Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Xây dựng một cách chăm sóc da khoa học là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe làn da, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ mình nên bắt đầu từ đâu và làm như thế nào cho đúng. Vậy, quy trình chăm sóc da cơ bản bao gồm những bước nào? Trình tự các bước chăm sóc da chi tiết ra sao? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.
Quy trình chăm sóc da bao gồm những bước nào?
Quy trình chăm sóc da (skincare routine) là chuỗi các bước thực hành và sử dụng nhiều sản phẩm chăm sóc da để cải thiện sức khỏe và vẻ ngoài của làn da. Dù da khỏe hay đang gặp vấn đề, một quy trình cơ bản luôn cần đảm bảo ba bước chính: làm sạch – dưỡng ẩm – bảo vệ (chống nắng ban ngày). Đây là nền tảng không thể bỏ qua trong mọi cách chăm sóc da.
Với những người đang gặp các vấn đề như da xỉn màu, bít tắc lỗ chân lông, mụn đầu trắng, mụn ẩn hay tăng sừng nang lông, có thể cân nhắc bổ sung thêm bước đặc trị sau bước làm sạch, trước khi dưỡng ẩm. Ví dụ:
Tóm lại, quy trình chăm sóc da cho người bình thường và người gặp vấn đề da liễu có sự khác biệt như sau:
| Quy trình chăm sóc da cơ bản | Người bình thường | Người gặp vấn đề da |
| 3 bước gồm: làm sạch, dưỡng ẩm, chống nắng bảo vệ da | 4 bước gồm: làm sạch, đặc trị, dưỡng ẩm, chống nắng |
Bên cạnh đó, khi xây dựng quy trình chăm sóc da, thứ tự các bước trong quy trình cũng rất quan trọng. Theo đó:
Nếu thực hiện sai thứ tự các bước, hiệu quả có thể giảm rõ rệt hoặc gây ra kích ứng. Ngoài ra, mỗi người cũng cần chú ý lắng nghe làn da đề tìm ra cách chăm sóc da hiệu quả, dựa theo theo phân loại da và thời điểm trong ngày. Ví dụ:
Trên đây là một số nguyên tắc cơ bản khi xây dựng cách chăm sóc da chuẩn y khoa dành cho mỗi cá nhân. Nhìn chung, quy trình chăm sóc da cơ bản không hướng đến sự cầu kỳ, mà nhấn mạnh vào tính cá thể hóa, thứ tự hợp lý và lựa chọn sản phẩm dựa trên tình trạng thực tế. Đây là nền tảng giúp làn da khỏe mạnh, bền vững, thay vì cải thiện ngắn hạn rồi tái phát hoặc kích ứng về sau.
Làm sạch, dưỡng ẩm và chống nắng là 3 bước chăm sóc da cơ bản
Nguyên tắc cốt lõi của cách chăm sóc da là xác định đúng loại da để chọn sản phẩm phù hợp. Với những làn da có xu hướng đổ dầu nhiều và thường xuyên nổi mụn, bạn cần một quy trình đặc biệt hơn. Hãy tham khảo cách chăm sóc da dầu mụn chuyên sâu để kiểm soát bã nhờn, kháng viêm và ngăn ngừa mụn tái phát một cách hiệu quả nhất.
Dưới đây là các bước cơ bản trong cách chăm sóc da theo hướng dẫn y khoa, hỗ trợ duy trì làn da khỏe mạnh:
Làm sạch là bước đầu tiên và quan trọng hàng đầu trong cách chăm sóc da đúng chuẩn. Nó giúp loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa, cặn mỹ phẩm và tế bào chết bám trên bề mặt da – những yếu tố có thể gây bít tắc lỗ chân lông và làm giảm khả năng hấp thụ dưỡng chất ở các bước tiếp theo.
