Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
“Bệnh mỡ máu cao có chữa khỏi được không?” hay “bệnh máu nhiễm mỡ có chữa được không?” là những câu hỏi phổ biến được rất nhiều người bệnh quan tâm. Bởi lẽ, quá trình điều trị bệnh mỡ máu thường kéo dài, gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Vậy, bệnh mỡ máu có chữa khỏi được không? Đâu là chiến lược quản lý bệnh hiệu quả bên cạnh việc dùng thuốc? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome khám phá ngay trong bài viết sau.
Bệnh mỡ máu cao có chữa khỏi được không?
Bệnh mỡ máu cao là tình trạng nồng độ cholesterol hoặc/và triglycerides (chất béo trung tính) trong máu cao trên mức bình thường, gây ra bởi chế độ ăn không lành mạnh, lối sống lười vận động, bệnh lý hoặc do yếu tố di truyền.
Nếu không được kiểm soát kịp thời, bệnh mỡ máu cao có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như gan nhiễm mỡ, xơ gan, viêm tụy, tăng nhãn áp, tổn thương hoàng điểm và bệnh tim mạch, từ đó làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Vậy, bệnh mỡ máu cao có chữa khỏi được không?
Bệnh mỡ máu cao KHÔNG THỂ được chữa khỏi hoàn toàn nhưng vẫn có thể được kiểm soát và ngăn ngừa sớm các biến chứng bằng cách duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và sử dụng thuốc (nếu có) theo chỉ định từ bác sĩ.
Nói cách khác, mục tiêu chính của quá trình điều trị mỡ máu cao không phải là để chấm dứt bệnh vĩnh viễn, mà là để duy trì mức cholesterol và triglycerides trong máu ở mức an toàn, giảm thiểu tối đa nguy cơ khởi phát biến chứng.
Việc quản lý thành công bệnh mỡ máu cao thường đòi hỏi người bệnh phải kiên định duy trì một lối sống lành mạnh đến suốt đời, cũng như cần phải thăm khám y tế định kỳ để theo dõi sức khỏe và kiểm soát hiệu quả điều trị.
Sau khi hiểu rõ bệnh mỡ máu cao có chữa khỏi được không, bạn cần tích cực điều chỉnh lối sống, chế độ dinh dưỡng và dùng thuốc (nếu có) theo chỉ định từ bác sĩ để kiểm soát bệnh hiệu quả. Cụ thể như sau:
Chế độ ăn cho người mỡ máu cao cần tuân thủ theo 6 nguyên tắc dinh dưỡng sau:
Chất béo bão hòa, thường tìm thấy trong thịt đỏ (heo, bò, cừu,…), mỡ dưới da gia cầm (gà, vịt, ngỗng,…), dầu ăn công nghiệp, sữa và chế phẩm từ sữa nguyên kem,… có thể làm tăng cholesterol LDL (cholesterol xấu) trong máu.
Do đó, giảm tiêu thụ chất béo bão hòa giúp gan hạn chế tổng hợp triglycerides, hỗ trợ điều hòa bệnh mỡ máu cũng như giảm nguy cơ hình thành mảng bám gây xơ vữa động mạch, góp phần nâng cao sức khỏe tim mạch.
Hạn chế tiêu thụ thịt gia súc / gia cầm giúp người bệnh hạn chế hấp thụ chất béo bão hòa
Bệnh mỡ máu cao có chữa khỏi được không? Câu trả lời là “KHÔNG”. Tuy vậy, bổ sung chất béo không bão hòa như omega-3, 6 và 9 vẫn có thể giúp bạn kiểm soát bệnh hiệu quả. Cụ thể:
Chất béo không bão hòa thường được tìm thấy nhiều trong dầu ô-liu, dầu hạt cải, các loại hạt và cá béo (cá hồi, cá ngừ, cá thu,…).
Carbohydrate tinh chế và đường có thể khiến nồng độ glucose máu tăng đột biến. Điều này kích thích gan tăng cường tổng hợp triglycerides (chất béo trung tính) từ glucose để dự trữ năng lượng cho cơ thể, góp phần gây bệnh mỡ máu cao.
Bệnh mỡ máu cao có chữa khỏi được không? Câu trả lời là “KHÔNG THỂ HOÀN TOÀN CHỮA KHỎI”. Tuy vậy, tăng cường chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan, vẫn có thể làm giảm sự giảm mức cholesterol LDL trong máu và hỗ trợ điều trị bệnh mỡ máu hiệu quả.
Vào cơ thể, chất xơ hòa tan sẽ liên kết với nước để tạo thành một lớp gel nhầy bám trên thành ruột, tạo thành “lá chắn” ngăn ruột hấp thụ cholesterol quá mức, mang lại tác dụng điều hòa mỡ máu.
