Viêm xung huyết hang vị dạ dày: Dấu hiệu và nguyên nhân gây bệnh

Viêm xung huyết hang vị dạ dày có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Vì thế, việc nhận biết sớm các dấu hiệu và hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh là điều vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe dạ dày. Vậy, viêm xung huyết hang vị dạ dày là gì? Nguyên nhân gây viêm hang vị xung huyết đến từ đâu? Triệu chứng xung huyết hang vị ra sao? Tất cả sẽ được Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.

Viêm xung huyết hang vị dạ dày là gì?

Viêm xung huyết hang vị dạ dày là gì?

Viêm xung huyết hang vị dạ dày hay còn gọi là viêm xung huyết niêm mạc hang vị, là tình trạng các mạch máu trong niêm mạc dạ dày bị viêm nhiễm đến mức sưng đỏ và tắc nghẽn. Điều này khiến chúng dễ bị vỡ, gây ra tình trạng bầm tím hoặc chảy máu thường xuyên.

Trên niêm mạc dạ dày, tình trạng viêm xung huyết hang vị thường tạo ra các vùng tổn thương có hình dạng và màu sắc không đều nhau, được sắp xếp cạnh nhau theo một cách đặc biệt, nhìn giống như một bức tranh khảm (tranh ghép mảnh).

Dấu hiệu viêm xung huyết hang vị dạ dày

Bệnh viêm xung huyết hang vị dạ dày thường không có triệu chứng cho đến khi chúng gây xuất huyết dạ dày. Nếu có triệu chứng, dấu hiệu của viêm xung huyết hang vị dạ dày thường không đặc hiệu, dễ bị nhầm lẫn với triệu chứng của các bệnh lý dạ dày khác, chẳng hạn như:

• Đau hoặc khó chịu vùng thượng vị (vùng trên rốn): Cơn đau thường âm ỉ, có thể xuất hiện sau khi ăn hoặc khi đói.
• Buồn nôn và nôn mửa: Người bệnh có thể cảm thấy buồn nôn, và trong một số trường hợp, có thể nôn ra chất lỏng màu vàng hoặc xanh (dịch mật).
• Đầy hơi, chướng bụng: Cảm giác đầy hơi, chướng bụng, đặc biệt là sau khi ăn.
• Ợ nóng, ợ chua: Cảm giác nóng rát ở vùng ngực hoặc cảm giác chua lên đến họng, thường liên quan đến trào ngược axit dạ dày.
• Chán ăn: Cảm giác không muốn ăn, có thể dẫn đến giảm cân không mong muốn.
• Mệt mỏi: Do cơ thể hấp thụ dinh dưỡng kém hoặc do mất máu vi mô kéo dài, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, yếu ớt.
• Xuất hiện máu trong phân hoặc phân đen: Dấu hiệu này cho thấy tình trạng xung huyết đã tiến triển nặng, mặc dù trong viêm xung huyết thường không có chảy máu rõ rệt, nhưng nếu có tổn thương sâu hơn thì máu vẫn có thể xuất hiện.

Nếu có các triệu chứng nêu trên, đặc biệt là khi cơn đau kéo dài hoặc ngày càng nghiêm trọng, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Minh họa hình ảnh viêm xung huyết hang vị dạ dày ở bệnh nhân xơ gan

Nguyên nhân gây viêm xung huyết hang vị dạ dày

Xung huyết dạ dày thường do sự ứ đọng máu trong các mạch máu nhỏ ở niêm mạc dạ dày. Nguyên nhân chính gây ra tình trạng này thường liên quan đến các vấn đề về tuần hoàn máu, đặc biệt là:

• Tăng áp lực ở tĩnh mạch cửa (portal hypertension):
  • Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm xung huyết hang vị dạ dày.
  • Tĩnh mạch cửa là tĩnh mạch lớn đưa máu từ các cơ quan tiêu hóa như dạ dày, ruột, lá lách, tụy và túi mật đến gan.
  • Khi áp lực trong tĩnh mạch cửa tăng lên (thường do xơ gan), máu có thể bị ứ đọng trong các mạch máu của dạ dày, dẫn đến xung huyết.
• Tắc nghẽn tĩnh mạch: Các tắc nghẽn trong hệ thống tĩnh mạch (như huyết khối tĩnh mạch) có thể dẫn đến ứ máu trong các mạch máu của dạ dày, gây ra tình trạng xung huyết.
• Giãn mao mạch trên niêm mạc dạ dày: Khi mao mạch trong niêm mạc dạ dày bị giãn, áp lực trong các mạch máu này sẽ tăng lên. Áp lực tăng có thể làm chậm hoặc ngăn cản dòng chảy của máu ra khỏi các mao mạch này, dẫn đến tình trạng ứ đọng máu trong các mạch máu nhỏ ở niêm mạc dạ dày.
• Suy tim: Khi tim không bơm máu hiệu quả, máu có thể bị ứ đọng lại trong các mạch máu của các cơ quan, bao gồm cả dạ dày, gây ra xung huyết.

