Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Bệnh phổi không chỉ ảnh hưởng đến hệ hô hấp mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe tổng thể, từ đó gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm và làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Thế nên, hiểu rõ các bệnh về phổi có thể giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình. Vậy, dấu hiệu bệnh phổi thường gặp là gì? Nguyên nhân gây bệnh phổi đến từ đâu? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.
Bệnh phổi là nhóm các vấn đề sức khỏe ảnh hưởng trực tiếp đến phổi, xảy ra tại phổi – cơ quan trọng yếu của hệ hô hấp, chịu trách nhiệm trao đổi oxy và carbon dioxide giữa cơ thể với môi trường. Những bệnh này gây suy giảm chức năng hô hấp, ảnh hưởng đến khả năng hít thở và cung cấp oxy cho cơ thể.
Mặc dù bệnh phổi có nhiều phân loại khác nhau song triệu chứng lâm sàng của chúng có thể rất giống nhau. Một số dấu hiệu bệnh phổi thường gặp có thể bao gồm:
Những triệu chứng bệnh phổi nêu trên có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc kết hợp, tùy theo mức độ nghiêm trọng và phân loại bệnh. Nếu gặp phải các dấu hiệu bệnh phổi nêu trên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bệnh phổi có thể do nhiều nguyên nhân và tác nhân (yếu tố nguy cơ) khác nhau gây ra, trong đó bao gồm:
Những nguyên nhân trên có thể gây tổn thương mô phổi, viêm nhiễm hoặc làm suy giảm chức năng hô hấp, dẫn đến các bệnh lý phổi khác nhau. Việc nhận biết và phòng tránh các yếu tố nguy cơ này giúp bảo vệ sức khỏe phổi hiệu quả.
Minh họa hình ảnh nhiễm khuẩn Pneumonia ở phế nang, nguyên nhân gây viêm phổi
Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc bệnh phổi. Tuy nhiên, một số đối tượng có rủi ro mắc bệnh phổi cao hơn phần đông dân số còn lại, trong đó bao gồm:
Các bệnh về phổi bao gồm nhiều loại khác nhau, điển hình như viêm phổi, hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), xơ hóa phổi, ung thư phổi,… Cụ thể như sau:
Bệnh lao phổi là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, ảnh hưởng chủ yếu đến phổi nhưng cũng có thể lan sang các cơ quan khác.
Nguyên nhân chính là hít phải vi khuẩn lao từ người bệnh qua đường hô hấp. Triệu chứng bệnh phổi này có thể bao gồm ho kéo dài trên 3 tuần, thường kèm theo đờm hoặc máu, sốt nhẹ về chiều, ra mồ hôi đêm, chán ăn và sụt cân không rõ nguyên nhân.
Bệnh hen suyễn là một bệnh mạn tính của đường hô hấp, đặc trưng bởi viêm và hẹp đường dẫn khí, gây khó thở, khò khè và ho. Nguyên nhân chính là do phản ứng quá mức của đường thở với các tác nhân kích thích như phấn hoa, bụi, lông thú cưng hoặc do tập luyện. Dấu hiệu điển hình là cơn hen cấp tính với khó thở, cảm giác bó chặt ngực và tiếng thở rít.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là một nhóm bệnh phổi tiến triển, bao gồm bệnh viêm phế quản mạn tính và bệnh khí phế thũng, gây khó khăn trong việc thở.
Nguyên nhân chính là hút thuốc lá lâu năm và tiếp xúc với khói bụi công nghiệp. Dấu hiệu bị phổi tắc nghẽn mãn tính có thể bao gồm ho kéo dài, đặc biệt là vào buổi sáng, khó thở khi hoạt động, khò khè và mệt mỏi.
Dấu hiệu bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có thể bao gồm các cơn ho kéo dài
Viêm phổi là tình trạng viêm nhiễm các túi khí trong phổi (phế nang) do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra. Nguyên nhân phổ biến là nhiễm khuẩn Streptococcus pneumoniae hoặc virus cúm. Triệu chứng gồm sốt cao, ho có đờm màu vàng hoặc xanh, đau ngực khi hít thở sâu, khó thở và mệt mỏi.
