Dinh dưỡng giúp trẻ tăng cân

Cân nặng là một trong những “thước đo” chính xác nhất nói lên tình trạng dinh dưỡng của trẻ. Tăng cân cho bé nên ăn gì, thực đơn tăng cân cho trẻ gồm những món nào?…. luôn là mối quan tâm hàng đầu của các bà mẹ. Nhưng do chưa thật sự thấu đáo về nguyên tắc xây dựng chế dinh dưỡng hợp lý giúp trẻ tăng cân các bậc cha mẹ vẫn khá khó khăn để tìm được câu trả lời cho vấn đề này. 

Vì sao đã dùng mọi cách nhưng trẻ không tăng cân?

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh không tăng cân

Để biết chính xác trẻ sơ sinh có chậm tăng cân hay không, chúng ta có thể dựa vào bảng tiêu chuẩn chiều cao, cân nặng theo tiêu chuẩn của WHO dưới đây: 

BẢNG TIÊU CHUẨN ĐỐI VỚI BÉ GÁI 

BẢNG TIÊU CHUẨN ĐỐI VỚI BÉ TRAI

Hoặc bố mẹ có thể dựa vào tốc độ tăng cân của trẻ. Bình thường trẻ thường tăng

1-1,2kg/tháng trong 2 tuần đầu

0,6kg/tháng từ tháng thứ 3 – 6

0,3 – 0,4kg/tháng trong tháng thứ 6 – 12.

Trẻ sơ sinh chậm tăng cân bởi rất nhiều lý do khác nhau. Bên dưới là những lý do khiến trẻ sơ sinh không tăng cân hoặc tăng cân chậm mà bố mẹ cần lưu ý để có giải pháp tốt nhất:  

Trẻ sinh non, nhẹ cân

Trong trường hợp này, trẻ thường gặp khó khăn trong vấn đề ăn uống cũng như hấp thụ chất dinh dưỡng. Trẻ sinh non (dưới 2,5kg) sẽ có tốc độ tăng cân chậm hơn rất nhiều so với những trẻ bình thường khác. Đồng thời những bé này vốn đã có sức khỏe yếu, dễ bị bệnh nên việc tăng cân sẽ gặp đôi chút khó khăn.

Không ngậm vú mẹ đúng cách

Việc ngậm ti mẹ đúng cách sẽ giúp bé lấy được sữa mẹ ra khỏi bầu ngực mà không cảm thấy mệt mỏi và bực bội. Nếu trẻ sơ sinh không thể thực hiện điều này, bé sẽ tăng cân chậm hoặc thậm chí trẻ không tăng cân.

Chất lượng sữa mẹ thấp

Sữa mẹ không đủ dồi dào hoặc không chứa  đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết  có thể khiến bé bị đói, dẫn đến việc chậm tăng cân. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ được cải thiện khá dễ dàng nếu bạn biết cách ăn uống để tăng lượng sữa và cải thiện chất lượng sữa mẹ. Trong trường hợp thiếu sữa mẹ do gặp phải các vấn đề về sức khỏe, bạn hãy đến gặp bác sĩ để được hướng dẫn và chữa trị nhé.Tại trung tâm dinh dưỡng cho trẻ em và người lớn – Nutrihome đang là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam sở hữu máy phân tích thành phần dinh dưỡng sữa mẹ giúp các bà mẹ hiểu rõ nhất về chất lượng sữa của chính mình. 

Rối loạn tiêu hóa

Trẻ sơ sinh thường hay gặp một số bệnh liên quan đến vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy, trào ngược dạ dày, không dung nạp sữa, đặc biệt là bệnh celiac. Đây là bệnh tự miễn dịch của đường tiêu hóa khi quá nhạy cảm hoặc không hấp thụ gluten, một loại protein có trong ngũ cốc, lua mì, yến mạch. Khi mắc bệnh này trẻ sơ sinh sẽ kém phát triển, chậm hoặc không tăng cân, lâu ngày dẫn đến còi xương chậm lớn.

