Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Ngày càng nhiều người gặp phải vấn đề suy giãn tĩnh mạch. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Vậy, bệnh giãn tĩnh mạch là gì? Nguyên nhân giãn tĩnh mạch đến từ đâu? Bị giãn tĩnh mạch cần điều trị như thế nào? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sa u.
Suy giãn tĩnh mạch là gì? Nguyên nhân và triệu chứng ra sao?
Suy giãn tĩnh mạch là tình trạng van tĩnh mạch bị suy yếu, khiến máu không thể chảy ngược về tim một cách hiệu quả mà ứ đọng lại trong lòng tĩnh mạch, gây ra hiện tượng giãn, xoắn và phình bất thường. Đây là một bệnh lý mạch máu mạn tính có tiến triển chậm nhưng nếu không điều trị kịp thời, có thể gây biến chứng nghiêm trọng.
Các dạng suy giãn tĩnh mạch phổ biến nhất là ở chi dưới – nơi chịu áp lực trọng lượng cơ thể lớn và dễ bị máu ứ trệ. Ngoài ra, bệnh còn có thể xuất hiện tại thực quản (giãn tĩnh mạch thực quản), trực tràng (gây trĩ), tinh hoàn (giãn tĩnh mạch tinh)… tùy vào vị trí tổn thương mạch máu.
Dựa trên vị trí và mức độ tổn thương, suy giãn tĩnh mạch được chia thành nhiều loại:
Những đối tượng có nguy cơ cao bị suy giãn tĩnh mạch bao gồm người phải đứng hoặc ngồi lâu (nhân viên văn phòng, giáo viên, thợ làm tóc), phụ nữ mang thai, người béo phì, lớn tuổi hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh mạch máu. Mặt khác, thiếu cân bằng hormon nữ giới và gia tăng áp lực trong ổ bụng tăng cao cũng góp phần làm bệnh phổ biến hơn ở nữ giới.
Theo thống kê từ Bệnh viện Quốc tế Pháp Việt (FV), tỷ lệ suy giãn tĩnh mạch tại Việt Nam ngày càng tăng, đặc biệt tại Thành phố Hồ Chí Minh, có đến 40% số người từ 50 tuổi trở lên ở bị ảnh hưởng. Trên toàn thế giới, ước tính có khoảng 10-35% người trưởng thành mắc bệnh ở mức độ khác nhau. Điều này cho thấy suy giãn tĩnh mạch không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà còn là một vấn đề sức khỏe cộng đồng cần được quan tâm đúng mức.
Để hiểu rõ hơn về suy giãn tĩnh mạch, điều quan trọng là xác định được nguyên nhân gây bệnh. Có hai nhóm nguyên nhân chính gồm nguyên phát và thứ phát, mỗi nhóm mang đặc điểm sinh lý và cơ chế khác nhau, cụ thể như sau:
Một số yếu tố nguyên phát điển hình bao gồm:
Những yếu tố này khiến cho suy giãn tĩnh mạch có thể xuất hiện từ khi còn trẻ, không phụ thuộc nhiều vào lối sống.
Trái ngược với nguyên phát, suy giãn tĩnh mạch thứ phát thường liên quan đến các yếu tố tác động bên ngoài và lối sống không lành mạnh. Những thói quen này gây áp lực lâu dài lên hệ thống tĩnh mạch, làm suy yếu chức năng van và thành mạch, chẳng hạn như:
Đứng quá lâu có thể làm tăng nguy cơ suy giãn tĩnh mạch
Khi suy giãn tĩnh mạch tiến triển, người bệnh có thể nhận biết thông qua nhiều triệu chứng từ sớm đến muộn. Dưới đây là hai nhóm triệu chứng điển hình giúp phân biệt rõ hơn tình trạng này và mức độ ảnh hưởng của bệnh đến đời sống hàng ngày.
Ở giai đoạn đầu, suy giãn tĩnh mạch thường biểu hiện qua các cảm giác khó chịu mà người bệnh dễ bỏ qua. Những triệu chứng này có xu hướng nặng hơn vào chiều tối hoặc sau khi đứng lâu:
Khi suy giãn tĩnh mạch chuyển sang giai đoạn nặng hơn, các triệu chứng sẽ biểu hiện rõ ràng trên da và hình dạng mạch máu:
Các biểu hiện này không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn làm suy giảm chất lượng sống nếu không được can thiệp sớm và đúng cách.
Để đánh giá mức độ suy giãn tĩnh mạch, các chuyên gia y tế thường sử dụng phân độ CEAP – một hệ thống phân loại lâm sàng toàn diện, giúp xác định giai đoạn bệnh và đưa ra hướng điều trị phù hợp. CEAP bao gồm 6 mức độ, từ nhẹ đến nặng, phản ánh sự tiến triển của tổn thương tĩnh mạch. Cụ thể như sau:
Nhận biết đúng giai đoạn bệnh không chỉ giúp kiểm soát hiệu quả mà còn ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm về sau.
