Tiểu đường có ăn cơm được không, ăn bao nhiêu và ăn thế nào?

08/07/2024 Theo dỗi Nutrihome trên google news Tác giả: Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome
Tư vấn chuyên môn bài viết
Chức Vụ: Bác sĩ Dinh dưỡng
Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Mắc bệnh tiểu đường có ăn cơm được không là thắc mắc của nhiều người. Bởi lẽ, hầu hết các chuyên gia đều khuyến cáo người bệnh tiểu đường nên ưu tiên ăn thực phẩm giàu chất xơ và tinh bột phức hợp; trong khi đó, cơm trắng lại chứa tinh bột hấp thụ nhanh và ít chất xơ. Vậy, tiểu đường có được ăn cơm không, ăn như thế nào an toàn cho sức khỏe? Để tìm hiểu vấn đề này, Nutrihome mời bạn tìm hiểu bài viết dưới đây.

Tiểu đường có ăn cơm được không, ăn bao nhiêu và ăn thế nào?

Người bệnh tiểu đường có được ăn cơm không?

Chỉ số đường huyết của cơm trắng

Tùy thuộc vào cách vo và nấu gạo mà chỉ số đường huyết của cơm trắng có thể dao động từ 70 đến 79.6.

Với chỉ số GI trên 70, cơm trắng là thực phẩm có chỉ số đường huyết cao. Vậy, người bị tiểu đường có ăn cơm được không?

Tiểu đường có ăn cơm được không?

Người bệnh tiểu đường ĐƯỢC ĂN cơm trắng; tuy nhiên, không nên ăn thường xuyên và cần kiểm soát chặt chẽ khối lượng tiêu thụ bởi vì:

Chỉ số đường huyết cơm trắng (GI) Tải lượng đường huyết cơm trắng (GL)
70 – 79.6 (cao) Từ 19.3 trở lên (trung bình – cao)

Với chỉ số GI ở mức cao và chỉ số GL ở mức trung bình cao, ăn nhiều hơn 100g cơm trắng trong mỗi khẩu phần có thể khiến cho mức đường huyết ở người bệnh tiểu đường tăng cao nhanh chóng.

Tiểu đường có ăn cơm được không?

Tinh bột trong cơm trắng là loại hấp thụ nhanh không tốt cho người bệnh tiểu đường nếu ăn nhiều

Tiểu đường có nên ăn cơm không?

Người bệnh tiểu đường vẫn được ăn cơm trắng nhưng không nên tiêu thụ nhiều. Các chuyên gia khuyến nghị rằng, người bị tiểu đường nên ăn cơm gạo lứt, cơm từ hạt diêm mạch, các món ăn từ thực phẩm giàu tinh bột phức hợp và chất xơ thay cho cơm trắng. Tuy vậy, Điều này sẽ giúp người bệnh kiểm soát được mức đường huyết trong ngưỡng an toàn, hạn chế nguy cơ khởi phát biến chứng nguy hiểm.

Người bị tiểu đường có thể ăn bao nhiêu cơm trắng?

Nếu lấy tải lượng đường huyết (GL) làm cơ sở tính toán thì khối lượng tiêu thụ cơm trắng an toàn tối ưu dành cho người bệnh tiểu đường là:

  • Trường hợp 1: Khi người bệnh tiêu thụ cơm trắng như là một nguồn carbohydrate duy nhất trong khẩu phần thì người bệnh chỉ nên ăn tối đa 100g.
  • Trường hợp 2: Khi dùng cơm trắng với đồ ăn kèm có chứa carbohydrate, người bệnh cần cắt giảm khối lượng cơm xuống dưới mức 100g. Để biết cần cắt giảm chính xác khối lượng cơm bao nhiêu, người bệnh tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn chi tiết.

Vậy, tiểu đường có ăn cơm được không? Câu trả lời là được, nhưng ăn với khối lượng bao nhiêu cần phụ thuộc vào tổng lượng carbohydrate dung nạp trong khẩu phần. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, thường xuyên ăn nhiều cơm trắng có liên quan đến việc gây tăng nguy cơ khởi phát bệnh tiểu đường tuýp 2. Do đó, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, việc người bệnh tiểu đường có nên ăn nhiều cơm không cần được tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Người bị tiểu đường có thể ăn bao nhiêu cơm trắng?

Người bệnh tiểu đường vẫn có thể ăn cơm trắng nhưng cần kiểm soát khối lượng tiêu thụ

Cách ăn cơm an toàn hơn cho người tiểu đường

Mặc dù các chuyên gia khuyến cáo rằng người bệnh tiểu đường không nên ăn nhiều cơm trắng; tuy nhiên, điều này không có nghĩa là người bệnh phải kiêng hoàn toàn loại thực phẩm này.