Bệnh nấm phổi là tình trạng nhiễm trùng phổi do các loại nấm như Aspergillus hoặc Histoplasma gây ra. Thường xảy ra ở người có hệ miễn dịch suy giảm. Nguyên nhân là hít phải bào tử nấm từ môi trường. Triệu chứng bao gồm ho, sốt, khó thở, đau ngực và có thể ho ra máu.
Tràn dịch màng phổi là tình trạng tích tụ dịch trong khoang màng phổi, lớp màng bao quanh phổi. Nguyên nhân có thể do viêm phổi, suy tim, ung thư hoặc nhiễm trùng. Dấu hiệu điển hình là khó thở, đau ngực khi hít thở sâu và giảm tiếng thở ở vùng tràn dịch.
Tràn khí màng phổi xảy ra khi không khí xâm nhập vào khoang màng phổi, làm xẹp phổi một phần hoặc toàn bộ. Nguyên nhân có thể do chấn thương ngực, thủng phổi hoặc tự phát ở người cao, gầy. Triệu chứng bao gồm đau ngực đột ngột, khó thở và mạch đập nhanh.
Thuyên tắc phổi là tình trạng tắc nghẽn động mạch phổi bởi cục máu đông, thường xuất phát từ tĩnh mạch sâu ở chân. Dấu hiệu bệnh phổi thuyên tắc bao gồm khó thở đột ngột, đau tức dữ dội tựa như cảm giác có dao đâm vào lồng ngực, có thể đi kèm ho có máu và nhịp tim tăng nhanh.
Xơ hóa phổi là bệnh lý mà mô phổi trở nên cứng và hình thành những nang xơ (vết sẹo), làm giảm khả năng hô hấp. Nguyên nhân có thể không rõ (xơ phổi vô căn) hoặc do tiếp xúc với bụi, hóa chất, hoặc do bệnh tự miễn. Dấu hiệu của bệnh phổi khi bị xơ hóa chính là khó thở, đặc biệt khi gắng sức, ho khan kéo dài và mệt mỏi.
Ung thư phổi là sự tăng sinh ác tính, mất kiểm soát của các tế bào trong phổi, có thể xâm lấn và làm tổn thương các tế bào khỏe mạnh. Nguyên nhân chủ yếu là do hút thuốc lá, tiếp xúc hóa chất công nghiệp trong không khí. Dấu hiệu bao gồm ho kéo dài, ho ra máu, đau ngực, khó thở, sụt cân và mệt mỏi.
Bệnh về phổi có thể rất nguy hiểm, tùy thuộc vào loại bệnh và mức độ nghiêm trọng. Các bệnh như viêm phổi, hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hoặc ung thư phổi có thể gây suy giảm chức năng hô hấp, dẫn đến thiếu oxy cho cơ thể. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, các bệnh này có thể tiến triển xấu, gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh phổi có thể gây đau tức ngực, khó thở và dẫn tới suy hô hấp
Bệnh phổi có thể có yếu tố di truyền, nhưng không phải tất cả các bệnh phổi đều di truyền. Một số bệnh, như xơ nang và một số dạng khí phế thũng, có thể truyền từ cha mẹ sang con do gen bất thường.
Tuy nhiên, các bệnh phổi phổ biến như viêm phổi, lao phổi và ung thư phổi thường không do di truyền mà chủ yếu liên quan đến lối sống, môi trường và thói quen như hút thuốc lá.
Điều này có nghĩa là, dù có yếu tố di truyền, việc bảo vệ phổi bằng cách tránh khói bụi, khói thuốc và duy trì lối sống lành mạnh vẫn rất quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh.
