Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Đôi mắt không chỉ là “cửa sổ tâm hồn” mà còn là bộ phận vô cùng quan trọng trên cơ thể người. Tuy nhiên, việc mắc phải các bệnh về mắt có thể ảnh hưởng đáng kể đến thị lực và chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vậy, đâu là các bệnh lý về mắt thường gặp mà bạn cần lưu tâm? Dấu hiệu các bệnh về mắt bao gồm các triệu chứng nào? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.
Bệnh về mắt là gì? Dấu hiệu nhận biết ra sao?
Bệnh về mắt là thuật ngữ dùng để chỉ các vấn đề sức khỏe khác nhau xảy ra ở mắt, xuất phát từ các bộ phận khác nhau, nằm sâu bên trong mắt như giác mạc, võng mạc, dây thần kinh thị giác, hoàng điểm hoặc các cấu trúc khác nằm ở xung quanh nhãn cầu.
Khi mắc bệnh về mắt, chúng có thể làm suy giảm thị lực, khiến bạn khó chịu và dẫn tới nhiều bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Vì thế, việc phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh về mắt là điều cần thiết để bảo vệ thị lực và duy trì chất lượng cuộc sống.
Khi mắc các bệnh về mắt, triệu chứng có thể rất khác nhau ở mỗi cá nhân. Song, một số dấu hiệu chung có thể bao gồm:
Khi có bất kỳ triệu chứng nào kể trên, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám bởi việc chẩn đoán và điều trị kịp thời là rất quan trọng.
Các bệnh về mắt có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ khác nhau:
Hiểu rõ các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ này giúp chúng ta có biện pháp phòng ngừa hiệu quả, bảo vệ sức khỏe mắt và duy trì thị lực tốt trong suốt cuộc đời.
Tuổi tác làm tăng nguy cơ mắc các tật và bệnh về mắt
Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc các bệnh về mắt hơn phần đông dân số còn lại thường bao gồm:
Các bệnh lý về mắt và tật về mắt thường gặp bao gồm:
Tật khúc xạ xảy ra khi mắt không thể hội tụ ánh sáng đúng cách lên võng mạc, gây ra các vấn đề như cận thị (khó nhìn xa), viễn thị (khó nhìn gần) và loạn thị (nhìn mờ ở mọi khoảng cách). Nguyên nhân do sự bất thường trong hình dạng giác mạc hoặc thủy tinh thể. Dấu hiệu điển hình là mờ mắt, nhức đầu và căng thẳng thị giác khi nhìn lâu.
Dị ứng mắt là tình trạng phản ứng quá mức của hệ miễn dịch khi tiếp xúc với các tác nhân kích ứng (dị nguyên) như phấn hoa, bụi, lông thú. Nguyên nhân chủ yếu do tiếp xúc với các chất gây dị ứng trong môi trường.
Dấu hiệu phổ biến bao gồm ngứa, đỏ mắt, chảy nước mắt, sưng mí mắt và cảm giác nóng rát. Dị ứng mắt thường không nguy hiểm nhưng gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Viêm kết mạc, hay còn gọi là đau mắt đỏ, là tình trạng viêm lớp màng mỏng bao phủ phần trắng của mắt và bên trong mí mắt. Nguyên nhân do vi khuẩn, virus hoặc các chất gây dị ứng.
Dấu hiệu đặc trưng của bệnh bao gồm mắt đỏ, ngứa, chảy nước mắt và thường tiết ra chất nhầy dính. Viêm kết mạc rất dễ lây lan nhưng thường không gây hại nghiêm trọng nếu được điều trị đúng cách.
Viêm bờ mi mắt là tình trạng viêm xảy ra ở vùng mép mí mắt, do tuyến dầu bị tắc nghẽn hoặc nhiễm khuẩn. Nguyên nhân thường do vi khuẩn, rối loạn da hoặc dị ứng.
Dấu hiệu điển hình của bệnh là gây sưng đỏ / đóng vảy trên mí mắt, đồng thời tạo cảm giác nóng rát. Mặc dù bệnh không nghiêm trọng, nhưng nếu không điều trị, bệnh có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Minh họa tình trạng viêm bờ mi mắt
Chắp và lẹo mắt là tình trạng viêm do nhiễm trùng tuyến dầu hoặc nang lông mi. Nguyên nhân chính do vi khuẩn Staphylococcus gây ra. Dấu hiệu chung thường là sưng đỏ, đau nhức và xuất hiện khối u nhỏ ở mí mắt.
