Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Nhiều người khi gặp đau hạ sườn phải, đầy bụng hoặc khó tiêu kéo dài thường tìm kiếm cách đẩy sỏi mật ra ngoài với mong muốn xử lý nhanh và hạn chế can thiệp. Tuy nhiên, giữa vô số mẹo truyền miệng và thông tin chưa chính xác, việc hiểu đúng cơ chế hình thành sỏi và phương pháp điều trị an toàn là điều cần thiết. Bài viết dưới đây, Nutrihome sẽ giúp bạn nhận biết đâu là giải pháp được chứng minh y khoa, đâu là quan niệm sai lầm, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp cho sức khỏe của mình.
Có cách đẩy sỏi mật ra ngoài hay không? Đâu là cách hỗ trợ trị sỏi hiệu quả?
Sỏi mật sau khi hình thành không thể tự tan, và các biện pháp được liệt kê trong phần này chỉ mang tính hỗ trợ, không có khả năng thay thế điều trị y khoa. Người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, áp dụng mẹo dân gian hoặc trì hoãn thăm khám khi có triệu chứng. Một số sỏi nhỏ có thể tự được đào thải qua phân, nhưng điều này không đồng nghĩa với việc sỏi tự tan hay tự biến mất. Để tránh biến chứng nguy hiểm, bạn nên trao đổi với bác sĩ và thăm khám trực tiếp trước khi lựa chọn bất kỳ hướng can thiệp nào.
Cách đẩy sỏi mật ra ngoài an toàn phụ thuộc vào loại sỏi và vị trí của sỏi, thường bao gồm dùng thuốc tan sỏi, nội soi ERCP để lấy sỏi ống mật chủ hoặc phẫu thuật cắt túi mật. Hiện chưa có biện pháp tự nhiên tại nhà có thể làm tan hoặc đẩy sỏi ra ngoài. Một số phương pháp hỗ trợ điều trị sỏi mật bao gồm:
Uống đủ nước giúp duy trì độ loãng của dịch mật, hạn chế sự lắng đọng cholesterol và sắc tố bilirubin – hai yếu tố then chốt hình thành sỏi. Bên cạnh đó, nước còn hỗ trợ gan hoạt động hiệu quả hơn, từ đó tăng lưu thông mật vào ruột.
Với những ai đang tìm hiểu cách đẩy sỏi mật ra ngoài một cách tự nhiên, uống đủ 1,5-2,5 lít nước mỗi ngày là điều quan trọng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc uống nước cần duy trì liên tục trong nhiều tháng để thấy hiệu quả hỗ trợ.
Các hoạt động như đi bộ, yoga hoặc giãn cơ nhẹ giúp kích thích nhu động ruột và đường mật, giảm tình trạng ứ mật – một yếu tố khiến sỏi dễ to lên hoặc gây đau quặn. Mặt khác, vận động còn cải thiện chuyển hóa lipid, gián tiếp giảm nguy cơ sỏi cholesterol tiến triển. Vì vậy, vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày là điều cần thiết, vừa giúp cơ thể khỏe hơn, vừa góp phần làm chậm tiến triển của sỏi.
Một chế độ ăn khoa học góp phần giảm ứ mật và hạn chế tiến trình phát triển sỏi. Theo đó, người bệnh nên:
Người bệnh sỏi mật nên hạn chế thực phẩm nhiều chất béo và đường tinh luyện
Mặc dù có nhiều phương pháp hỗ trợ đẩy sỏi mật ra ngoài, nhưng việc làm tan sỏi từ bên trong bằng chế độ ăn uống là giải pháp lâu dài và ít xâm lấn nhất. Việc giảm cholesterol trong dịch mật là bước đầu tiên để sỏi ngừng phát triển. Khám phá thực phẩm làm tan sỏi mật và các dưỡng chất thiết yếu giúp thay đổi thành phần hóa học của dịch mật.
