Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Viêm dạ dày tá tràng có thể dẫn đến loét và xuất huyết niêm mạc tiêu hóa nếu không được điều trị đúng cách. Để hỗ trợ kiểm soát bệnh, việc hiểu rõ viêm dạ dày tá tràng kiêng ăn gì và nên ăn gì là rất quan trọng. Vậy, người bị viêm dạ dày tá tràng không nên ăn gì, nên ăn gì để giảm nhẹ triệu chứng và hỗ trợ quá trình điều trị? Tất cả sẽ được Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome giải đáp ngay trong bài viết sau.
Viêm dạ dày tá tràng kiêng ăn gì, nên ăn gì tốt cho sức khỏe?
Viêm dạ dày tá tràng là tình trạng viêm nhiễm ở niêm mạc dạ dày và tá tràng (phần đầu của ruột non). Bệnh gây ra bởi nhiều nguyên nhân như nhiễm vi khuẩn HP (Helicobacter pylori), lạm dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), căng thẳng kéo dài hoặc chế độ ăn uống không hợp lý. Triệu chứng thường gặp bao gồm đau bụng, buồn nôn, ợ chua và khó tiêu.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý bệnh viêm dạ dày tá tràng. Bở lẽ, lựa chọn thực phẩm phù hợp có thể góp phần làm giảm kích thích lên niêm mạc tiêu hóa, hạn chế tình trạng viêm / đau, giúp quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi.
Ngược lại, tiêu thụ thực phẩm thiếu kiểm soát có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm nhiễm, khiến vùng bị viêm nhanh chóng tiến triển thành vết loét, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tổng thể. Do đó, đối với người mắc bệnh này, hiểu rõ viêm dạ dày tá tràng kiêng ăn gì, nên ăn gì là điều vô cùng cần thiết.
Để giảm thiểu các triệu chứng và hỗ trợ quá trình điều trị, việc xây dựng một chế độ ăn uống hợp lý là rất quan trọng. Dưới đây là những loại thực phẩm người bệnh viêm dạ dày tá tràng nên hạn chế hoặc tránh:
Hầu hết mọi người đều cho rằng bị viêm dạ dày tá tràng kiêng ăn gì có vị cay sẽ tốt hơn cho sức khỏe.
Song, trên thực tế, nhiều nghiên cứu đã chứng minh điều ngược lại. Theo đó, các kết quả thí nghiệm cho thấy, hợp chất capsaicin – chất tạo vị cay chủ đạo trong ớt, có thể phát huy đặc tính kháng viêm mạnh mẽ thông qua việc ức chế quá trình tổng hợp các cytokine gây viêm trên niêm mạc dạ dày.
Vì vậy, nhận định viêm dạ dày tá tràng kiêng ăn gì có vị cay không nhất thiết phải là lời khuyên đúng đắn dành cho tất cả mọi người.
Đối với người bệnh viêm dạ dày tá tràng, việc kiêng ăn cay chỉ hữu ích nếu nó giúp giảm nhẹ các triệu chứng đau rát, buồn nôn, khó tiêu thường gặp trong thời gian điều trị bệnh.
Do đó, để biết được bản thân mình có cần kiêng ăn cay hay không, bạn nên chủ động theo dõi phản ứng của cơ thể sau khi ăn các thực phẩm cay nóng, cùng với đó là việc kết hợp hỏi ý kiến bác sĩ để hiểu rõ viêm dạ dày tá tràng kiêng ăn gì tốt cho sức khỏe, phù hợp với thể trạng cá nhân.
Thực phẩm giàu tính axit thường có vị chua. Tiêu thụ chúng có thể làm giảm độ pH trong dạ dày, kích thích niêm mạc tiêu hóa, làm các triệu chứng viêm nhiễm chậm phục hồi hoặc thậm chí là tiến triển nặng hơn.
Điều này có thể làm tăng cảm giác đau rát, buồn nôn và khó tiêu. Ngược lại, hạn chế các thực phẩm có tính axit giúp giảm viêm và hỗ trợ quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi.
Thực phẩm muối chua thường chứa nhiều axit lactic và axit axetic
Hầu hết thực phẩm giàu chất béo (thức ăn nhanh, đồ chiên rán,…) đều là thực phẩm khó tiêu hóa, cần nhiều thời gian để được xử lý ở dạ dày.
Do đó, mặc dù ở dạ dày, chất béo không trực tiếp kích thích niêm mạc tiết ra nhiều axit, nhưng chúng có thể gián tiếp thúc đẩy tăng axit dạ dày bằng cách kéo dài thời gian thực phẩm lưu trú tại đây, và điều này có thể khiến tình trạng viêm nhiễm chậm phục hồi.
Vào tá tràng (phần đầu của ruột non), thực phẩm nhiều chất béo lại kích thích cơ thể giải phóng ra nhiều axit mật, một chất do gan sản xuất để phân giải chất béo.
