Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Nhiều người thắc mắc rằng mỡ máu cao kiêng ăn gì tốt cho sức khỏe; bởi lẽ, chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học được xem là tác nhân thúc đẩy bệnh tiến triển nghiêm trọng. Vậy, người bệnh mỡ máu kiêng ăn gì tốt cho sức khỏe? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu trong bài viết sau đây.
Người bệnh mỡ máu cao kiêng ăn gì tốt cho sức khỏe?
Mỡ máu cao là tình trạng tăng bất thường mức cholesterol LDL (cholesterol xấu) hay mức triglyceride (chất béo trung tính) trong máu hoặc cả hai. Điều này có thể dẫn đến tình trạng tắc nghẽn mạch máu; từ đó, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe hệ tim mạch.
Chế độ dinh dưỡng có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị bệnh mỡ máu cao, cụ thể như sau:
Vì vậy, việc tìm hiểu vấn đề mỡ máu cao kiêng ăn gì có ý nghĩa quan trọng giúp người bệnh bảo vệ sức khỏe và cải thiện bệnh hiệu quả.
Người mắc bệnh mỡ máu cao kiêng ăn gì có thể làm tăng chỉ số cholesterol toàn phần, cholesterol LDL (cholesterol xấu) và triglyceride (chất béo trung tính) trong máu:
Người bị mỡ máu kiêng gì chứa nhiều chất béo bão hòa là nguyên tắc dinh dưỡng đầu tiên, quan trọng trong công tác kiểm soát mức mỡ máu tại nhà.
Bởi vì, khi tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, khả năng xử lý cholesterol “xấu” LDL của gan sẽ bị suy giảm; từ đó, làm tăng chỉ số mỡ máu, dẫn đến gia tăng nguy cơ mắc bệnh về tim mạch. Điều này xảy ra với cơ chế như sau:
Cholesterol LDL có đặc tính bám dính cao, sự tích tụ quá mức loại cholesterol này có thể hình thành nên các mảng xơ vữa trong lòng động mạch – mạch máu. Khi đó, dòng máu vận chuyển oxy và dưỡng chất nuôi sống các cơ quan sẽ bị gián đoạn hoặc tắc nghẽn dẫn đến nguy cơ suy tim, đột quỵ, nhồi máu cơ tim.
Vì vậy, mỡ máu cao kiêng ăn gì chứa nhiều chất béo bão hòa luôn là vấn đề được bác sĩ khuyến nghị.
Tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa có thể gây tăng mức cholesterol LDL trong máu
Theo nghiên cứu, tiêu thụ chất béo chuyển hóa (chứa nhiều trong thực phẩm công nghiệp, đồ ăn đóng hộp) có thể gây thúc đẩy các phản ứng viêm gây rối loạn chức năng nội mạc trong cơ thể; từ đó, góp phần khiến cho sức bền thành mạch suy giảm, gây hẹp mạch cũng như gia tăng nguy cơ mắc bệnh về tim mạch (nguyên phân gây đột quỵ hàng đầu).
Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) khuyến cáo rằng, để bảo vệ sức khỏe tim mạch, một người trưởng thành không nên tiêu thụ nhiều hơn 2 gam chất béo chuyển hóa mỗi ngày hoặc không tiêu thụ quá 1% tổng năng lượng trong khẩu phần ăn một ngày.
Vì vậy, đối tượng vốn có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn người khác như người bị mỡ máu cao cần tránh hoàn toàn việc tiêu thụ chất béo chuyển hóa.
Người bị mỡ máu kiêng ăn gì chứa nhiều carbohydrate tinh chế (hay còn gọi là tinh bột trắng) có thể giúp kiểm soát mức mỡ máu hiệu quả.
Bởi vì, sau khi tiêu hóa carbohydrate, cơ thể sẽ nhanh chóng chuyển hóa chúng thành đường glucose trong máu; từ đó, thúc đẩy sự tổng hợp triglyceride ở gan. Do đó, dung nạp quá mức carbohydrate tinh chế có thể làm tăng mức triglyceride máu, và khi nồng độ triglyceride tăng quá cao, chúng có thể gián tiếp chuyển hóa thành cholesterol LDL (cholesterol xấu), dẫn đến tăng cholesterol máu.
Ngoài ra, tiêu thụ nhiều carbohydrate tinh chế còn có thể thúc đẩy tình trạng kháng insulin ở tế bào, khiến chúng có xu hướng “từ chối” tiếp nhận hấp thụ và chuyển hóa glucose dư thừa trong máu thành năng lượng.
