Người bệnh ung thư đại tràng thường đặt câu hỏi ung thư đại tràng nên ăn gì với mong muốn tìm ra được loại thực phẩm giúp cơ thể chống chọi tốt hơn với bệnh tật và cải thiện chất lượng cuộc sống. Trong bài viết sau, hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome khám phá danh sách các nhóm thực phẩm giàu dinh dưỡng, không chỉ giúp cung cấp năng lượng, tăng cường hệ miễn dịch mà còn hỗ trợ cải thiện hiệu quả điều trị ung thư.
Người bệnh ung thư đại tràng nên ăn gì tốt cho sức khỏe?
Ung thư đại tràng là tình trạng tăng sinh tế bào mất kiểm soát ở bất kỳ vùng nào trên ruột già (đại tràng), phần cuối của hệ tiêu hóa. Triệu chứng của bệnh có thể bao gồm thay đổi tần suất đi tiêu và tính chất của phân, như tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài, lẫn máu trong phân; đau bụng hoặc co thắt, mệt mỏi và giảm cân không rõ lý do.
Theo nghiên cứu, ước tính có tới 10 – 20% bệnh nhân ung thư tử vong do hậu quả của suy dinh dưỡng chứ không phải do độc tính từ chính khối u. Do đó, dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc người bệnh ung thư nói chung, bao gồm cả người bệnh ung thư đại tràng.
Chi tiết hơn, một chế độ dinh dưỡng hợp lý có thể tăng cường hiệu quả điều trị ung thư bằng cách cung cấp năng lượng và các chất dinh dưỡng thiết yếu để hỗ trợ hệ thống miễn dịch, tăng cường khả năng chống lại bệnh tật, thúc đẩy quá trình phục hồi sau phẫu thuật / hóa trị / xạ trị.
Trên thực tế, bệnh nhân ung thư đại tràng thường phải đối mặt với nhiều thách thức về sức khỏe nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng đến khả năng ăn uống và hấp thu dinh dưỡng, trong đó bao gồm:
Lúc này, xây dựng một chế độ ăn uống khoa học không chỉ giúp cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu để phòng ngừa suy dinh dưỡng, mà còn hỗ trợ điều trị và giảm các triệu chứng cũng như tác dụng phụ của quá trình điều trị bệnh.
Ngược lại, suy dinh dưỡng có thể tác động tiêu cực đến khả năng chịu đựng và phục hồi sau điều trị, làm giảm khả năng chịu đựng của cơ thể trước các liệu pháp, kéo dài thời gian phục hồi và tăng nguy cơ biến chứng.
Vì vậy, việc duy trì một chế độ ăn khoa học và cân đối là một phần không thể thiếu trong quá trình điều trị và phục hồi của người bệnh ung thư đại tràng.
Ăn uống khoa học giúp người bệnh hồi phục tốt sau quá trình điều trị
Người bệnh ung thư đại tràng nên ăn gì có kết cấu mềm, dễ tiêu hóa và chứa nhiều protein, chất xơ, chất béo lành mạnh, vitamin, khoáng chất,… Cụ thể như sau:
Những nguồn protein ít béo như thịt gà không da, phi-lê cá, đậu phụ và các loại đậu,… giúp cung cấp cho cơ thể đầy đủ chất đạm mà không chứa nhiều chất béo bão hòa. Trong đó:
Ngoài ra, lựa chọn nguồn protein ít chất béo cũng giúp cơ thể dễ tiêu hóa, giảm áp lực lên đại tràng, hạn chế rủi ro tiêu chảy do hấp thụ dư thừa chất béo, đồng thời giúp duy trì khối lượng cơ bắp – điều quan trọng cho sức khỏe tổng thể trong quá trình điều trị.
Thực phẩm như bơ, các loại hạt, dầu ô-liu và ngũ cốc nguyên hạt giúp cung cấp nhiều năng lượng (calo) và dưỡng chất cần thiết cho cơ thể đủ sức chịu đựng trước các liệu pháp điều trị như hóa trị và xạ trị, thường gây mệt mỏi, suy nhược thể chất ở người bệnh
Bên cạnh đó, trong quá trình điều trị ung thư, cơ thể cũng có xu hướng tiêu hao nhiều năng lượng và có thể gặp khó khăn trong việc ăn uống.
Vì thế, tiêu thụ thực phẩm giàu calo và dinh dưỡng không chỉ giúp duy trì cân nặng tối ưu, ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt vi chất, mà còn giúp người bệnh tối ưu hóa khẩu phần ăn, để không cần phải dung nạp quá nhiều thực phẩm mà vẫn nhận đủ năng lượng và dinh dưỡng cần thiết. Điều này cũng giúp giảm tải áp lực cho hệ tiêu hóa và hỗ trợ quá trình phục hồi.