Tăng cường axit mật có thể góp phần làm giảm nhu động ruột non, khiến việc tiêu hóa thực phẩm tại tá tràng chậm lại, gây áp lực lên vùng bị viêm nhiễm. (2)
Thông thường, 95% lượng axit mật trong ruột non của bạn được tái hấp thu ở đoạn cuối (hồi tràng) trước khi đi vào ruột già.
Tuy nhiên, khi còn dư thừa quá nhiều axit mật, chúng sẽ tiếp tục đi vào ruột già, gây kích ứng niêm mạc, tăng tốc độ co cơ đẩy phân ra ngoài, dẫn đến tình trạng tiêu chảy và chuột rút. (3)
Không những thế, tiêu thụ thức ăn giàu chất béo còn kích thích cơ thể giải phóng một loại hormone gọi là cholecystokinin (CCK). CCK có thể làm giãn cơ thắt thực quản dưới, dẫn đến bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (ợ chua), khiến quá trình điều trị bệnh viêm loét thêm phức tạp. (4)
Caffeine có thể kích thích hệ tiêu hóa tiết ra nhiều gastrin, một loại hormone có tác dụng thúc đẩy tế bào G (G cells) ở cả niêm mạc dạ dày và tá tràng tăng cường tiết axit clohydric (HCl), từ đó khiến vùng viêm nhiễm bị kích ứng và chậm phục hồi. (5, 6)
Vì vậy, người bệnh viêm dạ dày tá tràng kiêng ăn gì chứa caffeine (như trà xanh, cà phê, cacao, sô-cô-la,…) là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe niêm mạc, hỗ trợ điều trị bệnh tối ưu.
Rượu bia chứa từ 4 – 15% khối lượng là cồn. Thông qua nhiều cơ chế phức tạp, hấp thụ lượng lớn cồn từ rượu bia được chứng minh là có thể làm gia tăng mức độ viêm nhiễm trên phạm vi toàn thân, kích hoạt bệnh viêm ruột và khiến cho bệnh viêm dạ dày tá tràng tiến triển nặng.
Không dừng lại ở đó, tình trạng viêm ruột do lạm rượu bia có thể là “gốc rễ” của nhiều rối loạn mãn tính khác như bệnh gan mãn tính, bệnh thần kinh, ung thư đường tiêu hóa và hội chứng viêm ruột.
Ở dạ dày, rượu bia không những gây viêm mà còn có thể kích thích niêm mạc tăng tiết axit, khiến vùng viêm nhiễm chậm phục hồi hoặc thậm chí dẫn đến loét và xuất huyết cục bộ. (8)
Vì vậy, viêm loét dạ dày tá tràng kiêng ăn gì, uống gì chứa rượu bia chính là lời khuyên được nhiều bác sĩ đồng tình.
Người bệnh viêm dạ dày tá tràng không nên tiêu thụ rượu bia
Người bệnh viêm loét dạ dày tá tràng nên kiêng đồ uống có ga (nước ngọt, nước tăng lực,…) vì chúng chứa nhiều khí carbon dioxide (CO2), có thể gây đầy hơi, chướng bụng và làm tăng áp lực lên thành dạ dày, từ đó kích ứng vùng niêm mạc đang bị viêm nhiễm.
Theo các chuyên gia tại Trung tâm Y khoa Đại học Chicago, tất cả các loại thực phẩm chế biến sẵn đều có thể gây viêm. Vì chứa nhiều thành phần phức tạp (muối, đường, chất điều vị, hương liệu, chất bảo quản,…), chúng có thể làm thay đổi thành phần và số lượng của hệ vi khuẩn đường ruột, từ đó làm suy yếu hệ thống miễn dịch và kích hoạt tình trạng viêm nhiễm tiến triển.
Do đó, người bệnh viêm dạ dày kiêng ăn gì được chế biến sẵn như thức ăn nhanh, đồ ăn đóng hộp, xúc xích, pate, lạp xưởng,… là điều cần thiết để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh viêm loét dạ dày tá tràng diễn ra thuận lợi.
Tiêu thụ đường quá mức đã được chứng minh là có thể làm gia tăng số lượng các phản ứng viêm nhiễm trong cơ thể, từ đó làm chậm quá trình phục hồi của bệnh viêm loét dạ dày tá tràng.
Không những thế, dung nạp quá nhiều đường còn có thể làm tăng tính thấm màng ruột, gây ra chứng loạn khuẩn đường ruột nghiêm trọng, dẫn đến rối loạn miễn dịch niêm mạc, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng niêm mạc, dễ khiến ổ viêm tá tràng tiến triển thành loét.
Vì vậy, người bệnh viêm dạ dày tá tràng kiêng ăn gì chứa đường như mứt, hoa quả sấy khô, bánh kẹo ngọt,… là điều cần thiết hỗ trợ giảm viêm, giúp bệnh mau phục hồi.
