Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Viêm dạ dày cấp không chỉ gây ra những cơn đau khó chịu mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. Trong quá trình điều trị, chế độ ăn uống đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Vậy, người bị viêm dạ dày cấp nên ăn gì và kiêng gì để nhanh chóng phục hồi sức khỏe? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.
Viêm dạ dày cấp tính nên ăn gì ?
Viêm dạ dày cấp tính là tình trạng viêm niêm mạc dạ dày xảy ra đột ngột, thường do nhiễm trùng, lạm dụng thuốc hoặc các yếu tố làm căng thẳng (stress) gây ra. Viêm dạ dày cấp tính thường kéo dài trong thời gian ngắn và có thể tự hồi phục sau khi được điều trị đúng cách.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình chữa lành viêm dạ dày cấp tính. Cụ thể, một chế độ ăn phù hợp giúp giảm sự kích thích niêm mạc dạ dày, hỗ trợ kháng viêm và tạo điều kiện thuận lợi cho dạ dày phục hồi.
Không những thế, xây dựng một chế độ ăn khoa học còn giúp ngăn ngừa biến chứng loét, xuất huyết tiêu hóa cũng như sự tái phát của bệnh trong tương lai.
Người bệnh viêm dạ dày cấp nên ưu tiên lựa chọn:
Người bệnh viêm dạ dày cấp nên ăn gì thanh đạm, ít gia vị bởi chúng giúp giảm kích ứng lên niêm mạc, chẳng hạn như cháo ngũ cốc, súp, rau củ hầm / nghiền hoặc cơm nấu nhão. Lựa chọn các món ăn này giúp dạ dày tiêu hóa dễ dàng hơn, giảm tình trạng viêm và đau.
Mặt khác, thức ăn thanh đạm, không nhiều dầu mỡ, không chứa gia vị cay, chua cũng giúp ức chế quá trình sản sinh axit dạ dày, hỗ trợ quá trình phục hồi của niêm mạc diễn ra nhanh hơn.
Áp dụng món ăn này vào thực đơn hàng ngày rất đơn giản. Bạn có thể lựa chọn ăn cháo vào bữa sáng, còn canh súp / món hầm mềm vào bữa trưa.
Khi chế biến, điều quan trọng là bạn cần hạn chế tối đa việc thêm quá nhiều muối, tiêu, ớt hoặc chất béo vào món ăn. Các món ăn này không chỉ dễ tiêu mà còn cung cấp đủ dinh dưỡng, đảm bảo cơ thể có năng lượng để hỗ trợ quá trình hồi phục.
Probiotic là các vi khuẩn có lợi, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và giảm viêm dạ dày. Vào hệ tiêu hóa, probiotic có thể hỗ trợ giảm viêm ở dạ dày bằng cách nuôi dưỡng hệ lợi khuẩn đường ruột, từ đó tác động lên hệ thần kinh ruột và hễ miễn dịch để hỗ trợ giảm viêm trên phạm vi toàn cơ thể, bao gồm cả dạ dày.
Không những có tác dụng giảm viêm, bổ sung probiotic còn được chứng minh có khả năng kích thích tăng tiết chất nhầy và thúc đẩy quá trình hình thành mạch máu mới trên niêm mạc tiêu hóa, hỗ trợ dạ dày mau hồi phục.
Vì thế, người bị viêm dạ dày cấp nên ăn gì chứa nhiều probiotic như sữa chua, kim chi lên men tự nhiên, súp miso,… Theo đó, người bệnh có thể ăn một hũ sữa chua không đường mỗi ngày hoặc kết hợp ăn kèm kim chi trong các bữa ăn chính.
Đối với nguyên liệu miso, đây cũng là một lựa chọn tốt để nấu súp, giúp cung cấp cả probiotic lẫn protein, hỗ trợ niêm mạc nhanh chóng phục hồi.
Rau củ quả lên men tự nhiên thường chứa nhiều probiotic
Prebiotic là tập hợp những chất xơ không thể được tiêu hóa hoàn toàn ở dạ dày, có thể tiến đến ruột mà vẫn giữ được phần lớn cấu trúc.
