Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Trong giai đoạn đầu đời, hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu, chưa đủ khả năng tự bảo vệ khỏi các tác nhân gây bệnh từ môi trường xung quanh. Chính vì vậy, tiêm các loại vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi là biện pháp hiệu quả, an toàn, tiết kiệm nhất giúp cơ thể trẻ phát triển kháng thể, tạo “hàng rào” bảo vệ vững chắc trước những mối đe dọa từ môi trường bên ngoài. Đồng thời, việc tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch còn góp phần quan trọng trong việc ngăn chặn sự bùng phát của các dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Bài viết được sự tư vấn chuyên môn của BS Hà Mạnh Cường – Quản lý Y khoa vùng 3 khu vực miền Trung – Tây Nguyên, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.
Tiêm chủng vắc xin đóng vai trò then chốt trong phòng ngừa bệnh truyền nhiễm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Theo UNICEF, tiêm chủng cứu sống 4,4 triệu người mỗi năm. Tỷ lệ tiêm cao giúp xây dựng miễn dịch cộng đồng, góp phần xóa sổ nhiều bệnh nguy hiểm. Tại Việt Nam, chương trình tiêm chủng mở rộng suốt 43 năm qua đạt tỷ lệ trên 90% ở trẻ dưới 1 tuổi, cứu sống và bảo vệ hàng triệu trẻ em.
Chuyên gia của Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, trẻ em dưới 1 tuổi là đối tượng rất cần được tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch. Bởi trẻ khi mới chào đời có thể chống chọi các tác nhân nguy hiểm từ môi trường bên ngoài là do nhận được lượng kháng thể thụ động mẹ truyền qua trong giai đoạn mang thai và qua sữa mẹ sau sinh. Tuy nhiên, theo nghiên cứu lượng kháng thể này sẽ giảm dần sau khoảng 3-6 tháng sau sinh nên việc tiêm vắc xin đầy đủ là rất quan trọng để bổ sung kháng thể bảo vệ trẻ.
Do đó, bố mẹ hoặc người giám hộ trẻ cần bám sát lịch tiêm và ghi nhớ các vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi để đảm bảo trẻ được tiêm vắc xin đủ liều, đúng lịch giúp ngăn chặn các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trong những năm tháng đầu đời, giảm thiểu tỷ lệ gặp các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là tử vong. Nếu tiêm trễ trẻ có nguy cơ cao mắc bệnh và trở thành nguồn lây bệnh cho người khác, đặc biệt là những người lớn tuổi, người có hệ miễn dịch yếu, phụ nữ có thai hoặc chưa được tiêm vắc xin đầy đủ.
Dưới đây là danh sách các loại vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi được Bộ Y tế khuyến cáo bố mẹ cần tiêm cho trẻ để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm:
Vắc xin phòng Lao (BCG – Việt Nam) là vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi được Bộ Y tế khuyến cáo tiêm trong 24 giờ sau sinh, giúp hệ miễn dịch sớm nhận diện và tiêu diệt trực khuẩn lao. Chỉ cần tiêm 1 mũi duy nhất, vắc xin giúp phòng bệnh Lao và các biến chứng nguy hiểm như bại não, tổn thương thần kinh, sa sút trí tuệ, rối loạn tâm thần, liệt tay chân, động kinh, bảo vệ sức khỏe lâu dài cho trẻ.
Bộ Y tế khuyến cáo tiêm vắc xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh trong 24 giờ đầu sau sinh để ngăn ngừa lây nhiễm từ mẹ sang con. Đây là “thời gian vàng” giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ 90% tiến triển thành viêm gan B mạn tính, trong đó 25% có nguy cơ tử vong do ung thư gan hoặc xơ gan, đảm bảo sức khỏe lâu dài cho trẻ.
Tại Việt Nam, vắc xin viêm gan B được cấp phép lưu hành gồm vắc xin Euvax (Hàn Quốc)/Engerix B (Bỉ)/Heberbiovac (Cuba)/Gene-HBvax (Việt Nam).
Tại Việt Nam, vắc xin 6 trong 1 đang lưu hành 2 loại là vắc xin Infanrix Hexa (Bỉ) và Hexaxim (Pháp) giúp phòng ngừa 6 bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm ở trẻ dưới 1 tuổi là bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, Hib và viêm gan B.
