Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Hiểu rõ rối loạn lipid máu nên ăn gì là vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của đa số người bệnh. Chế độ ăn cho người rối loạn lipid máu khoa học là điều kiện tiên quyết giúp bảo vệ sức khỏe cho người bệnh. Vậy, người bệnh rối loạn mỡ máu nên ăn gì tốt cho sức khỏe, giúp kiểm soát tình trạng bệnh? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau đây.
Người bệnh rối loạn lipid máu nên ăn gì để hỗ trợ kiểm soát bệnh?
Rối loạn lipid máu (dyslipidemia) hay rối loạn mỡ máu xảy ra khi nồng độ các thành phần mỡ máu có tình trạng tăng hoặc giảm bất thường,
Để biết được người bệnh rối loạn lipid máu nên ăn gì tốt cho sức khỏe, cần tìm hiểu dinh dưỡng ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của bệnh.
Dinh dưỡng và bệnh rối loạn lipid máu có mối quan hệ trực tiếp với nhau. Cụ thể, duy trì chế độ ăn uống kém khoa học (nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, carbohydrate tinh chế, đường…) có thể gây tăng chỉ số cholesterol và triglycerides trong máu, từ đó gây rối loạn lipid máu.
Mặt khác, duy trì chế độ ăn khoa học, ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ hòa tan, chất béo không bão hòa; hạn chế thực phẩm chứa chất béo xấu (chất béo bão hòa và chất chuyển hóa) có thể hỗ trợ làm tăng nồng độ cholesterol HDL (cholesterol tốt) và làm giảm nồng độ cholesterol LDL (cholesterol xấu), góp phần cải thiện tình trạng rối loạn lipid máu hiệu quả.
Như vậy, chế độ dinh dưỡng khoa học, cân đối các nhóm dưỡng chất và hạn chế dung nạp chất béo xấu vào cơ thể là biện pháp giúp hỗ trợ kiểm soát và ngăn chặn bệnh rối loạn lipid máu, từ đó nâng cao sức khỏe tim mạch và sức khỏe tổng thể.
Người bị rối loạn mỡ máu nên ăn gì chứa nhiều chất xơ hòa tan, chất béo không bão hòa, chất chống oxy hóa, vitamin, chất đạm. Cụ thể như sau:
Chất xơ có tác động giúp làm chậm quá trình hấp thu lipid máu của cơ thể. Chất xơ hòa tan có khả năng làm giảm mức độ hấp thụ chất béo ở ruột, hỗ trợ cơ thể dễ dàng thải trừ chúng ra ngoài thông qua phân.
Bên cạnh đó, chất xơ không hòa tan cũng là nguồn “thức ăn” cho các loại vi khuẩn có lợi cho đường ruột, hỗ trợ chống táo bón hiệu quả. Điều này đặc biệt quan trọng khi người bệnh mỡ máu thường phải dùng nhiều loại thuốc khác nhau để điều trị bệnh, có nguy cơ cao bị táo bón do rối loạn tiêu hóa.
Nghiên cứu cho thấy, người bệnh rối loạn lipid máu tiêu thụ từ 17,28 g chất xơ mỗi ngày có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng bệnh. Vậy, người bị rối loạn lipid máu nên ăn gì để bổ sung chất xơ cho cơ thể?
Một số thực phẩm giàu chất xơ nên có trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày của người bị rối loạn lipid máu bao gồm rau củ (bông cải, cải xanh, cà rốt, cải Brussels…), các loại hạt (hạt chia, hạt lanh, hạt phỉ…), các loại đậu (đậu Hà Lan, đậu lăng, đậu nành…), trái cây (táo, chuối, dâu tây…), ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, gạo lứt, vỏ mạ đề…).
Thực phẩm giàu chất xơ tốt cho sức khỏe của người bị rối loạn lipid máu
Nguồn protein tốt cho người bị rối loạn lipid máu là thịt nạc (không có hoặc chứa rất ít mỡ trắng) như thịt ức gà không da, thịt thăn heo, thịt thăn bò,… hoặc đạm thực vật như đạm đậu nành, đậu gà, đậu lăng.
Bởi vì, các nguồn thực phẩm giàu protein khác thường chứa nhiều chất béo xấu (chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa), điển hình như thịt gia cầm / gia súc liền da và mỡ, đồ ăn chế biến sẵn, bơ / sữa động vật.
Tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa chất béo xấu sẽ gây tăng nồng độ cholesterol LDL và nồng độ triglyceride trong máu; từ đó, tăng nguy cơ hình thành xơ vữa động mạch dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.