Điều này giúp chúng trở thành nguồn thức ăn tốt để nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong hệ thống đường ruột, từ đó tăng cường sức khỏe miễn dịch và hỗ trợ giảm viêm ở dạ dày.
Vì thế, người bệnh viêm dạ dày cấp nên ăn gì chứa nhiều prebiotic, điển hình như chuối, hành tây, tỏi và các loại ngũ cốc nguyên hạt.
Bạn có thể thêm chuối vào bữa sáng hoặc dùng hành tây, tỏi làm gia vị trong các món súp. Điều này giúp cơ thể hấp thụ prebiotic một cách tự nhiên và hiệu quả.
Chuối là loại quả mềm, dễ tiêu hóa và giàu chất xơ hòa tan (pectin). Vào cơ thể, pectin giúp cải thiện tiêu hóa bằng cách tạo một lớp gel ẩm bám lên thành niêm mạc, giúp làm dịu phần niêm mạc dạ dày bị viêm.
Mặt khác, chuối còn chứa prebiotic, giúp nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi trong ruột, từ đó gián tiếp giúp tăng cường sức khỏe của hệ miễn dịch và hỗ trợ giảm viêm.
Ngoài ra, hàm lượng kali cao trong chuối cũng giúp cân bằng chất điện giải, đặc biệt hữu ích khi bạn bị mất nước do nôn mửa hoặc tiêu chảy do viêm dạ dày cấp.
Bạn có thể ăn chuối trực tiếp như một món tráng miệng hoặc kết hợp với các món ăn khác như cháo yến mạch vào bữa sáng hoặc salad rau quả vào cữ xế. Chuối cũng có thể được thêm vào các món sinh tố cùng với sữa chua, vừa thơm ngon, vừa tốt cho hệ tiêu hóa.
Nếu dạ dày bạn quá nhạy cảm, việc lựa chọn carbohydrate mềm có thể giúp bạn dễ dàng tiêu hóa mà không gây kích ứng niêm mạc, so với việc tiêu thụ bánh mì hoặc các loại ngũ cốc cứng khác (như gạo lứt, hạt kê,…).
Tiêu thụ các nguồn carbohydrate mềm giúp cung cấp năng lượng cần thiết mà không làm tăng áp lực lên hệ tiêu hóa, hỗ trợ giảm triệu chứng đầy bụng và khó tiêu do viêm dạ dày cấp.
Một số nguồn carbohydrate mềm, dễ tiêu hóa điển hình là khoai tây luộc rồi nghiền mịn, khoai lang nướng, cháo yến mạch cán dẹt hoặc cơm trắng nấu nhão. Những món này nên được tiêu thụ trong các bữa ăn chính để đảm bảo dạ dày nhận được nguồn năng lượng nhưng vẫn nhẹ nhàng với hệ tiêu hóa.
Yến mạch nấu nhão là món ăn tốt cho người bệnh viêm dạ dày cấp
Protein ít chất béo (thịt nạc) cung cấp các axit amin thiết yếu, giúp cơ thể tái tạo mô và phục hồi niêm mạc dạ dày bị tổn thương.
Đặc biệt, glutamine là một axit amin quan trọng chứa trong các loại thực phẩm giàu protein, có khả năng hỗ trợ tái tạo và bảo vệ niêm mạc dạ dày. Glutamine cũng giúp tăng cường chức năng hàng rào bảo vệ dạ dày, giảm viêm và nguy cơ tổn thương sâu hơn do viêm dạ dày cấp.
Để bổ sung protein ít béo vào thực đơn hàng ngày, bạn có thể ăn thịt gà bỏ da, nạc bò, thủy hải sản hoặc các loại đậu. Các món này không chỉ giàu protein mà còn dễ tiêu hóa, giúp giảm gánh nặng cho dạ dày và cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho quá trình hồi phục.
Omega-3 là axit béo có đặc tính kháng viêm mạnh mẽ, giúp giảm viêm niêm mạc dạ dày và làm dịu các triệu chứng của viêm dạ dày cấp. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng omega-3 có khả năng điều chỉnh phản ứng viêm trong cơ thể, bao gồm cả tình trạng viêm ở niêm mạc dạ dày.