Đối với vắc xin 5 trong 1, Việt Nam đang lưu hành vắc xin sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng của Quốc gia và vắc xin dịch vụ. Cụ thể:
Trẻ dưới 1 tuổi có hệ miễn dịch non nớt, chưa hoàn thiện nên có nguy cơ cao bị các tác nhân gây hại đến từ môi trường bên ngoài tấn công, trong đó có Rotavirus. Thống kê trên thế giới có khoảng 1.7 tỷ trẻ em mắc bệnh tiêu chảy cấp khiến 525.000 trường hợp không qua khỏi, hầu hết tập trung ở nhóm trẻ dưới 5 tuổi mỗi năm. Riêng tại Việt Nam, Rotavirus cũng khiến 500.000 đến 700.000 trẻ em mắc tiêu chảy cấp hàng năm và được Bộ Y tế xếp vào nhóm bệnh truyền nhiễm nhóm B.
Trẻ bị tiêu chảy cấp bị nôn và tiêu chảy nhiều, dẫn đến mất nước. Nếu không được chăm sóc và điều trị kịp thời trẻ có nguy cơ mất nước và muối, dẫn đến trụy tim mạch, thậm chí là tử vong. Chính vì vậy, Bộ Y tế khuyến cáo trẻ dưới 1 tuổi cần được uống vắc xin Rotavirus để bảo vệ sức khỏe trẻ, đồng thời giúp giảm sự lây lan của virus trong cộng đồng, tạo “hàng rào miễn dịch” vững chắc để bảo vệ những người chưa được tiêm phòng.
Các loại vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi phòng ngừa tiêu chảy cấp do Rotavirus tại nước ta là: vắc xin Rotateq (Mỹ), vắc xin Rotarix (Bỉ), vắc xin Rotavin (Việt Nam) đều là dạng vắc xin uống nên việc chủng ngừa cho trẻ nhỏ rất đơn giản, dễ dàng.
Phế cầu khuẩn là tác nhân hàng đầu gây bệnh nguy hiểm như viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết ở trẻ em và người lớn, với tỷ lệ tử vong cao nếu không điều trị kịp thời. Đặc biệt, phế cầu khuẩn ngày càng kháng đa kháng sinh, tiếp tục nhân lên dù dùng thuốc liều cao hoặc phối hợp nhiều loại kháng sinh, khiến việc điều trị và phục hồi sức khỏe khó khăn hơn rất nhiều.
Chính vì vậy, bố mẹ nên chủ động tiêm vắc xin phế cầu cho trẻ từ 6 tuần tuổi để tạo miễn dịch chủ động giúp phòng ngừa các bệnh do phế cầu khuẩn gây ra. Hiện vắc xin phòng các bệnh do phế cầu khuẩn không có trong chương trình Tiêm chủng mở rộng, chỉ có trong tiêm chủng dịch vụ với loại vắc xin là Synflorix (Bỉ) và Prevenar 13 (Bỉ)
Bố mẹ nên chủ động tiêm vắc xin phế cầu cho trẻ từ 6 tuần tuổi để tạo miễn dịch chủ động giúp phòng ngừa các bệnh do phế cầu khuẩn gây ra.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, viêm màng não là bệnh nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương cực kỳ nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên. Virus và vi khuẩn là hai nguyên nhân chính gây bệnh nặng, tử vong nhanh trong 24 giờ. Người sống sót vẫn có thể mang di chứng suốt đời như bại liệt, điếc, mù lòa, thiểu năng trí tuệ. Tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu tuýp B, BC và ACYW là biện pháp phòng bệnh hiệu quả, an toàn và tiết kiệm cho trẻ dưới 1 tuổi.
Tại Việt Nam, vắc xin thế hệ mới Bexsero (Bỉ) được cấp phép sử dụng để phòng ngừa viêm màng não mô cầu tuýp B cho trẻ từ 2 tháng tuổi, vắc xin VA-Mengoc-BC (Cu Ba) được sử dụng để phòng ngừa viêm màng não mô cầu tuýp B,C cho trẻ từ 6 tháng tuổi và vắc xin Menactra (Mỹ) phòng viêm màng não mô cầu do tuýp huyết thanh A,C,Y,W-135 cho trẻ từ 9 tháng tuổi.