Trà atiso chứa cynarin – hoạt chất đã được chứng minh có tác dụng tăng tiết mật, cải thiện lưu thông mật từ gan xuống ruột ở các nghiên cứu trên động vật. Khi dòng mật lưu thông tốt hơn, nguy cơ ứ mật và lắng đọng giảm, từ đó hỗ trợ thu nhỏ sỏi cholesterol nhỏ hoặc giảm triệu chứng đầy bụng sau ăn.
Lưu ý: Người bệnh sỏi mật có thể cân nhắc dùng trà atiso trong ngắn hạn. Về lâu dài, người bệnh không nên uống trà atiso khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.
Rau ngổ (Enhydra fluctuans) được dân gian sử dụng như một vị thuốc giúp tăng cường co bóp túi mật, nhờ đó hỗ trợ đẩy mật xuống ruột hiệu quả hơn. Song, chưa có nghiên cứu khoa học chứng minh tác dụng trực tiếp của rau ngổ với bệnh sỏi mật ở người.
Một số nghiên cứu cho thấy, chiết xuất từ rau ngổ chứa flavonoids – nhóm chất chống oxy hóa có đặc tính kháng viêm và giảm đau, hỗ trợ cải thiện phần nào các triệu chứng viêm nhiễm ở đường mật do sỏi gây tắc nghẽn dòng mật. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp bổ trợ; cần dùng đúng liều lượng, tránh lạm dụng và hỏi ý kiến chuyên gia trước khi dùng.
Trên các nghiên cứu ở động vật, diệp hạ châu cho thấy đặc tính hỗ trợ giảm tổn thương gan, cải thiện các chỉ số men gan. Nhờ đó, uống diệp hạ châu có tiềm năng giúp gan giải độc tốt hơn trong giai đoạn điều trị sỏi.
Tuy nhiên, hiệu quả từ loại thảo dược này không thể thay thế cho điều trị đặc hiệu theo chỉ định của bác sĩ. Người bệnh vẫn cần thăm khám định kỳ để đánh giá sự thay đổi của sỏi trong đường mật, nhất là khi đang ưu tiên áp dụng các cách đẩy sỏi mật ra ngoài theo hướng tự nhiên.
Thực phẩm chức năng không có khả năng điều trị hay làm tan sỏi một cách trực tiếp. Song, một số sản phẩm chứa tinh chiết từ phấn mía Nam Mỹ (Policosanol) được chứng minh có tác dụng điều hòa nồng độ cholesterol trong máu.
Nhờ đó, bổ sung sản phẩm chứa hoạt chất này góp phần cải thiện nồng độ cholesterol trong dịch mật, ngăn ngừa hình thành sỏi mật do dư thừa cholesterol. Tuy nhiên, trước khi bổ sung, người bệnh nên hỏi ý kiến chuyên gia để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Các thuốc tan sỏi như ursodeoxycholic acid (UDCA), chenodeoxycholic acid (CDCA) hoặc phác đồ kết hợp UDCA + CDCA được sử dụng với mục tiêu hoà tan sỏi cholesterol trong dịch mật. Cơ chế chính là làm giảm bão hòa cholesterol và tăng khả năng hòa tan của mật, từ đó từng bước bào mòn sỏi.
Tuy nhiên, thuốc chỉ hiệu quả với sỏi cholesterol nhỏ, không vôi hóa, thời gian dùng dài 6-24 tháng, kèm tỷ lệ tái phát vẫn cao sau khi ngưng thuốc. Vì vậy, mỗi loại thuốc có chỉ định riêng và người bệnh không được tự ý mua hoặc dùng thuốc tan sỏi nếu không có kê toa chuyên khoa.
