Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Chế độ ăn cho người thoái hóa khớp đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình cải thiện bệnh lý. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm được những nguyên tắc cơ bản để xây dựng một thực đơn khoa học cho đối tượng này. Vậy người bị thoái hóa khớp ăn gì? Đâu là những tiêu chuẩn dành cho chế độ ăn của người bệnh thoái hóa khớp. Trong bài viết dưới đây, Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome sẽ cung cấp cho bạn một số nguyên tắc để thiết lập chế độ ăn lành mạnh cho bệnh nhân thoái hóa khớp và gợi ý những loại thực phẩm tốt cho người bệnh này.
Người bị thoái hóa khớp nên ăn gì và kiêng gì?
Thoái hóa khớp là hiện tượng sụn khớp bị xói mòn, nứt vỡ khiến các đầu xương ma sát trực tiếp với nhau, gây ra tình trạng đau nhức, sưng viêm. Hiện tượng này có thể làm tổn thương các cấu trúc bên trong khớp như màng hoạt dịch, dây chằng, sụn chêm, cản trở khả năng vận động của người bệnh. Thoái hóa khớp thường xảy ra ở người lớn tuổi, người có tiền sử bệnh thừa cân béo phì, các bệnh cơ xương và người gặp chấn thương khớp.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh có thể hỗ trợ người bệnh cải thiện tình trạng thoái hóa khớp bằng cách:
Nguyên tắc cơ bản khi xây dựng chế độ ăn cho người thoái hóa khớp là kiểm soát cân nặng, tránh các tác nhân gây viêm và chú trọng tăng cường dịch khớp, cụ thể:
Thừa cân, béo phì là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm phát sinh và trầm trọng thêm tình trạng thoái hóa khớp. Vì vậy, người bệnh này cần kiểm soát khẩu phần ăn, lượng calo hấp thụ hàng ngày để góp phần duy trì trọng lượng khỏe mạnh hoặc giảm cân nếu cần thiết.
Cần kiểm soát calo trong khẩu phần ăn của người thoái hóa khớp
Hiện tượng viêm nhiễm tại vùng sụn khớp, nếu không được kiểm soát có thể phát triển và lan rộng, gây ra những cơn đau dai dẳng, thậm chí khiến xương khớp biến dạng, mất đi sự linh hoạt. Vì vậy, một trong những mục tiêu hàng đầu của chế độ ăn cho người thoái hóa khớp chính là hỗ trợ làm dịu tình trạng này. Để làm được điều đó, người bệnh cần tích cực tiêu thụ các thực phẩm giàu chất kháng viêm, chống oxy hóa như vitamin C, E, omega-3,…
Dịch khớp chứa nhiều axit hyaluronic – một chất bôi trơn có tác dụng giảm ma sát giữa hai đầu xương. Do đó, kích thích sản sinh dịch khớp có thể giúp ngăn chặn bệnh lý tiến triển xấu và hỗ trợ khả năng vận động ở người bệnh. Một số loại thực phẩm có tác dụng tăng tiết dịch khớp bao gồm: cá béo (cá thu, cá mòi, cá trích, cá hồi,…), sữa và các sản phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai,…), ngũ cốc nguyên hạt (lúa mạch, gạo lứt, yến mạch,…).
Chế độ ăn cho người thoái hóa khớp cần vừa đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cơ bản, vừa tăng cường các dưỡng chất có lợi cho xương khớp như canxi, protein, vitamin C,… Trong đó:
Các chất chống oxy hóa như vitamin C, vitamin E, beta-carotene, selen, mangan, flavonoids, polyphenols,… có khả năng hỗ trợ phòng ngừa các tác nhân gây viêm như gốc tự do, vi khuẩn, giúp kiểm soát viêm nhiễm và làm dịu các cơn đau do tình trạng này gây ra.
