10 cách để tinh trùng khỏe mạnh tự nhiên, tăng cơ hội có con

07/02/2025 Theo dỗi Nutrihome trên google news Tác giả: Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome
Tư vấn chuyên môn bài viết
Chức Vụ: Bác sĩ Dinh dưỡng
Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Việc tìm hiểu các cách để tinh trùng khỏe mạnh là bước đầu quan trọng giúp nam giới bảo vệ sức khỏe sinh sản và tăng cơ hội thụ thai một cách tự nhiên. Vậy, làm sao để tinh trùng khỏe mạnh? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome khám phá nhanh 10 phương pháp đơn giản hỗ trợ nam giới duy trì sinh lực “dũng mãnh” ngay trong bài viết sau.

cách để tinh trùng khỏe mạnh

Đây là cách để tinh trùng khỏe mạnh?

Tại sao cần duy trì sức khỏe tinh trùng?

Tinh trùng khỏe mạnh đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh sản, là yếu tố quyết định khả năng thụ tinh và truyền thông tin di truyền từ người cha sang thế hệ sau. Ở chiều ngược lại, tinh trùng yếu cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây hiếm muộn, vô sinh ở nam giới.

Khi tinh trùng không khỏe mạnh, khả năng di chuyển kém hoặc số lượng quá ít sẽ làm giảm khả năng tiếp cận và thụ tinh với trứng. Điều này khiến quá trình thụ thai trở nên khó khăn hơn, thậm chí không thể diễn ra.

Theo tiêu chuẩn mới nhất (2021) của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các tiêu chí để nhận biết tinh trùng không khỏe mạnh có thể bao gồm:

  • Số lượng giảm: Mật độ tinh trùng dưới 15 triệu/ml hoặc một lần xuất tinh dưới 1.4ml.
  • Chất lượng kém:
    • Tỷ lệ tinh trùng sống dưới 54%;
    • Tỷ lệ tinh trùng bất động trên 20%;
    • Dưới 42% tinh trùng có khả năng di động hoặc không quá 30% có thể di chuyển tiến thẳng;
  • Hình thái bất thường: Tỷ lệ tinh trùng dị dạng cao hơn 96% (tức tỷ lệ tinh trùng có cấu trúc bình thường dưới 4%)

Trên thực tế, duy trì sức khỏe tinh trùng không chỉ giúp tăng khả năng thụ thai mà còn đảm bảo thế hệ tương lai khỏe mạnh. Do đó, hiểu rõ làm cách nào để tinh trùng khỏe mạnh là điều cần thiết, góp phần bảo vệ sức khỏe sinh sản nam giới.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng

Chất lượng tinh trùng có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, từ chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt cho đến tác động của môi trường và bệnh lý. Cụ thể như sau:

1. Chế độ ăn uống và dinh dưỡng

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chất lượng tinh trùng. Một chế độ thiếu dinh dưỡng hoặc mất cân bằng có thể làm giảm số lượng, khả năng di chuyển và tăng tỷ lệ dị dạng tinh trùng. Ví dụ:

  • Thiếu kẽm, vitamin và khoáng chất: Kẽm thúc đẩy quá trình sinh tinh và bảo vệ tinh trùng khỏi tổn thương. Vitamin C và E hoạt động như chất chống oxy hóa, giúp giảm stress oxy hóa, trong khi folate và vitamin D hỗ trợ duy trì cân bằng nội tiết tố và thúc đẩy tiến trình phân bào hình thành tinh trùng diễn ra thuận lợi. Do đó, thiếu hụt các dưỡng chất này có thể ảnh hưởng xấu đến quá trình sinh tinh ở nam giới.
  • Tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh: Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, đường và thực phẩm chế biến sẵn có thể gây mất cân bằng nội tiết tố và gia tăng các phản ứng oxy hóa, làm suy giảm chất lượng tinh trùng.
cách để tinh trùng khỏe

Chế độ dinh dưỡng có mối liên hệ mật thiết với sức khỏe tinh trùng

2. Thói quen sinh hoạt và lối sống không lành mạnh

Thói quen sống không lành mạnh là nguyên nhân chính làm suy giảm chất lượng tinh trùng.