Điều này làm nguy cơ mắc phải bệnh tiểu đường tuýp 2 và cũng là yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch lớn cho người đang mắc bệnh máu nhiễm mỡ.
Tiêu thụ nhiều đường có thể khiến cho nồng độ glucose trong máu tăng cao, dẫn đến tăng mức triglyceride trong máu, tương tự như cơ chế khi bạn tiêu thụ quá nhiều carbohydrate tinh chế.
Mặc dù, triglyceride không trực tiếp hình thành mảng xơ vữa động mạch; thế nhưng, các lipoprotein vận chuyển triglyceride trong máu cũng sẽ đồng thời vận chuyển cholesterol.
Vì vậy, tương tự như chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, sự tích tụ quá mức triglyceride trong máu do ăn nhiều thức ăn chứa đường được xem là yếu tố nguy cơ gây hình thành cục máu đông gây đau tim và đột quỵ.
Người bị mỡ máu cao cần tránh ăn thực phẩm hoặc đồ uống nhiều đường
Đồ ăn mặn chứa nhiều muối natri. Tiêu thụ nhiều natri có thể gây tích nước trong cơ thể, làm tăng thể tích tuần hoàn máu và khiến chỉ số huyết áp tăng cao. Tăng huyết áp chính là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây nên bệnh tim mạch.
So với người bình thường, tính lưu động của máu ở người bị mỡ máu thường kém hơn, khiến tim phải bơm máu với nhiều áp lực hơn, dẫn đến chỉ số huyết áp tăng cao. Tăng huyết áp không chỉ gây áp lực lên cơ quan tim, mà còn gây tổn thương thận; từ đó, làm tăng nguy cơ suy thận, suy tim.
Vì vậy, người bị mỡ máu cao kiêng ăn gì chứa nhiều muối natri có thể giúp bảo vệ tối ưu cho sức khỏe thận và tim mạch.
Trong bia, rượu có chứa nhiều cồn (ethanol). Theo nghiên cứu, tiêu thụ nhiều hơn 14 gam ethanol trong một tuần có liên quan đến việc tăng triglyceride trong máu cao hơn 0.041 mmol/L (0.7 mg/dL).
Trên thực tế, tăng mức triglyceride trong máu có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và các bệnh lý khác như tổn thương võng mạc, viêm tụy… Vì vậy, người bị mỡ máu cần kiêng tiêu thụ cồn từ thực phẩm, đặc biệt là bia, rượu để bảo vệ sức khỏe tối ưu.
Kiêng bia rượu là nguyên tắc quan trọng giúp người bệnh mỡ máu cao bảo vệ sức khỏe
Người bị mỡ máu cao nên kiêng ăn thịt đỏ (heo, bò, cừu, dê,…). Bởi vì, thịt đỏ là thực phẩm chứa nhiều cholesterol và chất béo bão hòa – hai tác nhân gây tăng mức cholesterol LDL trong máu.
Do đó, tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, gây ra bởi sự tích tụ quá mức cholesterol LDL trong máu, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành (tắc nghẽn động mạch tim), nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Như vậy, thay vì tiêu thụ thịt đỏ, người bị mỡ máu cao nên ưu tiên chọn nguồn đạm lành mạnh hơn, chứa ít chất béo bão hòa và cholesterol hơn, điển hình như thịt gia cầm bỏ da, các loại thủy hải sản, các loại đậu…. Điều này giúp làm giảm nguy cơ phát triển các vấn đề về tim mạch ở người bệnh máu nhiễm mỡ.
Để bảo vệ sức khỏe, người bị mỡ máu cao kiêng ăn gì được chiên, rán hay chứa nhiều dầu / mỡ, đặc biệt là mỡ từ gia súc / gia cầm hoặc dầu ăn công nghiệp,
Bởi vì, việc đun sôi dầu / mỡ ở nhiệt độ cao có thể gián tiếp tạo ra chất béo chuyển hóa, góp phần gây tăng hàm lượng chất béo xấu có sẵn từ thực phẩm.
Dung nạp chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa cùng lúc có thể gây tăng mức triglyceride và cholesterol LDL (xấu) trong máu, cũng như làm giảm mức cholesterol HDL (tốt). Khi đó, nguy cơ hình thành xơ vữa động mạch dẫn đến đột quỵ ở người bệnh mỡ máu cao sẽ gia tăng đáng kể.
Do đó, người bệnh mỡ máu kiêng ăn gì được chế biến bằng cách chiên, rán sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ tăng thêm mức mỡ máu và bảo vệ sức khỏe tim mạch tối ưu.