Trong khi đó, thịt nạc và đạm thực vật chứa rất ít cholesterol và chất béo. Không những thế, đạm thực vật còn cung cấp thêm chất xơ cho cơ thể, nên tốt cho sức khỏe của người bị rối loạn lipid máu.
Tiêu thụ axit béo không bão hòa đơn (như omega-9) và axit béo không bão hòa đa (như omega-6, omega-3) được chứng minh có thể hỗ trợ làm giảm từ 12 – 18% nồng độ cholesterol LDL trong máu tốt cho sức khỏe của người bị rối loạn lipid máu.
Đặc biệt, omega-3, cụ thể là axit docosahexaenoic (DHA), axit eicosapentaenoic (EPA), còn có tác dụng giúp cải thiện tình trạng tăng triglyceride máu một cách hiệu quả. Vậy, người bị rối loạn lipid máu nên ăn gì để bổ sung chất béo không bão hòa cho cơ thể?
Một số thực phẩm giàu omega-3, 6, 9 nên có trong thực đơn ăn uống hàng ngày của người bệnh bao gồm cá béo (cá thu, cá hồi, cá trích, cá ngừ, cá mòi…), các loại đậu và hạt (hạt lanh, hạt chia, hạt óc chó, đậu nành…), quả bơ, dầu thực vật (dầu hạt hướng dương, dầu hạt cải, dầu hạt bơ, dầu ô-liu…) ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, lúa mì, lúa mạch…).
Chế độ ăn uống giàu vitamin và chất chống oxy hóa sẽ góp phần giúp người bệnh rối loạn lipid máu, nâng cao sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh mạch vành, đơn cử như vitamin B3 (niacin) và chất chống oxy hóa coenzyme Q10, cụ thể:
Vì vậy, chế độ dinh dưỡng của người bệnh rối loạn lipid máu cần ưu tiên thực phẩm giàu vitamin và chất chống oxy hóa, đặc biệt là vitamin B3 và coenzyme Q10, chẳng hạn như cá cơm, cá ngừ, khoai tây, đậu xanh, hạt dẻ cười, đậu phộng, dầu hạt lanh, dầu ô-liu, bông cải xanh….
Bổ sung vitamin và chất chống oxy hóa sẽ góp phần kiểm soát tình trạng rối loạn lipid máu
Sau đây là danh sách 13 thực phẩm giúp kiểm soát mỡ máu hiệu quả, giúp bạn có thể trả lời câu hỏi rối loạn lipid máu nên ăn gì tốt cho sức khỏe:
Táo là thực phẩm giàu chất xơ hòa tan, nên có trong chế độ dinh dưỡng của người bị rối loạn mỡ máu. Vào cơ thể, chất xơ hòa tan có khả năng tạo thành một dịch nhầy bám quanh thành ruột, hỗ trợ “cuốn trôi” lượng chất béo dư thừa đến từ chế độ ăn và loại bỏ chúng khỏi cơ thể.
Bên cạnh đó, chất chống oxy hóa polyphenols từ táo cũng được chứng minh có khả năng cải thiện mỡ máu bằng cách kích thích cơ thể tăng cường sinh nhiệt và tiêu hao năng lượng, ức chế sự thèm ăn, kích thích phân giải mỡ và ức chế sự hấp thu chất béo trong chế độ ăn uống ở ruột.
Nho giàu resveratrol – một hợp chất chống oxy hóa đã được chứng minh có thể làm giảm nồng độ cholesterol LDL (xấu) và làm tăng nồng độ cholesterol HDL (tốt) trong cơ thể. Vì vậy, người bị rối loạn lipid máu nên bổ sung nho vào thực đơn ăn uống hàng ngày của mình.
Người bị rối loạn lipid máu nên thường xuyên ăn các loại trái cây họ Citrus, chẳng hạn như cam, quýt, bưởi, quất (tắc), chanh… bởi trong chúng chứa nhiều pectin – một dạng chất xơ hòa tan có khả năng hỗ trợ hạ mỡ máu bằng cách hạn chế quá trình hấp thu chất béo ở ruột.
Ngoài ra, trái cây họ cam quýt còn giàu flavonoids. Đây là nhóm các hợp chất chống oxy hóa có khả năng ngăn chặn quá trình oxy hóa của cholesterol “xấu” (cholesterol LDL) trong máu.
Oxy hóa cholesterol LDL được cho là bước đầu dẫn đến sự hình thành mảng bám gây xơ vữa trong lòng động mạch. Do đó, bổ sung trái cây họ Citrus giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở người mỡ máu cao.