Cho con ăn sữa một cách máy móc

Một số mẹ nuôi con và tuân thủ một cách máy móc mấy giờ cho bé “ăn sữa” mà không dựa trên nhu cầu của bé. Vì thế, bé thường nhận được ít dinh dưỡng hơn nhu cầu thực. Để tránh điều này, cần cho bé bú ngay khi bé đói

Khoảng cách giữa các bữa ăn quá dài

Nếu mẹ để khoảng cách giữa các bữa ăn quá dài, bụng của trẻ sẽ sản sinh ra nhiều khí gas gây đầy hơi. Điều đó khiến trẻ có cảm giác no và chán ăn, bé bú ít hơn và không hấp thụ đủ dinh dưỡng, dẫn tới sụt cân hoặc tăng cân chậm. Các chuyên gia cho rằng, khoảng cách hợp lý giữa các bữa ăn sữa là khoảng 2,5 giờ mỗi lần. Hoặc ăn từ 8 đến 12 bữa mỗi ngày. Khoảng cách này sẽ tăng dần khi trẻ lớn hơn.

Nguyên nhân khiến trẻ nhỏ không tăng cân

Bé ăn nhiều nhưng không đúng cách 

Mẹ cho rằng con ăn nhiều, nhưng thực chất lại không đủ về số lượng cần thiết trong từng bữa ăn, hoặc ăn không đủ số bữa trong một ngày. Bé ăn nhiều nhưng chủ yếu là thức ăn vặt hoặc trái cây, thiếu chất béo hoặc tinh bột trong bữa ăn của trẻ cũng khiến con chậm tăng cân.

Cho trẻ ăn quá nhiều so với khả năng hấp thu chất dinh dưỡng của trẻ 

Việc cung cấp một lượng thức ăn quá lớn vượt quá khả năng tiêu hóa của trẻ chẳng những không giúp trẻ hấp thụ nhiều chất dinh dưỡng hơn mà còn khiến bé no hoặc gây tiêu chảy làm bé chướng bụng, khó tiêu nên không chịu uống sữa, rối loạn tiêu hóa và sụt cân.

Bé bị nhiễm giun, sán

Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến trẻ ăn nhiều nhưng chậm lớn. Vì bé đã bị các ký sinh trùng đường ruột này chia bớt lượng thức ăn ăn vào. Bố mẹ cần tẩy giun định kỳ cho con mỗi 6 tháng/lần.

Có quá nhiều chất đạm trong các bữa ăn 

Nhiều bà mẹ cho rằng con ăn nhiều các thực phẩm giàu chất đạm như: thịt, cá, tôm, trứng, sữa… sẽ giúp con tăng cân nhanh chóng hơn. Cho con ăn quá nhiều chất đạm làm bé khó tiêu, giảm ăn, giảm bú. Ăn nhiều chất đạm còn gây táo bón làm trẻ cũng không hấp thụ được thức ăn, gây tăng gánh nặng cho thận của bé, hơn nữa chất đạm không phải là nguồn cung cấp năng lượng cho trẻ, muốn tăng cân trẻ phải ăn đủ chất bột đường, chất béo, chất đạm chỉ cung cấp 14% năng lượng khẩu phần ăn hàng ngày là đủ.

Chế độ dinh dưỡng giúp trẻ tăng cân 

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ, đây là chìa khóa giúp con phát triển toàn diện hơn và tất nhiên khiến cân nặng của con yêu trở nên lý tưởng hơn. Vậy chế độ dinh dưỡng giúp trẻ tăng cân cần lưu ý điều gì?

Chế độ dinh dưỡng giúp trẻ sơ sinh tăng cân

Chăm chút cho giấc ngủ của con: Giấc ngủ rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ sơ sinh do đó, cần đảm bảo trẻ được ngủ đủ giấc. Đặc biệt, mẹ hãy tạo điều kiện cho bé ngủ một giấc thật ngon và sâu vào thời điểm từ 10 giờ đêm đến 2 giờ sáng. Lúc này, hormone tăng trưởng sẽ tăng gấp 4 lần so với những lúc khác.