Người bị mỡ máu cao kiêng ăn gì chứa các loại thịt được chế biến sẵn là điều vô cùng cần thiết. Bởi vì, các món ăn này thường chứa nhiều chất béo chuyển hóa, chất béo bão hòa, đường và natri.
Theo nghiên cứu, tiêu thụ thịt chế biến sẵn với khối lượng lớn có thể làm tăng nguy cơ gây rối loạn mỡ máu ở cả hai giới, cụ thể như sau:
| Nguy cơ khi tiêu thụ thịt chế biến sẵn | Đối tượng | |
| Nam | Nữ | |
| Tăng cholesterol máu | ↑38% | ↑9% |
| Tăng triglyceride máu | ↑29% | ↑18% |
| Rối loạn lipid máu | ↑32% | ↑10% |
Ngoài ra, các loại thịt chế biến sẵn thường chứa nhiều đường tinh luyện và natri, góp phần làm tăng huyết áp cũng như thúc đẩy khởi phát bệnh tiểu đường ở người bị bệnh mỡ máu cao.
Do đó, ưu tiên chọn thực phẩm tươi, hạn chế ăn thịt được chế biến sẵn là biện pháp giúp người bệnh có thể kiểm soát tình trạng mỡ máu cao tối ưu.
Thịt chế biến sẵn chứa nhiều chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, muối, đường gây hại cho người bệnh mỡ máu cao
Người bị bệnh mỡ máu cao kiêng ăn gì có nội tạng động vật (tim, gan, thận, ruột,…) sẽ giúp bảo vệ sức khỏe, góp phần kiểm soát tình trạng bệnh. Bởi vì, nội tạng động vật như …. thường chứa nhiều chất béo bão hòa và cholesterol.
Ngoài ra, nội tạng động vật còn là thực phẩm chứa hàm lượng vitamin A cao vượt ngưỡng thông thường. Ví dụ, trung bình 100 gam gan động vật có thể chứa hàm lượng vitamin A đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể trong ít nhất 7 ngày.
Do đó, tiêu thụ trên 100g gan động vật mỗi tuần hoàn toàn có thể làm tăng nguy cơ gây ngộ độc gan (cơ quan đảm nhiệm vai trò chuyển hóa chất béo), khiến cho chất béo tích tụ trong máu ngày càng nhiều.
Như vậy, người bị mỡ máu cao nên kiêng ăn nội tạng động vật để hỗ trợ tăng cường hoạt động của gan, kiểm soát tốt mức mỡ máu và bảo vệ sức khỏe hệ tim mạch.
Sữa nguyên chất hay còn gọi là sữa nguyên kem chứa hàm lượng chất béo bão hòa cao. Tiêu thụ nhiều sữa và chế phẩm từ sữa nguyên kem (phô mai, kem tươi, sữa bột nguyên kem…) sẽ làm tăng mức cholesterol LDL (cholesterol xấu) trong máu.
Vì vậy, thay vì chọn sữa và chế phẩm từ sữa nguyên kem, người bệnh mỡ máu cao nên tiêu thụ sữa ít hoặc đã tách béo. Như vậy, người bệnh vẫn có thể thưởng thức được các món ngon từ nhóm thực phẩm này nhưng vẫn đảm bảo không dung nạp thêm chất béo bão hòa vào cơ thể.
Trên thực tế, không phải mọi chất béo thực vật đều tốt cho sức khỏe. Bởi vì, bơ thực vật và một số loại dầu từ thực vật nhiệt đới như dầu cọ, dầu dừa… chứa nhiều chất béo trung tính và chất béo bão hòa, cụ thể:
Vì vậy, người bệnh mỡ máu cao kiêng ăn gì chứa bơ thực vật và dầu từ thực vật nhiệt đới (dầu dừa, dầu cọ) để bảo vệ sức khỏe, hạn chế nguy cơ xảy ra biến chứng tim mạch.
Dầu dừa chứa đều chất béo bão hòa và chất béo trung tính gây hại cho người bị mỡ máu cao
Như đã đề cập bên trên, tiêu thụ nhiều carbohydrate tinh chế có thể gây tăng mức triglyceride và mức cholesterol LDL (xấu) cũng như khiến cho mức cholesterol HDL (tốt) trong máu suy giảm đáng kể. Trong khi đó, cơm, mì, nui, bún, phở và bánh mì trắng là các loại thực phẩm chứa nhiều carbohydrate tinh chế.
