Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa để làm dịu cảm giác đầy hơi, chướng bụng là mối quan tâm của nhiều người bệnh. Bởi lẽ, việc chọn sai đồ uống không chỉ khiến triệu chứng kéo dài mà còn gây thêm áp lực lên đường ruột. Vậy, người bệnh rối loạn tiêu hoá nên ăn uống gì? Nên ưu tiên loại nước nào và cần tránh điều gì? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.
Uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa?
Trong quá trình phục hồi sau khi bị rối loạn tiêu hóa, việc cung cấp đủ nước giúp duy trì thể tích tuần hoàn máu, hỗ trợ vận chuyển chất dinh dưỡng và điều hòa nhu động ruột. Ngoài ra, khi bị tiêu chảy hoặc nôn ói, cơ thể dễ mất nước và điện giải, dẫn đến mệt mỏi, đau đầu, thậm chí suy giảm chức năng tiêu hóa. Vì vậy, đảm bảo lượng chất lỏng đầy đủ là nền tảng giúp cơ thể hoạt động ổn định hơn, đặc biệt với người đang tìm hiểu bị rối loạn tiêu hóa nên uống gì để hỗ trợ phục hồi hiệu quả.
Khi hệ tiêu hóa đang gặp vấn đề, việc lựa chọn thức uống phù hợp không chỉ giúp làm dịu niêm mạc ruột mà còn hỗ trợ điều hòa nhu động, bù nước và cải thiện rõ rệt các triệu chứng như đầy bụng, buồn nôn hay tiêu chảy. Vậy uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa để vừa an toàn, vừa hỗ trợ phục hồi hiệu quả? Dưới đây là những lựa chọn phù hợp, được các chuyên gia khuyến nghị:
Trong giai đoạn tiêu hóa rối loạn, việc cung cấp đủ nước là điều kiện tiên quyết để bù lượng dịch và điện giải đã mất do tiêu chảy hoặc nôn ói. Đặc biệt, nước ấm có tác dụng làm giãn cơ trơn ruột, giúp giảm co thắt và làm dịu cảm giác đau âm ỉ. Việc uống từng ngụm nhỏ, chia đều trong ngày sẽ tránh gây áp lực đột ngột lên dạ dày. Nếu chưa biết bị rối loạn tiêu hóa nên uống gì, nước lọc và nước ấm vẫn luôn là lựa chọn đầu tiên nên ưu tiên.
Gừng chứa hoạt chất gingerol và shogaol, giúp giảm viêm, hỗ trợ nhu động ruột ổn định. Một ly trà gừng ấm nhẹ có thể cải thiện tình trạng đầy bụng, khó tiêu và đặc biệt hiệu quả trong việc giảm buồn nôn. Tuy nhiên, chỉ nên dùng với lượng vừa phải, vì gừng có thể làm tăng tiết dịch vị nếu sử dụng quá nhiều hoặc uống khi bụng đói.
Với hàm lượng acid citric tự nhiên, nước chanh loãng giúp kích thích enzym tiêu hóa và điều chỉnh môi trường pH trong dạ dày. Điều này có thể làm giảm tình trạng đầy hơi, giúp dạ dày tiêu hóa thức ăn trơn tru hơn. Tuy nhiên, nên pha thật loãng và không dùng khi bụng đang trống rỗng để tránh gây kích ứng niêm mạc. Trong danh sách uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa, nước chanh chỉ phù hợp khi sử dụng đúng cách và đúng thời điểm.
Nước chanh pha loãng có thể hỗ trợ tiêu hóa khi dùng đúng cách
Bạc hà chứa menthol – hoạt chất có khả năng làm dịu cơ trơn đường tiêu hóa, từ đó hỗ trợ giảm co thắt, buồn nôn và đầy hơi. Trà bạc hà cũng mang lại cảm giác mát dịu, dễ chịu, đặc biệt hữu ích khi cơ thể mệt mỏi do mất nước hay tiêu hóa kém. Tuy nhiên, người có tiền sử trào ngược dạ dày nên thận trọng khi sử dụng.
Nước dừa là nguồn điện giải tự nhiên tuyệt vời, giúp bù lại kali, natri bị mất do tiêu chảy và nôn mửa mà không cần dùng đến dung dịch tổng hợp hoặc thức uống công nghiệp. Với đặc tính dịu nhẹ, không gây kích ứng và có vị ngọt thanh dễ uống, nước dừa được đánh giá phù hợp trong nhiều trường hợp rối loạn tiêu hóa kèm tiêu chảy nhẹ.