Minh họa hình ảnh suy giãn tĩnh mạch giai đoạn C2
Khi không được điều trị kịp thời và đúng cách, suy giãn tĩnh mạch không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là hai hậu quả phổ biến thường gặp:
Suy giãn tĩnh mạch có thể khiến dòng máu chảy chậm lại, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông trong lòng mạch. Khi đó, người bệnh có thể gặp tình trạng viêm tĩnh mạch hoặc huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT). Nếu cục máu đông di chuyển, nó có thể gây thuyên tắc phổi – một biến chứng đe dọa tính mạng. Đặc biệt:
Tình trạng suy giãn tĩnh mạch kéo dài làm tăng áp lực trong tĩnh mạch ngoại vi, gây tổn thương vi tuần hoàn, từ đó dẫn đến suy dinh dưỡng mô và loét da mãn tính. Vị trí thường gặp nhất là vùng quanh cổ chân – nơi dễ bị sạm màu, bong tróc và tạo vết loét lâu lành. Biến chứng này không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn tăng nguy cơ nhiễm trùng, gây đau đớn kéo dài nếu không chăm sóc đúng cách.
Để xác định chính xác mức độ suy giãn tĩnh mạch, bác sĩ cần kết hợp giữa thăm khám lâm sàng và các kỹ thuật cận lâm sàng phù hợp. Cụ thể như sau:
Quá trình khám trực tiếp giúp phát hiện sớm các dấu hiệu đặc trưng của suy giãn tĩnh mạch, bao gồm:
Những đánh giá này giúp bác sĩ phân loại mức độ lâm sàng, định hướng bước chẩn đoán tiếp theo.
Trong chẩn đoán suy giãn tĩnh mạch, siêu âm Doppler mạch máu là phương pháp được ưu tiên hàng đầu. Kỹ thuật này cho phép xác định vị trí, mức độ giãn và chức năng van tĩnh mạch. Ngoài ra, nếu nghi ngờ có huyết khối, bác sĩ có thể chỉ định thêm:
Xét nghiệm chỉ số D-dimer giúp phát hiện sự hiện diện của khối máu đông
Việc điều trị suy giãn tĩnh mạch hiện nay đã có nhiều lựa chọn, từ thay đổi lối sống, dùng thuốc đến các kỹ thuật can thiệp hiện đại. Dưới đây là hai nhóm phương pháp phổ biến thường được chỉ định theo mức độ tiến triển của bệnh:
Trong giai đoạn nhẹ, người bị suy giãn tĩnh mạch có thể cải thiện triệu chứng bằng các biện pháp không xâm lấn. Bao gồm:
Khi các biện pháp nội khoa không đáp ứng tốt, can thiệp ngoại khoa có thể được cân nhắc nhằm loại bỏ tĩnh mạch tổn thương do suy giãn tĩnh mạch. Các phương pháp ngoại khoa bao gồm:
Mỗi phương pháp đều có ưu – nhược điểm riêng, cần được chỉ định phù hợp với tình trạng bệnh và sức khỏe tổng quát của người bệnh.
Để phòng ngừa suy giãn tĩnh mạch, việc chủ động điều chỉnh thói quen sống và chăm sóc cơ thể đúng cách từ sớm là rất quan trọng. Dưới đây là hai nhóm biện pháp được khuyến nghị cho cả người khỏe mạnh lẫn đối tượng có nguy cơ cao:
Suy giãn tĩnh mạch có thể được ngăn ngừa hiệu quả nếu bạn duy trì thói quen vận động hợp lý và kiểm soát trọng lượng cơ thể. Một số thay đổi nên áp dụng bao gồm:
Vận động thể chất thường xuyên giúp cải thiện lưu thông máu
Với người có nguy cơ cao như phụ nữ mang thai, người làm công việc phải đứng lâu (giáo viên, thợ làm tóc…), việc phòng ngừa suy giãn tĩnh mạch cần được chú trọng hơn, thông qua việc:
Nếu bạn thường xuyên cảm thấy chân mỏi, tê buốt, nặng nề hoặc thấy tĩnh mạch nổi ngoằn ngoèo dưới da, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo suy giãn tĩnh mạch. Để phát hiện sớm và được tư vấn điều trị hiệu quả, người bệnh có thể cân nhắc đến Trung tâm Tim mạch – Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
Nơi đây quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành cùng trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như siêu âm Doppler; máy chụp CT từ 768, 1975 đến 100.000 lát cắt, giúp xác định chính xác mức độ giãn tĩnh mạch và lên phác đồ điều trị cá nhân hóa. Để đặt lịch thăm khám và điều trị tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn vui lòng liên hệ 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hoặc 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Suy giãn tĩnh mạch là vấn đề sức khỏe phổ biến. Song, bệnh có thể âm thầm tiến triển và gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe nếu không được kiểm soát đúng cách. Việc kết hợp giữa khám sức khỏe định kỳ và tham khảo ý kiến chuyên môn là yếu tố then chốt giúp đưa ra giải pháp điều trị phù hợp, từ đó giảm thiểu triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng lâu dài.