Chất xơ hòa tan thường được tìm thấy nhiều trong trái cây (chuối, bơ, táo, bưởi,…), rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, lúa mạch, vỏ mã đề,…) và các loại đậu.
Ăn quá nhiều, kể cả thức ăn lành mạnh, cũng có thể dẫn đến thừa cân và béo phì, khiến bệnh mỡ máu cao tiến triển nặng. Ngược lại, giảm kích thước khẩu phần giúp kiểm soát cân nặng và giảm áp lực lên hệ thống chuyển hóa, từ đó hỗ trợ giảm mỡ máu.
Tiêu thụ rượu bia quá mức có thể gây ngộ độc tế bào gan gan, ảnh hưởng đến khả năng xử lý chất béo, đặc biệt là triglyceride của gan. Do đó, hạn chế rượu bia (dưới 14g cồn / ngày) giúp kiểm soát mức triglyceride và giảm nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ, một tác nhân có thể làm tăng lượng mỡ trong máu.
Hạn chế tiêu thụ rượu bia hỗ trợ quá trình điều trị bệnh mỡ máu cao diễn ra thuận lợi
Bao gồm việc kiểm soát cân nặng, tập thể dục đều đặn, bỏ thuốc lá và giảm stress. Cụ thể như sau:
Kiểm soát cân nặng thường là cách giúp điều hòa mỡ máu trong trường hợp chỉ số khối cơ thể (BMI) của người bệnh cao hơn 25 kg/m2. BMI có thể được tính bằng cách lấy cân nặng của bạn (tính theo kilogam) chia cho bình phương của chiều cao (tính theo mét).
Nghiên cứu cho thấy, giảm cân, dù chỉ giảm từ 5 – 10% cân nặng, cũng có thể góp phần cải thiện thành phần mỡ máu. Đặc biệt, hiệu quả giảm mỡ máu có thể tăng lên đáng kể khi bạn giảm hơn 10% cân nặng. Cụ thể như sau:
| Mức độ giảm cân
(so với cân nặng hiện tại) |
Triglycerides | Cholesterol toàn phần | Cholesterol LDL |
| Giảm 5 – 10% | ↓ 16.4% (nữ)
↓ 59% (nam) |
↓ 14.7% (nữ)
↓ 22.1% (nam) |
↓ 9.9% (nữ)
↓ 4.6% (nam) |
| Giảm >10% | ↓ 30.7% (nữ)
↓ 79.5% (nam) |
↓ 26.6% (nữ)
↓ 31.8% (nam) |
↓ 16.2% (nữ)
↓ 16.8% (nam) |
Bệnh mỡ máu cao có chữa được không? Câu trả lời là “KHÔNG”. Tuy vậy, luyện tập thể dục đã được máu nhiễm mỡ.
Không những thế, vận động điều độ còn góp phần làm tăng nồng độ cholesterol HDL (cholesterol tốt) trong máu. Điều này giúp giảm nguy cơ hình thành mảng bám gây tắc nghẽn động mạch và dự phòng sớm các biến chứng tim mạch.
Mặt khác, tập thể dục còn giúp giảm cân và duy trì trọng lượng cơ thể lý tưởng. Điều này giúp giảm gánh nặng cho hệ thống chuyển hóa lipid (gan), từ đó hỗ trợ cải thiện thành phần lipid máu.
Hút thuốc lá được biết đến với việc làm giảm mức cholesterol HDL (cholesterol tốt) trong máu. Vì thế, bỏ thuốc lá có thể nhanh chóng giúp cải thiện mức HDL, giúp cơ thể loại bỏ cholesterol LDL (cholesterol xấu) hiệu quả hơn.
Mặt khác, hút thuốc lá kéo dài còn có thể gây ra các phản ứng viêm và làm hỏng lớp lót của thành động mạch, từ đó làm tăng nguy cơ tích tụ mảng bám gây xơ vữa và thu hẹp mạch máu.
Vì thế, bỏ hút thuốc giúp cải thiện chức năng động mạch và làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch – biến chứng phổ biến của bệnh mỡ máu cao.
Căng thẳng kéo dài có thể làm tăng sản xuất hoóc-môn cortisol và adrenaline, ảnh hưởng tiêu cực đến chuyển hóa glucose và lipid của gan. Ngược lại, giảm căng thẳng giúp cân bằng lại hệ thống hormone, hạn chế gan sản xuất triglyceride quá mức và hỗ trợ cải thiện bệnh mỡ máu.
Mặt khác, căng thẳng thường xuyên cũng có thể thúc đẩy người bệnh tìm đến các thói quen không lành mạnh như ăn nhiều đồ vặt, hút thuốc hoặc uống rượu để khuây khỏa tâm trí, tất cả đều là những yếu tố nguy cơ có thể làm tăng mỡ máu.