Cúm là bệnh phổ biến nhưng rất nguy hiểm nếu biến chứng. Trẻ em dưới 1 tuổi mắc cúm có thể gặp phải những biến chứng nguy hiểm và nghiêm trọng hơn so với trẻ lớn và người trưởng thành như viêm phổi, viêm họng, viêm phế quản, viêm xoang, viêm tai giữa, viêm cơ tim, nhiễm trùng huyết… và đặc biệt, cúm có nguy cơ gây tử vong cao ở trẻ em mắc các bệnh lý bẩm sinh.
Theo thống kê từ Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm cúm mùa gây ra 5-10% trường hợp mắc ở người lớn và 20-30% trường hợp ở trẻ em. Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận khoảng 1 – 1,8 triệu người mắc cúm mùa. Chính vì vậy, theo các chuyên gia, bố mẹ cần chủ động tiêm phòng vắc xin cúm cho trẻ từ 6 tháng tuổi để giúp ngăn chặn các rủi ro không mong muốn do cúm gây ra, tránh được các biến chứng nghiêm trọng dẫn đến tử vong.
Hiện nay, có 2 loại vắc xin cúm mùa được cấp phép và lưu hành tại Việt Nam là vắc xin cúm Tứ giá thế hệ mới Vaxigrip Tetra (Pháp) và Influvac Tetra (Hà Lan).
Viêm não Nhật Bản là bệnh nhiễm trùng não do virus gây ra, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ dưới 1 tuổi. Bởi trẻ nhỏ có hệ miễn dịch non nớt, chưa phát triển hoàn thiện rất dễ bị tấn công bởi virus và có nguy cơ gặp phải các di chứng thần kinh lâu dài hoặc thậm chí tử vong. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ tử vong của viêm não Nhật Bản ở trẻ em có thể lên tới 30%, và trong số những trẻ sống sót, khoảng 30-50% gặp phải các di chứng nghiêm trọng như khuyết tật trí tuệ, động kinh và rối loạn hành vi.
Chính vì vậy, việc tiêm phòng viêm não Nhật Bản là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ dưới 1 tuổi khỏi căn bệnh nguy hiểm này. Hiện nay, có 1 loại vắc xin viêm não Nhật Bản cho trẻ em dưới 1 tuổi và người lớn được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam là vắc xin Imojev (Thái Lan).
Vắc xin Imojev (Thái Lan) được chỉ định tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi phòng bệnh viêm não Nhật Bản.
Sởi là bệnh cấp tính lây nhanh qua đường hô hấp, với biểu hiện sốt, ho, phát ban, mắt đỏ, nhạy cảm ánh sáng. Trẻ nhỏ dễ mắc sởi do chưa có kháng thể đặc hiệu, nguy cơ gặp biến chứng nặng như viêm tai giữa, viêm loét giác mạc, viêm não, viêm phổi, mất thị lực vĩnh viễn. Nếu không tiêm đầy đủ vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi hoặc tiêm bù kịp thời, nguy cơ bùng phát dịch sởi sẽ tăng cao do mất miễn dịch cộng đồng.
Hiện nay, Việt Nam đang cấp phép lưu hành vắc xin sởi đơn MVVac (Việt Nam) và vắc xin sởi phối hợp với 2 loại là MMR II (Mỹ) và Priorix (Bỉ).
Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra, lây nhanh qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với dịch tiết, mụn nước. Bệnh lưu hành quanh năm, dễ lây ngay cả khi chưa có triệu chứng. Triệu chứng gồm sốt, đau đầu, nổi mụn nước, ngứa toàn thân, thường tự thuyên giảm sau 10-14 ngày nếu chăm sóc đúng cách. Nếu không điều trị kịp thời, trẻ có nguy cơ bội nhiễm, để lại sẹo, biến chứng nặng như viêm phổi, viêm não, nhiễm trùng máu, thậm chí tử vong.
Hiện nay, có 1 loại vắc xin phòng bệnh thủy đậu hiệu quả cho trẻ dưới 1 tuổi được sử dụng phổ biến tại nước ta là vắc xin Varilrix (Bỉ).