Tăng áp lực ở tĩnh mạch cửa do xơ gan là nguyên nhân phổ biến gây xung huyết hang vị dạ dày

Đối tượng dễ mắc viêm xung huyết niêm mạc hang vị

Đối tượng dễ mắc viêm xung huyết niêm mạc hang vị (congestive gastropathy) thường liên quan đến các yếu tố nguy cơ gây rối loạn tuần hoàn máu hoặc tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Cụ thể bao gồm:

• Người bị bệnh gan mãn tính: Những người mắc các bệnh lý về gan như xơ gan, viêm gan mạn tính,… có nguy cơ cao phát triển tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa, dẫn đến xung huyết niêm mạc dạ dày. Theo nghiên cứu, tỷ lệ mắc bệnh lý dạ dày xung huyết ở bệnh nhân xơ gan là từ 30 – 70%.
• Người bị suy tim: Suy tim dẫn đến khả năng bơm máu của tim giảm sút, gây ra tình trạng ứ đọng máu trong các mạch máu, bao gồm cả các mạch máu trong dạ dày, từ đó dẫn đến xung huyết.
• Người cao tuổi: Người cao tuổi thường có nguy cơ cao hơn do sự suy giảm chức năng của các cơ quan, bao gồm cả gan và hệ thống tuần hoàn.
• Người sử dụng rượu bia nhiều: Rượu bia có thể gây tổn thương gan và làm tăng nguy cơ xơ gan, từ đó dẫn đến tăng áp lực tĩnh mạch cửa và xung huyết niêm mạc dạ dày.
• Người bị rối loạn đông máu: Những người có vấn đề về đông máu hoặc tắc nghẽn mạch máu cũng có nguy cơ cao hơn bị xung huyết niêm mạc dạ dày do dòng chảy của máu bị cản trở.

Viêm xung huyết hang vị có nguy hiểm không?

Viêm xung huyết hang vị có thể nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Nếu tình trạng này kéo dài, nó có thể dẫn đến các biến chứng như loét dạ dày, xuất huyết tiêu hóa (chảy máu trong dạ dày) và thiếu máu do mất máu vi mô.

Viêm xung huyết dạ dày là nguyên nhân thường gặp gây xuất huyết tiêu hóa ở người bệnh xơ gan. Theo ước tính, có đến 10 – 20% các đợt xuất huyết đường tiêu hóa xảy ra ở bệnh nhân xơ gan là do bị viêm xung huyết hang vị dạ dày.

Đồng thời, đây cũng là nguyên nhân khiến chính 30% bệnh nhân xơ gan có biến chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa bị chảy máu cấp tính, 90% bị xuất huyết mãn tính trong khoảng thời gian theo dõi trung bình là 4 năm.

Mặt khác, tình trạng viêm xung huyết kéo dài có thể làm tăng nguy cơ phát triển thành ung thư dạ dày, đặc biệt là khi có sự hiện diện của vi khuẩn Helicobacter pylori.

Vì thế, tầm soát kịp thời, điều trị sớm và kiểm soát các yếu tố nguy cơ là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm nêu trên.

Viêm xung huyết có thể dẫn đến loét và chảy máu trong dạ dày

Chẩn đoán bệnh viêm xung huyết hang vị dạ dày

Chẩn đoán bệnh viêm xung huyết hang vị dạ dày chủ yếu được thực hiện qua phương pháp nội soi dạ dày.

Nội soi là một kỹ thuật y khoa sử dụng một ống mềm có gắn camera và đèn chiếu sáng ở đầu (gọi là ống nội soi) để quan sát trực tiếp bên trong dạ dày và các cơ quan tiêu hóa khác.

Trong quá trình nội soi, bác sĩ có thể nhìn thấy trực tiếp các tổn thương, tình trạng viêm và xung huyết ở niêm mạc hang vị. Điều này giúp chẩn đoán chính xác mức độ viêm, phát hiện các vết loét và đánh giá tình trạng chảy máu nếu có.

Nội soi cũng cho phép bác sĩ lấy mẫu mô (sinh thiết) để kiểm tra thêm nếu cần thiết.

Điều trị viêm xung huyết hang vị dạ dày

Điều trị viêm xung huyết hang vị dạ dày tập trung vào hai hướng chính:

• Khắc phục hoặc kiểm soát nguyên nhân gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa: Điều này thường bao gồm điều trị các bệnh lý liên quan như xơ gan hoặc các vấn đề về tuần hoàn máu. Bác sĩ có thể sử dụng thuốc hạ áp lực tĩnh mạch cửa hoặc các phương pháp can thiệp ngoại khoa khác (phẫu thuật, đặt stent,…) để giảm ứ đọng máu.
• Kiểm soát và ngăn ngừa biến chứng: Điều này có thể bao gồm việc sử dụng thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày, thuốc giảm axit để ngăn ngừa loét và chảy máu, cũng như quản lý chế độ ăn uống và lối sống để giảm áp lực lên dạ dày, hỗ trợ cơ thể tái tạo máu để ngăn ngừa thiếu máu (nếu có xuất huyết).