Mỗi bệnh phổi khác nhau đều có cách chẩn đoán khác nhau. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện kết hợp nhiều phương pháp chẩn đoán khác nhau để đánh giá chính xác tình trạng bệnh lý. Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán bệnh phổi thường được sử dụng hiện nay:
| Phương pháp | Mô tả | Lợi ích |
| X-quang ngực | Sử dụng tia X để chụp hình ảnh phổi. | Giúp phát hiện viêm phổi, lao phổi, ung thư phổi, tràn dịch màng phổi, xẹp phổi. |
| CT scan (chụp cắt lớp ngực) | Sử dụng tia X để tạo hình ảnh chi tiết của phổi từ nhiều góc độ. | Xác định chính xác hơn các khối u, tổn thương nhỏ, viêm phổi, tràn dịch và bệnh phổi mô kẽ. |
| MRI ngực | Sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để chụp hình ảnh chi tiết phổi và các mô mềm xung quanh. | Phát hiện u phổi, viêm phổi mãn tính, khối u xâm lấn mạch máu, màng phổi và tim. |
| Xét nghiệm chức năng phổi (PFT) | Đo thể tích và lưu lượng khí trong phổi bằng thiết bị đo hô hấp. | Đánh giá chức năng phổi, phát hiện hen suyễn, COPD, xơ phổi và bệnh phổi hạn chế. |
| Nội soi phế quản | Sử dụng ống mềm với camera đưa qua miệng vào phổi để quan sát đường hô hấp. | Giúp chẩn đoán ung thư phổi, nhiễm trùng, tắc nghẽn đường hô hấp và lấy mẫu mô phổi. |
| Sinh thiết phổi | Lấy mẫu mô phổi để kiểm tra dưới kính hiển vi. | Chẩn đoán ung thư phổi, viêm phổi kẽ, nhiễm trùng phổi và các bệnh phổi hiếm gặp khác. |
| Siêu âm màng phổi | Sử dụng sóng âm để tạo hình ảnh lớp màng phổi. | Phát hiện và đánh giá tràn dịch màng phổi, giúp hướng dẫn chọc dịch màng phổi. |
| Chụp PET (chụp ghi hình cắt lớp positron) | Sử dụng chất phóng xạ để tạo hình ảnh các hoạt động bất thường trong phổi. | Giúp phát hiện ung thư phổi, di căn và phân biệt khối u lành tính với ác tính. |
Khả năng chữa khỏi bệnh phổi phụ thuộc vào loại bệnh, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Một số bệnh phổi như viêm phổi hoặc lao phổi có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được điều trị kịp thời và đúng cách.
Tuy nhiên, các bệnh mãn tính như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), xơ phổi hoặc hen suyễn thường không được chữa khỏi hoàn toàn mà chỉ có thể kiểm soát và làm giảm triệu chứng.
Điều này giúp người bệnh duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn thông qua các biện pháp điều trị như thuốc, liệu pháp hô hấp và thay đổi lối sống.
Người bệnh hen suyễn không thể được chữa khỏi hoàn toàn mà chỉ có thể kiểm soát bệnh
Tương tự như việc chẩn đoán, điều trị bệnh phổi cũng có nhiều phương pháp khác nhau. Việc lựa chọn phương pháp nào để điều trị phụ thuộc nhiều vào phân loại bệnh phổi, mức độ bệnh và chỉ định từ bác sĩ. Dưới đây là danh sách một số cách điều trị bệnh phổi thường gặp hiện nay:
| Phương pháp điều trị | Mô tả | Áp dụng cho bệnh |
| Thuốc kháng sinh | Dùng để tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng phổi. | Viêm phổi, lao phổi |
| Thuốc giãn phế quản | Thuốc giúp giãn cơ phế quản, cải thiện lưu thông khí trong phổi. | Hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) |
| Corticosteroid | Thuốc kháng viêm mạnh, giúp giảm viêm đường thở và phổi. | Hen suyễn, COPD, viêm phổi mãn tính |
| Liệu pháp oxy | Cung cấp oxy hỗ trợ cho người có mức oxy trong máu thấp. | COPD, xơ phổi, suy hô hấp |