Vì thế, người bệnh viêm dạ dày cấp nên ăn gì chứa nhiều omega-3, điển hình như cá hồi, cá thu, cá trích, cá ngừ, rong biển, tôm / cua / ghẹ và các loại hạt (hạt chia, hạt điều, óc chó,…).
Người bị viêm dạ dày thường rất dễ bị thiếu hụt vitamin B12 bởi vì tình trạng viêm làm giảm khả năng sản xuất các yếu tố nội tại (intrinsic factor). Khi thiếu hụt các yếu tố nội tại này, cơ thể không thể hấp thụ vitamin B12 từ thức ăn, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt vitamin này.
Vitamin B12 rất cần thiết cho quá trình tạo hồng cầu và duy trì chức năng thần kinh. Vì thế, người bệnh viêm dạ dày cấp nên ăn gì chứa nhiều vitamin B12 như trứng, sữa hoặc thịt nạc để ngăn ngừa thiếu máu và nâng cao sức khỏe tổng thể.
Bên cạnh vitamin B12, người bệnh viêm dạ dày cấp tính nên ăn gì chứa nhiều kẽm bởi đây là khoáng chất cần thiết giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm trùng và hỗ trợ quá trình hồi phục của niêm mạc dạ dày.
Một số thực phẩm giàu kẽm có thể kể đến như hàu, cua, tôm, nạc bò / lợn, các loại đậu, rau lá xanh hoặc ngũ cốc nguyên hạt.
Chế độ ăn của người viêm dạ dày cấp nên chứa thực phẩm giàu vitamin B12
Trà thảo mộc như trà gừng, trà cam thảo và trà hoa cúc có chứa các hợp chất kháng viêm, do đó có thể hỗ trợ giảm đau và làm dịu niêm mạc dạ dày. Cụ thể:
Bạn có thể uống một tách trà gừng vào buổi sáng hoặc trà hoa cúc trước khi đi ngủ để hỗ trợ tiêu hóa và làm dịu dạ dày. Đây là những cách tự nhiên và hiệu quả để hỗ trợ làm giảm các triệu chứng viêm dạ dày cấp tính.
Nước dừa là thức uống chứa nhiều chất điện giải tự nhiên, điển hình như kali và magiê. Theo nghiên cứu, uống nước điện giải có thể giúp làm dịu niêm mạc dạ dày (nhờ vào việc cân bằng pH), từ đó giúp giảm các triệu chứng như buồn nôn và đau bụng ở người bệnh viêm dạ dày cấp tính.
Ngoài ra, nước dừa cũng có đặc tính kháng viêm (nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa flavonoids). Vì thế, người bệnh viêm dạ dày cấp nên ăn gì, uống gì chứa nước dừa tươi để hỗ trợ quá trình hồi phục niêm mạc diễn ra thuận lợi. (8)
Xem thêm:
Người bệnh viêm dạ dày cấp nên hạn chế tiêu thụ:
Thức ăn chua như cam, chanh, bưởi, quất, dưa muối chua, giấm,… có tính axit cao, có thể gây kích ứng niêm mạc, khiến triệu chứng viêm dạ dày cấp thêm trầm trọng.
Ngoài ra, thức ăn chua còn kích thích dạ dày sản xuất thêm axit, có thể làm tình trạng viêm và tổn thương niêm mạc dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn. Vì thế, viêm dạ dày cấp kiêng ăn gì có vị chua chính là nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng mà người bệnh cần nắm rõ.
Người bệnh viêm dạ dày cấp nên hạn chế ăn thực phẩm chua như cam, chanh, bưởi,…
Thực phẩm chiên xào, nhiều dầu mỡ thường khó tiêu, có thể làm tăng gánh nặng cho dạ dày và kích thích viêm.
Dầu mỡ không chỉ làm chậm quá trình tiêu hóa mà còn gây trào ngược axit, làm nặng thêm các triệu chứng như ợ nóng, đầy bụng. Điều này khiến niêm mạc dạ dày bị tổn thương nặng hơn, làm quá trình hồi phục kéo dài.
Vì thế, người viêm dạ dày cấp không nên ăn gì chứa nhiều dầu mỡ như khoai tây chiên, gà rán, bột chiên, bò né, mì xào,….