Các loại đậu là nguồn cung cấp protein hoàn chỉnh (chứa đủ cả 9 loại axit amin thiết yếu) cho cơ thể. Đồng thời, đây là nhóm thực phẩm không chứa cholesterol và chất béo bão hòa tốt cho người bệnh rối loạn mỡ máu.
Các loại đậu, đặc biệt là đậu nành, còn cung cấp nhiều β-conglycinin – một loại protein có tác dụng ức chế sự tổng hợp chất béo ở gan bằng cách kiểm soát và làm giảm hoạt động của các gen liên quan đến quá trình hành trình axit béo ở gan.
Nhờ đó, bổ sung đậu đã được chứng minh có thể hỗ trợ làm giảm nồng độ cholesterol LDL và cholesterol toàn phần, góp phần kiểm soát bệnh rối loạn lipid máu hiệu quả.
Vì vậy, người bệnh rối loạn lipid máu nên bổ sung các món từ đậu, đặc biệt là từ đậu nành như đậu phụ, sữa đậu nành… và các loại đậu khác như đậu lăng, đậu xanh, đậu ngự… vào chế độ dinh dưỡng của mình.
Thường xuyên ăn đậu nành là có thể giúp cải thiện tình trạng rối loạn lipid máu
Các loại hạt như óc chó, hạnh nhân, hồ đào, hạt chia, hạt phỉ… rất giàu axit béo omega-3 và chất chống oxy hóa, có khả năng làm giảm mức triglyceride và cholesterol xấu trong máu (cholesterol toàn phần, cholesterol LDL) một cách hiệu quả.
Đồng thời, các loại hạt còn cung cấp hai loại lipid tham gia cấu tạo nên màng tế bào thực vật là sterol và stanol. Khi vào cơ thể, hai loại lipid này có thể giúp điều hòa mỡ máu bằng cách làm giảm sự hấp thụ cholesterol tại ruột.
Theo ước tính, chế độ ăn uống cung cấp đầy đủ sterol và stanol có thể làm giảm tổng mức cholesterol trong máu đến 10%.
Vì vậy, người bị rối loạn lipid máu nên thường xuyên bổ sung các loại hạt vào thực đơn ăn uống của mình bằng cách ăn trực tiếp hoặc chế biến thành nhiều món ngon khác nhau như làm bánh, nấu sữa hạt, nấu súp, trộn salad….
Các loại cá béo ( cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá thu,…) là nguồn thực phẩm lành mạnh cho người bệnh rối loạn lipid máu. Không những chứa ít chất béo bão hòa, mà các loại cá trên còn chứa nhiều axit béo omega-3, hỗ trợ cải thiện mỡ máu hiệu quả.
Vì vậy, nếu đang phân vân chưa biết rối loạn lipid máu nên ăn gì để hỗ trợ kiểm soát bệnh, bạn có thể cân nhắc bổ sung cá hồi và các loại cá béo vào thực đơn ăn uống hàng ngày.
Người bị rối loạn lipid máu nên ăn yến mạch và ngũ cốc nguyên hạt vì đây là nguồn thực phẩm cung cấp chất xơ, chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất dồi dào cho cơ thể nhưng không chứa cholesterol.
Nghiên cứu cho thấy, tiêu thụ ngũ cốc nguyên hạt (như gạo lứt, hạt diêm mạch, yến mạch, lúa mì nguyên hạt…) góp phần làm giảm nồng độ cholesterol toàn phần và cholesterol LDL nhưng không làm giảm nồng độ cholesterol HDL; trong đó, yến mạch được đánh giá là loại ngũ cốc mang lại hiệu quả kiểm soát tình trạng rối loạn lipid máu tối ưu nhất.
Yến mạch rất giàu phenolics (OPC) và beta-glucan (OBG), hai chất này đã được chứng minh có tác dụng trong việc giúp hạn chế quá trình phiên mã các gen liên quan đến sự tổng hợp chất béo ở gan; từ đó, làm giảm thiểu sự lắng đọng lipid trong máu và gan hiệu quả.
Người bị rối loạn lipid máu nên bổ sung các món ăn từ yến mạch vào thực đơn dinh dưỡng
Quả bơ là loại thực phẩm giàu chất béo không bão hòa đơn, chất xơ và không chứa cholesterol. Bổ sung quả bơ vào chế độ dinh dưỡng của người bệnh rối loạn lipid máu đã được chứng minh có thể làm giảm khoảng 17% nồng độ cholesterol toàn phần, 22% nồng độ cholesterol LDL, 22 % nồng độ triglyceride; đồng thời, hỗ trợ tăng khoảng 11% nồng độ cholesterol HDL trong máu.
