vắc xin RotaTeq cũng giảm 94% khả năng phải đến bệnh viện cấp cứu và giảm 96% khả năng phải nhập viện trong hai năm đầu sau khi uống vắc xin.
  • Hai cuộc thử nghiệm lâm sàng cho thấy vắc xin Rotarix có khả năng bảo vệ từ 85 đến 96% chống lại bệnh viêm dạ dày ruột nặng do rotavirus và có hiệu quả 96% trong việc giảm số ca nhập viện do rotavirus.

Ngoài ra, các loại vắc xin phòng ngừa tiêu chảy do Rotavirus đều an toàn và được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng ở nhiều quốc gia. Vì vậy, việc cho trẻ uống vắc xin rota đầy đủ, đúng lịch không chỉ bảo vệ sức khỏe của trẻ mà còn giảm gánh nặng y tế cho gia đình và cộng đồng.

Có nên cho bé uống rota?

Rotavirus có khả năng lây lan từ người sang người, chủ yếu qua đường phân-miệng, tay, đồ chơi và bề mặt tiếp xúc.

Cho trẻ uống rota từ mấy tháng?

Thời điểm “vàng” để phòng ngừa Rotavirus cho trẻ là bắt đầu sớm từ 6 tuần tuổi. Bởi trẻ em từ 6 – 36 tháng tuổi thường là nhóm tuổi dễ nhiễm Rotavirus nhất do đây là giai đoạn trẻ bắt đầu khám phá thế giới xung quanh bằng cách bò, cầm nắm và đưa đồ vật vào miệng. Tuy nhiên, một số trẻ có thể nhiễm virus này sớm hơn, ngay từ trước 3 tháng tuổi. Vì vậy, thời điểm lý tưởng để phòng ngừa Rotavirus cũng như các biến chứng nghiêm trọng do bệnh gây ra là từ 6 tuần tuổi.

Tiêm vắc xin sớm giúp trẻ hình thành miễn dịch chống lại Rotavirus trước khi bước vào giai đoạn dễ nhiễm bệnh, nhất là khi bắt đầu ăn dặm. Những lưu ý khi cho trẻ uống rota gồm: bắt đầu từ 6 tuần tuổi và hoàn tất trước 8 tháng tuổi để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu. Sau mốc này, nguy cơ nhiễm virus tăng cao và không còn phù hợp để uống vắc xin. Vì vậy, cha mẹ cần đảm bảo trẻ được uống đầy đủ, đúng lịch nhằm giảm nguy cơ tiêu chảy nặng, bảo vệ sức khỏe ngay từ những tháng đầu đời.

Cho trẻ uống rota muộn có sao không?

Theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và nhà sản xuất, vắc xin rota cần được hoàn tất khi trẻ tròn 6 tháng hoặc 8 tháng tuổi (tùy thuộc vào loại vắc xin). Việc trẻ uống vắc xin rota trễ hơn so với thời gian khuyến cáo có thể làm giảm hiệu quả phòng bệnh và tăng nguy cơ mắc tiêu chảy cấp do Rotavirus cũng như các biến chứng nguy hiểm do bệnh gây ra.

Việc trì hoãn uống vắc xin khiến trẻ bỏ lỡ thời điểm được bảo vệ tốt nhất, trong khi Rotavirus lây lan rất nhanh qua tay, đồ chơi và môi trường nhiễm bẩn. Một nghiên cứu cho thấy mỗi 1ml phân của trẻ nhiễm có thể chứa hơn 1.000 tỷ Rotavirus. Những lưu ý khi cho trẻ uống rota gồm: tuân thủ lịch uống đúng thời điểm để phòng biến chứng nặng như mất nước, rối loạn điện giải, suy dinh dưỡng. Nếu trẻ đã quá tuổi khuyến cáo, phụ huynh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn phương án dự phòng phù hợp.

trẻ uống rota

Những lưu ý khi cho trẻ uống rota là vấn đề được nhiều bố mẹ đặc biệt quan tâm.

Lịch uống vắc xin ngừa rotavirus cho trẻ

1. Vắc xin Rotarix

Rotarix là vắc xin sống, giảm độc lực được chỉ định cho trẻ từ 6 tuần tuổi phòng viêm dạ dày – ruột do Rotavirus tuýp huyết thanh G1 và không phải G1. Mặc dù trong thành phần chỉ có 1 tuýp G1P tuy nhiên vắc xin có khả năng bảo vệ chéo tất cả các tuýp G1 và không phải G1 (G2, G3, G4, G9).