Viêm gan B được mệnh danh là “sát thủ thầm lặng” bởi các triệu chứng khó nhận biết, dễ nhầm lẫn với triệu chứng của các bệnh khác nếu không thực hiện phương pháp xét nghiệm máu. Đến khi phát hiện thì bệnh đã chuyển sang giai đoạn viêm gan mạn tính, xơ gan, suy gan thậm chí là ung thư gan.
Do đó, WHO nhấn mạnh cách phòng ngừa viêm gan ,B cũng như các biến chứng đặc biệt nguy hiểm, nhất là ở trẻ sơ sinh – đối tượng dễ bị mắc viêm gan B từ mẹ trong quá trình chuyển dạ hoặc ngay sau sinh là chủ động tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch. Việt Nam hiện cấp phép và đưa vào sử dụng vắc xin phòng viêm gan B Engerix B (Bỉ), Euvax B (Hàn Quốc), Heberbiovac (Cuba) và Gene-HBvax (Việt Nam).
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, các loại vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi cần tiêm đủ liều, đúng lịch gồm có:
| Giai đoạn | Phòng bệnh | Loại vắc xin | Lịch tiêm |
| Sơ sinh | Viêm gan B | Euvax B (Hàn Quốc) | Tiêm tốt nhất trong 24 giờ đầu sau sinh. |
| Engerix B (Bỉ) | |||
| Gene Hbvax (Việt Nam) | |||
| Heberbiovac (Cu Ba) | |||
| Lao | BCG (Việt Nam) | Tiêm tốt nhất trong vòng 1 tháng đầu sau sinh. | |
| Từ 2 tháng tuổi | Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và các bệnh do Hib | Infanrix Hexa (Bỉ) | Tiêm mũi 1 |
| Hexaxim (Pháp) | |||
| Các bệnh do Não mô cầu xâm lấn do Neisseria meningitidis nhóm B | Bexsero (Ý) | Tiêm mũi 1 | |
| Tiêu chảy cấp do Rotavirus | Rotavin (Việt Nam) | Liều đầu tiên có thể uống sớm lúc 6 tuần tuổi. | |
| Rotarix (Bỉ) | |||
| Rotateq (Mỹ) | |||
| Các bệnh do phế cầu khuẩn gây ra (viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa,…) | Synflorix (Bỉ) | Tiêm mũi 1 | |
| Prevenar-13 (Bỉ) | |||
| Từ 3 tháng tuổi | Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và các bệnh do Hib | Infanrix Hexa (Bỉ) | Tiêm mũi 2 |
| Hexaxim (Pháp) | |||
| Tiêu chảy cấp do Rotavirus | Rotavin (Việt Nam) | Uống liều thứ 2 | |
| Rotarix (Bỉ) | |||
| Rotateq (Mỹ) | |||
| Các bệnh do phế cầu khuẩn gây ra (viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa,…) | Synflorix (Bỉ) | Tiêm mũi 2 | |
| Prevenar-13 (Bỉ) | |||
| Từ 4 tháng tuổi | Ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và các bệnh do Hib | Infanrix Hexa (Bỉ) | Tiêm mũi 3 |
| Hexaxim (Pháp) | |||
| Tiêu chảy cấp do Rotavirus | Rotateq (Mỹ) | Uống liều thứ 3 | |
| Các bệnh do phế cầu khuẩn gây ra (viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa,…) | Synflorix (Bỉ) | Tiêm mũi 3 | |
| Prevenar-13 (Bỉ) | |||
| 4,5 – 5 tháng | Các bệnh do Não mô cầu xâm lấn (Neisseria meningitidis) nhóm B | Bexsero (Ý) | Tiêm mũi 2 |
| Từ 6 tháng tuổi | Cúm mùa | Vaxigrip Tetra (Pháp) | Tiêm mũi 1 |
| Influvac Tetra (Hà Lan) | |||
| Các bệnh do Não mô cầu xâm lấn (Neisseria meningitidis) nhóm BC | VA-Mengoc-BC (Cu Ba) | ||
| Từ 7 tháng tuổi | Cúm mùa | Vaxigrip Tetra (Pháp) | Tiêm mũi 2 |
| Influvac Tetra (Hà Lan) | |||
| Các bệnh do Não mô cầu xâm lấn (Neisseria meningitidis) nhóm BC (Tiêm lúc 7,5 tháng tuổi) | VA-Mengoc-BC (Cu Ba) | ||
| Từ 9 tháng tuổi | Sởi | MVVac (Việt Nam) | Tiêm mũi 1 |