Cho bé bú thường xuyên: Đối với bé bú sữa mẹ thì cần cho bé bú thường xuyên, mỗi cữ bú cách nhau từ 2-3 giờ. Cố gắng giữ cho thời gian bú càng lâu càng tốt vì hàm lượng chất béo của sữa mẹ sẽ tăng lên đều đặn và thường gấp đôi so với sữa lúc đầu.

Bú đúng cữ: Bé ngủ lâu hơn vào ban đêm, bỏ qua cữ bú cũng có thể làm giảm lượng sữa và cân nặng vì vậy, mẹ cần đánh thức bé dậy để bú. 

Ăn dặm đúng thời điểm: Không nên cho bé ăn dặm quá sớm đặc biệt dưới 6 tháng tuổi. Hầu hết các thực phẩm khác có ít calo và chất dinh dưỡng hơn so với sữa mẹ. Với trẻ đang trong độ tuổi ăn dặm mẹ nên bổ sung thêm nhiều nguồn thực phẩm dinh dưỡng khác nhau vào thực đơn hàng ngày như: Ngũ cốc, các loại rau củ quả, trứng, thịt…

Chế độ dinh dưỡng giúp trẻ nhỏ tăng cân 

• Theo như khuyến cáo WHO, nên ăn 15-20 loại thực phẩm khác nhau mỗi ngày để đủ chất dinh dưỡng giúp phát triển tốt cân nặng cho trẻ. Vì thế bố mẹ cần lưu ý bổ sung đa dạng các loại thực phẩm. Chế độ dinh dưỡng của trẻ được nên gồm đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng trong các bữa chính: nhóm bột đường (cơm,bún, phở, mì, nui…), nhóm đạm (thịt, cá, trứng, tôm, cua, lươn, đậu…), nhóm chất béo (dầu, mỡ), nhóm vitamin và khoáng chất (rau củ, trái cây). 

• Chế độ dinh dưỡng giàu đạm như thịt, cá, tôm, trứng….đều là những thực phẩm giàu calo không thể thiếu trong thực đơn hằng ngày giúp trẻ tăng cân hiệu quả. Tuy nhiên, các bố mẹ nên tiết chế và cân bằng lượng thịt vừa phải để đảm bảo không dư thừa lượng protein gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. 
• Một trong những sai lầm thường gặp của các bà mẹ là hạn chế sử dụng dầu mỡ trong bữa ăn của trẻ. Nhưng dầu mỡ, chất béo lại là nguồn cung cấp năng lượng chính trong bữa ăn và giúp hấp thu các vitamin tan trong chất béo như A, D, E, K. Bên cạnh đó 1 gam chất béo cung cấp 9 Kcal còn chất đạm và chất bột đường chỉ là 4 Kcal. Chúng ta có thể dùng các loại chất béo tốt từ dầu oliu, dầu hạt cải, bơ thực vật không có chất béo chuyển hóa trong các món ăn cho trẻ.
• Đừng quên bổ sung thực phẩm từ sữa như sữa tươi, sữa chua, phô mai. Sữa là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, có đầy đủ chất đạm, chất béo, vitamin, chất khoáng giúp cơ thể phát triển toàn diện và khỏe mạnh.  Trong sữa chua chứa rất nhiều lợi khuẩn tốt cho hệ tiêu hóa, giúp ngăn ngừa táo bón, tiêu chảy giúp trẻ nhanh chóng có cảm giác đói, ăn ngon miệng hơn và tăng cân cho bé tốt hơn. Phô mai có tất cả các thành phần dinh dưỡng tương tự như sữa, nhưng ở đậm độ cao hơn, chất đạm của phô mai đã được thủy phân một phần nên hấp thu dễ dàng hơn.
• Các chuyên gia dinh dưỡng hàng đầu tại Viện Dinh Dưỡng quốc gia Việt Nam cũng đã đưa ra những khuyến nghị về việc sử dụng sữa và các chế phẩm về sữa như sau: 

Trẻ 3-5 tuổi mỗi ngày nên sử dụng 4 đơn vị sữa và chế phẩm sữa, tương đương 15g phô mai (1 miếng phô mai), 100ml sữa chua (1 hộp sữa chua) và 200ml sữa dạng lỏng (2 ly sữa nhỏ).