Bên cạnh việc kiểm soát khối lượng tiêu thụ dưới 100g, người bệnh tiểu đường cần lưu ý một số vấn đề sau đây để việc ăn cơm không gây hại cho sức khỏe:

1. Ưu tiên nấu cơm bằng loại gạo giàu tinh bột phức hợp và chất xơ

Gạo trắng (gạo tẻ, gạo nếp…) chứa rất ít chất xơ nên có thể gây tăng mức đường huyết nhanh chóng sau khi ăn. Trong khi đó, các loại gạo khác như gạo lứt, gạo mầm, gạo basmati… lại chứa nhiều chất xơ và tinh bột phức hợp, giúp kiểm soát chỉ số đường huyết sau ăn hiệu quả. Vì vậy, người bệnh tiểu đường nên ưu tiên ăn cơm được nấu từ các loại gạo này.

Cách ăn cơm an toàn hơn cho người tiểu đường

Người bệnh tiểu đường nên ăn cơm được nấu từ các loại gạo giàu chất xơ và tinh bột phức hợp

2. Kết hợp với thực phẩm giàu chất béo lành mạnh và protein

Bổ sung chất béo lành mạnh và protein có tác động tích cực làm giảm sự hấp thu glucose từ cơm vào máu; giúp người bệnh kiểm soát chỉ số đường huyết ổn định. Người bệnh tiểu đường nên ăn cơm cùng với các món ăn từ thực phẩm giàu chất béo lành mạnh và protein điển hình như đậu nành, thịt gia cầm bỏ da, thủy hải sản, nạc cá, dầu ô-liu, các loại hạt…

4. Kết hợp với thực phẩm giàu chất xơ

Tiêu thụ chất xơ sẽ làm chậm quá trình chuyển hóa carbohydrate thành glucose ở ruột, hạn chế tình trạng đường huyết tăng cao đột ngột. Vì vậy, người bệnh tiểu đường nên ăn cơm cùng với thực phẩm giàu chất xơ như rau lá xanh, củ quả, các loại đậu và hạt.

5. Hạn chế sử dụng gia vị

Nhiều người có thói quen cho thêm gia vị vào gạo để nấu cơm hoặc ăn cơm cùng với nhiều gia vị (nước mắm, nước tương, muối, đường…). Tuy nhiên, việc tiêu thụ nhiều gia vị, đặc biệt muối và đường có thể thúc đẩy sự khởi phát của các biến chứng tiểu đường liên quan đến huyết áp, tim mạch, thận. Vì vậy, người bệnh tiểu đường cần hạn chế nêm nếm quá nhiều gia vị khi nấu cơm để bảo vệ sức khỏe.

6. Chế biến đúng cách

Người bệnh tiểu đường nên nấu chín cơm bằng phương pháp truyền thống, không nên chiên cơm với dầu, mỡ để hạn chế hấp thụ chất béo quá mức, gây hại cho sức khỏe tim mạch.

7. Giữ vệ sinh an toàn thực phẩm

Người bệnh tiểu đường không nên ăn cơm được bảo quản lâu ngày, có hiện tượng ôi thiu, nấm mốc. Bởi vì, điều này có thể gây khởi phát phản ứng viêm nhiễm, rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Những loại thực phẩm thay cơm tốt cho người bị tiểu đường

Mặc dù câu trả lời cho thắc mắc người bệnh tiểu đường có ăn cơm được không là “được ăn” với khối lượng giới hạn. Tuy nhiên, để tăng cường hiệu quả kiểm soát mức đường huyết, người bệnh nên thay thế cơm trắng bằng các loại thực phẩm sau đây:

1. Các loại rau

Hiện nay, trên thị trường cung cấp rất nhiều sản phẩm thay thế cho cơm trắng được làm từ các loại rau củ, chẳng hạn như các loại mì, bún, miến có thành phần dưa leo, cà rốt, bí đỏ, đậu xanh, rau cải…. So với cơm trắng, các loại thực phẩm này cung cấp ít carbohydrate và nhiều chất xơ hơn.

Bên cạnh đó, người bệnh tiểu đường có thể dùng bắp cải, súp lơ để tạo thành “cơm giả” thay cho cơm trắng bằng cách băm hoặc xay nhuyễn sau đó rang không dầu trên bếp.