  • Hút thuốc lá và uống rượu bia quá mức: Nghiên cứu cho thấy, những người đàn ông hút thuốc và nghiện rượu có chất lượng tinh trùng suy giảm đáng kể. Nguyên nhân là do thuốc lá và rượu bia gây căng thẳng oxy hóa, làm mất cân bằng nội tiết tố, khiến nồng độ bạch cầu trong tinh dịch tăng cao.
  • Thức khuya và căng thẳng kéo dài: Thiếu ngủ và stress kéo dài có thể làm tăng nồng độ cortisol, một hóc-môn ức chế sản xuất testosterone. Điều này có thể dẫn đến giảm số lượng và khả năng di động của tinh trùng.

3. Tác động của môi trường và hóa chất

Các yếu tố từ môi trường và hóa chất độc hại có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh tinh của nam giới.

  • Tiếp xúc với nhiệt độ cao: Tinh hoàn cần duy trì nhiệt độ thấp hơn cơ thể 2 – 3°C để sản xuất tinh trùng hiệu quả. Thói quen xông hơi thường xuyên, đặt laptop trên đùi hoặc mặc quần bó sát có thể làm tăng nhiệt độ tinh hoàn, ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh.
  • Tia bức xạ từ thiết bị điện tử: Tia bức xạ từ điện thoại, laptop và các thiết bị điện tử nếu tiếp xúc gần vùng hạ bộ trong thời gian dài có thể làm giảm chất lượng tinh trùng.
  • Tiếp xúc với hóa chất độc hại: Các hóa chất như thuốc trừ sâu, kim loại nặng, hoặc chất tẩy rửa công nghiệp làm tổn thương DNA tinh trùng và cản trở quá trình sinh tinh.

3. Tinh trùng yếu do các bệnh lý khác

Các bệnh lý tiềm ẩn có thể làm suy giảm chất lượng tinh trùng, gây ra tình trạng vô sinh hoặc hiếm muộn, chẳng hạn như:

  • Bệnh lây qua đường tình dục (STDs): Nhiễm trùng như viêm vùng chậu (Chlamydia), lậu hoặc HPV có thể gây viêm tinh hoàn, ống dẫn tinh và làm tổn thương mô sinh tinh.
  • Viêm nhiễm cơ quan sinh dục: Viêm mào tinh, viêm tinh hoàn hoặc tuyến tiền liệt làm giảm khả năng sản xuất và vận chuyển tinh trùng.
  • Bệnh lý khác: Các bệnh mãn tính như tiểu đường, suy giáp hoặc giãn tĩnh mạch thừng tinh làm giảm lưu lượng máu đến tinh hoàn, ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng tinh trùng.

Nam giới có thể cải thiện chất lượng tinh trùng không?

Nam giới hoàn toàn có thể cải thiện chất lượng tinh trùng thông qua thay đổi lối sống và can thiệp y khoa. Trên thực tế, tùy thuộc vào nguyên nhân gây suy giảm chất lượng tinh trùng mà bác sĩ sẽ chỉ định cách điều trị hoặc hỗ trợ điều trị phù hợp, giúp khôi phục lại sức khỏe tinh trùng.

làm gì để tinh trùng khỏe mạnh

Nam giới hoàn toàn có thể cải thiện chất lượng tinh trùng

Hướng dẫn cách để tinh trùng khỏe mạnh

Chất lượng tinh trùng có thể được cải thiện đáng kể thông qua việc thay đổi lối sống và áp dụng các biện pháp khoa học. Dưới đây là một số cách cho tinh trùng khỏe mạnh mà nam giới cần thực hiện để hỗ trợ tăng cường sức khỏe tinh trùng và cải thiện khả năng sinh sản:

1. Thay đổi chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống cân bằng và giàu dinh dưỡng là cách để tinh trùng khỏe mạnh hiệu quả. Nam giới nên bổ sung các thực phẩm chứa kẽm; vitamin C, E, D, folate (B9); omega-3. Những dưỡng chất này đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất tinh trùng và bảo vệ chúng khỏi stress oxy hóa, một trong những nguyên nhân gây tổn thương DNA tinh trùng.

Kẽm có thể được tìm thấy trong các loại hải sản và thịt các loại gia súc / gia cầm, trong khi vitamin C và E chủ yếu đến từ rau củ quả, còn omega-3 chủ yếu đến từ các loại cá béo (cá hồi, cá mòi, cá thu…) và các loại hạt (óc chó, hạnh nhân, điều…).