Để tăng cường chất chống oxy hóa, giảm sưng viêm vùng sụn khớp, chế độ ăn cho người thoái hóa khớp nên chứa các thực phẩm như cải bó xôi, cà rốt, củ cải, súp lơ xanh, cà chua, cam, quýt, bưởi, dâu, nho, việt quất,…
Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa nên có trong chế độ ăn cho người thoái hóa khớp
Vitamin D có tác dụng giúp cơ thể hấp thụ và sử dụng tối ưu hàm lượng canxi từ chế độ ăn hàng ngày. Do đó, tăng cường dưỡng chất này từ sữa tươi, phô mai, cá hồi, cá mòi, trứng, dầu cá,… có thể góp phần củng cố xương khớp, bảo vệ người bệnh khỏi các biến chứng nguy hiểm như mất xương, chấn thương, nhiễm trùng,…
Vitamin K giúp cơ thể “gắn” canxi vào xương. Do đó, việc bổ sung dưỡng chất này vào chế độ ăn cho người thoái hóa khớp vừa có thể giúp xương duy trì sự chắc khoẻ, vừa góp phần tăng tiết dịch khớp, tạo điều kiện để tình trạng bệnh được cải thiện. Một số thực phẩm giàu vitamin K bao gồm: cải bó xôi, bắp cải, súp lơ xanh, rau mùi, quả kiwi,…
Omega-3 là một axit béo tốt, được chứng minh là có thuộc tính kháng viêm tự nhiên, giúp đẩy lùi các tác nhân gây viêm và làm dịu các cơn đau tại vùng khớp bị viêm nhiễm. Để bổ sung omega-3 vào thực đơn hàng ngày, người bệnh thoái hóa khớp nên tăng cường tiêu thụ cá hồi, cá thu, cá trích, quả bơ, quả óc chó, dầu ô liu,…
Canxi, collagen và protein được biết đến với khả năng củng cố mật độ xương khớp, giúp xương chắc khoẻ và tăng khả năng chống chịu trước ảnh hưởng của thoái hóa khớp. Một số thực phẩm giàu các dưỡng chất này bao gồm:
Thực phẩm nấu ở nhiệt độ cao thường mất đi dưỡng chất và sản sinh các chất có hại, gây viêm cho cơ thể như benzopyrene và acrylamide. Do đó, hấp thụ những thực phẩm này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng sưng viêm tại khớp xương, cản trở quá trình cải thiện thoái hóa khớp. Một số thực phẩm được nấu ở nhiệt độ cao mà bạn nên hạn chế bao gồm: các món nướng trên lửa than và các món chiên / xào.
Các thực phẩm gây viêm bao gồm thịt đỏ, thịt chế biến, ngũ cốc tinh chế, thực phẩm nhiều đường, chất béo, rượu bia,… Những thực phẩm này khi đi vào cơ thể có khả năng kích hoạt các tác nhân gây viêm như vi khuẩn, gốc tự do, làm trầm trọng thêm tình trạng thoái hóa khớp. Vì vậy, hạn chế chúng ra khỏi chế độ ăn cho người thoái hóa khớp sẽ là một trong những giải pháp hiệu quả, giúp cải thiện tình trạng bệnh lý.
Người bị thoái hóa khớp cần tránh tiêu thụ thực phẩm gây viêm
Dưới đây là gợi ý các món ăn tốt cho người bị thoái hóa khớp mà bạn có thể tham khảo:
Nguyên liệu: 500 g bóng bì, 100 g thịt lợn xay, 300 g xương lợn, 50 g tôm nõn khô, 1 cây súp lơ xanh, 50 g đậu Hà Lan, 20 g nấm hương, 1 bó rau mùi, nước phèn chua, gừng, rượu trắng, gia vị (nước mắm, muối, hạt nêm, đường).
Cách làm:
Nguyên liệu: 300 g phi lê cá hồi, 5 ml dầu ô liu, 1 quả chanh, gia vị (muối, tiêu).
Cách làm:
Cá hồi đút lò là món ăn thơm ngon, dễ làm nên có trong chế độ ăn cho người thoái hóa khớp
Nguyên liệu: 1 bó cải chíp, 50 g nấm hương, 3 tép tỏi, 5 ml dầu ô liu, gia vị (nước tương, dầu hào, muối, hạt nêm, đường).