Trẻ 6-7 tuổi mỗi ngày nên sử dụng 4,5 đơn vị sữa và chế phẩm sữa, tương đương 15g phô mai (1 miếng phô mai), 100ml sữa chua (1 hộp sữa chua) và 250ml sữa dạng lỏng (2,5 ly sữa nhỏ).

Trẻ 8-9 tuổi mỗi ngày nên sử dụng 5 đơn vị sữa và chế phẩm sữa, tương đương 30g phô mai (2 miếng phô mai), 100ml sữa chua (1 hộp sữa chua) và 200ml sữa dạng lỏng (2 ly sữa nhỏ).

Trẻ 10-19 tuổi mỗi ngày nên sử dụng 6 đơn vị sữa và chế phẩm sữa, tương đương 30g phô mai (2 miếng phô mai), 200ml sữa chua (2 hộp sữa chua) và 200ml sữa dạng lỏng (2 ly sữa nhỏ)

Các loại hạt như đậu phộng, hạt dẻ, hạnh nhân rất giàu chất béo, calo và khoáng chất tốt cho sự phát triển của trẻ. Đây là một loại thực phẩm các bà mẹ nên lưu ý trong thực đơn giúp tăng cân nhanh cho trẻ. 

• Một số trẻ không thích ăn rau củ. Mẹ nên khuyến khích hoặc tìm cách chế biến rau củ thành những món ăn hấp dẫn, dễ ăn để bổ sung đủ chất xơ cho trẻ.
• Bữa ăn quá nghèo nàn và đơn điệu có thể khiến trẻ trở nên biếng ăn, tình trạng càng kéo dài sẽ khiến trẻ không thể tăng cân. Mẹ cần sáng tạo đa dạng trong thực đơn và cách chế biến thực phẩm để tạo cảm giác thu hút và kích thích cho trẻ trong mỗi bữa ăn. 

Giải pháp giúp tăng cân cho trẻ

Chia nhỏ các bữa ăn và cho trẻ ăn đúng giờ, tuyệt đối không bỏ bữa. Một trong những kinh nghiệm nuôi con tăng cân mà các bà mẹ đã áp dụng thành công chính là chia khẩu phần ăn của trẻ thành 5-6 bữa mỗi ngày. Ngoài 3 bữa chính mẹ có thể cho trẻ bổ sung 2-3 bữa phụ mỗi ngày, các món ăn lành mạnh có thể xen kẽ và giúp trẻ tăng cân như hoa quả, sữa chua. 

Nên cho trẻ ăn từ thức ăn lỏng tới đặc, từ ít tới nhiều và cũng nên tập cho trẻ ăn quen dần với các thức ăn mới để hạn chế tình trạng kén ăn. Thực phẩm phải an toàn, đảm bảo vệ sinh, người chuẩn bị thức ăn cho trẻ phải rửa tay sạch trước khi chế biến thức ăn để tránh gây rối loạn tiêu hóa và các bệnh lý đường ruột khác.

Đưa bé đi tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch, xổ giun định kỳ 6 tháng một lần cho các em trên 2 tuổi.

Không cho trẻ ăn bánh, kẹo, uống nước ngọt trước bữa ăn vì chất ngọt làm tăng đường huyết, khiến trẻ no bụng, chán ăn.

Không tạo cảm giác căng thẳng hoặc cố ép trẻ ăn quá nhiều. Nếu thấy bé ăn ít và không ăn hết khẩu phần ăn mẹ định sẵn, mẹ không nên cố gắng ép bé ăn hết bằng được. Vì điều này đôi khi gây nên tình trạng bé bị trớ thức ăn và  từ đó cảm thấy “sợ” mỗi khi nhìn thấy đồ ăn, dẫn đến biếng ăn sau này.

Luyện tập cho trẻ thói quen vận động thường xuyên. Vận động nhiều sẽ giúp trẻ tiêu hao năng lượng, có cảm giác thèm ăn, vì thế sẽ ăn nhiều hơn và hấp thu dinh dưỡng một cách hiệu quả hơn. Bố mẹ lựa chọn những trò chơi phù hợp với lứa tuổi và sức khỏe của trẻ như đạp xe, chơi bóng, bơi lội….bé sẽ sớm thích nghi với môi trường, một sức khỏe dẻo dai, đề kháng tốt hơn phát triển chiều cao, tăng cân cho trẻ tốt hơn. 