Thực phẩm chế biến sẵn (xúc xích, pate, thịt nguội, đồ hộp,…) thường chứa ít chất dinh dưỡng nhưng lại nhiều natri, có thể khiến cơ thể mất nước và ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình hồi phục ở niêm mạc.
Mặt khác, thực phẩm chế biến sẵn cũng chứa nhiều chất bảo quản, gia vị và chất béo bão hòa,… Những thành phần này có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày, gây viêm nhiễm và làm trầm trọng thêm triệu chứng của viêm dạ dày cấp.
Đồ uống chứa caffeine như cà phê, trà xanh, nước tăng lực có thể kích thích dạ dày sản xuất nhiều axit hơn, làm tình trạng viêm dạ dày cấp trở nên tồi tệ.
Ngoài ra, caffeine còn có thể làm giãn cơ vòng thực quản dưới, dẫn đến trào ngược axit, gây cảm giác ợ nóng và đau rát dạ dày. Vì thế, để giảm thiểu tác động tiêu cực, nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn các đồ uống có chứa caffeine khi đang bị viêm dạ dày.
Rượu làm suy giảm khả năng bảo vệ của niêm mạc dạ dày, dẫn đến loét và chảy máu trong trường hợp nghiêm trọng. Việc uống rượu bia khi đang bị viêm dạ dày cấp còn có thể kích thích các phản ứng viêm trong mạch máu, từ đó làm chậm quá trình hồi phục và gia tăng nguy cơ biến chứng.
Ngoài ra, rượu bia còn làm mất cân bằng hệ vi sinh trong dạ dày, làm suy yếu hệ miễn dịch và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Do đó, để bảo vệ dạ dày, người bệnh viêm dạ dày cấp nên kiêng hoàn toàn rượu bia.
Carbon dioxide (CO2) – loại khí nén chứa trong trong đồ uống có ga có thể làm căng tức dạ dày, kích ứng niêm mạc, từ đó làm tăng nguy cơ đau bụng và khó tiêu. Ngoài ra, những loại đồ uống này thường chứa nhiều đường và chất tạo ngọt nhân tạo, có thể kích thích viêm và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tiêu hóa.
Hạn chế tiêu thụ nước uống có ga giúp giảm kích ứng niêm mạc dạ dày
Để xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, ngoài việc quan tâm viêm dạ dày cấp nên ăn gì hoặc nên kiêng gì, người bệnh cũng cần chú ý đến:
Lời khuyên để người bị viêm dạ dày cấp nhanh khỏi và tránh tái phát bao gồm:
Dùng thuốc theo đúng chỉ định từ bác sĩ là điều quan trọng để đảm bảo hiệu quả điều trị bệnh
Nếu bạn nghi ngờ bản thân đang bị viêm dạ dày cấp, hãy đến Trung tâm Nội soi & Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để tầm soát kịp thời.
Trung tâm trang bị hệ thống nội soi Fuji 7000 hiện đại, có khả năng phóng đại lên đến 140 lần, giúp phát hiện ngay cả những tổn thương nhỏ nhất mà mắt thường không thể nhận ra. Điều này giúp quá trình chẩn đoán viêm dạ dày chính xác và nhanh chóng hơn.
Ngoài ra, trung tâm còn sở hữu hệ thống nội soi Olympus Evis X1 với công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) Endo BRAIN-EYE tiên tiến, giúp phát hiện các tổn thương tiềm ẩn và can thiệp tức thời khi cần.
Để đặt lịch tầm soát viêm dạ dày cấp tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể gọi đến số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Trên đây là những thông tin hữu ích xoay quanh việc xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người bệnh viêm dạ dày cấp tính. Nhìn chung, việc hiểu rõ viêm dạ dày cấp nên ăn gì và kiêng gì có thể giúp bạn giảm thiểu các triệu chứng khó chịu và tăng cường hiệu quả điều trị.
Trên thực tế, việc xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, tuân thủ theo lời khuyên từ chuyên gia không chỉ giúp bạn nhanh chóng lấy lại sức khỏe, mà còn giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh trong tương lai. Do đó, nếu bạn vẫn còn băn khoăn chưa biết viêm dạ dày cấp nên ăn gì tốt, đừng ngần ngại gọi đến số hotline 1900 633 599 để tham khảo ý kiến của các bác sĩ tại Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome.
