Chế độ ăn và thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm từ bác sĩ

07/12/2023 Theo dỗi Nutrihome trên google news Tác giả: Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome
Tư vấn chuyên môn bài viết
Chức Vụ: Bác sĩ Dinh dưỡng
Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Trong quá trình điều trị, việc xây dựng thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm có thể giúp cải thiện tình trạng bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, lựa chọn và kết hợp các món ăn chữa thoát vị đĩa đệm sao cho khoa học, hợp lý mà không nhàm chán trong thời gian dài sẽ là thử thách lớn đối với nhiều người. Vậy làm thế nào để xây dựng thực đơn cho người bị thoát vị đĩa đệm? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm ra lời giải đáp ngay trong bài viết sau.

Chế độ ăn và thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm từ bác sĩ

Xây dựng thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm cần đáp ứng những tiêu chí nào?

Thoát vị đĩa đệm là tình trạng khi một phần của đĩa đệm – bộ phận đàn hồi nằm nằm giữa các đốt sống, bị trượt ra khỏi vị trí bình thường và gây áp lực lên dây thần kinh xung quanh. Bệnh lý này có thể bắt nguồn từ nhiều lý do như lão hóa, chấn thương cột sống, thừa cân, béo phì, thiếu hụt dinh dưỡng,…

Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người thoát vị đĩa đệm

Đa số các tác nhân có khả năng thúc đẩy bệnh thoát vị đĩa đệm tiến triển đều có liên quan ít nhiều đến dinh dưỡng, chẳng hạn như tình trạng thừa cân – béo phì, mất nước, thiếu hụt khoáng chất (canxi, magie,…) và tiêu thụ quá mức các hợp chất gây viêm (đường, caffeine, cồn,…). Vì vậy, xây dựng một chế độ ăn uống cho người thoát vị đĩa đệm có thể góp phần lớn trong việc làm chậm tiến trình phát triển của bệnh, hỗ trợ phòng ngừa biến chứng và tăng tốc quá trình phục hồi sau bệnh.

Hướng dẫn chế độ ăn cho người thoát vị đĩa đệm

Thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm cần tăng cường các dưỡng chất có lợi cho xương, khớp và sức khoẻ tổng thể như canxi, protein, omega-3,… Cụ thể:

1. Thực phẩm giàu canxi

Thiếu hụt canxi là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng thoát vị đĩa đệm, đặc biệt ở bệnh nhân trung niên và lớn tuổi. Vì vậy, tăng cường khoáng chất này từ chế độ dinh dưỡng sẽ giúp xương chắc khỏe, góp phần kiểm soát tình trạng chấn thương, thoái hóa dẫn đến thoát bị đĩa đệm. Một số thực phẩm giàu canxi bao gồm sữa và các sản phẩm từ sữa, tôm, cua, hạnh nhân, quả óc chó,…

2. Thực phẩm giàu protein

Thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm không thể thiếu các thực phẩm giàu protein như gà, cá, các loại đậu (đậu nành, đậu đen, đậu xanh,…), các loại hạt (hạt điều, hạnh nhân, mắc ca,…). Bởi lẽ, protein là thành phần chính trong cấu tạo các tế bào cơ thể, bao gồm tế bào xương. Hấp thụ đủ protein từ thực đơn hàng ngày sẽ hỗ trợ tái tạo tế bào, cải thiện chấn thương cột sống và góp phần làm dịu các cơn đau do thoát vị đĩa đệm.