Để ngăn chặn tình trạng không tăng cân kéo dài và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của trẻ. Bố mẹ nên  khám dinh dưỡng cho trẻ tại cơ sở uy tín và đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm chuyên môn để có thể nắm rõ tình trạng dinh dưỡng của trẻ cũng như có phương pháp điều trị kịp thời. 

Ăn gì giúp trẻ tăng cân tốt nhất 

Những món cháo tốt cho trẻ

• Cháo lươn khoai môn: thịt lươn được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên nấu cho trẻ ăn để tăng cân nhanh chóng hơn nhờ hàm lượng dinh dưỡng cao. Ngoài ra, cháo lươn còn rất thích hợp cho bé chậm lớn và còi xương.
• Cháo cá lóc đậu xanh nấm rơm: cá chứa nhiều axit béo omega-3, canxi và protein kết hợp đậu xanh và nấm giàu sắt và giàu vitamin D sẽ khiến trẻ thích ăn, và ngon miệng hơn.
• Cháo thịt bò súp lơ xanh: trong thịt bò có nhiều sắt, protein và canxi nên giúp trẻ bổ sung chất dinh dưỡng tốt nhất và phát triển cơ bắp, tăng cân hiệu quả. Súp lơ chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ, giúp trẻ tăng cường chức năng hệ miễn dịch và tiêu hóa hiệu quả.
• Cháo gà cà rốt, hạt sen: trong thịt gà có nhiều chất đạm và vitamin B kết hợp cà rốt và hạt sen là món ăn giúp bé ăn ngon ngủ ngon, tăng cân khỏe mạnh .
• Cháo tôm rau dền: món ăn chứa nhiều đạm, kẽm, canxi giúp xương vững chắc kết hợp rau dền nhiều vitamin và khoáng chất giúp thúc đẩy sự phát triển thể chất và hỗ trợ tăng cân nhanh chóng.

Những thực phẩm giúp trẻ tăng cân nhanh 

• Chất xơ: rất tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ, giúp kiểm soát được lượng đường trong máu và tốt cho sức khỏe tim. Mẹ có thể tìm thấy chất xơ trong các loại thực phẩm sau: rau củ, trái cây, các loại đậu và hạt, ngũ cốc, bánh mì được làm từ lúa mì,…
• Kali: rất cần thiết cho hệ thần kinh và chức năng cơ bắp, giúp cân bằng nước cho cơ thể. Nguồn thực phẩm cung cấp Kali như: atisô, bơ, chuối, dưa đỏ, rau lá xanh, nước ép cam, mận khô và nước ép mận, đu đủ, khoai tây nguyên vỏ, cà chua, đậu và đậu Hà Lan, cá, sò, nghêu, sản phẩm từ sữa ít béo và không béo, các loại hạt (hạnh nhân, đậu phộng, đậu nành).
• Chất đạm: có nhiều trong thực phẩm như: Trứng, phô mai ít béo, cá, thịt nạc, thịt gia cầm không da, sữa ít béo, đậu nành và các sản phẩm từ đậu nành, sữa chua, đậu, đậu và hạt, rau củ quả, các loại thực phẩm nguyên hạt.
• Chất béo: axit béo omega-3 giúp phát triển não bộ ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Omega-3 và chất béo không bão hòa đơn có thể giúp cơ thể trẻ nhạy cảm hơn với insulin, giúp giảm khả năng mắc bệnh tiểu đường. Những thực phẩm dưới đây chứa omega-3 hoặc chất béo không bão hòa đơn như: các loại cá như cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá thu, cá cơm, trứng, đậu, hạt, dầu ô liu, dầu hạt cải tinh luyện, hạt lanh,..

HỆ THỐNG TRUNG TÂM DINH DƯỠNG - Y HỌC VẬN ĐỘNG

TÌM TRUNG TÂM

TrungtamDinhduongNutrihome

TÌM TRUNG TÂM

TrungtamDinhduongNutrihome