Vì thế, quản lý căng thẳng tốt giúp ngăn ngừa việc hình thành những thói quen xấu, hỗ trợ quá trình điều trị bệnh.
Để quản lý căng thẳng hiệu quả, người bệnh mỡ máu cao có thể cân nhắc dành thời gian để thư giãn (tập thiền, yoga, đọc sách, đi spa, massage, nghe nhạc, xem phim,…) hoặc theo đuổi những sở thích cá nhân (nấu ăn, chơi thể thao, tham gia các hoạt động xã hội,…).
Vận động thể chất vừa giúp giảm căng thẳng, vừa giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả
Bệnh mỡ máu có chữa được không? Câu trả lời là “KHÔNG”. Tuy vậy, việc sử dụng thuốc được kê đơn vẫn có thể giúp kiểm soát bệnh bằng cách hỗ trợ duy trì mức cholesterol và/hoặc triglyceride máu trong ngưỡng an toàn.
Dưới đây là bảng gợi ý về tên các nhóm thuốc điển hình, đại diện (tên thương mại) thường gặp cùng cơ chế điều trị mà mỗi nhóm thuốc mang lại:
| Nhóm thuốc | Đại diện điển hình | Cơ chế điều trị mỡ máu cao |
| Statins | Lipitor (Atorvastatin), Crestor (Rosuvastatin) | Giảm sản xuất cholesterol trong gan, làm giảm mức cholesterol LDL (cholesterol xấu) và tăng nhẹ mức HDL (“cholesterol tốt”). |
| Chất ức chế hấp thụ cholesterol | Zetia (Ezetimibe) | Giảm hấp thụ cholesterol ở ruột, làm giảm mức cholesterol LDL trong máu. |
| Fibrates | Tricor (Fenofibrate), Lopid (Gemfibrozil) | – Tăng tốc độ loại bỏ triglyceride khỏi máu bằng cách kích thích sự hấp thu axit béo của tế bào
– Giảm sản xuất VLDL (rất giàu triglyceride) trong gan. |
| Dẫn xuất axit nicotinic | Niaspan (Niacin) | Làm giảm sản xuất triglycerides và VLDL – lipoprotein mật độ rất thấp, có thể được chuyển đổi thành LDL trong máu. |
| Axit béo omega-3 | Lovaza, Vascepa | Giảm sản xuất triglyceride trong gan, giúp giảm mức triglyceride máu. |
| Thuốc kháng thể đơn dòng bất hoạt PCSK9 | Repatha (Evolocumab), Praluent (Alirocumab) | Tăng khả năng loại bỏ LDL cholesterol khỏi máu bằng cách ức chế protein PCSK9, làm giảm mức cholesterol LDL máu. |
Lưu ý:
Đứng trước câu hỏi “bệnh mỡ máu cao có chữa khỏi được không?”, một số chuyên gia khẳng định bệnh không thể được chữa khỏi hoàn toàn vì một số nguyên nhân gây bệnh có thể đến từ những yếu tố mà con người không thể kiểm soát được, chẳng hạn như do gen di truyền, giới tính, tuổi tác hoặc do bệnh lý mạn tính. Cụ thể như sau:
Có một số trường hợp mắc bệnh mỡ máu cao là do di truyền, do đó không thể chữa khỏi. Theo ước tính, có từ 0.5 – 4% trường hợp mắc bệnh máu nhiễm mỡ là đến từ các nguyên nhân di truyền, chẳng hạn như đột biến trên gen LDLR, APOB hoặc PCSK9.
Theo Trung tâm Kiểm soát & Ngăn ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), có khoảng 60 – 80% số người mắc bệnh mỡ máu cao do di truyền phát hiện đột biến ở một trong ba gen kể trên. Điều này ảnh hưởng đến cách mà cơ thể điều chỉnh và loại bỏ cholesterol / triglyceride ra khỏi máu, từ đó gây ra bệnh mỡ máu.
Đột biến trên gen có thể khiến bệnh máu nhiễm mỡ mang tính chất di truyền
Yếu tố giới tính có thể tác động đến bệnh mỡ máu cao do sự khác biệt về mặt sinh hóa và hormone giữa nam và nữ. Dưới đây là một số điểm chính về cách giới tính ảnh hưởng đến nguy cơ và đặc điểm của bệnh mỡ máu cao:
Ở phụ nữ:
Ở nam giới:
Lưu ý, dù giới tính có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh, nhưng lối sống không lành mạnh và chế độ ăn uống không cân đối (giàu chất béo bão hòa, trans fat và đường) mới là những yếu tố nguy cơ chính thúc đẩy bệnh máu nhiễm mỡ khởi phát ở cả nam và nữ.