Vắc xin Rotarix (Bỉ) có lịch uống 2 liều liên tiếp cách nhau tối thiểu 4 tuần:

  • Liều đầu tiên có thể uống sớm lúc 6 tuần tuổi.
  • Cần hoàn thành phác đồ đến tròn 24 tuần tuổi (Muộn nhất là đến tròn 6 tháng tuổi).

Chống chỉ định:

  • Không dùng vắc xin Rotarix cho trẻ đã quá mẫn cảm ở lần uống đầu tiên hoặc với bất kỳ thành phần nào của vắc xin.
  • Không dùng cho trẻ có dị tật bẩm sinh về đường tiêu hóa vì có thể dẫn đến lồng ruột (như túi thừa Meckel).

2. Vắc xin RotaTeq

Rotateq là vắc xin sống giảm độc lực phòng ngừa Rotavirus, ngũ giá, dùng đường uống được chỉ định cho trẻ từ 7,5 tuần tuổi phòng viêm dạ dày – ruột do Rotavirus ở trẻ nhỏ gây ra bởi các tuýp vi-rút G1, G2, G3, G4 và các tuýp có chứa P1A (ví dụ như G9).

Vắc xin Rotateq (Mỹ) có lịch uống 3 liều, các liều cách nhau tối thiểu 4 tuần:

  • Liều đầu tiên khi trẻ được 7.5 tuần đến tròn 12 tuần tuổi.
  • Cần hoàn thành phác đồ muộn nhất đến trước 32 tuần.

Chống chỉ định:

  • Không dùng vắc xin cho trẻ khi có dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong vắc xin.
  • Không dùng liều tiếp theo nếu trẻ có biểu hiện mẫn cảm với lần uống vắc xin Rotateq trước.
  • Không dùng vắc xin Rotateq cho trẻ suy giảm miễn dịch kết hợp trầm trọng, vì đã có báo cáo về trường hợp viêm dạ dày ruột khi dùng vắc xin ở trẻ suy giảm miễn dịch kết hợp trầm trọng.

3. Vắc xin Rotavin – M1

Vắc xin Rotavin là vắc xin sống giảm độc lực có tác dụng phòng nguy cơ nhiễm virus Rota – nguyên nhân gây tình trạng tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ. Vắc xin có dung dịch màu hồng, được sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại, đạt các tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về vắc xin uống.

Vắc xin Rotavin có lịch uống 2 liều liên tiếp cách nhau tối thiểu 4 tuần:

  • Liều đầu tiên có thể uống sớm lúc 6 tuần tuổi.
  • Cần hoàn thành phác đồ muộn nhất đến trước 6 tháng.

Chống chỉ định:

  • Không dùng Rotavin cho trẻ quá mẫn sau khi uống liều vắc xin đầu tiên, hoặc quá mẫn với bất cứ thành phần nào của thuốc.
  • Không sử dụng vắc xin Rotavin nếu trẻ có bệnh lý nặng, cấp tính, sốt cao, trẻ đang bị tiêu chảy hoặc nôn.
  • Không sử dụng Rotavin cho trẻ bị dị tật bẩm sinh đường tiêu hóa, bị lồng ruột hay đang bị suy giảm miễn dịch nặng.
  • Vắc xin không dự kiến sử dụng ở người lớn. Không có chỉ định sử dụng vắc xin ở phụ nữ có thai và cho con bú.
  • Việc cho con bú không làm giảm hiệu quả của vắc xin, nên vẫn có thể cho con bú sau khi trẻ đã sử dụng vắc xin.

Cho trẻ uống rota ở đâu?

VNVC là địa điểm tiêm chủng uy tín được hàng chục triệu gia đình lựa chọn để cho trẻ uống vắc xin Rota và các loại vắc xin quan trọng khác. Với hệ thống hơn 100 trung tâm hiện đại trên 55 tỉnh thành, VNVC đảm bảo cung ứng đầy đủ vắc xin, kể cả loại khan hiếm, được bảo quản chuẩn GSP và Cold Chain nghiêm ngặt. Những lưu ý khi cho trẻ uống rota như đúng lịch, đủ liều, an toàn được đội ngũ chuyên môn VNVC tư vấn kỹ lưỡng, giúp phụ huynh an tâm bảo vệ sức khỏe con trong giai đoạn dễ mắc bệnh nhất.

cho bé uống rota

Quy trình tiêm chủng tại VNVC được xây dựng khoa học với 8 bước an toàn, tuân thủ nghiêm ngặt các quy định từ Bộ Y tế. Các trung tâm tiêm chủng của VNVC vận hành theo nguyên tắc một chiều, kiểm soát nhiễm khuẩn chặt chẽ, giúp khách hàng tiết kiệm thời gian và đảm bảo hiệu quả tiêm chủng tối ưu. Người tiêm sẽ được khám sàng lọc kỹ càng bởi đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm trước khi được chỉ định loại vắc xin phù hợp.