Với da thường đến da dầu, nên rửa mặt 2 lần/ngày: một lần vào buổi sáng sau khi ngủ dậy để loại bỏ bã nhờn tích tụ ban đêm; và một lần buổi tối để làm sạch lớp kem chống nắng, bụi mịn và các chất ô nhiễm tích tụ trong ngày. Với người có da nhạy cảm hoặc da khô, nên rửa mặt ít nhất 1 lần/ngày vào buổi tối, đồng thời ưu tiên chọn sữa rửa mặt không tạo bọt hay chứa chất tẩy rửa mạnh, có độ pH cân bằng (tối ưu là 5.5-6.5) để tránh làm tổn hại hàng rào bảo vệ da.
Toner là bước bổ trợ trong cách chăm sóc da, không bắt buộc với mọi loại da, nhưng có thể rất hữu ích nếu được sử dụng đúng cách. Sau khi rửa mặt, da thường mất một phần độ ẩm và thay đổi nhẹ pH bề mặt. Toner dịu nhẹ không chứa cồn sẽ giúp làm dịu da, cấp ẩm tức thì và đưa da trở về trạng thái ổn định.
Đặc biệt, với những người sử dụng serum hoặc hoạt chất đặc trị sau đó, một lớp toner phù hợp sẽ giúp giảm nguy cơ kích ứng, tăng khả năng dung nạp và cải thiện hiệu quả hấp thu của sản phẩm. Người có da nhạy cảm nên ưu tiên toner chứa các thành phần làm dịu như chiết xuất hoa cúc, panthenol hoặc allantoin.
Đây là bước giúp giải quyết các vấn đề đặc hiệu của da như sạm màu, mất nước, tăng tiết bã nhờn hay viêm mụn. Trong cách chăm sóc da có yếu tố điều trị, việc lựa chọn đúng hoạt chất sinh học là điều kiện tiên quyết để đạt được kết quả mong muốn mà không gây kích ứng hay quá tải cho da.
Một số nhóm hoạt chất thường gặp gồm:
Khi lựa chọn hoạt chất đặc trị, bạn nên bắt đầu với nồng độ thấp, dùng cách ngày để da làm quen, đồng thời tham khảo ý kiến chuyên gia để lựa chọn được hoạt chất điều trị phù hợp, đặc biệt khi cần phối hợp nhiều hoạt chất trong cùng chu trình.
Sử dụng tinh chất đặc trị hỗ trợ giải quyết các vấn đề về da
Dưỡng ẩm là bước giúp phục hồi và duy trì hàng rào bảo vệ da, đồng thời hạn chế hiện tượng mất nước qua biểu bì (TEWL). Trong cách chăm sóc da khoa học, đây là bước không thể thiếu dù bạn thuộc loại da nào – kể cả da dầu. Bởi một làn da thiếu nước sẽ dễ tăng tiết bã nhờn bù trừ, từ đó gây bít tắc lỗ chân lông và làm trầm trọng các vấn đề như mụn ẩn hay bóng dầu.
Bên cạnh đó, việc lựa chọn sản phẩm dưỡng ẩm nên dựa vào tính chất da. Ví dụ:
Ngoài việc cấp nước, dưỡng ẩm còn giúp tối ưu hóa tác dụng của các bước điều trị phía trước, đồng thời “khóa” dưỡng chất trên bề mặt da, tăng hiệu quả hấp thụ.
Kem chống nắng là bước bảo vệ da quan trọng nhất trong quy trình ban ngày. Dù bạn đầu tư bao nhiêu vào serum hay dưỡng da, nhưng bỏ qua chống nắng thì mọi nỗ lực có thể trở nên vô nghĩa.
Trong cách chăm sóc da ban ngày chuẩn y khoa, chống nắng không chỉ giúp phòng ngừa lão hóa sớm mà còn giảm nguy cơ ung thư da do bức xạ UV. Điều này đặc biệt quan trọng khi tia UV có thể xuyên qua mây, cửa kính và gây tổn thương ADN tế bào. Để chọn được loại kem chống nắng phù hợp, bạn cần:
Khi dùng kem chống nắng, cần thoa lại sau mỗi 2-3 tiếng khi hoạt động ngoài trời để giúp phát huy tối đa hiệu quả bảo vệ. Đây là một thói quen quan trọng trong cách chăm sóc da bền vững và chuẩn khoa học.