| Phẫu thuật cắt bỏ mô phổi | Loại bỏ phần mô phổi bị tổn thương hoặc ung thư. | Ung thư phổi, khí phế thũng |
| Vật lý trị liệu hô hấp | Bài tập giúp cải thiện chức năng hô hấp và làm sạch đường thở. | COPD, xơ phổi, hen suyễn |
| Ghép phổi | Thay thế phổi bị tổn thương nặng bằng phổi khỏe mạnh từ người hiến. | Xơ phổi nặng, COPD giai đoạn cuối, các bệnh phổi giai đoạn cuối |
| Liệu pháp miễn dịch | Sử dụng thuốc kích thích hệ miễn dịch chống lại tế bào ung thư. | Ung thư phổi |
| Chọc hút dịch màng phổi | Dẫn lưu chất dịch tích tụ trong màng phổi để giảm đau và khó thở. | Tràn dịch màng phổi, ung thư phổi |
| Chế độ ăn uống và lối sống | Thay đổi chế độ ăn và lối sống lành mạnh hỗ trợ cải thiện chức năng phổi và giảm triệu chứng. | Các bệnh phổi mãn tính như COPD, hen suyễn |
Các phương pháp điều trị này thường được áp dụng tùy vào loại bệnh và tình trạng của người bệnh, giúp kiểm soát triệu chứng, cải thiện chức năng hô hấp và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Kế hoạch phòng ngừa và chăm sóc người bệnh phổi chủ yếu tập trung vào việc duy trì lối sống lành mạnh và bảo vệ phổi khỏi những tác nhân gây ô nhiễm, trong đó bao gồm:
Nếu đã mắc bệnh phổi, thực hiện bài tập thở sâu, nghỉ ngơi đầy đủ và tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Việc duy trì lối sống lành mạnh không chỉ giúp ngăn ngừa bệnh phổi mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể.
Mang khẩu trang giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về phổi đến từ tác nhân gây ô nhiễm
Khi có các triệu chứng như ho kéo dài, khó thở, đau ngực, thở khò khè hoặc ho ra máu, bạn nên đi khám bác sĩ ngay. Đặc biệt, khi các triệu chứng này kéo dài trên 2 tuần hoặc ngày càng nặng hơn, điều đó có nghĩa là bạn cần được kiểm tra kịp thời để tránh biến chứng nghiêm trọng.
Hiện nay, chuyên khoa Hô Hấp tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ thăm khám sức khỏe uy tín, được nhiều người bệnh phổi tin tưởng lựa chọn. Đây là nơi chuyên tầm soát các bệnh lý về phổi nhờ trang bị hệ thống thiết bị hiện đại hàng đầu.
Cụ thể, với máy đo chức năng hô hấp HI 801 (CHEST – Nhật), các bác sĩ có thể dễ dàng kiểm tra và đánh giá các bệnh lý hô hấp như hen suyễn, viêm phế quản mãn tính, và phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
Ngoài ra, chuyên khoa còn được trang bị máy đo đa ký hô hấp Alice NightOne (Philips Respironics – Mỹ), cho phép bệnh nhân thực hiện kiểm tra chức năng phổi ngay tại nhà với độ chính xác cao như trong bệnh viện. Điều này đặc biệt hữu ích cho những người mắc chứng ngưng thở khi ngủ, giúp phát hiện sớm và theo dõi hiệu quả các vấn đề về hô hấp.
Để đặt lịch tầm soát bệnh phổi tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể gọi đến số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Trên đây là những thông tin quan trọng xoay quanh các bệnh về phổi. Hy vọng thông qua bài viết, bạn đã hiểu rõ về một số dấu hiệu của bệnh phổi để kịp thời nhận biết và điều trị ngay khi mắc bệnh.
Nhìn chung, hầu hết bệnh phổi đều không chỉ ảnh hưởng đến hệ hô hấp mà còn tác động nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể. Vì thế, trang bị kiến thức về bệnh phổi là bước đầu quan trong, giúp bảo vệ bản thân trước các vấn đề sức khỏe nguy hiểm.