Chất xơ có trong rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt giúp phân tơi xốp, ngăn ngừa tình trạng táo bón – triệu chứng phổ biến sau hóa trị ung thư đại tràng.
Ngoài ra, chất xơ cũng hỗ trợ việc loại bỏ các chất độc hại khỏi đại tràng một cách hiệu quả hơn, giảm nguy cơ viêm nhiễm do tích tụ độc chất lâu ngày trên thành ruột. Điều này đặc biệt quan trọng cho bệnh nhân ung thư đại tràng, giúp thúc đẩy quá trình phục hồi và tăng cường sức khỏe đường ruột.
Tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ giúp ngăn ngừa táo bón
Nhìn chung, hầu hết các loại vitamin (A, C, D, E, vitamin nhóm B,…) và chất chống oxy hóa (flavonoids, carotenoids, polyphenols,…) đều có khả năng giảm viêm, hỗ trợ ngăn chặn các phản ứng gây căng thẳng oxy hóa trong cơ thể, từ đó ức chế sự phát triển quá mức của tế bào ung thư và hỗ trợ quá trình hồi phục.
Trong khi đó, một số loại khoáng chất như:
Do đó, nếu bạn thắc mắc ung thư đại tràng nên ăn gì tốt cho sức khỏe, bổ sung thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa có thể là câu trả lời phù hợp.
Thực phẩm giàu chất béo lành mạnh như cá hồi, cá thu, dầu ô-liu, quả bơ và các loại hạt không chỉ cung cấp nhiều năng lượng mà còn chứa nhiều omega-3, loại axit béo có có tác dụng kháng viêm, được chứng minh có thể làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư đại tràng.
Trong quá trình điều trị ung thư, người bệnh có thể gặp vấn đề về tiêu hóa như buồn nôn, khó tiêu và đặc biệt là tình trạng loét miệng sau hóa trị / xạ trị. Lúc này, lựa chọn ăn các món ăn mềm không chỉ giúp giảm đau miệng, dễ nuốt mà còn giúp cơ thể dễ tiêu hóa, giảm áp lực lên dạ dày và đường ruột.
Dưới đây là danh sách 10 thực phẩm tốt cho người bị ung thư đại tràng mà bạn nên tham khảo:
Ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt và lúa mì nguyên cám,… chứa nhiều chất xơ, vitamin nhóm B và các khoáng chất như sắt, magie. Trong đó:
Không những thế, tiêu thụ ngũ cốc nguyên hạt từ lâu đã được chứng minh là có tác dụng ức chế quá trình phát triển của khối u đại tràng. Cụ thể, tiêu thụ 90g ngũ cốc nguyên hạt / ngày giúp giảm 17% nguy cơ ung thư đại tràng. Trong khi đó, tiêu thụ 120g / ngày giúp giảm tới 20% nguy cơ.
Vì những lợi ích thực tiễn đã được chứng minh lâm sàng, ngũ cốc nguyên hạt xứng đáng là lựa chọn dinh dưỡng lý tưởng, đứng đầu danh sách ung thư đại tràng nên ăn gì mà bạn đang tìm kiếm.
Ngũ cốc nguyên hạt và các chế phẩm từ chúng giàu chất xơ, vitamin nhóm B và sắt
Các loại đậu như đậu đen, đậu đỏ, đậu xanh và đậu lăng là nguồn protein thực vật chất lượng cao và giàu chất xơ. Trong đó, protein giúp duy trì khối lượng cơ bắp, giảm nguy cơ mất cơ trong quá trình điều trị, còn chất xơ trong đậu cải thiện tiêu hóa, giảm táo bón và tiêu chảy.
Ngoài ra, đậu cũng chứa chất chống oxy hóa và hợp chất chống viêm như polyphenol, hỗ trợ hệ miễn dịch ức chế quá trình tiến triển của tế bào ung thư thông qua việc ức chế các gốc tự do. (1)
Ung thư đại tràng nên ăn gì? Câu trả lời có thể là các loại khoai củ như khoai lang, khoai tây, khoai mỡ, khoai sọ,… bởi vì, nhóm thực phẩm này giàu vitamin C, beta-caroten, chất xơ và kali. Trong đó:
Cá như cá hồi, cá thu và cá mòi giàu omega-3 và protein. Omega-3 có tác dụng chống viêm, hỗ trợ hệ miễn dịch và có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể bằng cách giảm viêm trong cơ thể. Protein trong cá giúp duy trì khối lượng cơ bắp, giảm mất cơ và mệt mỏi khi điều trị ung thư.