Vào buổi tối, làn da bước vào giai đoạn phục hồi và tái tạo tế bào. Đây là thời điểm lý tưởng để làm sạch sâu, bổ sung dưỡng chất và sử dụng các sản phẩm đặc trị. Trong cách chăm sóc da chuẩn y khoa, các bước sau đây là phần mở rộng chuyên sâu cho chu trình ban đêm, hỗ trợ làn da được nghỉ ngơi, sửa chữa tổn thương và khỏe mạnh hơn mỗi ngày.
Minh họa chỉ số SPF và khả năng chống tia UVA (broad spectrum hoặc PA) thường được in trên kem chống nắng
Tẩy trang không chỉ dành cho những người dùng phấn nền hay mascara. Ngay cả khi không trang điểm, lớp kem chống nắng, bụi mịn và bã nhờn tích tụ suốt cả ngày vẫn cần được loại bỏ kỹ bằng sản phẩm tẩy trang phù hợp. Đây là bước mở đầu trong cách chăm sóc da ban đêm, giúp ngăn ngừa tắc nghẽn lỗ chân lông và các phản ứng viêm tiềm ẩn.
Với người sử dụng kem chống nắng chống nước hoặc hoạt động ngoài trời, tẩy trang càng cần thiết để đảm bảo làn da sạch sâu mà sữa rửa mặt không thể làm sạch hết. Có thể chọn tẩy trang dạng dầu, nước micellar hoặc balm (kem) tùy loại da, miễn là không gây khô căng hay để lại cặn nhờn sau khi dùng.
Sau bước tẩy trang, làm sạch bằng sữa rửa mặt là thao tác cần thiết để loại bỏ hoàn toàn lớp bụi mịn, dầu thừa còn sót lại. Đây được xem là bước “làm sạch kép” trong cách chăm sóc da buổi tối.
Nên chọn sữa rửa mặt dịu nhẹ, pH trung tính (5.5-6.5), không chứa xà phòng hoặc chất tạo bọt mạnh. Việc dùng sản phẩm quá kiềm có thể làm mất lớp “hàng rào” bảo vệ tự nhiên trên da, khiến da khô, nhạy cảm và dễ kích ứng hơn với các bước đặc trị tiếp theo như AHA, BHA hay retinol.
Tẩy tế bào chết giúp loại bỏ lớp sừng già cỗi, hỗ trợ tái tạo tế bào mới và tăng hiệu quả hấp thụ của các dưỡng chất đặc trị. Trong cách chăm sóc da y khoa, có hai hình thức chính:
Tần suất và hình thức cần điều chỉnh tùy loại da:
Sau khi tẩy da chết, làn da dễ mất nước tạm thời. Đây là thời điểm nên sử dụng toner (nước hoa hồng, nước cân bằng) hoặc essence cấp ẩm để làm dịu da và chuẩn bị cho bước đặc trị (treatment). Trong cách chăm sóc da ban đêm, bước này giúp làm mềm lớp sừng, tạo môi trường ẩm cần thiết để các hoạt chất sinh học thẩm thấu hiệu quả hơn.
Toner nên chọn loại không cồn, chứa thành phần dưỡng nhẹ như glycerin, panthenol, chiết xuất hoa cúc. Với essence, người da khô có thể chọn loại chứa axit hyaluronic, còn người da dầu nên chọn công thức không dầu (oil-free) và không gây bít tắc lỗ chân lông.
Toner giúp cân bằng độ ẩm và pH trên da sau bước làm sạch
Đây là bước can thiệp chuyên sâu trong cách chăm sóc da ban đêm, giúp xử lý các vấn đề như mụn, thâm nám, nếp nhăn, tăng sừng nang lông hoặc da không đều màu. Tùy vào tình trạng da mà chọn sản phẩm phù hợp:
Lưu ý:
Đây là bước cuối cùng giúp “niêm phong” toàn bộ dưỡng chất đã bôi (thoa) trước đó và giữ độ ẩm cho da suốt đêm. Sau khi dùng sản phẩm đặc trị, hàng rào biểu bì thường yếu tạm thời và cần được phục hồi bằng lớp dưỡng phù hợp. Trong cách chăm sóc da ban đêm, đây là giai đoạn tái tạo – cấp dưỡng – phục hồi quan trọng nhất.