Người bệnh cần hỏi ý kiến bác sĩ để được chỉ định dòng thuốc tan sỏi phù hợp
Tán sỏi mật được xem là lựa chọn phù hợp cho các trường hợp sỏi lớn, sỏi nhiều, sỏi cứng, sỏi nằm ở vị trí khó lấy bằng nội soi hoặc khi khó mổ. Dưới hướng dẫn của đầu dò thu thập hình ảnh, bác sĩ đưa dụng cụ qua da hoặc qua đường nội soi tiêu hóa để tiếp cận sỏi và phá vỡ chúng bằng năng lượng của tia laser, sóng siêu âm hoặc sóng xung khí (luồng hơi áp suất cao).
Nhờ cơ chế đánh vỡ sỏi thành các mảnh nhỏ, phương pháp này giúp giảm tắc nghẽn và cải thiện dòng chảy mật rõ rệt. Phương pháp này đặc biệt hữu ích khi người bệnh đã thử nhiều cách đẩy sỏi mật ra ngoài được gợi ý bên trên nhưng không hiệu quả.
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM là lựa chọn đáng cân nhắc cho người điều trị sỏi mật, nhờ ứng dụng công nghệ tán sỏi laser giúp chia nhỏ cấu trúc rắn và hỗ trợ lấy bỏ dễ dàng hơn. Quy trình được thực hiện trong môi trường vô khuẩn với hệ thống nội soi hiện đại, cho phép kiểm soát năng lượng ổn định và giảm sang chấn mô lành. Nhờ sự phối hợp của đội ngũ bác sĩ kinh nghiệm và phòng mổ tiêu chuẩn, người bệnh có thể giảm đau sau can thiệp và rút ngắn thời gian hồi phục.
Để đặt lịch thăm khám và điều trị tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn vui lòng liên hệ 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hoặc 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) là kỹ thuật can thiệp tối thiểu dành cho sỏi ống mật chủ gây tắc mật, viêm đường mật hoặc viêm tụy. Thủ thuật này đưa ống nội soi qua đường miệng xuống tá tràng, sau đó luồn dụng cụ vào đường mật để lấy sỏi.
Ưu điểm của ERCP là thời gian phục hồi nhanh hơn mổ hở truyền thống, giảm đáng kể nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên, kỹ thuật đòi hỏi chuyên môn cao và chỉ thực hiện tại các trung tâm có trang thiết bị nội soi can thiệp hiện đại.
Minh họa kỹ thuật nội soi mật tụy ngược dòng ERCP
Trong nhiều trường hợp, phẫu thuật sỏi mật là chỉ định không thể trì hoãn, đặc biệt khi có viêm túi mật cấp, tắc mật kéo dài, nguy cơ hoại tử hoặc nhiễm trùng huyết. Phổ biến nhất là phẫu thuật nội soi cắt túi mật thông qua 3-4 lỗ vào (4 vết rạch) trên thành bụng, giúp loại bỏ hoàn toàn nguy cơ tái phát do không còn “ổ sinh sỏi”.
Trong khi đó, mổ hở được chỉ định khi sỏi quá lớn, dính nhiều hoặc có biến chứng nặng. Việc trì hoãn mổ khi đã có chỉ định có thể dẫn đến thủng túi mật, nhiễm trùng lan tỏa hoặc tổn thương đường mật khó hồi phục.
Các biện pháp hỗ trợ tại nhà chỉ mang tính tham khảo và không thể thay thế chẩn đoán hoặc điều trị chuyên khoa, vì vậy người bệnh cần đặc biệt chú ý những điểm sau:
Việc tìm kiếm cách đẩy sỏi mật ra ngoài cần được đặt trong bối cảnh an toàn, bởi sỏi đã hình thành thường không tự biến mất và có thể gây biến chứng nếu xử trí sai cách. Hiểu rõ các phương án y khoa như dùng thuốc theo chỉ định, can thiệp nội soi hoặc phẫu thuật giúp việc lựa chọn điều trị trở nên phù hợp hơn. Khi xuất hiện đau hạ sườn phải, sốt, vàng da hoặc rối loạn tiêu hóa kéo dài, thăm khám sớm là bước quan trọng để được chẩn đoán chính xác và xây dựng hướng can thiệp hiệu quả.