Cách làm:
Nguyên liệu: 1 lít nước, 300 g sườn lợn, 2 bìa đậu hũ, 5 con tôm, 1 củ hành tây, 1 củ gừng, 5 g bột năng, 5 ml nước mắm, 8g hạt nêm, 5 g đường, 2 g hạt tiêu;
Cách làm:
Nguyên liệu: 1 kg nghêu, 5 cây sả, 2 trái ớt, 2 quả chanh, 5 ml nước mắm, 5 g đường, hạt nêm.
Cách làm:
Người bị thoái hóa khớp có thể bổ sung nghêu hấp sả vào thực đơn của mình
Nguyên liệu: 300 g tôm tươi, 1 bó bông hẹ, 2 tép tỏi, 50 ml nước lọc, 5 ml dầu ô liu, 5 g dầu hào, 5 g hạt nêm, 2 g hạt tiêu.
Cách làm:
Nguyên liệu: 3 con cua biển, 300 ml nước dừa tươi, 3 quả chanh, 4 tép tỏi, 1 củ hành tím, 10 ml dầu ô liu, 2 g đường, 2 g hạt nêm.
Cách làm:
Nguyên liệu: 200 g ức gà, 50 g nấm đùi gà, 1 lít nước, 1 bắp ngô, 1/2 củ cà rốt, 10 g bột năng, 5 g muối, 2 g đường, 2 g tiêu.
Cách làm:
Súp gà ngô nấm với nguyên liệu dễ tìm là món ngon nên có trong chế độ ăn cho người thoái hóa khớp
Nguyên liệu: 300 g tôm, 2 bó rau xà lách, 1 củ cà rốt, 1/2 bắp cải tím, 10 quả cà chua bi, 1 quả dưa chuột, 1 củ đậu, nước sốt mè rang.
Cách làm:
Nguyên liệu: 150 g sữa chua Hy Lạp, 10 g hạnh nhân, 10 g quả óc chó, 5 trái dâu tây, 2 g mật ong.
Cách làm:
Sữa chua Hy Lạp ngũ cốc giàu canxi, vitamin, chất chống oxy tốt cho người bị thoái hóa khớp
Sau đây là gợi ý chế độ ăn cho người thoái hóa khớp trong 7 ngày bạn có thể tham khảo và điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu và thể trạng cá nhân:
| Thứ Hai | ||||
| Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa xế
(15h00) |
Bữa tối
(19h00) |
|
| Món ăn | – Súp đậu hũ tôm sườn
(100 g đậu hũ + 50 g tôm + 50 g sườn heo) – 200 ml nước cam |
– 1 bát cơm
– 75 g thịt nạc băm sốt cà chua – 100 g bí đỏ hấp – 100 g táo |
– 1 hộp sữa chua không đường
– 100 g xoài chín |
– 1 bát cơm
– 50 g thịt rang – 100 g củ cải luộc |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1605 kcal
– Đạm: 65 g – Đường bột: 280 g – Béo: 25 g |
|||
| Thứ Ba | ||||
| Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa xế
(15h00) |
Bữa tối
(19h00) |
|
| Món ăn | – Phở gà
(60 g phở + 30 g thịt đùi gà bỏ da + hành lá) – 1 quả chuối |
– 1 bát cơm
– 75 g chả lá lốt – 50 g đậu phụ luộc – 100 g canh bầu nấu tép riu – 100 g đu đủ |
– 150 g sữa chua Hy Lạp
– 50 g dâu tây |
– 1 bát cơm
– 100 g thịt viên sốt cà chua – 100 g rau củ hấp thập cẩm (bí đỏ + súp lơ + cà rốt) |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1645 kcal
– Đạm: 70 g – Đường bột: 285 g – Béo: 25 g |
|||
| Thứ Tư | ||||
| Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa xế
(15h00) |
Bữa tối
(19h00) |
|
| Món ăn | – Phở xào chay
(60 g phở + 30 g rau cải ngọt + 30 g hành tây + 20 g cà rốt + 10 g nấm hương + hành lá, giá) – 200 ml sữa tươi tách béo |
– 1 và 1/2 bát cơm
– 70 g cá thu rán – 50 g đậu phụ nhồi thịt sốt cà chua – 100 g canh rau cải thịt băm – 80 g dứa |
– 70 g sắn luộc
– 200 ml sữa hạt mắc ca |
– 1 và 1/2 bát cơm
