Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Bệnh đường ruột có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì thế, các bệnh về đường ruột cần được nhận biết sớm và điều trị kịp thời bằng cách hiểu rõ về nguyên nhân và dấu hiệu của bệnh. Vậy, triệu chứng bệnh đường ruột là gì? Nguyên nhân gây bệnh đến từ đâu? Các bệnh về ruột thường gặp là những bệnh nào? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.
Bệnh đường ruột là gì? Nguyên nhân và triệu chứng ra sao?
Bệnh đường ruột (intestinal disease) là tình trạng xuất hiện các vấn đề sức khỏe bất thường ở ruột non và ruột già, khiến niêm mạc tiêu hóa trong hệ thống đường ruột bị viêm. Bệnh về ruột có thể gây ra sự rối loạn trong quá trình tiêu hóa thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng và bài tiết của cơ thể.
Có nhiều loại bệnh đường ruột khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng, từ cấp tính (tạm thời) đến mạn tính (không thể được chữa khỏi hoàn toàn), ví dụ như:
Triệu chứng của bệnh đường ruột có thể thay đổi tùy thuộc vào loại bệnh và mức độ nghiêm trọng, nhưng một số triệu chứng thường gặp bao gồm:
Nếu gặp các triệu chứng này kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, người bệnh cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Đau bụng là dấu hiệu thường gặp của bệnh đường ruột
Bệnh đường ruột có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, và các yếu tố nguy cơ cũng có thể làm tăng khả năng mắc bệnh. Dưới đây là một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ phổ biến dẫn đến các bệnh đường ruột:
Nhận thức về các yếu tố nguy cơ và nguyên nhân gây bệnh nêu trên có thể giúp kiểm soát và phòng ngừa các bệnh liên quan đến đường ruột một cách hiệu quả.
Nhiễm khuẩn Salmonella từ thực phẩm có thể gây nhiễm trùng đường ruột
Những người dễ mắc bệnh đường ruột bao gồm:
Một số bệnh về đường ruột thường gặp bao gồm:
Viêm ruột mạn tính (Inflammatory bowel disease – IBD) là tên gọi thông thường dùng để đề cập đến 2 bệnh viêm mãn tính gây kích ứng, sưng tấy ở đường ruột, đó là bệnh Crohn và viêm loét đại tràng, thường khiến người bệnh bị đau bụng dữ dội và tiêu chảy. Trong đó:
Trên thực tế, IBD cũng có thể đề cập đến phân loại bệnh thứ ba, đó là bệnh viêm đại tràng không xác định (Indeterminate colitis IBD). Đây là phân loại IBD có đủ các đặc điểm của cả hai bệnh Crohn và viêm loét đại tràng.
Hội chứng ruột kích thích (Irritable bowel syndrome – IBS) là một rối loạn chức năng của ruột già, thường gây ra co thắt và khó chịu. Nguyên nhân chưa rõ ràng nhưng có liên quan đến stress, chế độ ăn uống không phù hợp và thay đổi hormone.
Người mắc IBS thường có niêm mạc ruột nhạy cảm quá mức với thức ăn, gây rối loạn chức năng. Triệu chứng điển hình bao gồm đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón. IBS thường ảnh hưởng đến người trưởng thành, đặc biệt là phụ nữ.
IBS không thể điều trị dứt điểm, nhưng có thể kiểm soát thông qua thay đổi chế độ ăn uống, quản lý căng thẳng và dùng thuốc. Nếu không điều trị, IBS có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống do các triệu chứng tái phát thường xuyên.
Bệnh Celiac là một rối loạn tự miễn, trong đó hệ miễn dịch bị kích ứng khi cơ thể dung nạp gluten – một loại protein trong thực phẩm, gây tổn thương niêm mạc ruột non và ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng.
Bệnh Celiac có phần lớn nguyên nhân là do di truyền. Nghiên cứu cho thấy bệnh Celiac chỉ xảy ra ở những người có một số gen nhất định, sau khi ăn thực phẩm giàu gluten như bánh mì, mì ống, ngũ cốc nguyên hạt và bánh quy.
Triệu chứng có thể bao gồm tiêu chảy, đầy hơi, sụt cân, và mệt mỏi. Bệnh thường ảnh hưởng đến cả trẻ em và người lớn có yếu tố di truyền.
Việc duy nhất để kiểm soát bệnh là tuân thủ chế độ ăn không gluten đến suốt đời. Nếu không điều trị, bệnh có thể gây thiếu hụt dinh dưỡng, loãng xương và tăng nguy cơ ung thư ruột non.