Khi tuổi tác tăng, tốc độ chuyển hóa tổng thể có xu hướng giảm. Điều này có thể dẫn đến thừa cân và gia tăng tích tụ mỡ thừa, làm tăng nguy cơ mắc bệnh mỡ máu.
Nghiên cứu cho thấy, tổng lượng cholesterol trong máu được phát hiện là có xu hướng tăng cao nhất trong độ tuổi từ 60 – 69. Theo ước tính, có khoảng 25% nam giới và 42% nữ giới trên 65 tuổi sở hữu mức cholesterol toàn phần lớn hơn 240 mg/dL.
Đây là một “chỉ báo” vô cùng nguy hiểm bởi nồng độ cholesterol trên ngưỡng 240 mg/dL được xem là rất cao, có thể thúc đẩy nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng lên thêm nhiều lần.
Tóm lại, lão hóa là một yếu tố nguy cơ tự nhiên đối với bệnh mỡ máu cao mà bạn không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, việc duy trì một lối sống lành mạnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa vẫn có thể giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh máu nhiễm mỡ.
Việc mắc một số bệnh lý mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, HIV/AIDS, suy thận mạn tính, suy giáp, Hội chứng thận hư,… có thể làm tăng lipid máu và thúc đẩy bệnh mỡ máu tiến triển.
Bệnh lý mạn tính là nhóm bệnh lý không thể được chữa trị dứt điểm, buộc người bệnh phải dùng thuốc hoặc tuân thủ theo phác đồ điều trị đến suốt đời để kiểm soát bệnh và ngăn ngừa biến chứng.
Do đó, trong trường hợp bệnh mỡ máu cao khởi phát như một hệ quả đến từ các bệnh lý mạn tính khác, việc kiểm soát mỡ máu cũng trở thành nhiệm vụ mà người bệnh cần thực hiện đến suốt đời để bảo vệ sức khỏe tim mạch, giúp dự phòng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Bệnh đái tháo đường là yếu tố nguy cơ hàng đầu khiến mỡ máu tăng cao
Trong điều trị và kiểm soát bệnh mỡ máu, việc lưu ý đến các yếu tố sau là rất quan trọng:
Đo lường chỉ số mỡ máu định kỳ giúp theo dõi hiệu quả của việc điều trị và xác định có cần thiết phải điều chỉnh phương pháp điều trị hay không.
Xét nghiệm lipid máu nên được thực hiện theo khuyến nghị của bác sĩ, thường là mỗi 6-12 tháng, tùy thuộc vào mức độ mỡ máu và yếu tố nguy cơ tim mạch.
Duy trì một lối sống lành mạnh thường không thể đem lại hiệu quả hạ lipid máu nhanh như việc dùng thuốc. Do đó, bạn cần kiên trì xây dựng các thói quen sống lành mạnh trong suốt một thời gian dài (thậm chí là đến suốt đời) để có thể kiểm soát bệnh hiệu quả;
Bác sĩ có thể cung cấp cho bạn lời khuyên và phác đồ điều trị “cá nhân hóa” dựa trên tình trạng sức khỏe, mức độ mỡ máu và cân nhắc các yếu tố nguy cơ khác, giúp bạn tối ưu hóa hiệu quả điều trị và giảm thiểu tối đa biến chứng (tác dụng phụ);
Thực phẩm chức năng chứa hợp chất policosanol (GDL-5) – tinh chiết phấn mía Nam Mỹ, điển hình như viên uống FAZ, có thể được cân nhắc sử dụng để hỗ trợ điều hòa mỡ máu. Bởi lẽ, nghiên cứu cho thấy, GDL-5 có khả năng hỗ trợ làm giảm mức cholesterol xấu (LDL) trong máu xuống hơn 27% chỉ sau 24 tuần tiêu thụ.
Viên uống FAZ chứa hoạt chất policosanol (GDL-5), hỗ trợ kiểm soát bệnh mỡ máu hiệu quả
Lưu ý: Trước khi sử dụng bất kỳ thực phẩm chức năng nào, cần thảo luận với bác sĩ để đảm bảo rằng chúng phù hợp và an toàn, đặc biệt khi bạn đang dùng thuốc để điều trị bệnh.
Trên đây là những lưu ý quan trọng trong việc chăm sóc và quản lý bệnh mỡ máu cao. Hy vọng thông qua bài viết, bạn đã hiểu rõ bệnh mỡ máu cao có chữa khỏi được không, cũng như các cách duy trì mức lipid máu trong phạm vi an toàn để phòng ngừa biến chứng. Chúc bạn thật nhiều sức khỏe!