Bông cải, súp lơ có chỉ số đường huyết thấp; đồng thời, rất giàu chất xơ, vitamin C, magie, canxi… và gần như không chứa chất béo. Người bệnh tiểu đường có thể sử dụng “cơm súp lơ” và “cơm bắp cải” mà không lo ngại về nguy cơ gây tăng mức đường huyết.

2. Hạt diêm mạch

Hạt diêm mạch có chỉ số đường huyết (GI) là 35 và tải lượng đường huyết (GL) bằng 7.3. Cả hai đều ở mức thấp nên an toàn cho sức khỏe của người bệnh tiểu đường.

Ngoài ra, hạt diêm mạch cung cấp nhiều chất xơ (2.8g / 100g) và chất đạm (4.4g / 100g) – hai dưỡng chất có khả năng hỗ trợ kiểm soát mức đường huyết ổn định. Vì vậy, người bệnh tiểu đường nên bổ sung các món ăn từ hạt diêm mạch vào thực đơn dinh dưỡng của mình.

3. Các loại đậu

Các loại đậu như đậu đen, đậu nành, đậu gà, đậu đỏ, đậu trắng, đậu xanh, đậu Hà lan… đều cung cấp nhiều chất xơ và protein cao; đồng thời, có chỉ số đường huyết ở mức thấp.

Ngoài ra, carbohydrate trong các loại đậu này là loại tinh bột phức hợp, cần nhiều thời gian để được tiêu hóa, góp phần làm chậm tốc độ gây tăng chỉ số đường huyết.

Vì vậy, so với việc ăn cơm trắng, tiêu thụ các loại đậu sẽ không gây phản ứng kháng insulin mà còn giúp kiểm soát mức đường huyết ổn định.

4. Ngũ cốc nguyên hạt

Các loại ngũ cốc nguyên hạt như lúa mạch đen, yến mạch, hạt kê, gạo lứt, hạt kiều mạch… có chỉ số đường huyết thấp nên an toàn cho sức khỏe của người bệnh tiểu đường.

Ngoài ra, các loại ngũ cốc nguyên hạt cũng là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin, chất béo lành mạnh giúp nâng cao sức đề kháng và hỗ trợ kiểm soát mức đường huyết hiệu quả.

Nghiên cứu cho thấy, chế độ dinh dưỡng khoa học, giàu ngũ cốc nguyên hạt có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Vì vậy, người bệnh tiểu đường nên thường xuyên ăn ngũ cốc nguyên hạt thay vì cơm trắng để bảo vệ sức khỏe tối ưu.

Ngũ cốc nguyên hạt thay cơm tốt cho người bị tiểu đường

Ngũ cốc nguyên hạt rất tốt cho sức khỏe của người bệnh tiểu đường

5. Các loại khoai củ

Các loại khoai củ như khoai lang, khoai mỡ, khoai từ, củ dền, cà rốt… là thực phẩm an toàn cho sức khỏe của người bệnh tiểu đường. Bởi vì các loại khoai củ thường có chỉ số đường huyết ở mức thấp hoặc trung bình, chứa nhiều chất xơ giúp kiểm soát mức đường huyết ổn định.

Ngoài ra, các loại khoai củ còn cung cấp nhiều chất xơ, giúp người bệnh no lâu và hạn chế sự hấp thụ carbohydrate quá mức ở đường ruột. Do đó, bổ sung các loại khoai là gợi ý phù hợp để người bệnh tiểu đường thay thế cho cơm trắng.

Bài viết trên đây đã cung cấp những thông tin góp phần làm rõ vấn đề tiểu đường có ăn cơm được không. Hy vọng rằng, thông qua bài viết này, người bệnh tiểu đường đã có thể xây dựng được chế độ ăn uống phù hợp giúp kiểm soát mức đường huyết ổn định. Nếu cần biết thêm thông tin xoay quay vấn đề tiểu đường ăn cơm được không, bạn có thể liên hệ đến số hotline 1900 633 599 để được các chuyên gia tại Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tư vấn trực tiếp.

5/5 - (1 bình chọn)
17:39 12/06/2025
Nguồn tham khảo
  1. Hu, E. A., Pan, A., Malik, V., & Sun, Q. (2012). White rice consumption and risk of type 2 diabetes: meta-analysis and systematic review. BMJ (Clinical research ed.)344, e1454. https://doi.org/10.1136/bmj.e1454
  2. Hu, Y., Ding, M., Sampson, L., Willett, W. C., Manson, J. E., Wang, M., Rosner, B., Hu, F. B., & Sun, Q. (2020). Intake of whole grain foods and risk of type 2 diabetes: results from three prospective cohort studies. BMJ (Clinical research ed.)370, m2206. https://doi.org/10.1136/bmj.m2206