| Sởi – Quai bị – Rubella | Priorix (Bỉ) | ||
| Viêm não Nhật Bản | Imojev (Thái Lan) | ||
| Thủy đậu | Varilrix (Bỉ) | ||
| Viêm màng não mô cầu type A, C, Y, W-135 | Menactra (Mỹ) | ||
| Từ 10 đến 11 tháng tuổi | Các bệnh do phế cầu khuẩn gây ra (viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa,…) | Synflorix-13 (Bỉ) | Tiêm mũi 4 |
| Prevenar (Bỉ) |
Nhiều bố mẹ lo lắng rằng trẻ sinh non sẽ không có đủ điều kiện về sức khỏe để tiến hành tiêm vắc xin theo lịch tiêm chủng được Bộ Y tế khuyến cáo. Tuy nhiên, trẻ sinh non là đối tượng rất cần tiêm vắc xin đầy đủ vì hệ miễn dịch của các bé chưa phát triển hoàn thiện, khiến trẻ dễ bị nhiễm trùng và các bệnh nghiêm trọng hơn so với trẻ sinh đủ tháng. Vắc xin giúp kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm.
Tuy nhiên, khi tiêm phòng cho trẻ sinh non cần lưu ý một số lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
Trẻ sinh non là đối tượng cần tiêm đầy đủ các loại vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi do Bộ Y tế quy định.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, trẻ sinh non cần hoãn tiêm chủng nếu:
| Trẻ sinh non tiêm chủng tại cơ sở ngoài bệnh viện | Trẻ sinh non tiêm chủng tại bệnh viện |
| – Có tình trạng suy chức năng các cơ quan (như suy hô hấp, suy tuần hoàn, suy tim, suy thận, suy gan, suy giảm ý thức…). Tiêm chủng khi sức khỏe của trẻ ổn định.
– Mắc các bệnh cấp tính, các bệnh nhiễm trùng. Tiêm chủng khi sức khỏe của trẻ ổn định. – Sốt ≥ 38°C hoặc hạ thân nhiệt ≤ 35,5°C (đo nhiệt độ tại nách). Tiêm chủng khi thân nhiệt của trẻ ổn định. – Trẻ có cân nặng < 2000g: Chuyển khám sàng lọc, tiêm chủng tại bệnh viện. – Nghi ngờ mắc hoặc mắc suy giảm miễn dịch bẩm sinh chưa xác định được mức độ hoặc mắc suy giảm miễn dịch thể nặng: tạm hoãn tiêm chủng vắc xin phòng lao (BCG) và chuyển khám sàng lọc tại bệnh viện. Tiêm chủng khi trẻ suy giảm miễn dịch không thuộc thể nặng. Chỉ định vắc xin bại liệt bất hoạt dạng tiêm (IPV) thay thế vắc xin bại liệt sống giảm độc lực dạng uống (OPV). Xem thêm phụ lục VII về chỉ định, chống chỉ định, tạm hoãn tiêm chủng với trẻ suy giảm miễn dịch bẩm sinh. – Trẻ sinh non có tuổi thai < 34 tuần tạm hoãn tiêm vắc xin phòng lao (BCG). Tiêm chủng khi trẻ đủ 34 tuần tuổi (tuổi thai hiệu chỉnh). – Trẻ sinh non có tuổi thai < 34 tuần: Nếu mẹ có HBsAg (-) tạm hoãn tiêm vắc xin viêm gan B sơ sinh, tiêm chủng khi trẻ đủ 34 tuần tuổi (tuổi thai hiệu chỉnh). Nếu mẹ có HBsAg (+) hoặc mẹ không xét nghiệm chuyển khám sàng lọc và tiêm chủng tại bệnh viện. – Trẻ mới dùng các sản phẩm globulin miễn dịch trong tuổi sơ sinh (trừ kháng huyết thanh viêm gan B): tạm hoãn tiêm chủng vắc xin sống giảm độc lực. Tiêm chủng cho trẻ khi đủ 3 tháng tính từ ngày cuối cùng sử dụng sản phẩm. – Mắc các bệnh bẩm sinh hoặc bệnh mạn tính ở tim, phổi, hệ thống tiêu hóa, tiết niệu, máu, thần kinh, ung thư chưa ổn định: chuyển khám sàng lọc, tiêm chủng tại bệnh viện. – Các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vắc xin. |
– Trẻ có tình trạng bệnh lý cấp cứu. Tiêm chủng khi sức khỏe của trẻ ổn định.