Thực phẩm chứa gluten có thể kích ứng ruột ở người bệnh Celiac
Hội chứng loạn khuẩn ở ruột non (SIBO) xảy ra khi vi khuẩn phát triển quá mức trong ruột non, làm cản trở quá trình tiêu hóa và hấp thụ thức ăn. Nguyên nhân có thể là do tổn thương ruột non, sử dụng kháng sinh kéo dài hoặc các bệnh như IBS.
Triệu chứng chính bao gồm đầy hơi, tiêu chảy, giảm cân và thiếu vitamin. SIBO thường gặp ở người lớn tuổi hoặc người mắc bệnh mạn tính về tiêu hóa.
SIBO có thể điều trị được bằng kháng sinh và thay đổi chế độ ăn uống. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể gây suy dinh dưỡng và các vấn đề về rối loạn tiêu hóa về lâu dài.
Viêm dạ dày ruột là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc dạ dày và ruột do virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây ra. Nguyên nhân phổ biến nhất là do nhiễm trùng từ thực phẩm hoặc nước uống bẩn.
Triệu chứng bao gồm tiêu chảy, nôn mửa, đau bụng và sốt. Bệnh thường ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ em và người lớn tuổi.
Viêm dạ dày ruột ở mức độ nhẹ thường tự khỏi sau 2 – 14 ngày, nhưng cần được hỗ trợ điều trị bằng cách giữ cho cơ thể đủ nước, cân bằng điện giải và hạn chế ăn thực phẩm khó tiêu hóa (nhiều dầu mỡ, gia vị cay nóng, kết cấu cứng).
Viêm ruột thừa là tình trạng viêm của ruột thừa, một cơ quan nhỏ nằm ở ruột già. Nguyên nhân chủ yếu là do tắc nghẽn trong ruột thừa gây nhiễm trùng.
Triệu chứng điển hình là đau bụng dưới phải, sốt, buồn nôn, và chán ăn. Bệnh thường ảnh hưởng đến thanh niên và trẻ em.
Viêm ruột thừa cần phẫu thuật cắt bỏ ngay. Nếu không điều trị kịp thời, ruột thừa có thể vỡ, gây viêm phúc mạc, đe dọa tính mạng.
Không dung nạp lactose là tình trạng cơ thể thiếu enzyme lactase để tiêu hóa lactose (đường sữa). Nguyên nhân là do di truyền hoặc tổn thương ruột non.
Triệu chứng có thể bao gồm đầy hơi, tiêu chảy và đau bụng sau khi tiêu thụ sữa hoặc sản phẩm từ sữa. Bệnh phổ biến ở người lớn, đặc biệt là người châu Á.
Bệnh không dung nạp lactose tuy không nguy hiểm nhưng cần tránh tiêu thụ lactose (từ sữa, sữa chua, phô mai, kem béo,…) hoặc dùng enzyme thay thế. Nếu không điều chỉnh chế độ ăn, các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, đặc biệt là tiêu chảy, có thể gây mất nước và khó chịu lâu dài.
Người bệnh không dung nạp lactose thường bị đau bụng sau khi tiêu thụ sữa và các chế phẩm từ sữa
Táo bón là tình trạng đi ngoài khó khăn, phân khô và cứng với tần suất đi ngoài ít hơn 3 lần / tuần. Bệnh thường xảy ra do ăn uống thiếu chất xơ, ít vận động hoặc căng thẳng thường xuyên.
Triệu chứng bao gồm khó tiêu, giảm tần suất đi ngoài và đau rát hậu môn khi đi ngoài. Táo bón thường ảnh hưởng đến người trên 65 tuổi và phụ nữ mang thai.
Điều trị táo bón chủ yếu bằng cách thay đổi lối sống, bổ sung chất xơ và tăng cường vận động. Nếu không điều trị, táo bón có thể gây trĩ, nứt hậu môn hoặc viêm túi thừa.
Bệnh trĩ là sự phình to của các tĩnh mạch ở hậu môn hoặc trực tràng, thường do căng thẳng khi đi ngoài hoặc táo bón kéo dài.
Triệu chứng bao gồm đau rát, chảy máu hậu môn và ngứa ngáy. Bệnh trĩ thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là người ngồi lâu (dân văn phòng) hoặc phụ nữ mang thai.
Điều trị bao gồm thay đổi chế độ ăn, sử dụng thuốc và đôi khi phẫu thuật. Nếu không điều trị, bệnh trĩ có thể gây đau đớn và nhiễm trùng.