3. Thực phẩm giàu omega-3

Thay vì hấp thụ chất béo có hại (chất béo bão hòa) từ thịt đỏ, đồ ăn chiên rán,…, người bệnh nên ưu tiên các nguồn axit béo tốt (omega-3, 6, 9) chứa nhiều trong cá hồi, cá thu, cá trích, quả bơ, quả óc chó, dầu ô liu,… Các nguồn chất béo này được chứng minh có đặc tính khám viêm, hỗ trợ cải thiện tình trạng sưng viêm khi dây thần kinh bị đĩa đệm chèn ép.

chế độ ăn cho người thoát vị đĩa đệm, thực phẩm giàu omega 3

Omega-3 là một axit béo có đặc tính kháng viêm, tốt cho người bệnh thoát vị đĩa đệm

4. Thực phẩm chứa nhiều magie

Magie là thành phần quan trọng trong quá trình tạo xương, có tác dụng hỗ trợ cải thiện loãng xương và thoái hóa xương khớp. Do đó, bổ sung magie vào chế độ ăn cho người bị thoát bị đĩa đệm có thể làm chậm các chuyển biến xấu của bệnh lý và hỗ trợ phục hồi, tái tạo xương chắc khỏe.

5. Vitamin D tốt cho người bị thoát vị đĩa đệm

Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ tối ưu canxi từ chế độ ăn hàng ngày. Thiếu hụt dưỡng chất này trong thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm có thể gây mất canxi trong xương, loãng xương và thoái hóa. Vì vậy, bên cạnh việc bổ sung canxi, người bệnh cũng cần chú trọng tiêu thụ các thực phẩm giàu vitamin D như trứng, sữa, đậu nành, cá hồi, dầu cá biển,…

6. Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

Thoát vị đĩa đệm ở bệnh nhân trẻ thường bắt nguồn từ tình trạng viêm xương khớp kéo dài. Vì vậy, chế độ ăn cho đối tượng này không thể thiếu các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như flavonoids, polyphenols, sulforaphane,… Những dưỡng chất kể trên sẽ giúp kiểm soát viêm nhiễm lan rộng, phục hồi xương khớp và giảm thiểu các cơn đau do thoát vị đĩa đệm.

7. Tránh các thực phẩm gây viêm

Tiêu thụ các thực phẩm gây viêm như đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, thức uống có cồn,… có thể kích thích tình trạng viêm nhiễm ở xương và các dây thần kinh bị đĩa đệm chèn ép. Về lâu dài, người bệnh sẽ phải đối mặt với các biến chứng nguy hiểm như tổn thương hệ thần kinh, hội chứng chùm đuôi ngựa, teo cơ chi,… Do đó, hạn chế những thực phẩm nói trên trong thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm sẽ là một trong những giải pháp tối ưu giúp bảo vệ người bệnh.

Công thức 10 món ăn chữa thoát vị đĩa đệm

Dưới đây là gợi ý công thức 10 món ăn trong thực đơn cho người thoát vị địa đệm mà bạn có thể tham khảo và bổ sung vào thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm:

1. Gà ác hầm tam thất

Nguyên liệu: 1 con gà ác, 200 g củ tam thất, 500 ml rượu trắng, 5 g muối, 5 g hạt nêm, 2 g hạt tiêu.

Cách làm:

  • Bước 1: Sơ chế nguyên liệu:
    • Gà làm sạch, xát muối rồi rửa sạch;
    • Củ tam rửa sạch, thái lát mỏng rồi ngâm với rượu trắng.
  • Bước 2: Cho gà, củ tam thất, muối và hạt nêm vào thố rồi đậy nắp kín. Đem thố đi chưng cách thuỷ khoảng 2 tiếng. Tắt bếp, thêm hạt tiêu rồi thưởng thức.
món ăn chữa thoát vị đĩa đệm, Gà ác hầm tam thất

Gà ác hầm tam thất chứa nhiều protein từ gà và chất kháng viêm đến từ củ tam thất, tốt cho người thoát vị đĩa đệm

2. Cháo hạt sen đậu xanh

Nguyên liệu: 60 g gạo tẻ, 50 g hạt sen, 50 g đậu xanh, 500 ml nước dùng gà, 5 g muối, 2 g hạt tiêu.

Cách làm:

  • Bước 1: Sơ chế nguyên liệu:
    • Hạt sen bỏ tim, ngâm khoảng 30 phút rồi rửa sạch, để ráo;
    • Đậu xanh tách vỏ, ngâm 1 tiếng rồi rửa sạch, để ráo;
    • Gạo vo sạch.
  • Bước 2: Cho hạt sen, đậu xanh, gạo vào nồi ninh với 500 ml nước dùng gà trong 1 tiếng;
  • Bước 3: Nêm nếm muối và hạt tiêu cho vừa ăn rồi tắt bếp.