Vì vậy, thay vì tiêu thụ cơm, mì, nui, bún, phở và bánh mì được làm từ bột ngũ cốc tinh chế, người bệnh nên ưu tiên tiêu thụ những chế phẩm từ bột ngũ cốc nguyên hạt (chưa trải qua quá trình tinh chế công nghiệp), điển hình như gạo lứt, bún nưa, miến dong, mì rau củ, yến mạch, mã đề,…
Chế phẩm làm từ bột ngũ cốc nguyên hạt thường chứa ít đường, carbohydrate tinh chế, đồng thời cung cấp nhiều chất xơ có lợi, hỗ trợ kiểm soát lipid máu hiệu quả.
Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên kiểm soát khối lượng tiêu thụ các loại thực phẩm này trong mỗi khẩu phần để tránh nguy cơ thừa cân, béo phì gây hại cho sức khỏe.
Để bảo vệ sức khỏe và tạo điều kiện duy trì mức mỡ máu trong ngưỡng an toàn, người bệnh mỡ máu cao cần kiêng một số thói quen sống thiếu khoa học như sau:
Hút thuốc lá có thể làm tăng hoạt động của lipase gan, một loại enzyme hỗ trợ chuyển đổi cholesterol mật độ trung bình (IDL) và cholesterol mật độ rất thấp (VLDL) trong máu thành cholesterol LDL (cholesterol xấu), từ đó làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.
Do đó, bên cạnh việc tìm hiểu mỡ máu cao kiêng ăn gì, người bệnh cần tránh hút thuốc lá, đồng thời tránh tiếp xúc trực tiếp với khói thuốc để kiểm soát bệnh hiệu quả.
Lười vận động, không thường xuyên tập thể dục có thể khiến cho bệnh mỡ máu cao trở nên nghiêm trọng.
Bởi vì, rèn luyện thể chất đều đặn sẽ kích thích cơ thể sử dụng chất béo và tăng cường chức năng gan tối ưu; từ đó, làm góp phần cải thiện mức cholesterol HDL (cholesterol tốt), đồng thời giảm mức cholesterol LDL (cholesterol xấu) và mức triglyceride trong máu.
Vì vậy, người mắc bệnh mỡ máu cao cần tích cực rèn luyện thể chất, ít nhất từ 30 phút mỗi ngày với tần suất khoảng 5 ngày một tuần để hỗ trợ kiểm soát bệnh hiệu quả.
Người bệnh mỡ máu cao không nên dung nạp quá nhiều năng lượng; bởi vì, điều này có thể dẫn đến thừa cân, béo phì và gây áp lực lên gan, khiến cho hoạt động chuyển hóa chất béo ở gan bị suy giảm dẫn đến tăng mức triglyceride và cholesterol trong máu.
Căng thẳng kéo dài có thể gây tăng cường giải phóng hormone cortisol. Điều này sẽ gây tăng đường huyết, thúc đẩy sự tổng hợp chất béo ở gan diễn ra quá mức, dẫn đến tăng mức triglyceride và cholesterol trong máu.
Bên cạnh đó, thiếu ngủ vừa khiến cho cơ thể bị căng thẳng, vừa gây rối loạn nội tiết tố. Khi đó, khả năng chuyển hóa glucose của cơ thể và chuyển hóa lipid ở gan sẽ bị suy giảm. Do đó, để kiểm soát mức mỡ máu ổn định, người bệnh cần đảm bảo ngủ đủ giấc và hạn chế căng thẳng.
Người bệnh mỡ máu cao cần giữ tinh thần lạc quan để bảo vệ sức khỏe
Để cải thiện tình trạng mỡ máu cao, người bệnh cần áp dụng các biện pháp như sau:
Thành phần GDL-5 thiên nhiên có tác dụng hỗ trợ tăng hoạt hóa receptor tế bào và điều hòa hoạt động của men HMG-CoA reductase; nhờ vậy, giúp làm giảm mức cholesterol toàn phần, mức cholesterol LDL và mức triglyceride trong máu hiệu quả.
Bên cạnh đó, kết hợp biện pháp điều trị được gợi ý bên trên, bạn nên kiểm tra sức khỏe định kỳ để theo dõi mức độ tiến triển của bệnh; từ đó, có biện pháp cải thiện kịp thời.
Như vậy, trên hành trình đối phó với bệnh mỡ máu cao, hiểu rõ vấn đề mỡ máu cao kiêng ăn gì và duy trì lối sống khoa học chính là mấu chốt để quản lý bệnh hiệu quả. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, người bệnh đã có thêm những thông tin hữu ích để có thể kiểm soát mỡ máu và phòng tránh các biến chứng tiềm ẩn.