– Mắc các bệnh cấp tính, các bệnh nhiễm trùng. Tiêm chủng khi sức khỏe của trẻ ổn định. – Sốt ≥ 38°C hoặc hạ thân nhiệt ≤ 35,5°C (đo nhiệt độ tại nách). Tiêm chủng khi thân nhiệt của trẻ ổn định. – Suy giảm miễn dịch: Trẻ nghi ngờ mắc hoặc mắc suy giảm miễn dịch bẩm sinh chưa xác định được mức độ; mắc suy giảm miễn dịch thể nặng: tạm hoãn tiêm chủng các vắc xin sống giảm độc lực. Tiêm chủng khi trẻ được chẩn đoán suy giảm miễn dịch không thuộc thể nặng và trước khi ra viện. Trẻ mắc suy giảm miễn dịch bẩm sinh chỉ định vắc xin bại liệt bất hoạt dạng tiêm (IPV) thay thế vắc xin bại liệt dạng uống (OPV). Xem thêm phụ lục VII về chỉ định, chống chỉ định, tạm hoãn tiêm chủng với trẻ suy giảm miễn dịch bẩm sinh. – Trẻ mới dùng các sản phẩm globulin miễn dịch trong vòng 3 tháng (trừ kháng huyết thanh viêm gan B): Tạm hoãn tiêm chủng vắc xin sống giảm độc lực. Tiêm chủng cho trẻ khi đủ 3 tháng tính từ ngày cuối cùng sử dụng sản phẩm. – Trẻ đang điều trị hoặc mới kết thúc đợt điều trị corticoid (uống/tiêm) với liều cao (tương đương prednisone ≥ 2 mg/kg/ngày), hóa trị (thuốc alkyl hóa, chất chống chuyển hóa, chất ức chế TNF-α, chất ức chế IL-1 hoặc các kháng thể đơn dòng khác nhằm vào tế bào miễn dịch), xạ trị trong vòng 14 ngày: tạm hoãn tiêm chủng vắc xin sống giảm độc lực. Tiêm chủng cho trẻ sau khi kết thúc điều trị corticoid, hóa trị và xạ trị 14 ngày. – Trẻ mắc các bệnh bẩm sinh hoặc bệnh mạn tính ở tim, phổi, hệ thống tiêu hóa, tiết niệu, thần kinh, máu, ung thư chưa ổn định. Tiêm chủng khi trẻ không ở trong tình trạng cấp tính, không có chỉ định can thiệp điều trị cấp cứu và trước khi ra viện. – Các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vắc xin. |
Đối với trường hợp trẻ mắc bệnh bẩm sinh, bệnh mạn tính như như ung thư, các bệnh lý về tim mạch và tăng huyết áp, bệnh gan, bệnh thận, đái tháo đường, COPD,… thì cần đặc biệt lưu ý vì đây là nhóm có nguy cơ cao gặp các tác dụng phụ sau tiêm. Do đó, bố mẹ hoặc người giám hộ trẻ cần thông báo với bác sĩ nếu trẻ có tiền sử mắc bệnh lý bẩm sinh, bệnh mạn tính cũng như các vấn đề sức khỏe khác để được kiểm tra kỹ lưỡng, nhằm đưa ra chỉ định tiêm chủng phù hợp và chính xác.
Theo quy định của Bộ Y tế, việc khám sàng lọc trước tiêm là rất cần thiết và quan trọng để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường hoặc đánh giá trẻ có đủ điều kiện sức khỏe để tiến hành tiêm/ uống hoặc hoãn tiêm/ uống một loại vắc xin nào đó.
