Đau mắt: Triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh

Đau mắt là vấn đề mà nhiều người từng gặp phải, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ các dấu hiệu và nguyên nhân gây ra tình trạng này. Trong khi đó, việc nhận biết sớm nguyên nhân và các dấu hiệu đau mắt có thể giúp bạn phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả hơn. Vậy, đau mắt là hiện tượng gì? Nguyên nhân gây đau mắt đến từ đâu? Người bị đau mắt nên làm gì để giảm đau tại nhà? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.

Đau mắt là gì? Nguyên nhân gây đau mắt đến từ đâu?

Đau mắt là gì?

Hiện tượng đau mắt (eye pain) là tình trạng khó chịu hoặc đau nhức xảy ra ở bên trong hoặc xung quanh mắt. Cơn đau có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những vấn đề không nghiêm trọng như mỏi mắt do làm việc quá lâu trước màn hình, đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm kết mạc, viêm giác mạc hoặc tăng nhãn áp.

Triệu chứng đau mắt

Đau mắt có thể đi kèm các triệu chứng như đỏ mắt, chảy nước mắt, giảm thị lực hoặc nhạy cảm với ánh sáng. Khi đau mắt kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, người bệnh cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân bị đau mắt là gì?

Đau mắt có thể do nhiều nguyên nhân gây ra như dị ứng, nhiễm trùng, khô mắt hoặc do mắc các bệnh nhãn khoa khác. Cụ thể như sau:

1. Đau mắt do nhiễm trùng

Các loại vi khuẩn như Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae; virus như adenovirus, herpes simplex virus (HSV) có thể xâm nhập vào kết mạc, giác mạc, bờ mi hoặc các cấu trúc khác của mắt để gây viêm nhiễm. (1)

Phản ứng viêm dẫn đến đỏ mắt, sưng, tiết dịch và đau. Lúc này, người bệnh cần được điều trị bằng thuốc kháng sinh, dưới dạng thuốc nhỏ mắt trực tiếp hoặc thuốc mỡ để bôi lên vùng da mắt bị nhiễm trùng.

Nhìn chung, việc sử dụng thuốc kháng sinh (theo chỉ định từ bác sĩ) có thể giúp rút ngắn thời gian nhiễm trùng, giảm biến chứng và ngăn ngừa lây lan sang người khác.

Minh họa tình trạng viêm kết mạc do nhiễm trùng, còn gọi là bệnh đau mắt đỏ

Xem thêm:

• Đau mắt đỏ: Dấu hiệu, nguyên nhân, điều trị và lưu ý cần biết
• Đau mắt hột: Triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh và cách điều trị

2. Đau mắt do dị ứng

Đau mắt do dị ứng có thể xảy ra khi mắt tiếp xúc với các chất gây dị ứng (dị nguyên) như phấn hoa, bụi, lông thú, hoặc nấm mốc. Lúc này, hệ thống miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách giải phóng histamine và các chất trung gian gây viêm khác để “chiến đấu” bảo vệ cơ thể. Điều này dẫn đến sưng, đỏ, ngứa và chảy nước mắt.

Một trong những bệnh về mắt phổ biến, có thể gây đau mắt do dị ứng, đó là bệnh viêm kết mạc dị ứng (allergic conjunctivitis) – tình trạng lớp màng mỏng bao quanh lòng trắng và phần sau của mì mắt (kết mạc) bị viêm, gây đau mắt sau khi tiếp xúc phải dị nguyên.

Nhìn chung, những người có tiền sử dị ứng hoặc viêm mũi dị ứng thường dễ mắc phải tình trạng đau mắt do dị ứng hơn so với những người khỏe mạnh.

3. Đau mắt do trợt giác mạc hoặc dị vật

Trợt giác mạc xảy ra khi lớp biểu mô ngoài cùng của giác mạc bị tổn thương do chấn thương, cọ xát hoặc sự hiện diện của dị vật như bụi, cát, hoặc mảnh kim loại. Tổn thương này làm lộ các đầu dây thần kinh nhạy cảm trong giác mạc, gây đau dữ dội, đỏ mắt, chảy nước mắt và nhạy cảm với ánh sáng. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nhiễm trùng hoặc loét giác mạc.

