Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
HPV là nguyên nhân hàng đầu gây ra nhiều bệnh lý và ung thư nguy hiểm như sùi mào gà, ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư hầu họng…. Các chuyên gia khuyến cáo, tiêm vắc xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả các bệnh nguy hiểm do HPV gây ra. Vậy tiêm HPV phòng bệnh gì? Có phòng ngừa đầy đủ các bệnh do HPV gây ra hay không? Cùng chuyên gia giải đáp chi tiết qua bài viết dưới đây.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS Nguyễn Văn Mác Toàn – Quản lý Y khoa vùng 1 miền Trung – Tây Nguyên, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.
Vắc xin HPV hoạt động dựa trên công nghệ tái tổ hợp, sử dụng các hạt giả virus (VLPs) cấu tạo từ protein L1 – thành phần bề mặt của virus gây u nhú ở người. Mặc dù không chứa vật chất di truyền và hoàn toàn không gây bệnh, các VLPs này vẫn kích thích hệ miễn dịch tạo kháng thể đặc hiệu, giống như phản ứng với virus thật. Nhờ đó, cơ thể hình thành hàng rào bảo vệ chủ động trước nguy cơ nhiễm HPV.
Ngay sau khi tiêm, hệ miễn dịch nhanh chóng nhận diện các VLPs là tác nhân lạ và sản sinh kháng thể để tiêu diệt. Các kháng thể này được lưu trữ lâu dài trong máu, duy trì cơ chế “nhớ miễn dịch,” sẵn sàng chống lại virus gây gây u nhú khi cơ thể tiếp xúc với các chủng có nguy cơ gây bệnh. Cơ chế này giúp giải thích rõ ràng câu hỏi tiêm HPV phòng bệnh gì trong bối cảnh phòng ngừa chủ động.
Ngoài tác dụng kích hoạt miễn dịch mạnh mẽ, vắc xin còn tạo hiệu ứng bảo vệ kéo dài nhiều năm sau khi tiêm. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh hiệu lực miễn dịch có thể duy trì trong vài chục năm, mang lại lợi ích dài hạn trong việc phòng các bệnh do HPV gây ra, đặc biệt là các bệnh lý ung thư nguy hiểm.
Tiêm HPV giúp phòng ngừa các bệnh lý nghiêm trọng do virus gây u nhú ở người gây ra, trong đó nổi bật nhất là:
Tiêm vắc xin HPV là biện pháp an toàn, hiệu quả và tiết kiệm nhất để phòng ngừa ung thư cổ tử cung – căn bệnh có tỷ lệ tử vong rất cao ở phụ nữ. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), virus u nhú là nguyên nhân chính gây ra 70% các ca ung thư cổ tử cung, chủ yếu là type 16 và 18. Sau khi xâm nhập vào cơ thể, những chủng virus này có thể gây tổn thương tế bào cổ tử cung và kích hoạt các biến đổi di truyền, dẫn đến ung thư.
Việc tiêm vắc xin giúp cơ thể sản sinh kháng thể đặc hiệu, chủ động chống lại sự tấn công của virus, từ đó giảm thiểu nguy cơ hình thành ung thư cổ tử cung. Tiêm phòng trước khi cơ thể tiếp xúc với virus, đặc biệt là trước khi có quan hệ tình dục lần đầu, có thể giúp bảo vệ gần như tuyệt đối khỏi các tổn thương tiền ung thư và ung thư do HPV gây ra.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm thế giới ghi nhận hơn 500.000 trường hợp mắc ung thư cổ tử cung mới.
Mặc dù ít phổ biến hơn ung thư cổ tử cung, virus gây u nhú vẫn có thể gây ung thư âm đạo. Phụ nữ có tiền sử nhiễm HPV hoặc có hệ miễn dịch yếu có nguy cơ cao hơn. Theo thống kê, khoảng 70 – 75% các trường hợp ung thư âm đạo được phát hiện liên quan đến HPV, đặc biệt là chủng 16 và 18. Virus này xâm nhập vào các tế bào niêm mạc âm đạo và gây ra các thay đổi tiền ung thư, dẫn đến sự hình thành ung thư ở những giai đoạn muộn hơn.