Polyp đại tràng là sự phát triển bất thường của tế bào trên niêm mạc đại tràng, có thể tạo thành những khối u nhỏ. Nguyên nhân có thể do di truyền hoặc lối sống không lành mạnh.
Triệu chứng thường không rõ ràng, nhưng có thể gây chảy máu trực tràng. Polyp thường gặp ở người trên 50 tuổi hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư đại tràng.
Bệnh polyp đại tràng thường được điều trị bằng cách loại bỏ polyp qua nội soi. Nếu không được xử lý, một số polyp có thể phát triển thành ung thư đại tràng.
Ung thư đại tràng có thể phát triển do sự biến đổi của một số tế bào polyp không được loại bỏ kịp thời. Nguyên nhân bao gồm yếu tố di truyền, chế độ ăn uống nhiều chất béo và ít chất xơ.
Triệu chứng bao gồm thay đổi thói quen đi ngoài, chảy máu trực tràng và sụt cân không rõ nguyên nhân. Ung thư đại tràng thường ảnh hưởng đến người lớn tuổi.
Một số biện pháp điều trị bệnh ung thư đại tràng phổ biến bao gồm phẫu thuật, hóa trị và xạ trị. Nếu không điều trị kịp thời, ung thư có thể lan sang các cơ quan khác và đe dọa tính mạng.
Ung thư đại tràng có thể di căn sang cơ quan khác nếu không được điều trị kịp thời
Bệnh đường ruột có thể lây hoặc không lây, tất cả là tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Cụ thể:
Nhìn chung, các bệnh đường ruột do nhiễm trùng cần được quản lý bằng các biện pháp vệ sinh phòng ngừa, trong khi các bệnh mạn tính cần quản lý bằng cách xây dựng chế độ ăn uống và lên kế hoạch điều trị phù hợp.
Bệnh đường ruột có thể gây nguy hiểm tùy thuộc vào loại bệnh và mức độ nghiêm trọng:
Vì thế, việc chẩn đoán và điều trị sớm các bệnh đường ruột là rất quan trọng để tránh các biến chứng nghiêm trọng và duy trì sức khỏe đường ruột.
Chẩn đoán chính xác là điều kiện quan trọng giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả. Chẩn đoán bệnh đường ruột thường bao gồm các phương pháp sau:
Nội soi là phương pháp chẩn đoán bệnh đường ruột phổ biến
Điều trị bệnh đường ruột phụ thuộc vào nguyên nhân và phân loại bệnh. Các phương pháp phổ biến bao gồm:
Tùy thuộc vào phân loại bệnh đường ruột, điều trị có thể giúp kiểm soát triệu chứng lâu dài hoặc chữa trị hoàn toàn. Việc điều trị kịp thời giúp ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Phòng tránh bệnh đường ruột có thể được thực hiện thông qua các biện pháp sau:
Những biện pháp này không những giúp duy trì sức khỏe tiêu hóa, ngăn ngừa bệnh đường ruột mà còn hỗ trợ tăng cường sức khỏe tổng thể.
Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện và điều trị bệnh đường ruột kịp thời
Nếu nghi ngờ mắc bệnh đường ruột, bạn nên đi khám bác sĩ ngay khi có các dấu hiệu sau:
Khi gặp các triệu chứng nêu trên, người bệnh nên tìm đến các bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.
Nếu bạn đang lo lắng về sức khỏe đường ruột, hãy đến Trung tâm Nội soi & Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được tầm soát toàn diện.
Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm gồm các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực Ngoại tiêu hóa, Nội tiêu hóa và Nội soi tiêu hóa, cùng hệ thống máy móc hiện đại bậc nhất như hệ thống nội soi Fuji 7000 và phẫu thuật nội soi 3D/4K ICG Rubina Karl Storz, trung tâm cam kết mang đến cho bạn dịch vụ khám chữa bệnh chất lượng cao, an toàn và hiệu quả.
Để đặt lịch thăm khám bệnh đường ruột tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể gọi đến số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Trên đây là những thông tin hữu ích xoay quanh bệnh đường ruột. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh là rất quan trọng để có biện pháp điều trị kịp thời, giúp tránh các biến chứng nghiêm trọng.
Bệnh đường ruột tuy phổ biến nhưng có thể được phòng tránh và kiểm soát nếu người bệnh chú trọng đến việc chăm sóc sức khỏe thường xuyên. Để bảo vệ sức khỏe đường ruột, việc duy trì thói quen ăn uống, sinh hoạt tốt và tầm soát sức khỏe định kỳ là cần thiết.