Bạn nên chọn kem dưỡng có chứa ceramide, squalane, peptide hoặc các chất làm dịu như panthenol để củng cố màng lipid tự nhiên, giúp da giữ nước hiệu quả. Với người da dầu, có thể chọn gel dưỡng mỏng nhẹ nhưng vẫn đảm bảo khả năng khóa ẩm và không gây bít tắc lỗ chân lông.
Mỗi loại da có cấu trúc, số lượng tuyến bã nhờn và mức độ nhạy cảm khác nhau, vì vậy quy trình chăm sóc không thể áp dụng một cách rập khuôn. Dưới đây là hướng dẫn cách chăm sóc da phù hợp cho từng loại da phổ biến, giúp tối ưu hiệu quả và hạn chế các vấn đề không mong muốn:
Da dầu thường đi kèm với tình trạng lỗ chân lông to, tiết nhiều bã nhờn và dễ hình thành mụn do bít tắc. Để chăm sóc da đúng cách cho người da dầu mụn, cần ưu tiên làm sạch sâu, kiểm soát nhờn và tối giản các bước dưỡng để tránh gây nặng mặt hoặc phản ứng ngược.
Nên chọn sản phẩm có dán nhãn oil-free (không dầu) hoặc non-comedogenic (không gây bít tắc), đồng thời tránh dùng kem dưỡng quá đặc vào ban ngày. Bên cạnh đó, có thể bổ sung các hoạt chất như niacinamide, azelaic acid hoặc zinc PCA để điều tiết dầu và hỗ trợ kháng viêm cho da mụn.
Người da dầu mụn nên ưu tiên lựa chọn sản phẩm có nhãn oil-free (không dầu) hoặc non-comedogenic (không gây bít tắc)
Da khô có “hàng rào” ẩm trên lớp sừng bị suy yếu, dễ mất nước và thường xuyên bong tróc, sần sùi. Trong cách chăm sóc da khô, trọng tâm là phục hồi độ ẩm và củng cố lớp lipid bảo vệ bề mặt da.
Nên ưu tiên sản phẩm chứa ceramide, hyaluronic acid (HA), panthenol – giúp cấp nước, khóa ẩm và tái thiết cấu trúc da. Tránh sử dụng tẩy tế bào chết dạng hạt hoặc rửa mặt có chất tẩy rửa mạnh (chẳng hạn như sodium laureth sulfate), vì có thể làm trầm trọng tình trạng kích ứng và nứt nẻ.
Da hỗn hợp có đặc điểm tiết dầu nhiều ở vùng chữ T (trán, mũi, cằm) và khô ở hai bên má. Vì thế, cách chăm sóc da hỗn hợp cần sự linh hoạt giữa kiềm dầu và dưỡng ẩm – không thể áp dụng sản phẩm toàn mặt theo một công thức duy nhất.
Nên chia vùng chăm sóc: sử dụng lotion nhẹ, thấm nhanh cho vùng T-zone và kem dưỡng ẩm sâu hơn cho vùng U-zone (má và vùng quai hàm). Các hoạt chất như niacinamide, glycerin và peptide có thể được phối hợp tùy theo tình trạng da từng vùng, giúp vừa kiểm soát dầu, vừa làm chậm quá trình lão hóa.
Da nhạy cảm rất dễ bị kích ứng khi tiếp xúc với sản phẩm có hương liệu, cồn, chất bảo quản mạnh hoặc axit nồng độ cao. Trong cách chăm sóc da nhạy cảm, điều quan trọng nhất là giữ mọi thứ tối giản – càng ít thành phần, càng ít rủi ro.
Nên chọn các sản phẩm được xây dựng theo triết lý tối giản, công thức tinh gọn, không chứa fragrance, alcohol, paraben… Đồng thời, ưu tiên những hoạt chất làm dịu như allantoin, panthenol, chiết xuất rau má, giúp củng cố hàng rào da và giảm phản ứng viêm.