4. Đau mắt do khô mắt

Khô mắt xảy ra khi mắt không sản xuất đủ nước mắt hoặc nước mắt bốc hơi quá nhanh. Thiếu độ ẩm làm bề mặt mắt bị khô, gây kích ứng, cảm giác cộm, nóng rát và đau nhẹ. Khô mắt cũng làm giảm chất lượng màng nước mắt bảo vệ, tăng nguy cơ viêm nhiễm và tổn thương bề mặt mắt.

Triệu chứng khô mắt thường gặp ở người lớn tuổi, người làm việc lâu với máy tính, trong môi trường khô hanh hoặc người sau phẫu thuật giác mạc. Tình trạng khô mắt kéo dài có thể làm tăng nguy cơ viêm kết mạc hoặc viêm giác mạc nếu không được điều trị kịp thời.

Tình trạng khô mắt có thể gây đau nếu không được cấp ẩm kịp thời bằng dung dịch nhỏ mắt

5. Đau mắt do loét giác mạc

Loét giác mạc là tình trạng viêm nhiễm nặng, hình thành vết loét trên bề mặt giác mạc. Nguyên nhân thường do nhiễm trùng vi khuẩn, nấm hoặc ký sinh trùng sau chấn thương mắt hoặc đeo kính áp tròng không đúng cách.

Loét giác mạc gây phá hủy mô giác mạc, dẫn đến đau mắt dữ dội, đỏ mắt, chảy mủ và suy giảm thị lực. Đây là bệnh lý nghiêm trọng cần được điều trị khẩn cấp để tránh biến chứng như sẹo giác mạc hoặc mất thị lực vĩnh viễn.

6. Đau mắt do viêm nội nhãn

Viêm nội nhãn là tình trạng viêm nhiễm bên trong nhãn cầu, thường do vi khuẩn hoặc nấm xâm nhập sau phẫu thuật mắt, chấn thương xuyên thủng hoặc nhiễm trùng máu.

Viêm nội nhãn gây sưng tấy, phá hủy các cấu trúc nội nhãn, dẫn đến đau mắt dữ dội, giảm thị lực nhanh chóng, đỏ mắt và sưng mí mắt. Viêm nội nhãn là tình trạng cấp tính cần được cấp cứu kịp thời, nếu không có thể dẫn đến mất thị lực hoàn toàn.

7. Đau do viêm mí mắt – lẹo mắt

Viêm mí mắt (blepharitis) là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở bờ mi do tắc nghẽn tuyến dầu hoặc nhiễm khuẩn. Trong khi đó, lẹo mắt (hordeolum) là tình trạng nhiễm trùng cấp tính của tuyến dầu hoặc nang lông mi, gây sưng, đỏ và đau ở mí mắt. Sự viêm nhiễm này có thể gây kích ứng và cảm giác đau ở mắt do tiếp xúc gần gũi.

Trên thực tế, viêm mí mắt và lẹo mắt là các bệnh về mắt thường gặp, có thể gây khó chịu và đau đớn, nhưng thường không nguy hiểm và có thể được điều trị dứt điểm theo lời khuyên từ bác sĩ.

Lẹo làm sưng (sụp) mí mắt, gây đau mắt

8. Đau mắt do sử dụng thiết bị điện tử

Sử dụng thiết bị điện tử trong thời gian dài có thể gây mỏi mắt. Việc tập trung nhìn gần liên tục và tiếp xúc với ánh sáng xanh từ màn hình dẫn đến căng cơ mắt, giảm tần suất chớp mắt, gây khô mắt. Hậu quả là mắt bị mỏi, đau đầu, nhìn mờ và cảm giác đau nhẹ hoặc khó chịu ở mắt.

Để cải thiện dấu hiệu đau mắt do sử dụng thiết bị điện tử, bạn cần giới hạn thời gian sử dụng thiết bị và tạo điều kiện cho mắt nghỉ ngơi thường xuyên.