3. Canh bí hầm xương

Nguyên liệu: 300 g bí xanh, 500 g sườn non, 1 lít nước, 5 ml nước mắm, 3 g muối, 2 g hạt nêm, 2 g hạt tiêu, 5 g đường 1 nhánh hành lá, 1 bó rau mùi.

Cách làm:

  • Bước 1: Sơ chế nguyên liệu:
    • Bí xanh gọt vỏ, bỏ ruột rồi cắt miếng vừa ăn;
    • Sườn non rửa sạch, cắt khúc rồi chần sơ để loại bỏ tạp chất;
    • Hành lá, rau mùi rửa sạch rồi cắt nhỏ.
  • Bước 2: Cho bí xanh, sườn non và nước vào nồi đun khoảng 10 – 15 phút;
  • Bước 3: Nêm nếm nước mắm, muối, hạt nêm, đường và hạt tiêu vừa ăn rồi tắt bếp.

4. Canh củ sen hầm sườn heo

Nguyên liệu: 1 củ sen tươi, 150 g sườn heo, 1.5 lít nước, 1 nhánh hành lá, 1 bó rau mùi, 10 ml nước tương, 10 ml giấm, 10 g đường, 5 g muối, 2 g hạt tiêu.

Cách làm:

  • Bước 1: Sơ chế nguyên liệu:
    • Củ sen gọt vỏ, cắt lát, rửa sạch rồi ngâm nước muối loãng;
    • Sườn heo rửa sạch với nước muối rồi chắt khúc vừa ăn;
    • Hành lá và rau mùi rửa sạch rồi cắt nhỏ.
  • Bước 2: Ninh sườn heo cùng 1.5 lít nước khoảng 1 tiếng. Sau đó, cho củ sen đã ngâm vào ninh tiếp 15 – 20 phút;
  • Bước 3: Nêm nước tương, giấm, đường, muối, tiêu và cho hành lá, rau mùi vào rồi tắt bếp.
món ăn chữa thoát vị đĩa đệm, Canh củ sen hầm sườn heo

Canh củ sen hầm sườn heo vừa dễ thực hiện, vừa giàu dinh dưỡng

5. Cháo đại táo

Nguyên liệu: 100 g gạo tẻ, 50 g đậu đỏ, 20 g bột bạch linh, 10 quả đại táo, 1.5 lít nước, muối, hạt tiêu.

Cách làm:

  • Bước 1: Sơ chế nguyên liệu:
    • Gạo vo sạch;
    • Đại táo và đậu đỏ rửa sạch, để ráo.
  • Bước 2: Cho gạo, đại táo và đậu đỏ vào nồi với 1.5 lít nước. Đun trên lửa nhỏ đến khi các nguyên liệu chín mềm;
  • Bước 3: Cho bột bạch linh vào nấu chung rồi nêm nếm muối, hạt tiêu cho vừa ăn. Đun thêm khoảng 5 phút rồi tắt bếp.

6. Cháo yến mạch óc chó

Nguyên liệu: 100 g yến mạch, 50 g quả óc chó tách vỏ, 500 ml nước/ sữa tươi không đường, 3g bột nêm, 2 g đường.

Cách làm:

  • Bước 1: Ngâm yến mạch và quả óc chó trong nước ấm khoảng 20 – 30 phút;
  • Bước 2: Cho yến mạch và óc chó vào nồi với 500 ml nước/ sữa tươi không đường, đun ở lửa vừa. Vừa đun vừa khuấy đều để không bị bén nồi. Sau khi hỗn hợp sôi, múc ra máy xay và xay nhuyễn.;
  • Bước 3: Tiếp tục đun phần cháo đã xay dưới lửa nhỏ khoảng 5 phút, nêm bột nêm, đường cho vừa ăn rồi tắt bếp.