– 50 g salad hoa quả sữa chua – 70 g sườn rim nước dừa – 100 g bông cải trắng hấp |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1635 kcal
– Đạm: 73 g – Đường bột: 274 g – Béo: 27 g |
|||
| Thứ Năm | ||||
| Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa xế
(15h00) |
Bữa tối
(19h00) |
|
| Món ăn | – Bún mọc
(60 g bún + 35 g mọc + hành lá) – 200 ml sữa hạnh nhân hạt sen |
– 1 và 1/2 bát cơm
– 150 g phi lê cá hồi áp chảo – 100 g canh khoai tây – 50 g việt quất |
– 1 củ khoai lang luộc | – 1 và 1/2 bát cơm
– 70 g sườn xào chua ngọt – 150 g canh rong biển – 70 g su su xào – 60 g nho đỏ |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1690 kcal
– Đạm: 65 g – Đường bột: 290 g – Béo: 30 g |
|||
| Thứ Sáu | ||||
| Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa xế
(15h00) |
Bữa tối
(19h00) |
|
| Món ăn | – 200 g cháo thịt gà cà rốt
– 150ml nước ép cam + 5ml mật ong |
– 1 và 1/2 bát cơm
– 50 g thịt gà xào sả ớt – 150 g canh khoai sọ nấu sườn – 50 g đậu rồng xào – 70 g cherry |
– 1 hộp sữa chua không đường
– 70 yến mạch + 5 ml mật ong |
– 1 và 1/2 bát cơm
– 1 con cua hấp nước dừa – 100 g canh bóng nấu thập cẩm |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1605 kcal
– Đạm: 65 g – Đường bột: 280 g – Béo: 25 g |
|||
| Thứ Bảy | ||||
| Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa xế
(15h00) |
Bữa tối
(19h00) |
|
| Món ăn | – Bún bò
(60 g bún + 30 g bắp bò + hành lá, rau thơm) – 200 ml nước ép dưa hấu |
– 1 và 1/2 bát cơm
– 60 g thịt lợn luộc – 100 g canh bí đỏ nấu sườn – 70 g dưa hấu |
– 150 ml sữa tươi tách béo | – 1 và 1/2 bát cơm
– 100 g nấm hương xào rau cải – 150 g cá hồi đút lò |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1612 kcal
– Đạm: 71 g – Đường bột: 269 g – Béo: 28 g |
|||
| Chủ Nhật | ||||
| Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa xế
(15h00) |
Bữa tối
(19h00) |
|
| Món ăn | – Cháo sườn
(50 g gạo + 30 g sườn lợn gỡ xương + hành lá, tía tô) – 200 ml sữa hạt sen |
– 1 và 1/2 bát cơm
– 100 g phi lê cá hồi áp chảo – 100 g khoai tây xào – 50 g dâu tây |
– 200 ml nước ép cam | – 1 và 1/2 bát cơm
– 150 g sườn rim nước mắm – 100 g canh bầu nấu nghêu |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1705 kcal
– Đạm: 80 g – Đường bột: 290 g – Béo: 25 g |
|||
Trên đây là gợi ý chế độ ăn cho người thoái hóa khớp duy trì sức khoẻ và cải thiện bệnh lý. Hy vọng, bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để xây dựng chế độ ăn khoa học và hợp lý.
Một chế độ ăn cho người thoái hóa khớp lành mạnh và đảm bảo dinh dưỡng đòi hỏi sự tìm hiểu kỹ lưỡng và lựa chọn thông minh các loại thực phẩm. Nếu bạn vẫn còn nhiều thắc mắc về chủ đề này, hãy liên hệ Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome thông qua số hotline 1900 633 599 để tư vấn và giải đáp chi tiết. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết trên!