Tuy nhiên, theo nghiên cứu, để tối ưu hóa chất lượng tinh trùng, nam giới chỉ nên ăn thịt ở mức độ vừa phải; thay vào đó, cần ưu tiên ăn các loại cá béo giàu omega-3.

Bên cạnh đó, một trong những cách để tinh trùng khỏe mạnh là tránh tiêu thụ quá mức thực phẩm chứa chất béo bão hòa, đường tinh luyện và đồ ăn chế biến sẵn, vì chúng có thể gián tiếp làm giảm testosterone và ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.

Xem thêm:

2. Tập luyện thể thao hợp lý

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, tập thể dục thường xuyên là cách để tinh trùng khỏe mạnh nhờ khả năng cải thiện tuần hoàn máu và cân bằng hormone. Các bài tập như đi bộ nhanh, bơi lội, yoga hoặc đạp xe, hỗ trợ tăng cường lưu lượng máu đến tinh hoàn, kích thích quá trình sinh tinh và duy trì nồng độ testosterone ổn định.

Mặt khác, hoạt động thể chất đều đặn giúp giảm căng thẳng, điều hòa nồng độ cortisol – nội tiết tố gây bất lợi cho quá trình sinh tinh, từ đó cải thiện chất lượng tinh trùng và nâng cao khả năng di động của chúng.

Tuy nhiên, nam giới cần lưu ý không nên tập luyện quá sức vì điều này có thể làm giảm testosterone và gây mệt mỏi kéo dài, ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh.

làm sao để tinh trùng khỏe mạnh

Vận động thể chất hỗ trợ cải thiện sức khỏe tinh trùng

3. Hạn chế hoặc bỏ hẳn rượu bia và thuốc lá

Một trong những cách để tinh trùng khỏe mạnh là loại bỏ hoàn toàn thói quen sử dụng rượu bia và thuốc lá. Nicotine và các chất độc trong khói thuốc như cadmium và carbon monoxide gây tổn thương DNA của tinh trùng, làm giảm số lượng và tăng tỷ lệ tinh trùng dị dạng.

Rượu bia cũng tác động tiêu cực đến nồng độ testosterone, ức chế quá trình sinh tinh và giảm khả năng di động của tinh trùng. Uống nhiều rượu còn làm tăng nguy cơ mất cân bằng hormone và ảnh hưởng đến chức năng của tinh hoàn.

4. Tránh tắm nước quá nóng, mặc đồ bó sát

Như đã chia sẻ, tinh hoàn cần duy trì nhiệt độ thấp hơn cơ thể khoảng 2 – 3°C để hoạt động hiệu quả. Do đó, nam giới cần tránh những hoạt động có thể làm gia tăng nhiệt lượng ở tinh hoàn, chẳng hạn như tắm nước quá nóng, xông hơi thường xuyên, đặt laptop trên đùi hoặc mặc quần quá chật.

Thay vào đó, nam giới nên lựa chọn quần áo rộng rãi, thoáng mát và tránh tiếp xúc với nhiệt độ cao thường xuyên. Đây là cách để tinh trùng khỏe mạnh tuy đơn giản nhưng có thể mang lại hiệu quả đáng kể.

5. Ngủ đủ giấc và giảm stress

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tinh trùng. Ngủ đủ giấc (7 – 8 giờ mỗi đêm) giúp cơ thể cân bằng hormone testosterone, hỗ trợ quá trình sản xuất tinh trùng ổn định.

Ở hướng ngược lại, nghiên cứu cũng cho thấy, thiếu ngủ hoặc ngủ quá nhiều đều có thể làm suy giảm đáng kể số lượng tinh trùng và tỷ lệ sống sót của chúng trong tinh dịch.

Bên cạnh đó, căng thẳng kéo dài kích thích cơ thể tiết hormone cortisol, gây ức chế testosterone và làm suy giảm khả năng sinh tinh. Thực hành các phương pháp thư giãn như thiền, yoga hoặc tham gia các hoạt động giải trí là cách để tinh trùng khỏe mạnh và tinh thần thoải mái hơn.

6. Duy trì cân nặng cơ thể hợp lý

Duy trì cân nặng ở mức khỏe mạnh là cách để tinh trùng khỏe mạnh và cải thiện khả năng sinh sản một cách hiệu quả. Bởi lẽ, tình trạng thừa cân, béo phì được chứng minh có thể dẫn đến mất cân bằng hormone sinh dục nam.