Điểm khác biệt lớn giữa chắp và lẹo là chắp không gây đau, trong khi lẹo gây đau và sưng. Dù không nguy hiểm, nhưng nếu không điều trị đúng cách, chắp và lẹo có thể tái phát nhiều lần, gây khó chịu cho người bệnh.
Đục thủy tinh thể là tình trạng thủy tinh thể trở nên mờ đục, gây suy giảm thị lực. Nguyên nhân chủ yếu là do lão hóa, nhưng cũng có thể do di truyền, chấn thương hoặc bệnh tiểu đường.
Dấu hiệu nhận biết sớm của bệnh là triệu chứng mờ mắt, nhìn thấy vệt sáng, khó nhìn vào ban đêm và thay đổi màu sắc thị giác. Đục thủy tinh thể nếu không được điều trị sớm và đúng cách có thể dẫn đến mù lòa.
Tăng nhãn áp là bệnh gây tổn thương dây thần kinh thị giác do áp lực bên trong mắt tăng cao. Nguyên nhân chính xác gây tăng nhãn áp thường không được xác định rõ ràng, nhưng có một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc bệnh tăng nhãn áp, chẳng hạn như tuổi tác, dân tộc, tiền sử gia đình, tiền sử dùng thuốc, độ dày giác mạc, mật độ thần kinh thị giác…
Bệnh tăng nhãn áp ban đầu thường không có dấu hiệu rõ ràng, nhưng về sau có thể gây đau đầu, đau mắt và giảm thị lực dần. Nếu không điều trị, bệnh có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.
Thoái hóa điểm vàng là bệnh lý ảnh hưởng đến điểm vàng ở võng mạc, gây suy giảm thị lực trung tâm. Nguyên nhân chính thường do lão hóa, di truyền và yếu tố môi trường (ăn uống, sinh hoạt….).
Dấu hiệu điển hình của bệnh là gây mất thị lực trung tâm, nhìn mờ, khiến hình ảnh bị méo mó. Bệnh có hai dạng là thoái hóa điểm vàng khô và ướt, với dạng ướt nguy hiểm hơn, có thể tiến triển nhanh chóng.
Thoái hóa điểm vàng khiến tầm nhìn phía trung tâm bị suy giảm, mờ hoặc xuất hiện bóng đen
Nhược thị, hay còn gọi là bệnh “mắt lười”, là tình trạng thị lực kém ở một hoặc cả hai mắt, xảy ra do thị giác phát triển không hoàn thiện trong thời kỳ trẻ nhỏ, khiến não không phối hợp tốt với mắt để hoạt động. Bệnh không thể được khắc phục bằng cách đeo kính hoặc dùng kính sát tròng.
Dấu hiệu nhận biết là thị lực kém ở một bên mắt và khó phát hiện nếu không kiểm tra sớm. Cách điều trị hiệu quả là nên cho người bệnh đeo miếng che mắt ít nhất 6 giờ / ngày để kích thích hoạt động từ phía bên mắt bị yếu, đồng thời kết hợp với thuốc nhỏ mắt chuyên dụng.
Mắt lác là tình trạng hai mắt không nhìn về cùng một hướng, có thể xảy ra liên tục hoặc chỉ thỉnh thoảng. Nguyên nhân do mất cân bằng cơ mắt hoặc các vấn đề liên quan đến dây thần kinh điều khiển cơ mắt. Dấu hiệu bao gồm một mắt nhìn thẳng trong khi mắt còn lại lệch hướng, gây khó khăn trong việc phối hợp thị lực và có thể dẫn đến nhược thị nếu không điều trị kịp thời.