Trong phòng tiêm, điều dưỡng viên luôn kiểm tra và xác nhận thông tin liên quan đến vắc xin cùng Khách hàng, đồng thời giải thích rõ về các phản ứng phụ có thể xảy ra. Sau tiêm, Khách hàng được yêu cầu ở lại theo dõi sức khỏe ít nhất 30 phút tại trung tâm, sau đó nhân viên y tế sẽ hướng dẫn chăm sóc tại nhà trong 48 giờ tiếp theo để đảm bảo an toàn tối đa.

Các trung tâm VNVC được thiết kế rộng rãi, sạch sẽ và trang bị cơ sở vật chất hiện đại đạt tiêu chuẩn 5 sao, bao gồm phòng khám, phòng tiêm và khu vực theo dõi sau tiêm đầy đủ thiết bị y tế. Không gian thoải mái và tiện nghi giúp nâng cao trải nghiệm khách hàng, đồng thời đảm bảo đội ngũ y tế có thể xử lý kịp thời và an toàn mọi tình huống khẩn cấp.

VNVC còn mang đến nhiều tiện ích miễn phí nhằm tạo sự tiện lợi cho Khách hàng như khu vui chơi an toàn cho trẻ, khăn giấy ướt/khô, tã/bỉm cao cấp, nước uống tinh khiết, wifi tốc độ cao, sạc điện thoại và hỗ trợ phí gửi xe. Những dịch vụ này giúp các gia đình luôn cảm thấy thoải mái và hài lòng mỗi khi đến tiêm chủng tại VNVC.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về các loại những lưu ý khi cho trẻ uống rota tại VNVC, quý Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với VNVC thông qua hotline 028.7102.6595 hoặc inbox qua fanpage facebook VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em & Người lớn hoặc đến ngay các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc để được nhân viên chăm sóc Khách hàng hướng dẫn chi tiết, được bác sĩ thăm khám sàng lọc, tư vấn sức khỏe và chỉ định tiêm ngừa phù hợp. Tra cứu trung tâm tiêm chủng VNVC gần nhất tại đây.

Những lưu ý khi cho trẻ uống rota

1. Uống đúng thời điểm

  • Liều đầu tiên: từ 6 tuần tuổi.
  • Liều cuối cùng: trước 8 tháng tuổi (không uống sau 8 tháng do nguy cơ biến chứng tăng).
  • Uống càng sớm càng tốt để bảo vệ trước khi trẻ tiếp xúc nhiều với môi trường.

2. Không cần nhịn ăn trước khi uống

  • Trẻ vẫn có thể bú mẹ hoặc uống sữa công thức bình thường.
  • Không cần kiêng ăn, kiêng uống.

3. Chuẩn bị trước khi cho trẻ uống rota

  • Mang theo sổ tiêm chủng, sổ khám sức khỏe, đơn thuốc gần đây (nếu có).
  • Đây là những lưu ý khi cho trẻ uống rota quan trọng để bác sĩ đánh giá trẻ có đủ điều kiện uống hay không.
  • Nên ghi sẵn câu hỏi cần tư vấn để được giải đáp rõ ràng trong buổi tiêm.
  • Việc chuẩn bị kỹ giúp tiết kiệm thời gian và đảm bảo an toàn tiêm chủng.

4. Không cần uống lại nếu nôn

  • Nếu trẻ nôn ngay sau uống, không cần uống lại liều đó. Chỉ cần theo dõi.
  • Không tự ý bổ sung liều nếu không có chỉ định từ bác sĩ.
  • Đây là một trong những lưu ý quan trọng khi cho trẻ uống rota để tránh quá liều hoặc phản ứng không mong muốn.
cho trẻ uống rota

Nếu trẻ nôn hoặc trớ ngay sau uống, không cần uống lại. Chỉ cần theo dõi.