9. Đau mắt do bệnh mạch máu hoặc thần kinh thị giác

Bệnh lý mạch máu như viêm động mạch thái dương, võng mạc tiểu đường hoặc các vấn đề về thần kinh thị giác như bệnh viêm dây thần kinh thị giác, có thể gây tổn thương các cấu trúc trong mắt và dẫn đến đau. Cụ thể như sau:

• Viêm động mạch thái dương có thể gây đau mắt do viêm các động mạch cung cấp máu cho mắt, dẫn đến giảm lưu lượng máu và gây đau nhức.
• Bệnh võng mạc tiểu đường làm tổn thương mạch máu nhỏ trong võng mạc, gây xuất huyết hoặc phù nề, từ đó dẫn đến đau và khó chịu ở mắt do áp lực và tổn thương võng mạc.
• Viêm dây thần kinh thị giác làm gián đoạn truyền tín hiệu từ mắt đến não, gây đau sâu trong hốc mắt, đặc biệt khi cử động mắt, kèm theo giảm thị lực và thay đổi nhận thức màu sắc.

Các yếu tố nguy cơ gây đau mắt

Tuổi tác, nghề nghiệp, thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống và công tác quản lý bệnh mạn tính (nếu có) chính là một số yếu tố nguy cơ có thể thúc đẩy hoặc hạn chế tình trạng đau mắt. Cụ thể như sau:

• Tuổi tác: Khi tuổi tác tăng lên, mắt dần suy giảm chức năng và dễ mắc các bệnh lý như khô mắt, đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng. Người cao tuổi cũng có nguy cơ cao bị viêm kết mạc và viêm bờ mi, gây ra đau và khó chịu ở mắt. Sự lão hóa làm giảm chất lượng màng nước mắt và độ đàn hồi của các cấu trúc mắt, tăng khả năng kích ứng và viêm nhiễm.
• Nghề nghiệp, môi trường làm việc: Những người làm việc trong môi trường tiếp xúc với bụi, hóa chất, ánh sáng mạnh hoặc tia cực tím như công nhân xây dựng, hàn xì, hoặc nhân viên văn phòng sử dụng máy tính liên tục có nguy cơ cao mắc các vấn đề về mắt. Tiếp xúc kéo dài với màn hình điện tử có thể gây hội chứng thị giác màn hình, dẫn đến mỏi mắt, khô mắt và đau mắt.
• Thói quen sinh hoạt: Thức khuya, thiếu ngủ, đọc sách trong điều kiện ánh sáng kém hoặc ở khoảng cách quá gần có thể gây căng thẳng cho mắt. Thói quen dụi mắt khi ngứa hoặc mỏi có thể dẫn đến viêm nhiễm và đau mắt. Việc không đeo kính bảo hộ khi cần thiết cũng tăng nguy cơ chấn thương mắt.
• Chế độ ăn uống: Thiếu hụt các dưỡng chất quan trọng như vitamin A, C, E, omega-3 có thể làm giảm sức khỏe mắt, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý gây đau mắt như khô mắt, viêm kết mạc. Không những thế, chế độ ăn nhiều đường và chất béo bão hòa có thể góp phần vào quá trình viêm nhiễm và thoái hóa cấu trúc mắt.
• Quản lý bệnh mạn tính: Những người mắc bệnh mạn tính như tăng huyết áp và đái tháo đường cần quản lý bệnh tốt, vì các biến chứng có thể ảnh hưởng đến mạch máu và thần kinh thị giác, gây ra đau mắt và giảm thị lực. Bệnh võng mạc tiểu đường là một nguyên nhân chính gây mất thị lực và đau mắt ở người bệnh đái tháo đường.

Nhìn màn hình thiết bị điện tử quá nhiều có thể gây đau, khô, mỏi mắt

Đau mắt có nguy hiểm không?

Đau mắt có thể là dấu hiệu của những tình trạng từ nhẹ đến nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ gây nguy hiểm. Trong nhiều trường hợp, đau mắt do nguyên nhân đơn giản như mỏi mắt, khô mắt hoặc dị ứng và không quá nguy hiểm.

Tuy nhiên, nếu đau mắt đi kèm với các triệu chứng như giảm thị lực, đỏ mắt, sưng mắt, hoặc nhạy cảm với ánh sáng, đó có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm hơn như viêm giác mạc, viêm kết mạc, tăng nhãn áp hoặc viêm động mạch thái dương.

Những tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mắt và thậm chí dẫn đến mất thị lực nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, khi đau mắt kéo dài hoặc có triệu chứng bất thường, cần thăm khám bác sĩ để chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Phương pháp chẩn đoán đau mắt

Để chẩn đoán đau mắt, các bác sĩ có thể sử dụng một hoặc kết hợp nhiều phương pháp sau:

Cách trị đau mắt như thế nào?