7. Súp lơ xanh xào tôm

Nguyên liệu: 300 g tôm sú, 1/2 cái súp lơ, 1 củ hành tím, 5 ml dầu ô liu, 5 g dầu hào, 2 g muối, 2 g hạt nêm, hạt tiêu.

Cách làm:

  • Bước 1: Sơ chế nguyên liệu:
    • Tôm bóc vỏ, bỏ chỉ rồi rửa sạch;
    • Súp lơ cắt miếng vừa ăn, rửa sạch rồi để ráo;
    • Hành tím bóc vỏ, thái nhỏ.
  • Bước 2: Đun nóng dầu ô liu, phi thơm hành tím rồi cho tôm, súp lơ vào xào;
  • Bước 3: Khi tôm săn lại, cho dầu hào, muối, hạt nêm vào, nêm nếm vừa ăn rồi tắt bếp. Múc ra đĩa, thêm hạt tiêu và thưởng thức.
thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm, Súp lơ xanh xào tôm

Súp lơ xanh giàu chất chống oxy hóa glucosinolates, hỗ trợ kháng viêm và phục hồi đĩa đệm

8. Cá hồi kho tộ

Nguyên liệu: 200 – 300 g phi lê cá hồi, 25 g đường, 65 ml nước, 10 ml nước mắm, hạt tiêu, 1 củ hành tím, 1 nhánh sả, 1 nhánh hành lá, rau mùi.

Cách làm:

  • Bước 1: Sơ chế nguyên liệu:
    • Cá rửa sạch rồi thấm khô;
    • Hành tím và hành lá thái nhỏ;
    • Sả đập dập.
  • Bước 2: Làm nóng nồi rồi cho 15 g đường cùng 15 ml nước. Khuấy đều đến khi đường chuyển màu vàng cánh gián;
  • Bước 3: Tắt bếp rồi lần lượt cho sả đập dập, cá, hành tím vào nồi. Nêm 15 g đường, 10 ml nước mắm, hạt tiêu rồi đổ thêm khoảng 50 ml nước;
  • Bước 4: Mở vung, đun trên lửa nhỏ khoảng 45 phút – 1 tiếng. Khi nước trong nồi sệt lại và cá chín mềm thì múc ra đĩa, thêm hành lá và thưởng thức.

9 . Hẹ xào dầu mè

Nguyên liệu: 1 bó rau hẹ, 5 ml dầu mè, 2 g muối, hạt tiêu.

Cách làm:

  • Bước 1: Hẹ rửa sạch, để ráo rồi cắt khúc 4 – 5 cm;
  • Bước 2: Làm nóng dầu mè rồi cho hẹ vào đảo đều. Khi hẹn mềm và sẫm màu, nêm muối, hạt tiêu cho vừa ăn rồi tắt bếp.

10. Cua hấp nước dừa

Nguyên liệu: 1 – 2 con cua tươi, 500 ml nước dừa tươi, 1 củ gừng, 1 nhánh sả.

Cách làm:

  • Bước 1: Sơ chế nguyên liệu:
    • Cua rửa sạch;
    • Gừng, sả thái lát.
  • Bước 2: Đổ nước dừa vào nồi rồi cho cua vào, rắc gừng và sả thái lát lên trên cua. Đậy vung rồi đun ở lửa lớn;
  • Bước 3: Khi nước sôi, giảm lửa rồi đun thêm khoảng 10 – 15 phút thì tắt bếp.
thực đơn cho người bị thoát vị đĩa đệm, Cua hấp nước dừa

Cua hấp là món ăn giàu canxi, magie và đạm, tốt cho người bệnh thoát vị đĩa đệm

Gợi ý thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm

Dưới đây là thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm, giúp bạn làm dịu các cơn đau do dây thần kinh bị chèn ép và cải thiện sức khỏe xương khớp:

Thứ Hai
Bữa sáng

(7h00)

Bữa trưa

(11h00)

Bữa xế

(15h00)

Bữa tối

(19h00)

Món ăn – Bún sườn

(60g bún tươi/ bún lứt + 70 g sườn non + 30 g dọc mùng + 500 ml nước dùng)