Khi đó, nồng độ testosterone giảm, đồng thời estrogen tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản xuất tinh trùng, dẫn đến giảm số lượng, khả năng di chuyển và hình thái của tinh trùng.

Ngược lại, nam giới thiếu cân hoặc suy dinh dưỡng cũng có thể bị suy giảm hormone testosterone, làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.

Do đó, xây dựng chế độ ăn uống khoa học, kết hợp tập thể dục đều đặn để duy trì cân nặng cơ thể hợp lý là điều cần thiết để hỗ trợ quá trình sinh tinh diễn ra hiệu quả hơn.

làm cách nào để tinh trùng khỏe mạnh

Béo phì có thể làm suy giảm nồng độ testosterone trong cơ thể

7. Quan hệ tình dục đều đặn

Duy trì tần suất quan hệ tình dục đều đặn, khoảng 2 – 3 lần mỗi tuần, là một cách để tinh trùng khỏe mạnh tự nhiên và hiệu quả. Khi tinh trùng được sản xuất và xuất ra thường xuyên, cơ thể sẽ liên tục kích thích quá trình sinh tinh mới, giúp cải thiện chất lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng.

Nghiên cứu cho thấy, kiêng quan hệ tình dục lâu hơn 5 ngày có thể làm suy giảm số lượng tinh trùng, trong khi chỉ kiêng trong 2 ngày lại không ảnh hưởng đến mật độ tinh trùng. Do đó, việc xuất tinh quá ít (ít hơn 1 lần / 5 ngày) có thể dẫn đến tình trạng tinh trùng già, giảm khả năng thụ tinh.

Tuy nhiên, xuất tinh quá nhiều (nhiều hơn 1 lần / ngày) lại khiến tinh hoàn không kịp sản xuất đủ tinh trùng mới. Thế nên, việc duy trì tần suất quan hệ hợp lý sẽ cân bằng quá trình này và tăng cơ hội thụ thai thành công.

8. Bổ sung các thực phẩm chức năng và vitamin

Sử dụng thực phẩm chức năng theo chỉ định từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng cũng là cách để tinh trùng khỏe mạnh, đặc biệt với nam giới thiếu hụt dưỡng chất do chế độ ăn thiếu cân đối.

Các loại thực phẩm chức năng chứa kẽm; vitamin C, E, D; selen và các chiết xuất từ cây mật nhân (Eurycoma longifolia), hàu biển hay bạch tật lê (Tribulus terrestris)… có thể hỗ trợ thúc đẩy sản xuất testosterone, góp phần cải thiện số lượng và chất lượng của tinh trùng.

Tuy nhiên, nam giới cần tránh lạm dụng thực phẩm chức năng và nên sử dụng dưới sự giám sát của bác sĩ. Điều này giúp đảm bảo an toàn, tránh các tác dụng phụ không mong muốn và đạt được hiệu quả tối ưu trong việc cải thiện sức khỏe tinh trùng.

9. Uống thuốc điều trị tinh trùng yếu theo chỉ định của bác sĩ

Trong trường hợp tinh trùng yếu do bệnh lý hoặc rối loạn nội tiết, việc sử dụng thuốc điều trị là cách để tinh trùng khỏe mạnh hiệu quả. Việc sử dụng các loại thuốc như hormone kích thích sinh tinh hoặc thuốc tăng cường testosterone có thể giúp cân bằng nội tiết tố, cải thiện khả năng sản xuất tinh trùng và tăng tỷ lệ tinh trùng khỏe mạnh.

Tuy nhiên, việc dùng thuốc cần được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tự ý sử dụng có thể gây rối loạn nội tiết và làm tình trạng tinh trùng yếu trầm trọng hơn.

10. Điều trị các bệnh lý nguy cơ gây yếu tinh trùng

Một số bệnh lý như viêm nhiễm cơ quan sinh dục, giãn tĩnh mạch thừng tinh, tiểu đường hoặc các bệnh lây qua đường tình dục có thể làm suy giảm chất lượng tinh trùng. Điều trị triệt để các bệnh lý này là cách để tinh trùng khỏe mạnh bền vững và an toàn. Việc thăm khám và điều trị kịp thời không chỉ cải thiện chất lượng tinh trùng mà còn bảo vệ sức khỏe sinh sản nam giới lâu dài.

cách cho tinh trùng khỏe mạnh

Nam giới cần điều trị các bệnh lý có nguy cơ gây yếu tinh trùng theo hướng dẫn của bác sĩ

Làm sao để tinh trùng luôn khỏe và nhiều?