Trong tiêm chủng, Bộ Y tế quy định có những trường hợp chống chỉ định tiêm chủng để đảm bảo an toàn cho trẻ nhỏ, vì tiến hành tiêm vắc xin trong những tình huống này có thể gây ra phản ứng phụ nghiêm trọng hoặc vắc xin không đạt hiệu quả như mong đợi. Do đó, nhằm tránh các nguy cơ gặp phản ứng nặng sau tiêm chủng, bố mẹ hoặc người giám hộ trẻ cần nắm rõ các trường hợp chống chỉ định tiêm chủng cho trẻ để cùng phối hợp với bác sĩ đưa ra quyết định phù hợp và chính xác, đảm bảo an toàn cho trẻ.
Theo Quyết định số 1575/QĐ-BYT ngày 27/3/2023 do Bộ Y tế ban hành về việc Hướng dẫn khám sàng lọc trước tiêm chủng đối với trẻ em có nêu rõ các trường hợp chống chỉ định tiêm vắc xin cho trẻ em bao gồm:
CÓ! Chuyên gia VNVC khẳng định tiêm nhiều vắc xin cùng lúc không gây quá tải miễn dịch hay phản ứng nghiêm trọng cho trẻ. Nghiên cứu cho thấy trẻ có thể tiếp nhận tới 10.000 loại kháng nguyên cùng lúc, trong khi mỗi loại vắc xin chỉ chứa dưới 100 kháng nguyên, thậm chí có loại chỉ chứa 1 kháng nguyên như vắc xin bạch hầu, uốn ván, viêm gan B. Khi tiêm các loại vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi, cơ thể trẻ chỉ sử dụng khoảng 0,1% hệ miễn dịch để đáp ứng miễn dịch.
Các nghiên cứu cho thấy tiêm nhiều mũi vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi vẫn tạo đáp ứng miễn dịch hiệu quả và chỉ gây ra phản ứng phụ thông thường như tiêm riêng lẻ. Chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy tiêm nhiều vắc xin cùng lúc làm tăng nguy cơ sốt, sưng đau, quấy khóc hay ảnh hưởng xấu đến bệnh lý nền. Bố mẹ hoàn toàn có thể yên tâm, tin tưởng vào phác đồ tiêm chủng cho trẻ dưới 1 tuổi do Bộ Y tế ban hành để chủ động bảo vệ sức khỏe cho trẻ ngay từ đầu đời.
VẮC XIN RẤT AN TOÀN! Để được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt đưa vào sử dụng rộng rãi tại các quốc gia trên thế giới, các loại vắc xin đều phải trải qua nhiều giai đoạn thử nghiệm lâm sàng để đánh giá tính an toàn, hiệu quả bảo vệ của vắc xin cũng như theo dõi các phản ứng phụ sau tiêm có thể xảy ra. Kể cả sau khi đã đưa vào sử dụng, FDA và CDC vẫn tiếp tục theo dõi chặt chẽ các tác dụng phụ khác (có thể xảy ra) đến từ nhiều nguồn giám sát trên thế giới.
Tiêm vắc xin đưa “chất lạ” vào cơ thể nên có thể gây tác dụng phụ nhẹ như sốt dưới 39°C, mệt mỏi, biếng ăn, sưng, đỏ, đau tại vị trí tiêm. Đây là phản ứng bình thường cho thấy hệ miễn dịch đang hoạt động, bố mẹ không cần quá lo lắng. Các triệu chứng này thường tự thuyên giảm sau 1-2 ngày mà không cần điều trị. Phản ứng nghiêm trọng sau tiêm rất hiếm gặp và so với lợi ích bảo vệ sức khỏe, nguy cơ này là không đáng kể.
Tiêm chủng đầy đủ các loại vắc xin cho trẻ dưới 1 tuổi là bước quan trọng giúp bảo vệ bé khỏi nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đồng thời xây dựng nền tảng sức khỏe vững chắc cho tương lai. Để đảm bảo an toàn, hiệu quả và đúng phác đồ, ba mẹ hãy chủ động đưa trẻ đến các cơ sở VNVC trên toàn quốc để được tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch với quy trình chuyên nghiệp và chất lượng vắc xin hàng đầu.