Làn da không phải lúc nào cũng có nhu cầu giống nhau. Thay đổi thời tiết theo mùa và các giai đoạn sinh lý theo tuổi đều ảnh hưởng trực tiếp đến cơ chế tiết dầu, độ ẩm, độ đàn hồi và tốc độ tái tạo da. Vì vậy, để xây dựng cách chăm sóc da hiệu quả, cần lưu ý điều chỉnh theo cả thời điểm trong năm và theo độ tuổi. Cụ thể như sau:
Vào mùa đông, không khí khô và lạnh dễ khiến da mất nước, bong tróc và tổn thương hàng rào bảo vệ. Vì vậy, cách chăm sóc da lúc này nên tập trung vào dưỡng ẩm chuyên sâu với các thành phần như ceramide, HA hoặc squalane. Bên cạnh đó, cần sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ, tránh làm mất lớp dầu tự nhiên vốn đã bị giảm trong mùa lạnh.
Ngược lại, mùa hè khiến da tiết nhiều dầu, dễ bít tắc lỗ chân lông và hình thành mụn. Nên rửa mặt 2 lần/ngày bằng sữa rửa mặt kiềm dầu, kết hợp chống nắng phổ rộng để bảo vệ da khỏi tia UV. Ngoài ra, nên ưu tiên các sản phẩm có kết cấu mỏng nhẹ, thấm nhanh để tránh bí da trong thời tiết nóng ẩm.
Cách chăm sóc da mùa đông cần tập trung dưỡng ẩm vì thời tiết hanh khô khiến da dễ bong tróc
Mỗi giai đoạn phát triển của cơ thể đều đi kèm những thay đổi về da. Ở tuổi dậy thì, tuyến bã nhờn hoạt động mạnh, dễ gây mụn viêm hoặc mụn ẩn. Vì vậy, cách chăm sóc da giai đoạn này cần tập trung vào làm sạch, kiềm dầu và sử dụng sản phẩm chứa BHA hoặc benzoyl peroxide để giảm viêm.
Khi bước sang tuổi trưởng thành, làn da bắt đầu giảm tốc độ tái tạo, dễ xuất hiện thâm, nám, nếp nhăn nhỏ. Nên bổ sung các hoạt chất chống lão hóa như retinoids, vitamin C hoặc peptide. Đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh, estrogen suy giảm khiến da mất nước nhanh hơn, vì thế cần tăng cường dưỡng ẩm và tái cấu trúc bằng các sản phẩm phục hồi và chống lão hóa chuyên sâu.
Để xây dựng một cách chăm sóc da khoa học, điều quan trọng không nằm ở số lượng sản phẩm mà ở sự phù hợp, thứ tự sử dụng và tính ổn định lâu dài. Một routine hiệu quả nên bắt đầu từ hiểu rõ nhu cầu thực sự của làn da, tránh lạm dụng các trào lưu hoặc sản phẩm đặc trị mạnh khi da chưa sẵn sàng. Dưới đây là một số lưu ý cần ghi nhớ:
Bên cạnh việc dùng sản phẩm phù hợp trong routine hằng ngày, cơ thể cần nguồn dinh dưỡng lành mạnh để duy trì da khỏe mạnh lâu dài. Việc lựa chọn đúng thực phẩm tốt cho da sẽ tạo nền tảng cho làn da sáng, đều màu và ít tổn thương hơn.
Tóm lại, việc xây dựng một cách chăm sóc da bài bản giúp hình thành thói quen dưỡng da đúng ngay từ giai đoạn đầu. Tuy nhiên, hiệu quả thật sự chỉ đến khi quy trình đó được cá nhân hóa cho làn da của bạn. Do đó, nếu đang gặp một số vấn đề về da như mụn, thâm, sạm nám, bong tróc, nhạy cảm hoặc xuất hiện dấu hiệu lão hóa, đừng ngại trao đổi với bác sĩ da liễu để được hướng dẫn lựa chọn đúng sản phẩm và xây dựng quy trình chăm sóc da tối ưu.