Tiêm vắc xin HPV không chỉ giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc ung thư âm đạo mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống của phụ nữ.
Ung thư âm hộ là một loại ung thư hiếm gặp ở khu vực sinh dục ngoài, cũng có liên quan mật thiết đến các chủng HPV nguy cơ cao. Đặc biệt là HPV 16, loại virus này được tìm thấy trong khoảng 50% các trường hợp ung thư âm hộ.
Nhờ vào cơ chế bảo vệ của vắc xin, nguy cơ nhiễm các chủng nguy hiểm này được giảm thiểu, từ đó hạn chế đáng kể số ca ung thư âm hộ trên phạm vi toàn cầu.
Cả nam và nữ đều có thể mắc ung thư hậu môn do nhiễm HPV. Virus gây u nhú ở người có liên quan đến hơn 90% các ca ung thư hậu môn. Trong đó, HPV 16 là chủng phổ biến nhất được phát hiện. Ung thư hậu môn đang dần trở nên phổ biến hơn ở cả nam và nữ, với nguy cơ cao hơn ở những người có hệ miễn dịch yếu, quan hệ đồng giới nam – nam và những người mắc HIV/AIDS bị suy giảm miễn dịch.
Việc tiêm vắc xin HPV từ sớm không chỉ giúp cá nhân tự bảo vệ bản thân mà còn giảm thiểu nguy cơ lây lan virus trong cộng đồng, góp phần kiểm soát hiệu quả bệnh lý này.
Được xem là một trong những tác động ít được biết đến nhưng nguy hiểm của HPV, ung thư vòm họng (bao gồm ung thư hầu họng và amidan) ngày càng gia tăng, đặc biệt ở các quốc gia phát triển. HPV 16 được xác định là nguyên nhân chính trong khoảng 60 – 70% các trường hợp ung thư vòm họng.
Trong đó, quan hệ tình dục bằng miệng là con đường chủ yếu lây nhiễm virus, và tình trạng nhiễm tuýp 16 tại vùng miệng có thể dẫn đến sự phát triển tế bào ung thư. Tiêm vắc xin HPV là giải pháp phòng ngừa hiệu quả, đặc biệt là trước khi cơ thể tiếp xúc với virus.
Nam giới cũng có thể mắc ung thư dương vật do nhiễm HPV, mặc dù căn bệnh này ít phổ biến hơn các loại ung thư khác. Khoảng 50% các trường hợp ung thư dương vật liên quan đến sự nhiễm HPV, đặc biệt là type 16 và 18. Những người có nhiều bạn tình hoặc có quan hệ tình dục không an toàn có nguy cơ cao hơn mắc phải tình trạng này.
Mặc dù nguy cơ mắc ung thư dương vật thấp, nhưng vai trò của vắc xin HPV trong việc bảo vệ nam giới khỏi sự tấn công của virus là không thể phủ nhận. Việc tiêm phòng không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn giảm nguy cơ lây nhiễm HPV sang bạn tình.
Mụn cóc sinh dục là một trong những bệnh lý phổ biến nhất do HPV nguy cơ thấp (chủng 6 và 11) gây ra. Mặc dù không nguy hiểm như ung thư, nhưng mụn cóc sinh dục có thể gây khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý và thể chất.
Vắc xin HPV cung cấp khả năng bảo vệ cơ thể người được tiêm khỏi sự xâm nhập của các chủng HPV nguy cơ thấp gây mụn cóc sinh dục. Hiệu quả phòng ngừa của vắc xin lên đến 90%, giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc bệnh lý này ở cả nam và nữ.
Đây là một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, gây ra bởi các chủng nguy cơ thấp như type 6 và 11. HPV xâm nhập và tấn công đến các tế bào biểu mô của người bệnh, tạo nên các khối u lành tính trong đường hô hấp, khiến người bệnh khó thở, giọng khàn và phải đối mặt với nhiều can thiệp y tế liên tục để loại bỏ khối u.
Tiêm vắc xin HPV không chỉ giúp hạn chế sự lây nhiễm mà còn góp phần giảm nguy cơ phát triển bệnh lý này. Ở những quốc gia áp dụng tiêm phòng rộng rãi, tỷ lệ mắc RRP đã giảm đáng kể, khẳng định hiệu quả của vắc -xin trong việc bảo vệ đường hô hấp.