Mù màu là tình trạng mắt mất khả năng phân biệt màu sắc, thường là màu đỏ và xanh lá cây. Nguyên nhân chủ yếu là do di truyền, nhưng cũng có thể do tổn thương mắt hoặc các bệnh lý khác. Triệu chứng là khó phân biệt hoặc nhầm lẫn giữa các màu sắc. Mù màu không gây mất thị lực nhưng ảnh hưởng đến các hoạt động đòi hỏi sự nhận biết màu sắc
Khô mắt là tình trạng mắt không sản xuất đủ nước mắt hoặc chất lượng nước mắt kém, gây cảm giác khô rát và khó chịu. Nguyên nhân thường do tuổi tác, tiếp xúc với máy tính quá lâu, môi trường khô hoặc sử dụng thuốc.
Triệu chứng điển hình bao gồm khô, nóng rát, đỏ mắt và cảm giác cộm như có dị vật trong mắt. Điều trị thường gồm việc sử dụng dung dịch nước mắt nhân tạo và điều chỉnh lối sống (ăn uống, sinh hoạt…)
Bệnh võng mạc tiểu đường là biến chứng của bệnh tiểu đường, ảnh hưởng đến các mạch máu nhỏ trong võng mạc. Nguyên nhân do lượng đường trong máu cao gây tổn thương các mạch máu mắt.
Dấu hiệu nhận biết bao gồm nhìn mờ, thấy các đốm đen hoặc bóng mờ trong tầm nhìn. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.
Bệnh võng mạc tiểu đường ảnh hưởng đến các mạch máu trong võng mạc (lớp mô nhạy sáng ở phía sau mắt)
Viêm loét giác mạc xảy ra khi giác mạc bị tổn thương hoặc nhiễm trùng. Nguyên nhân gây bệnh có thể xuất phát từ tình trạng chấn thương, nhiễm khuẩn hoặc sử dụng kính áp tròng không đúng cách.
Dấu hiệu điển hình của bệnh là đỏ mắt, đau mắt, chảy nước mắt, khiến mắt nhạy cảm với ánh sáng và suy giảm thị lực. Người mắc bệnh này cần được điều trị kịp thời để tránh biến chứng nghiêm trọng hơn, tiềm ẩn nguy cơ gây mất thị lực (mù lòa).
Viêm màng bồ đào là tình trạng viêm nhiễm ở màng bồ đào (lớp giữa của mắt). Nguyên nhân có thể do rối loạn tự miễn dịch, nhiễm trùng hoặc chấn thương.
Triệu chứng bao gồm đau mắt, đỏ mắt, nhìn mờ, và nhạy cảm với ánh sáng. Đây là một trong các bệnh về mắt hiếm gặp, với tỷ lệ mắc chỉ rơi vào khoảng 24.9 người / 100.000 người / năm, và nếu không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.
Khiếm thị là tình trạng thị lực suy giảm nghiêm trọng, không thể điều chỉnh bằng kính hoặc phẫu thuật. Nguyên nhân có thể do nhiều yếu tố như di truyền, tổn thương mắt hoặc các bệnh lý khác.
Dấu hiệu bao gồm nhìn mờ, khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày và mất khả năng nhận biết chi tiết. Đây là một trong các bệnh về mắt hiếm gặp ở mức độ nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
Xét trên phạm vi toàn dân số (không phân biệt độ tuổi), tật khúc xạ (cận thị, loạn thị, viễn thị) là vấn đề sức khỏe phổ biến nhất trong các bệnh và tật về mắt. Trong khi đó, ở nhóm người cao tuổi, đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng là bệnh về mắt phổ biến nhất. Cụ thể như sau:
| Nhóm bệnh | Tỷ lệ mắc |
| Tật khúc xạ
(bao gồm cận thị, viễn thị và loạn thị) |
– Cận thị: Tỷ lệ gia tăng trên toàn cầu, đặc biệt ở châu Á; có thể lên đến 80-90% ở thanh thiếu niên tại một số quốc gia châu Á.
– Viễn thị: Chiếm khoảng 4.6% ở trẻ nhỏ và 30.9% ở người trưởng thành; – Loạn thị: Dao động từ 8 – 62%, với tỷ lệ cao hơn ở những người từ 70 tuổi trở lên. |
| Đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng | – Đục thủy tinh thể: Ảnh hưởng đến gần 20% người trên 65 tuổi và trên 50% người trên 80 tuổi; là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa có thể phòng ngừa được trên toàn cầu.
– Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD): Ảnh hưởng khoảng 12.6% người trên 40 tuổi; nguyên nhân chính gây mất thị lực không hồi phục ở người trên 50 tuổi. |
Bệnh về mắt có thể rất nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, vì chúng có thể dẫn đến suy giảm thị lực hoặc thậm chí mù lòa, điển hình như bệnh tăng nhãn áp, thoái hóa điểm vàng, võng mạc tiểu đường hoặc viêm loét giác mạc.
Tuy nhiên, không phải tất cả các bệnh về mắt đều nguy hiểm bởi mức độ nguy hiểm còn phụ thuộc vào loại bệnh và giai đoạn phát hiện. Do đó, việc thăm khám mắt định kỳ là điều quan trọng để bạn biết rõ tình trạng sức mình của mình có thực sự nghiêm trọng hay không, từ đó có biện pháp can thiệp phù hợp.
Nếu không được chữa trị kịp thời, bệnh về mắt có thể làm suy giảm hoặc thậm chí gây mất thị lực
Để tầm soát bệnh một cách chính xác, những bệnh về mắt khác nhau đòi hỏi các phương pháp chẩn đoán khác nhau. Dưới đây là danh sách một số phương pháp chẩn đoán bệnh về mắt được ứng dụng phổ biến hiện nay:
| Tên phương pháp | Mô tả | Ứng dụng trong chẩn đoán |
| Đo thị lực | Kiểm tra khả năng nhìn rõ chi tiết ở khoảng cách xa và gần bằng bảng chữ cái hoặc ký hiệu. | Phát hiện tật khúc xạ như cận thị, viễn thị, loạn thị. |
| Khám khúc xạ | Cho người bệnh thử đeo các thấu kính khác nhau để xác định kính đeo phù hợp, điều chỉnh tật khúc xạ. | Chẩn đoán và điều chỉnh cận thị, viễn thị, loạn thị. |
| Khám sinh hiển vi (Slit-Lamp Examination) | Sử dụng kính hiển vi đặc biệt với tia sáng mạnh để quan sát cấu trúc mắt. | Phát hiện bệnh về giác mạc, mống mắt, thủy tinh thể như đục thủy tinh thể, viêm giác mạc. |
| Đo nhãn áp (Tonometry) | Đo áp suất trong mắt bằng cách tiếp xúc nhẹ với giác mạc hoặc sử dụng luồng khí. | Chẩn đoán bệnh tăng nhãn áp (glaucoma). |
| Soi đáy mắt (Ophthalmoscopy) | Sử dụng dụng cụ có đèn chiếu để quan sát võng mạc và dây thần kinh thị giác. | Phát hiện bệnh võng mạc tiểu đường, thoái hóa điểm vàng, viêm dây thần kinh thị giác. |
| Đo thị trường (Visual Field Test) | Kiểm tra phạm vi nhìn của mắt, bao gồm tầm nhìn trung tâm và ngoại vi. | Chẩn đoán bệnh cườm nước (glaucoma), tổn thương dây thần kinh thị giác hoặc bệnh về não ảnh hưởng đến thị lực. |
| Chụp cắt lớp quang học (OCT) | Sử dụng ánh sáng để tạo hình ảnh cắt ngang chi tiết của võng mạc. | Phát hiện thoái hóa điểm vàng, phù hoàng điểm, bệnh võng mạc tiểu đường. |
| Chụp mạch huỳnh quang (Fluorescein Angiography) | Tiêm thuốc nhuộm vào tĩnh mạch và chụp ảnh mạch máu võng mạc. | Chẩn đoán bệnh về mạch máu võng mạc, thoái hóa điểm vàng, tắc mạch máu. |
| Đo độ cong giác mạc (Corneal Topography) | Sử dụng thiết bị để lập bản đồ bề mặt giác mạc. | Chẩn đoán loạn thị, keratoconus (thoái hóa giác mạc hình nón). |
| Siêu âm mắt (Ultrasound Imaging) | Sử dụng sóng siêu âm để tạo hình ảnh cấu trúc bên trong mắt. | Phát hiện khối u trong mắt, bong võng mạc, đục dịch kính. |
Hầu hết các bệnh về mắt có thể chữa được nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Ví dụ, một số bệnh như viêm kết mạc hay tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị) thường dễ điều trị và phục hồi tốt.