Trong các lựa chọn uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa, nước dừa là giải pháp cân bằng giữa hiệu quả và tính an toàn. Tuy vậy, do nước dừa có chứa đường, người bệnh chỉ nên uống với lượng vừa đủ (không quá 450ml/ngày) để tránh làm tăng đường huyết, hạn chế tăng viêm.
Nha đam có khả năng làm dịu, tái tạo lớp niêm mạc tiêu hóa nhờ chứa polysaccharides và các chất chống viêm tự nhiên. Đồng thời, nước ép nha đam còn giúp thanh nhiệt, giảm “nóng trong người” – vốn là yếu tố dễ gây táo bón hoặc rối loạn tiêu hóa.
Để phát huy hiệu quả, nên chọn loại nguyên chất, không đường và không chứa chất bảo quản. Khi cần một phương pháp tự nhiên hỗ trợ phục hồi, người bệnh có thể chọn nha đam như một phần hỗ trợ nhẹ nhàng và lành tính.
Khi tiêu chảy hoặc nôn kéo dài khiến cơ thể mất nhiều nước và chất điện giải như natri, kali, việc chỉ uống nước lọc là chưa đủ. Lúc này, dung dịch bù điện giải (ORS) có thể giúp phục hồi thể tích dịch ngoại bào và duy trì cân bằng nội môi, từ đó ngăn ngừa tình trạng mệt mỏi, hoa mắt, tụt huyết áp do mất nước.
Trong các tình huống cần hồi phục nhanh, đặc biệt là khi có dấu hiệu mất nước do tiêu chảy cấp (tiêu chảy trên 3 lần mỗi ngày),thắc mắc uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa có thể được trả lời bằng dung dịch ORS – một lựa chọn đơn giản nhưng hữu ích, “cứu nguy” cơ thể khỏi mất nước và điện giải.
Minh họa một gói dung dịch điện giải ORS
Khi hệ tiêu hóa đang yếu, việc sử dụng thức uống vừa bù nước, vừa cung cấp năng lượng nhẹ nhàng là rất cần thiết. Nước gạo rang và nước cháo loãng chính là lựa chọn phù hợp do chứa nhiều tinh bột dễ tiêu hóa, giúp làm dịu dạ dày, giảm kích ứng.
Không những giúp bụng “nhẹ nhàng” hơn, đây còn là thức uống mang tính truyền thống, dễ thực hiện và phù hợp cho cả trẻ nhỏ lẫn người lớn tuổi. Với đặc tính thanh nhẹ, dễ hấp thu, nước gạo rang chính là câu trả lời an toàn khi bạn chưa biết uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa mà vẫn cần bồi bổ nhẹ nhàng.
Trà hoa cúc chứa các hoạt chất như apigenin có khả năng chống viêm, làm dịu niêm mạc tiêu hóa và thư giãn hệ thần kinh ruột. Nhờ đó, loại trà này có thể giúp giảm co thắt ruột, đau bụng và hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ – một yếu tố quan trọng trong phục hồi tiêu hóa.
Khác với sữa tươi thông thường, sữa chua uống chứa probiotic giúp bổ sung lợi khuẩn như Lactobacillus hoặc Bifidobacterium – những chủng được chứng minh có tác dụng ức chế vi khuẩn có hại, tái lập cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Ngoài ra, sản phẩm lên men còn giúp kích thích hệ miễn dịch và hỗ trợ tiêu hóa protein hiệu quả hơn. Với người có thể dung nạp tốt lactose, sữa chua uống là một lựa chọn lý tưởng, đặc biệt sau đợt dùng kháng sinh hoặc khi tiêu hóa có dấu hiệu mất cân bằng.
Nước ép táo và nước ép cà rốt đều giàu pectin – một loại chất xơ hòa tan giúp làm dịu niêm mạc ruột, hỗ trợ làm đặc phân khi tiêu chảy và điều hòa nhu động. Đặc biệt, vitamin C trong táo giúp tăng cường miễn dịch đường ruột, còn beta-carotene (tiền chất của vitamin A) trong cà rốt có lợi cho mô ruột, hỗ trợ lành thương nếu có viêm loét.