Vắc xin HPV tạo “lá chắn miễn dịch” lâu dài, kéo dài ít nhất 10 – 15 năm sau khi tiêm.
Hiện nay, có 3 loại vắc xin HPV đang được sử dụng rộng rãi trên thế giới, bao gồm: vắc xin Cervarix, Gardasil và Gardasil 9. Tại Việt Nam, Bộ Y tế phê duyệt lưu hành rộng rãi 2 loại vắc xin là Gardasil và Gardasil 9 nhờ hiệu quả phòng ngừa cao và phạm vi bảo vệ rộng vượt trội so với loại vắc xin còn lại.
Cả hai đều cho hiệu quả cao trong phòng ngừa các chủng HPV nguy cơ cao – nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung và nhiều bệnh lý ác tính khác. Gardasil bảo vệ 4 chủng, trong khi Gardasil 9 mở rộng phạm vi lên 9 chủng, bao phủ đến 90% tác nhân gây bệnh liên quan đến virus gây u nhú ở người, giúp tăng mức độ bảo vệ cho người tiêm.
Cả hai loại vắc xin đều kích thích hệ miễn dịch sinh kháng thể đặc hiệu chống lại protein cấu trúc vỏ virus, từ đó ngăn ngừa hiệu quả nguy cơ nhiễm HPV. Tỷ lệ bảo vệ với các tổn thương tiền ung thư do 16 và 18 gây ra đạt 90–100%, đặc biệt cao ở người tiêm vắc xin trước tuổi dậy thì. Miễn dịch tạo ra có thể kéo dài ít nhất từ 10–15 năm hoặc lâu hơn.
| Tên vắc xin | Số chủng phòng ngừa | Các chủng được phòng ngừa | Bệnh lý phòng ngừa chính |
| Cervarix (2-valent) | 2 chủng | 16, 18 | Ung thư cổ tử cung |
| Gardasil (4-valent) | 4 chủng | 6, 11, 16, 18 | Ung thư cổ tử cung, ung thư sinh dục, mụn cóc sinh dục (sùi mào gà) |
| Gardasil 9 (9-valent) | 9 chủng | 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58 | Ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, hậu môn, hầu họng, mụn cóc sinh dục; hiệu quả rộng nhất |
Tiêm HPV là giải pháp hiệu quả giúp ngăn ngừa ung thư cổ tử cung, mụn cóc sinh dục và nhiều bệnh nguy hiểm do virus HPV gây ra. Chủ động tiêm vắc xin tại VNVC, bạn được đảm bảo nguồn vắc xin chính hãng, lịch tiêm linh hoạt, giá ưu đãi cùng hệ thống theo dõi nhắc lịch tự động. Bảo vệ sức khỏe từ sớm chính là món quà vô giá cho tương lai. Đặt lịch tiêm ngay tại VNVC để an tâm bảo vệ bản thân và người thân yêu.
Tiêm vắc xin HPV là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa các bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến virus gây gây u nhú ở người. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả phòng bệnh tối đa, cần phải chú ý đến một số yếu tố quan trọng trong quá trình tiêm phòng.
Một trong những quyết định quan trọng khi tiêm phòng HPV là lựa chọn loại vắc xin phù hợp. Gardasil 9 hiện được coi là loại vắc xin HPV thế hệ mới – vắc xin “bình đẳng giới”, bảo vệ cả nam và nữ giới khỏi 9 chủng khác nhau: hai chủng nguy cơ thấp là 6, 11 (gây mụn cóc sinh dục) và bảy chủng nguy cơ cao là 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58, vốn là nguyên nhân gây ra khoảng 90% các ca ung thư cổ tử cung và nhiều loại ung thư khác như ung thư hậu môn, âm hộ, âm đạo và vòm họng.
So với các vắc-xin thế hệ trước như Gardasil 4 (chỉ bảo vệ chống lại một số chủng HPV chính), Gardasil 9 có phạm vi bảo vệ toàn diện hơn, mang lại hiệu quả phòng bệnh cao hơn. Đặc biệt, Gardasil 9 không chỉ hướng đến ung thư cổ tử cung mà còn bảo vệ khỏi các bệnh lý khác liên quan đến các chủng ít phổ biến hơn nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ đáng kể.