– 1 và 1/2 bát cơm

– 170 g phi lê cá hú kho thơm

– 150 g canh bí đỏ nấu thịt băm

– 50 g roi

– 100 ml nước dứa ép – 1 và 1/2 bát

– 120 g mướp đắng xào

– 150 g bông cải xanh xào cà rốt

– 80 g lê

Cơ cấu khẩu phần – Năng lượng: 1615 kcal

– Đạm: 71 g

– Đường bột: 272 g

– Béo: 27 g

Thứ Ba
Bữa sáng

(7h00)

Bữa trưa

(11h00)

Bữa xế

(15h00)

Bữa tối

(19h00)

Món ăn – Cháo đậu đen

(60 g gạo tẻ + 50 g hạt đen)

– 1 và 1/2 bát cơm

– 130 g cá thu sốt chanh leo

– 180 g canh khoai sọ nấu cua

– 60 g lê

– 1 củ khoai lang nướng

– 200 ml sữa tươi không đường tách béo

– 1 và 1/2 bát cơm

– 100 g salad bơ trứng

– 150 g cải chíp xào xào nấm hương

– 70 g táo

Cơ cấu khẩu phần – Năng lượng: 1660 kcal

– Đạm: 73 g

– Đường bột: 279 g

– Béo: 28 g

Thứ Tư
Bữa sáng

(7h00)

Bữa trưa

(11h00)

Bữa xế

(15h00)

Bữa tối

(19h00)

Món ăn – Bánh mì bơ trứng

(2 lát bánh mì nguyên cám + 1/2 quả bơ + 1 quả trứng gà luộc + rau xà lách, cà chua bi, sốt mayonnaise)

– 1 quả chuối

– 1 và 1/2 bát cơm

– 150 g gà xào nấm kim chấm

– 70 g rau muống luộc

– 100 ml nước rau muống luộc dầm sấu

– 50 g táo

– 1 hộp sữa chua không đường

– 50 g dâu tây

– 1 và 1/2 bát cơm

– 100 g cá cơm khô rim chua ngọt

– 150 g canh bí xanh nấu thịt băm

– 70 g đu đủ

Cơ cấu khẩu phần – Năng lượng: 1618 kcal

– Đạm: 65 g

– Đường bột: 281 g

– Béo: 26 g

Thứ Năm
Bữa sáng

(7h00)

Bữa trưa

(11h00)

Bữa xế

(15h00)

Bữa tối

(19h00)

Món ăn – Cháo rau củ

(60 g gạo tẻ + 100 g cà rốt, khoai tây, bí đỏ, ngô)

–     200 ml sữa tươi không đường tách béo

– 1 và 1/2 bát cơm

– 150 g thịt gà kho gừng

– 120 g canh khoai tây nấu sườn non

– 80 g đu đủ

– 1 quả chuối

– 200 ml sữa hạt sen chà là

– 1 và 1/2 bát cơm

– 100 g cá hồi áp chảo

– 150 g canh rong biển

– 70 g xoài chín

Cơ cấu khẩu phần – Năng lượng: 1648 kcal

– Đạm: 72 g

– Đường bột: 286 g

– Béo: 24 g

Thứ Sáu
Bữa sáng

(7h00)

Bữa trưa

(11h00)

Bữa xế

(15h00)

Bữa tối

(19h00)

Món ăn – Bún mọc

(60 g bún tươi/ bún lứt + 70 g mọc + 50 g dọc mùng + 500 ml nước dùng)

– 1 và 1/2 bát cơm

– 150 g canh cá nấu dưa

– 2 bìa đậu hũ

– 50 g xoài chín

– 1 hộp sữa chua không đường

– 50 dâu tây

– 1 và 1/2 bát cơm

– 200 g tôm hấp gừng sả

– 150 g canh bóng thập cẩm

Cơ cấu khẩu phần – Năng lượng: 1620 kcal

– Đạm: 73 g

– Đường bột: 269 g

– Béo: 28 g

Thứ Bảy
Bữa sáng

(7h00)