Việc điều trị đau mắt phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra triệu chứng. Dưới đây là bảng tổng hợp các nguyên nhân phổ biến và cách điều trị tương ứng:

Lưu ý: Việc chẩn đoán và điều trị đau mắt nên được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa mắt. Nếu có triệu chứng đau mắt kéo dài hoặc nghiêm trọng, bạn hãy đến cơ sở y tế để được thăm khám và hướng dẫn điều trị kịp thời.

Người bệnh cần đặt lịch thăm khám với bác sĩ ngay khi có dấu hiệu đau mắt bất thường

Xem thêm:

• Bị đau mắt kiêng ăn gì?
• Bị đau mắt nên ăn gì nhanh khỏi?

Cách phòng ngừa và giảm đau mắt tại nhà

Để phòng ngừa và giảm đau mắt tại nhà, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Giữ vệ sinh mắt tốt: Rửa tay thường xuyên và tránh chạm vào mắt bằng tay bẩn để ngăn ngừa vi khuẩn và virus gây nhiễm trùng;
• Cho mắt nghỉ ngơi: Khi làm việc với máy tính hoặc đọc sách, hãy tuân theo quy tắc 20-20-20: cứ mỗi 20 phút, nhìn xa 20 feet (khoảng 6 mét) trong 20 giây để giúp mắt giảm căng thẳng;
• Sử dụng nước mắt nhân tạo: Nếu bạn bị khô mắt, sử dụng nước mắt nhân tạo có thể giúp bôi trơn giác mạc và giảm khó chịu;
• Chườm ấm: Áp dụng khăn ấm lên mắt trong vài phút có thể giúp giảm đau và thư giãn cơ mắt, đặc biệt hữu ích cho tình trạng mỏi mắt hoặc lẹo mắt mức độ nhẹ;
• Điều chỉnh ánh sáng: Đảm bảo môi trường làm việc có ánh sáng phù hợp, tránh ánh sáng quá mạnh hoặc quá yếu;
• Hạn chế thời gian màn hình: Giảm tổng thời gian sử dụng thiết bị điện tử xuống dưới 8 giờ / ngày và tăng thời gian nghỉ ngơi cho mắt;
• Đeo kính bảo vệ: Sử dụng kính chống tia UV khi ra nắng, kính chắn gió khi đi đường dài và kính bảo hộ khi làm việc với hóa chất hoặc vật liệu nguy hiểm để bảo vệ mắt khỏi tổn thương;
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, E và omega-3 để hỗ trợ sức khỏe mắt;
• Uống đủ nước: Giữ cơ thể luôn đủ nước giúp duy trì độ ẩm cho mắt, giảm khô và kích ứng;
• Tránh các chất kích thích: Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc, bụi bẩn và các chất gây kích ứng giúp bảo vệ sức khỏe mắt.

Nếu đã áp dụng nhiều biện pháp nhưng triệu chứng đau mắt không giảm hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa mắt để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Hiện nay, Trung tâm Mắt Công nghệ cao thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ đáng tin cậy, được nhiều người bệnh tin tưởng lựa chọn để điều trị các vấn đề về mắt, bao gồm tình trạng đau mắt.

Với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và dày dạn kinh nghiệm, trung tâm cam kết mang đến dịch vụ thăm khám và điều trị chính xác, tận tâm. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất hiện đại và các phương pháp điều trị tiên tiến giúp đảm bảo người bệnh phục hồi nhanh chóng và an toàn.

Để đặt lịch điều trị đau mắt tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể gọi đến số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).

Trên đây là tổng hợp những nguyên nhân và dấu hiệu đau mắt thường gặp. Thực tế cho thấy, bệnh đau mắt có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, với nhiều biểu hiện bệnh không giống nhau. Do đó, mỗi người đều không nên chủ quan, lơ là trước bất kỳ dấu hiệu đau mắt nào, vì đó có thể là chỉ báo ban đầu của các vấn đề nghiêm trọng hơn. Bằng cách thăm khám sức khỏe thường xuyên và chăm sóc mắt đúng cách, bạn có thể cải thiện được tình trạng đau mắt và tránh được những biến chứng không mong muốn.