Một chế độ ăn uống phù hợp đóng vai trò rất quan trọng trong việc giảm đau, bảo vệ niêm mạc dạ dày và hỗ trợ quá trình điều trị. Dưới đây là những loại thực phẩm người bệnh nên ưu tiên ăn:
Thực phẩm giàu protein (nạc gia súc / gia cầm, trứng, sữa, các loại đậu và thủy hải sản) giúp cung cấp các axit amin cần thiết cho quá trình tổng hợp DNA, giúp cơ thể tăng sinh tế bào mới và sửa chữa tế bào cũ đang bị tổn thương, hỗ trợ niêm mạc nhanh chóng phục hồi.
Trong khi đó, lựa chọn nguồn đạm ít chất béo bão hòa (các loại đậu, thủy hải sản) giúp dễ tiêu hóa, giảm viêm và hạn chế kích thích dạ dày sản sinh axit quá mức, tạo điều kiện thuận lợi để ổ viêm mau lành.
Nạc gia súc, gia cầm và thủy hải sản là những nguồn đạm ít chất béo bão hòa tốt cho sức khỏe
Người bị viêm dạ dày và tá tràng nên ăn gì có ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, yến mạch, lúa mì, kiều mạch,…) bởi nhóm thực phẩm này chứa nhiều phenolics.
Phenolics là nhóm các hợp chất chống oxy hóa có tác dụng bảo vệ tế bào khỏi các tác nhân gây căng thẳng oxy hóa, từ đó ngăn chặn việc sản xuất các hợp chất gây viêm, hỗ trợ quá trình điều trị bệnh viêm dạ dày tá tràng diễn ra thuận lợi. (11)
Rau củ quả chứa nhiều chất xơ không hòa tan (insoluble fiber – IF). Trong hệ tiêu hóa, IF giúp tạo ra nhiều axit béo chuỗi ngắn có tác dụng nuôi dưỡng hệ lợi khuẩn đường ruột.
Thông qua tác động của vi khuẩn đường ruột đối với hệ thần kinh ruột (enteric nervous system – ENS), việc tiêu thụ IF từ rau củ quả có thể góp phần tăng cường sức khỏe cho hệ miễn dịch, từ đó hỗ trợ giảm viêm ở dạ dày và tá tràng (phần đầu của ruột non).
Người bị viêm dạ dày tá tràng nên ăn gì không chua bởi chúng ít có nguy cơ làm tăng độ axit trong dạ dày, hạn chế việc gây kích ứng các ổ viêm trên dạ dày và tá tràng, hỗ trợ tăng cường tốc độ hồi phục của niêm mạc.
Sữa chua có hàm lượng cao probiotic, còn gọi là men vi sinh, giúp cải thiện hệ lợi khuẩn đường ruột và hỗ trợ giảm viêm ở dạ dày thông qua những tác động tích cực lên hệ miễn dịch.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, việc ăn sữa chua giàu probiotic không chỉ giúp giảm viêm niêm mạc dạ dày nhờ thay đổi hệ vi sinh đường ruột, mà còn làm giảm triệu chứng đau rát phổ biến ở những người mắc bệnh dạ dày.
Tuy nhiên, người bệnh chỉ nên chọn sữa chua ít béo, hoặc tốt hơn hết là loại không béo để hạn chế tiết axit mật ở tá tràng, giúp ổ viêm nhanh chóng hồi phục.
Người bị viêm dạ dày và tá tràng nên ăn gì có tác dụng giảm viêm hoặc ức chế sự phát triển của vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) – nguyên nhân phổ biến gây viêm loét niêm mạc tiêu hóa, chẳng hạn như:
Nghệ, quế, gừng, tỏi có thể hỗ trợ giảm viêm dạ dày tá tràng
Sau khi đã biết rõ viêm dạ dày tá tràng kiêng ăn gì, nên ăn gì, người bệnh cũng cần lưu ý đến những điều sau để tăng cường hiệu quả điều trị, giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục:
Ngoài việc quan tâm đến chế độ ăn uống, người bệnh viêm loét dạ dày tá tràng cũng cần chú ý thay đổi lối sống để hỗ trợ duy trì sức khỏe hệ tiêu hóa ở trạng thái tối ưu, trong đó bao gồm việc:
Người bệnh viêm loét dạ dày tá tràng đang được tư vấn xây dựng chế độ ăn khoa học tại Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome
Trên đây là những thông tin hữu ích xoay quanh chủ đề chọn lọc thực phẩm và xây dựng lối sống khoa học dành cho người bệnh viêm loét dạ dày tá tràng. Hy vọng rằng với những lời khuyên hữu ích nêu trên, mỗi người đều có thể kiểm soát bệnh hiệu quả và ngăn ngừa bệnh tái phát.
Trên thực tế, hiểu rõ viêm dạ dày tá tràng kiêng ăn gì và nên ăn gì là điều cơ bản mà mọi người bệnh cần nắm vững. Vì thế, nếu còn nhiều thắc mắc xoay quanh chủ đề này, bạn có thể liên hệ đến Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome thông qua số hotline 1900 633 599 để được hỗ trợ chi tiết. Chúc bạn mau chóng hồi phục và lấy lại cân bằng trong cuộc sống!