Bên cạnh đó, vắc xin Gardasil 9 được mở rộng chỉ định tiêm ngừa cho cả nam và nữ giới từ 27 – 45 tuổi, phạm vi chỉ định rộng hơn so với vắc xin Gardasil (chỉ tiêm cho nữ từ 9 – 26 tuổi).
Để phát huy tối đa khả năng bảo vệ, việc tiêm vắc xin HPV cần tuân thủ đúng phác đồ khuyến cáo về số mũi và khoảng cách giữa các liều. Việc tiêm đủ liều đúng lịch giúp hệ miễn dịch tạo đủ kháng thể chống lại các chủng virus nguy cơ cao. Ngược lại, tiêm sai thời điểm hoặc bỏ sót liều có thể làm giảm hiệu quả phòng bệnh. Sau mỗi mũi tiêm, người được tiêm nên được theo dõi tối thiểu 15 phút để kiểm soát các phản ứng bất thường, dù biến chứng nghiêm trọng rất hiếm gặp.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo nên tiêm vắc xin HPV càng sớm càng tốt trong độ tuổi khuyến cáo, tốt nhất là từ 9 đến 14 tuổi. Đây là thời điểm lý tưởng để tiêm vắc xin, trước khi trẻ bắt đầu có bất kỳ hình thức quan hệ tình dục hoặc tiếp xúc với virus gây gây u nhú. Đây là thời điểm cơ thể chưa có phơi nhiễm nào với virus và khả năng đáp ứng miễn dịch của trẻ bước vào giai đoạn cao nhất, mang lại hiệu quả bảo vệ gần như tuyệt đối.
Việc tiêm sớm không chỉ bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ nhiễm các chủng HPV nguy hiểm mà còn giúp ngăn chặn sự lây lan virus trong cộng đồng. Tuy nhiên, nếu đã quá độ tuổi này và chưa tiêm phòng, vẫn có thể tiêm vắc xin HPV đến 45 tuổi.
Dù đã hoàn tất lịch tiêm vắc xin HPV, việc tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ vẫn rất quan trọng. Nguyên nhân là vắc xin không bảo vệ toàn bộ hơn 200 chủng virus, kể cả Gardasil 9 cũng chỉ bao phủ 9 type phổ biến. Ngoài ra, hiệu quả miễn dịch có thể giảm do yếu tố cơ địa, lối sống hoặc tình trạng suy giảm miễn dịch. Do đó, duy trì khám phụ khoa định kỳ là giải pháp bổ trợ cần thiết để phát hiện sớm nguy cơ và bảo vệ sức khỏe sinh sản một cách toàn diện.
Tầm soát định kỳ, như xét nghiệm HPV DNA test hoặc Pap smear (phết tế bào cổ tử cung), giúp phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư hoặc những thay đổi bất thường ở cổ tử cung và các khu vực khác, từ đó điều trị kịp thời trước khi bệnh tiến triển. Tùy theo độ tuổi và tiền sử sức khỏe, bác sĩ có thể đề xuất lịch trình khám phù hợp, thường là mỗi 1 – 3 năm/lần đối với phụ nữ đã có quan hệ tình dục.
Khám sức khỏe định kỳ có thể phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm HPV, nhằm kịp thời điều trị trước khi bệnh tiến triển thành ung thư.
Tiêm vắc xin HPV là bước tiến lớn của y học trong việc giảm nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung và các bệnh lý khác liên quan khác. Hiểu rõ tiêm HPV phòng bệnh gì sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn và kịp thời. Sự kết hợp giữa vắc xin và tầm soát ung thư không chỉ giúp bảo vệ trước những căn bệnh nguy hiểm mà còn mang lại sự tự tin, an tâm về sức khỏe cho mỗi cá nhân và cộng đồng. Đây chính là trách nhiệm sức khỏe mà mỗi người nên theo đuổi – bảo vệ hôm nay để sống khỏe mạnh hơn trong tương lai.