5. Theo dõi sau uống

  • Theo dõi tại cơ sở y tế ít nhất 30 phút.
  • Trẻ có thể rối loạn tiêu hóa nhẹ, tiêu chảy thoáng qua, nôn, quấy khóc.
  • Phản ứng thường tự hết sau 1–2 ngày, không cần điều trị.
  • Nếu trẻ có biểu hiện sốt cao, nôn nhiều, tiêu chảy ra máu, chướng bụng, quấy khóc bất thường cần đưa đi khám ngay.
  • Đây là những lưu ý khi cho trẻ uống rota giúp theo dõi và phản ứng kịp thời.

6. Không dùng nếu trẻ mắc các bệnh sau

  • Tiền sử lồng ruột, dị tật bẩm sinh đường ruột.
  • Suy giảm miễn dịch nặng.
  • Đang tiêu chảy cấp, nôn ói nhiều, sốt cao.

7. Không trộn lẫn vắc xin giữa các hãng

  • Tuân thủ đúng loại đã dùng từ đầu (Rotateq hoặc Rotarix).
  • Không tự ý đổi hãng giữa các liều nếu không có chỉ định của bác sĩ.

8. Tham khảo bác sĩ nếu đã trễ lịch

  • Nếu trẻ đã quá thời điểm khuyến cáo, cần hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn hướng phòng bệnh phù hợp.

Cách chăm sóc trẻ sau khi uống vaccine

Sau khi trẻ uống vắc xin, bố mẹ cần cho trẻ ở lại điểm tiêm chủng ít nhất 30 phút để được theo dõi các phản ứng sau uống vắc xin Rota ngay lập tức như nôn, tiêu chảy nặng hoặc dấu hiệu dị ứng. Nếu trẻ có biểu hiện bất thường, cần thông báo ngay cho nhân viên y tế để được can thiệp và xử lý kịp thời.

Tại nhà, bố mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của trẻ trong 48 giờ tiếp theo. Nếu trẻ bị tiêu chảy nhẹ hoặc nôn trớ, hãy đảm bảo bổ sung nước và điện giải để tránh mất nước. Trẻ nên được nghỉ ngơi đầy đủ, tránh các hoạt động mạnh. Trong trường hợp trẻ sốt nhẹ, bố mẹ có thể chườm mát hoặc dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ.

Bên cạnh đó, nên duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, tiếp tục cho trẻ bú mẹ hoặc uống sữa công thức như bình thường. Nếu trẻ đã ăn dặm, hãy ưu tiên các món ăn mềm, dễ tiêu hóa. Đồng thời, tránh để trẻ tiếp xúc với môi trường đông người hoặc các tác nhân gây bệnh trong vài ngày đầu sau uống vắc xin.

Việc chăm sóc cẩn thận không chỉ giúp trẻ hồi phục tốt hơn mà còn tăng cường hiệu quả phòng bệnh của vắc xin. Nếu bố mẹ hoặc người giám hộ trẻ phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường kéo dài hoặc nghiêm trọng nào, hãy đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được kiểm tra và điều trị kịp thời.

Để bảo vệ trẻ khỏi tiêu chảy cấp nguy hiểm do Rotavirus, phụ huynh cần nắm rõ những lưu ý khi cho trẻ uống rota và chủ động tiêm đúng lịch. Tại VNVC, trẻ được uống vắc xin chính hãng, bảo quản chuẩn GSP, quy trình an toàn tuyệt đối và không lo hết thuốc. Đặc biệt, dịch vụ nhắc lịch tiêm miễn phí giúp cha mẹ không bỏ lỡ “thời điểm vàng” bảo vệ con. Đặt lịch tại VNVC ngay hôm nay để trẻ được chăm sóc chu đáo và an toàn từ những liều vắc xin đầu đời.

Đánh giá bài viết
19:16 08/06/2025
Nguồn tham khảo
  1. Parashar, U. D., Hummelman, E. G., Bresee, J. S., Miller, M. A., & Glass, R. I. (2003). Global illness and deaths caused by rotavirus disease in children. Emerging infectious diseases, 9 (5), 565–572. https://doi.org/10.3201/eid0905.020562
  2. About Rotavirus vaccine: for providers. (n.d.). Centers for Disease Control and Prevention (CDC). https://www.cdc.gov/vaccines/vpd/rotavirus/hcp/about-vaccine.html
  3. Prevention of rotavirus gastroenteritis among infants and children Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). (2009, February 6). Centers for Disease Control and Prevention (CDC). https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/rr5802a1.htm