Bên cạnh đó, cả hai đều dễ tiêu, không gây kích ứng và phù hợp với khẩu vị của nhiều người. Tuy nhiên, chỉ nên dùng ở dạng ép tươi, không thêm đường hay pha loãng.
Các sản phẩm bổ sung men tiêu dạng lỏng hóa phổ biến như Enterogermina, BioGaia hay Neopeptine có thể cung cấp trực tiếp enzyme tiêu hóa và lợi khuẩn đường ruột, giúp cơ thể phân giải thức ăn hiệu quả hơn, hỗ trợ cải thiện triệu chứng khó tiêu, đầy hơi hoặc tiêu chảy. Hầu hết các sản phẩm bổ sung probiotic đều có dạng lỏng nên dễ hấp thu, đặc biệt phù hợp với người gặp rối loạn tiêu hóa kéo dài hoặc sau khi dùng kháng sinh. Tuy nhiên, cần dùng đúng liều, đúng thời điểm theo hướng dẫn của chuyên gia y tế.
Minh họa các ống bổ sung probiotics ở dạng lỏng, dễ hấp thu
Nước ngọt có ga chứa carbon dioxide (khí ga), còn cà phê, trà đậm chứa caffeine. Cả hai chất đều làm tăng co bóp đường tiêu hóa và gây mất nước nhẹ qua tác dụng lợi tiểu. Với người đang bị tiêu chảy, đầy bụng hoặc đau bụng âm ỉ, nhóm đồ uống này dễ làm triệu chứng trở nên dữ dội hơn, đặc biệt là sau bữa ăn hoặc lúc bụng đói. Do đó, khi đang cân nhắc uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa, tốt hơn hết là nên tránh hai nhóm đồ uống trên để hạn chế kích ứng, hỗ trợ hệ tiêu hóa thư giãn đúng cách.
Dù sữa là nguồn dinh dưỡng phổ biến, nhưng với người bị rối loạn tiêu hóa – đặc biệt là người có tiền sử không dung nạp lactose, việc tiêu hóa sữa có thể gây đầy hơi, tiêu chảy hoặc đau bụng. Lý do là enzyme lactase trong ruột non bị thiếu hụt, không thể phân giải đường lactose, khiến đường này lên men trong ruột và sinh khí. Thay vào đó, người bệnh nên cân nhắc các sản phẩm thay thế như sữa không lactose hoặc sữa hạt nếu cần bổ sung dinh dưỡng.
Rượu bia chứa thành phần chính là cồn (ethanol), có thể làm tổn thương trực tiếp niêm mạc dạ dày, ức chế hoạt động của enzym tiêu hóa và làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Ngoài ra, cồn còn gây lợi tiểu, dẫn đến mất nước và rối loạn điện giải – hai yếu tố có thể làm trầm trọng hơn tình trạng tiêu chảy hoặc nôn ói. Do đó, loại bỏ nhóm thức uống này khỏi khẩu phần là điều cần thiết để bảo vệ hệ tiêu hóa đang nhạy cảm.
Không phải lúc nào cũng có một loại đồ uống phù hợp cho mọi triệu chứng. Mỗi biểu hiện của rối loạn tiêu hóa lại cần cách chăm sóc riêng, đặc biệt là trong việc lựa chọn và sử dụng thức uống đúng thời điểm. Dưới đây là những gợi ý cụ thể giúp bạn hiểu rõ uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa theo từng triệu chứng thường gặp:
Khi buồn nôn hoặc sau nôn ói, dạ dày rất nhạy cảm và dễ bị kích thích. Việc dùng nước gừng ấm hoặc trà gừng loãng có thể giúp làm dịu vùng bụng trên nhờ đặc tính chống co thắt và kháng viêm nhẹ từ hoạt chất gingerol. Bên cạnh đó, dùng dung dịch oresol pha đúng tỉ lệ cũng giúp bù nước và điện giải bị mất qua nôn. Trong giai đoạn này, cần chú ý tránh các loại nước có mùi nồng (như nước ép đậm đặc) hoặc nước ngọt công nghiệp vì có thể làm kích hoạt lại cảm giác buồn nôn.