Để đảm bảo sức khỏe cho tinh trùng, nam giới nên thăm khám và kiểm tra sức khỏe sinh sản định kỳ, đặc biệt khi có kế hoạch sinh con. Việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề như tinh trùng yếu, viêm nhiễm hoặc rối loạn nội tiết tố, từ đó can thiệp kịp thời để cải thiện chất lượng tinh trùng.

Ngoài ra, nếu có các dấu hiệu bất thường như tinh dịch đổi màu, có mùi hôi, lượng tinh dịch giảm, đau tức tinh hoàn hoặc khó thụ thai dù quan hệ đều đặn, nam giới cần đến bác sĩ chuyên khoa ngay. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề về tinh trùng cần được điều trị sớm để bảo vệ khả năng sinh sản.

Đến với chuyên khoa Tiết niệu – Nam học thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn sẽ được các bác sĩ hàng đầu tư vấn và thực hiện các phương pháp kiểm tra, điều trị tiên tiến để cải thiện sức khỏe tinh trùng.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh nổi bật với sự phối hợp chặt chẽ giữa khoa Hỗ trợ sinh sản, khoa Phụ sản và khoa Nam học, mang đến phác đồ điều trị toàn diện, hiệu quả cho những trường hợp hiếm muộn, tinh trùng yếu hoặc các vấn đề sinh sản khác.

Trên đây là những thông tin hữu ích xoay quanh các cách để tinh trùng khỏe mạnh. Việc áp dụng đúng các cách giúp tinh trùng khỏe chính là “chìa khóa” quan trọng để nam giới tăng cơ hội thụ thai tự nhiên. Hy vọng thông qua bài viết, bạn đã biết rõ bản thân nên làm gì để tinh trùng khỏe mạnh, góp phần bảo vệ sức khỏe sinh sản một cách tối ưu.

Đánh giá bài viết
17:21 03/03/2025
Nguồn tham khảo
  1. Boitrelle, F., Shah, R., Saleh, R., Henkel, R., Kandil, H., Chung, E., Vogiatzi, P., Zini, A., Arafa, M., & Agarwal, A. (2021). The Sixth Edition of the WHO Manual for Human Semen Analysis: A Critical Review and SWOT Analysis. Life (Basel, Switzerland), 11 (12), 1368. https://doi.org/10.3390/life11121368
  2. Ramgir, S. S., & Abilash, V. G. (2019). Impact of smoking and alcohol consumption on oxidative status in male infertility and sperm quality. Indian Journal of Pharmaceutical Sciences, 81 (5). https://doi.org/10.36468/pharmaceutical-sciences.588
  3. Ferramosca, A., & Zara, V. (2022). Diet and Male Fertility: The Impact of Nutrients and Antioxidants on Sperm Energetic Metabolism. International journal of molecular sciences, 23 (5), 2542. https://doi.org/10.3390/ijms23052542
  4. Belladelli, F., Basran, S., & Eisenberg, M. L. (2023). Male Fertility and Physical Exercise. The world journal of men’s health, 41 (3), 482–488. https://doi.org/10.5534/wjmh.220199
  5. Liu, M. M., Liu, L., Chen, L., Yin, X. J., Liu, H., Zhang, Y. H., Li, P. L., Wang, S., Li, X. X., & Yu, C. H. (2017). Sleep Deprivation and Late Bedtime Impair Sperm Health Through Increasing Antisperm Antibody Production: A Prospective Study of 981 Healthy Men. Medical science monitor : international medical journal of experimental and clinical research, 23, 1842–1848. https://doi.org/10.12659/msm.900101
  6. Darand, M., Salimi, Z., Ghorbani, M., Sadeghi, N., Babaie, S., & Hosseinzadeh, M. (2023). Obesity is associated with quality of sperm parameters in men with infertility: a cross-sectional study. Reproductive Health, 20 (1). https://doi.org/10.1186/s12978-023-01664-2
  7. Optimizing natural fertility: a committee opinion (2022). (2022). Asrm.org. https://www.asrm.org/practice-guidance/practice-committee-documents/optimizing-natural-fertility-a-committee-opinion-2021/