Tuy nhiên, có những bệnh nghiêm trọng như tăng nhãn áp, võng mạc tiểu đường hay thoái hóa điểm vàng thường không được chữa khỏi hoàn toàn mà chỉ có thể kiểm soát được triệu chứng hoặc làm chậm mức độ tiến triển của bệnh. Do đó, điều quan trọng là mỗi người cần thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm dấu hiệu các bệnh về mắt, từ đó có biện pháp bảo vệ thị lực lâu dài.
Hầu hết các bệnh về mắt có thể được chữa khỏi nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách
Cách điều trị các tật và bệnh về mắt thường phụ thuộc vào mức độ và phân loại bệnh cụ thể. Ví dụ:
Đặc biệt, các bệnh về mắt cần phẫu thuật thường là những vấn đề nghiêm trọng hơn như đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp hoặc bệnh võng mạc tiểu đường. Những ca phẫu thuật này giúp loại bỏ nguyên nhân gây bệnh và cải thiện hoặc duy trì thị lực.
Ví dụ, đối với người bệnh đục thủy tinh thể, phẫu thuật giúp thay thế phần thủy tinh thể bị mờ bằng một thủy tinh thể nhân tạo. Đối với trường hợp cá nhân của bạn, để biết được bệnh về mắt có cần phẫu thuật hay không, bạn cần hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa mắt để được tư vấn lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Để phòng ngừa những bệnh về mắt, bạn có thể thực hiện một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả sau:
Nếu gặp các dấu hiệu bất thường về mắt như nhìn mờ, nhìn đôi, đau mắt, đỏ mắt kéo dài, nhạy cảm với ánh sáng, hoặc xuất hiện các vệt sáng, đốm đen trong tầm nhìn, bạn nên đi khám bác sĩ ngay. Các triệu chứng như mất thị lực đột ngột, ngứa hoặc sưng mắt nghiêm trọng cũng cần được xử lý kịp thời.
Ngoài ra, nếu bạn có tiền sử bệnh lý tiểu đường, cao huyết áp hoặc các yếu tố nguy cơ liên quan, khám mắt định kỳ là cần thiết để phát hiện sớm các bệnh lý mắt và ngăn ngừa biến chứng. Việc thăm khám kịp thời giúp chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả, bảo vệ thị lực lâu dài.
Thăm khám định kỳ giúp người bệnh đánh giá được mức độ của các tật và bệnh về mắt
Tại Trung tâm Mắt Công nghệ cao trực thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chúng tôi tự hào mang đến cho người bệnh dịch vụ khám và điều trị các bệnh về mắt chất lượng cao với công nghệ hiện đại, ưu việt hàng đầu.
Cụ thể, với máy phẫu thuật khúc xạ Femtosecond laser VISUMAX 800, trung tâm ứng dụng kỹ thuật SMILE Pro tiên tiến, không sử dụng dao, giúp bảo tồn giác mạc tối đa, loại bỏ nguy cơ biến chứng. Đây là một bước tiến vượt trội, giúp điều trị bệnh khúc xạ hiệu quả, an toàn hơn.
Ngoài ra, trung tâm còn trang bị máy phẫu thuật khúc xạ Excimer laser Mel 90, hỗ trợ điều trị các tật khúc xạ qua phương pháp Lasik và Femto-Lasik với công nghệ an toàn, giảm nguy cơ tái cận, khô mắt và lóa sáng sau mổ.
Công nghệ hiện đại đảm bảo các ca phẫu thuật được tiến hành hiệu quả, mang lại sự yên tâm và phục hồi tốt cho người bệnh. Để đặt lịch điều trị các bệnh về mắt tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể gọi đến số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Trên đây là những thông tin quan trọng xoay quanh một số bệnh về mắt. Kết thúc bài viết, hy vọng bạn đã hiểu rõ về nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết sớm các bệnh về mắt, từ đó tạo tiền đề để phát hiện và điều trị kịp thời các vấn đề liên quan, giữ cho đôi mắt luôn khỏe mạnh và sáng rõ.