Một tách trà gừng ấm có thể hỗ trợ làm dịu cảm giác buồn nôn
Tiêu chảy khiến cơ thể nhanh chóng mất nước và khoáng chất, vì vậy việc bù lại bằng dung dịch oresol, nước dừa tươi hoặc nước cháo loãng là cần thiết. Những loại này cung cấp natri, kali và glucose tự nhiên giúp hấp thu nước hiệu quả hơn qua thành ruột. Trong giai đoạn này, nên tránh sữa và các loại nước trái cây ngọt, vì chúng chứa lactose hoặc fructose dễ gây lên men, làm tăng áp lực thẩm thấu và khiến tiêu chảy trầm trọng hơn.
Khi bụng căng tức, khó chịu do đầy hơi, các loại trà như bạc hà, gừng hoặc nước ấm đơn thuần là lựa chọn nhẹ nhàng giúp thư giãn cơ trơn đường tiêu hóa và giảm sinh khí. Đặc biệt, trà bạc hà với menthol có khả năng làm dịu nhanh cảm giác tức bụng. Ngược lại, nên tránh nước có gas, bia hoặc nước lạnh sâu – vì chúng càng làm tích tụ hơi trong ruột, gây co thắt mạch máu và khiến triệu chứng trở nên khó chịu hơn.
Với người bị táo bón, ưu tiên hàng đầu là tăng lượng chất lỏng để làm mềm phân và kích thích nhu động ruột. Uống đủ nước lọc trong ngày, đặc biệt là nước ấm vào buổi sáng, có thể kích hoạt phản xạ đi tiêu. Ngoài ra, nước ép mận chứa sorbitol và chất xơ hòa tan cũng hỗ trợ cải thiện tình trạng chậm tiêu hóa. Lúc này, người bệnh không nên tiêu thụ cà phê, trà đặc hoặc rượu – những thức uống có thể làm mất nước hoặc gây co bóp ruột không đều, từ đó làm tăng nguy cơ táo bón kéo dài.
Dù việc lựa chọn đúng loại thức uống có thể hỗ trợ đáng kể cho quá trình hồi phục, nhưng nếu sử dụng không đúng cách, thậm chí những đồ uống tưởng lành mạnh cũng có thể gây phản tác dụng. Do đó, ngoài việc tìm hiểu uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa, người bệnh cũng cần tuân thủ một số nguyên tắc an toàn trong quá trình sử dụng:
Nếu các triệu chứng như tiêu chảy trên 3 lần/ngày, có máu trong phân, sút cân nhanh, sốt cao… xuất hiện, người bệnh nên đi khám bác sĩ thay vì tiếp tục tự điều chỉnh chế độ ăn uống. Ngoài ra, nếu đã áp dụng các loại đồ uống hỗ trợ nhưng tình trạng không cải thiện sau 48 giờ, đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiêu hóa tiềm ẩn cần can thiệp chuyên sâu.
Người bệnh nên thăm khám bác sĩ nếu các triệu chứng rối loạn tiêu hóa trở nặng hoặc kéo dài
Trong tình huống này, việc tự ý dùng thảo dược hoặc men tiêu hóa kéo dài không chỉ làm chậm chẩn đoán mà còn tiềm ẩn nguy cơ tương tác thuốc hoặc biến chứng không mong muốn. Lúc này, người bệnh có thể cân nhắc thăm khám tại Trung tâm Nội soi & Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Hệ thống Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh.
Trung tâm được trang bị máy nội soi không đau Olympus Evis X1 CV-1500 tích hợp trí tuệ nhân tạo AI, có khả năng phóng đại hình ảnh niêm mạc lên đến 145 lần, giúp phát hiện sớm tổn thương dù rất nhỏ và từ đó xây dựng phác đồ điều trị tận gốc, chính xác và cá thể hóa.
Đặc biệt, Trung tâm còn kết hợp chặt chẽ với Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, giúp người bệnh được thiết kế thực đơn cá nhân hóa phù hợp với thể trạng và khẩu vị riêng, từ đó hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn mà vẫn đảm bảo tính thực tế, dễ áp dụng trong đời sống hằng ngày.
Để đặt lịch thăm khám và điều trị tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn vui lòng liên hệ 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hoặc 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Tóm lại, lựa chọn đồ uống phù hợp là giải pháp hỗ trợ đơn giản nhưng hiệu quả khi gặp các vấn đề về tiêu hóa. Tuy nhiên, uống gì khi bị rối loạn tiêu hóa cũng cần kết hợp với theo dõi triệu chứng. Nếu sau 48 giờ không cải thiện, bạn nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra toàn diện và tránh bỏ sót bệnh lý tiềm ẩn.