Tương tự như các loại cá, thịt gà cũng chứa nhiều protein. Đây là dưỡng chất không chỉ giúp cung cấp đầy đủ axit amin cần thiết để cơ thể tái tạo mô ở niêm mạc đại tràng, mà còn hỗ trợ duy trì mật độ cơ bắp, ngăn ngừa tình trạng suy dinh dưỡng protein – năng lượng.
Trong quá trình điều trị ung thư, duy trì khối lượng cơ bắp là rất quan trọng vì cơ bắp giúp cơ thể bạn duy trì sức mạnh, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và chức năng sinh lý diễn ra bình thường.
Khi bạn có đủ khối lượng cơ, cơ thể sẽ có khả năng chịu đựng tốt hơn các liệu pháp điều trị như hóa trị và xạ trị, giảm thiểu mệt mỏi và hỗ trợ quá trình phục hồi sau phẫu thuật.
Ngược lại, mất khối lượng cơ bắp làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và khó chống chọi với tác dụng phụ sau điều trị. Ngoài ra, mất cơ còn ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày, giảm chất lượng cuộc sống và có thể kéo dài thời gian phục hồi sau điều trị.
Ức gà bỏ da giàu protein, giúp ngăn ngừa tình trạng mất cơ ở người bệnh ung thư
Ung thư đại tràng nên ăn gì tốt cho sức khỏe? Câu trả lời có thể là quả bơ bởi chúng giàu omega-9 và vitamin E. Trong đó:
Các loại quả mọng như dâu tây, việt quất, mâm xôi, nho,… có thể là câu trả lời lý tưởng cho thắc mắc ung thư đại tràng nên ăn gì. Bởi lẽ, họ các loại quả mọng chứa nhiều chất chống oxy hóa như vitamin C và anthocyanin. Những chất này bảo vệ tế bào khỏi tổn thương, giảm viêm và hỗ trợ hệ miễn dịch.
Đặc biệt, vitamin C còn giúp tăng cường quá trình tổng hợp collagen để tái tạo niêm mạc đại tràng, đồng thời hỗ trợ làm giảm nguy cơ nhiễm trùng và loét miệng – triệu chứng thường gặp sau hóa trị ở người bệnh ung thư đại tràng.
Táo chứa chất xơ hòa tan pectin, giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm mức độ tiêu chảy lẫn táo bón. Mặt khác, táo còn chứa nhiều chất chống oxy hóa quercetin, có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư đại tràng bằng cách điều chỉnh biểu hiện của các protein Sirtuin-6 và Klotho. (2)
Trong cơ thể người, sirtuin-6 (SIRT6) và Klotho là các protein liên quan đến quá trình lão hóa tế bào. Bằng cách tăng cường hoạt động của SIRT6 và Klotho, quercetin giúp thúc đẩy quá trình tự hủy tế bào ung thư (apoptosis) và ngăn chặn chúng nhân lên, từ đó ức chế sự phát triển và xâm lấn của tế bào ung thư đại tràng.
Nói một cách đơn giản, quercetin trong táo giúp các protein SIRT6 và Klotho hoạt động hiệu quả hơn trong việc kiểm soát sự tăng trưởng bất thường của tế bào ung thư.
Trên thực tế, nhiều nghiên cứu lâm sàng cũng cho thấy hiệu quả hỗ trợ phòng chống ung thư đại tràng rõ rệt ở táo. Cụ thể, thường xuyên tiêu thụ 1 quả táo / ngày có thể góp phần làm giảm đến 50% nguy cơ khởi phát ung thư đại tràng. (3)
Do đó, nếu đang phân vân chưa biết ung thư đại tràng nên ăn gì tốt cho sức khỏe, người bệnh có thể cân nhắc bổ sung 1 quả táo vào khẩu phần ăn hàng ngày.
Táo giàu chất xơ hòa tan pectin và chất chống oxy hóa quercetin
Thực phẩm giàu probiotics như sữa chua, kim chi, dưa cải chua và trà kombucha cung cấp lợi khuẩn cho đường ruột, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, từ đó giảm các triệu chứng tiêu chảy, táo bón và đầy hơi thường gặp ở bệnh nhân ung thư đại tràng, đồng thời ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại và giảm nguy cơ gây viêm do nhiễm trùng.