Nhìn chung, việc điều trị bệnh niêm mạc hang vị xung huyết cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Phân biệt xung huyết với xuất huyết hang vị dạ dày

Xung huyết hang vị dạ dày và đều là xuất huyết hang vị dạ dày những tình trạng ảnh hưởng đến niêm mạc hang vị dạ dày, nhưng chúng có những đặc điểm và nguyên nhân riêng biệt.

Sự khác biệt chính:

• Nguyên nhân cơ bản: Bệnh lý dạ dày sung huyết thường do các vấn đề về tuần hoàn gây ra, trong khi xuất huyết dạ dày có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau.
• Chảy máu: Xuất huyết dạ dày liên quan đến tình trạng chảy máu tích cực, trong khi bệnh lý dạ dày sung huyết có thể dẫn đến chảy máu hoặc không.
• Điều trị: Việc điều trị bệnh lý dạ dày sung huyết thường tập trung vào việc kiểm soát tình trạng bệnh lý tiềm ẩn, trong khi điều trị xuất huyết dạ dày có thể bao gồm các thủ thuật nội soi hoặc dùng thuốc để cầm máu.

Phòng ngừa và chăm sóc người bị xung huyết hang vị tại nhà

Để phòng ngừa và chăm sóc người bị xung huyết hang vị tại nhà, bạn cần lưu ý:

1. Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh

• Tránh thực phẩm cay nóng, chua hoặc nhiều dầu mỡ để giảm kích thích và tổn thương niêm mạc dạ dày.
• Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày để dạ dày không bị quá tải, giảm áp lực và hạn chế tổn thương niêm mạc.
• Ưu tiên ăn nhiều thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa, giàu chất xơ và chất chống oxy hóa như ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, hạt, rau lá xanh, củ quả và trái cây tươi.
• Tránh rượu, bia và thức uống có cồn, caffeine để ngăn ngừa tăng tiết axit và tổn thương niêm mạc.

2. Kiểm soát căng thẳng

Căng thẳng làm tăng tiết axit dạ dày, có thể gây kích ứng và làm tình trạng viêm xung huyết trở nên nghiêm trọng hơn.

Vì thế, để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị, người bệnh nên hạn chế căng thẳng bằng cách làm việc vừa sức, ngủ đủ giấc, tăng cường vận động, tích cực tham gia các hoạt động giải trí hoặc thư giãn nhẹ nhàng như đọc sách, nghe nhạc, thiền, yoga,…

3. Tránh sử dụng thuốc gây hại cho dạ dày

Tránh dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) vì những loại thuốc này có thể làm tăng nguy cơ xói mòn niêm mạc dạ dày, dẫn đến biến chứng xuất huyết.

4. Theo dõi triệu chứng

Thường xuyên lắng nghe cơ thể và theo dõi các dấu hiệu tiến triển nặng của bệnh, như đau bụng nặng hơn, nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen. Thông báo ngay cho bác sĩ nếu có những triệu chứng này để được điều trị kịp thời và ngăn ngừa biến chứng.

5. Tuân thủ điều trị

Uống thuốc đúng liều lượng và thời gian theo chỉ định của bác sĩ giúp kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng khi hang vị niêm mạc xung huyết.

Người bệnh cần tuân thủ theo đúng hướng dẫn từ bác sĩ để điều trị bệnh hiệu quả

Nghi bị viêm hang vị xung huyết: Khi nào đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ ngay khi có các triệu chứng bất thường như đau bụng kéo dài, khó tiêu, buồn nôn, nôn mửa, chán ăn, đầy hơi hoặc xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng như nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen.

Đặc biệt, nếu các triệu chứng này không thuyên giảm khi thay đổi lối sống hoặc sau khi dùng thuốc không kê đơn, bạn cần thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nếu có nhu cầu thăm khám sức khỏe hang vị dạ dày, bạn hãy cân nhắc đến chuyên khoa Tiêu hóa – Gan – Mật – Tụy thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Tại đây, chúng tôi sở hữu nhiều hệ thống trang thiết bị hiện đại, điển hình như máy nội soi Olympus EVIS X1 (CV-1500) với hai loại ống nội soi là ống lớn và ống nhỏ.

Ống lớn được sử dụng trong các thủ thuật phức tạp, có thể đưa các thiết bị y tế can thiệp như sinh thiết. Trong khi đó, ống nội soi cỡ nhỏ được ưu tiên trong các xét nghiệm chẩn đoán, dùng để nội soi thông qua đường mũi, giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn so với sử dụng ống nội soi lớn.

Để đặt lịch tầm soát viêm xung huyết hang vị dạ dày tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể gọi đến số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).

Trên đây là những thông tin hữu ích xoay quanh bệnh viêm xung huyết hang vị dạ dày. Hy vọng thông qua bài viết, bạn đã hiểu rõ viêm xung huyết niêm mạc hang vị là gì, triệu chứng ra sao để kịp thời nhận biết và bảo vệ an toàn cho sức khỏe tiêu hóa.