Bữa trưa

(11h00)

Bữa xế

(15h00)

Bữa tối

(19h00)

Món ăn – Miến trộn chay

(50 g miến dong + 50 g đậu hũ chiên + 100 g cà rốt, su hào, bắp cải + nước tương, dầu mè)

–     200 ml sữa đậu nành

– 1 và 1/2 bát cơm

– 100 g chả lá lốt

– 150 g bắp cải xào chà chua

– 60 g dâu tây

– 100 g sữa chua Hy Lạp + 50 g hạt điều, hạt óc chó + mật ong – 1 và 1/2 bát cơm

– 100 g chân giò hầm táo đỏ

– 150 g rau bí xào tỏi

– 80 g thanh long

Cơ cấu khẩu phần – Năng lượng: 1655 kcal

– Đạm: 82 g

– Đường bột: 271 g

– Béo: 27 g

Chủ Nhật
Bữa sáng

(7h00)

Bữa trưa

(11h00)

Bữa xế

(15h00)

Bữa tối

(19h00)

Món ăn – Bánh mì mứt dâu

(2 lát bánh mì nguyên cám + mứt dâu)

–     2 quả trứng ốp la

– 1 và 1/2 bát cơm

– 100 g thịt bò xào giá đổ

– 150 g rau hấp thập cẩm (cà rốt + bí đỏ + súp lơ xanh)

– 100 g sữa chua không đường

–     70 g thanh long

– 1 và 1/2 bát cơm

– 150 g cá diêu hồng hấp xì dầu

– 70 g su hào xào

– 100 g canh bí xanh nấu tép

Cơ cấu khẩu phần – Năng lượng: 1657 kcal

– Đạm: 66 g

– Đường bột: 283 g

– Béo: 29 g

Địa chỉ thiết kế thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm cá nhân hóa

Để xây dựng thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm, bạn cần phải cân bằng giữa hàm lượng và chất lượng các chất dinh dưỡng khác nhau. Việc này có thể tương đối phức tạp đối với người mới bắt đầu hoặc không có nhiều thời gian tìm hiểu. Vì vậy, bạn có thể sử dụng dịch vụ thiết kế thực đơn cá nhân hóa theo bệnh lý tại Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome.

Địa chỉ thiết kế thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm cá nhân hóa

Minh họa hình ảnh bác sĩ dinh dưỡng tại Nutrihome đang tư vấn và thiết kế thực đơn cho người bệnh

Tại đây, bạn sẽ được thăm khám, chẩn đoán tình trạng thoát vị đĩa đệm, các tác nhân gây bệnh và các biến chứng liên quan, từ đó cá nhân hóa chế độ ăn theo tuần/ tháng/ năm. Với sự trợ giúp của các bác sĩ, nguyên gia dinh dưỡng đầu ngành, người bệnh có thể hoàn toàn yên tâm về chất lượng dịch vụ và hiệu quả khi áp dụng chế độ ăn cho người bị thoát vị đĩa đệm trong hỗ trợ điều trị bệnh.

Trên đây là những thông tin cơ bản về thực đơn cho người thoát bị đĩa đệm giúp bạn cải thiện tình trạng này. Hy vọng, bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để xây dựng một chế độ ăn khoa học, phù hợp với bản thân.

Chế độ ăn uống cho người thoát vị đĩa đệm cần cung cấp đầy đủ dưỡng chất để đẩy lùi các tác nhân gây bệnh, giảm sưng viêm và hỗ trợ phục hồi xương chắc khỏe. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào trong quá trình xây dựng thực đơn cho người thoát vị đĩa đệm, hãy liên hệ ngay tới Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời. Chúc bạn thật nhiều sức khỏe!

5/5 - (4 bình chọn)
15:30 07/12/2023
Nguồn tham khảo
  1. Simopoulos A. P. (2002). Omega-3 fatty acids in inflammation and autoimmune diseases. Journal of the American College of Nutrition21(6), 495–505. https://doi.org/10.1080/07315724.2002.10719248