Ngoài ra, axit lactic và các hợp chất sinh học khác do probiotics sản xuất cũng có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư thông qua tác động điều chỉnh hệ miễn dịch. (4)
Ung thư đại tràng nên ăn gì? Câu trả lời có thể nằm ở các loại rau lá xanh như cải bó xôi, cải xoăn, rau muống, bông cải xanh, cải thảo, bắp cải,… Nguyên nhân là bởi vì các loại rau này giàu vitamin K, folate, chất chống oxy hóa và chất xơ. Trong đó:
Ngoài ra, các loại rau lá xanh cũng chứa magie và canxi, giúp điều hòa huyết áp, giảm nguy cơ tăng huyết áp – tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng thuốc hóa trị.
Rau lá xanh giàu vitamin K, folate, chất xơ và chất chống oxy hóa
Sau khi biết rõ ung thư đại tràng nên ăn gì, người bệnh cũng nên tìm hiểu về danh sách các loại thực phẩm cần hạn chế để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh. Theo đó, người bệnh ung thư đại tràng cần hạn chế tiêu thụ các thực phẩm như:
Người bệnh ung thư đại tràng nên hạn chế ăn thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ
Theo khuyến nghị của Hiệp hội Dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch và đường tiêu hóa Châu Âu (ESPEN), chế độ ăn cho người ung thư đại tràng cần đáp ứng các tiêu chí sau:
Ngoài ra, người bệnh cũng cần lưu ý thêm về các vấn đề sau:
Trong quá trình điều trị ung thư, cơ thể có thể giảm cân do mất cảm giác thèm ăn hoặc tác dụng phụ của điều trị. Việc duy trì cân nặng khỏe mạnh giúp bạn có đủ năng lượng và sức đề kháng để chịu đựng các liệu pháp điều trị và phục hồi nhanh hơn.
Hệ miễn dịch của người đang điều trị ung thư thường bị suy yếu, nên nguy cơ nhiễm trùng từ thực phẩm có thể tăng cao. Để giảm thiểu rủi ro này, người bệnh cần chú ý rửa tay trước khi ăn và chế biến thực phẩm, rửa sạch rau quả, nấu chín kỹ thực phẩm, tránh ăn thực phẩm sống hoặc chưa chín hẳn như sushi, trứng sống.
4. Chế biến đúng cách
Ưu tiên hấp / luộc / hầm và nêm nếm ít gia vị để dễ tiêu hóa, hạn chế chiên xào / hun khói / nướng trên lửa lớn để tránh làm sản sinh thêm độc chất có hại cho sức khỏe.
Uống đủ nước giúp duy trì hoạt động bình thường của ruột, ngăn ngừa táo bón và hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Người bệnh nên cố gắng uống khoảng 8 ly nước mỗi ngày (khoảng 2 lít), có thể điều chỉnh tùy theo nhu cầu cá nhân và khuyến nghị của bác sĩ.
Uống đủ nước giúp ngăn ngừa táo bón ở đại tràng
Sau khi đã biết rõ ung thư đại tràng nên ăn gì, nên kiêng gì tốt cho sức khỏe, người bệnh cũng cần lưu ý điều chỉnh lối sống và thói quen thăm khám bệnh để tăng cường hiệu quả điều trị, trong đó bao gồm việc:
Tầm soát ung thư đại tràng là biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa. Nếu có nhu cầu tầm soát ung thư đại tràng, bạn có thể cân nhắc đến Trung tâm Nội soi & Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa trực thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
Tại đây, quy trình chẩn đoán ung thư đại tràng được thực hiện bằng hệ thống máy móc vô cùng hiện đại. Cụ thể, với dàn máy nội soi Fuji 7000 tiên tiến, cho phép phóng đại hình ảnh thu được từ đại tràng lên đến 140 lần, việc tầm soát khối u đại tràng có thể diễn ra nhanh chóng, đem lại kết quả chẩn đoán chính xác
Không chỉ vậy, trung tâm còn là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia hàng đầu, đảm bảo quá trình nội soi diễn ra an toàn, không đau, không cần nghỉ dưỡng. Đây là cơ hội tốt để bạn tầm soát sớm, phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý đại tràng, ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
Để đặt lịch tầm soát ung thư đại tràng tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể gọi đến số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Tóm lại, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp là yếu tố quan trọng giúp nâng cao sức khỏe cho người mắc ung thư đại tràng. Qua chế độ ăn uống lành mạnh, người bệnh có thể cải thiện hệ miễn dịch và chống chọi tốt hơn với bệnh tật. Vì vậy, nếu còn thắc mắc về chủ đề ung thư đại tràng nên ăn gì, bạn có thể gọi đến số hotline 1900 633 599 để được các chuyên gia tại Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome hỗ trợ kịp thời.