Dầu ô-liu rất giàu chất béo không bão hòa đơn (axit oleic) – dưỡng chất tốt cho người bị rối loạn lipid máu. Mặt khác, dầu ô-liu cũng giàu polyphenols – nhóm chất oxy hóa được chứng minh có thể giúp cải thiện thành phần lipid máu bằng cách làm gia tăng mức cholesterol HDL (tốt) trong máu.
Vì vậy, người bệnh rối loạn lipid máu nên thay thế các loại dầu chứa chất béo bão hòa trong chế độ ăn bằng dầu ô-liu để tối ưu hiệu quả giảm mỡ máu.
Trà xanh có chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa catechin, có tác dụng giảm hấp thụ cholesterol ở ruột ức chế các enzyme liên quan đến quá trình tổng hợp lipid ở gan. Để đạt được lợi ích giảm cholesterol máu từ trà xanh, bạn nên tiêu thụ ít nhất 460 ml (2 cốc) trà xanh mỗi ngày.
Cà tím có thể giúp làm giảm mức cholesterol LDL (cholesterol xấu), tăng mức cholesterol HDL (cholesterol tốt) nhờ chứa nhiều polyphenols và alkaloids.
Theo nghiên cứu, ăn cà tím có tác dụng giúp cải thiện tình trạng tăng lipid máu thông qua việc ức chế hoạt động của lipase tuyến tụy – một enzyme được tuyến tụy tiết ra và chuyển xuống tá tràng để tham gia quá trình thủy phân và tiêu hóa chất béo; qua đó, phát huy tác dụng hạn chế hấp thu chất béo ở ruột.
Như vậy, cà tím có thể là sự lựa chọn đáng cân nhắc, giúp bạn trả lời cho câu hỏi người bệnh rối loạn lipid máu nên ăn gì tốt cho sức khỏe.
Nghiên cứu cho thấy, bổ sung đậu bắp vào chế độ dinh dưỡng có thể giúp làm giảm mức cholesterol toàn phần hiệu quả. Nguyên nhân là vì phần “chất nhầy” xuất hiện ở đậu bắp (sau khi được nấu chín) chứa nhiều chất xơ hòa tan, hỗ trợ hạn chế hấp thu chất béo ở ruột.
Đồng thời, đậu bắp là thực phẩm giàu axit béo omega-3 (dạng linoleic) và omega-9 (dạng axit oleic). Cả hai loại axit béo không bão hòa này đều mang đặc tính kháng viêm, giúp dự phòng các biến chứng viêm nhiễm dẫn đến xơ vữa động mạch khi nồng độ lipid máu tăng cao.
Đậu bắp là thực phẩm giàu chất béo tốt có lợi cho sức khỏe người bị rối loạn lipid máu
Tỏi là nguyên liệu có mùi thơm nồng, quen thuộc trong các gian bếp Việt. Nghiên cứu cho thấy, tỏi có tác dụng giúp làm giảm mức cholesterol LDL và triglyceride trong máu xuống lần lượt là 57.92% và 75.94% nhờ chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa mang tên allicin. Vì vậy, để hỗ trợ kiểm soát tốt tình trạng rối loạn mỡ máu, người bệnh nên thường xuyên bổ sung tỏi vào các món ăn hàng ngày của mình.
Ngoài việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, người bệnh rối loạn lipid máu cần giảm cân, bỏ hút thuốc lá, thư giãn, ngủ đủ giấc và thường xuyên tập thể dục để hỗ trợ tối ưu hiệu quả điều trị bệnh, cụ thể:
Thuốc lá không chỉ có hại cho cơ quan phổi mà còn có ảnh hưởng làm thúc đẩy bệnh rối loạn mỡ máu tiến triển nhanh chóng. Theo nghiên cứu, hút thuốc lá có thể gây giảm mức cholesterol HDL và làm tăng mức cholesterol LDL trong máu. Vì vậy, người bị rối loạn lipid máu nên bỏ hút thuốc lá và tránh xa môi trường có khói thuốc để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh đạt hiệu quả tối ưu.
Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên không chỉ hỗ trợ nâng cao sức đề kháng mà còn có tác động tích cực giúp cải thiện bệnh rối loạn lipid máu.
Cụ thể, theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), duy trì hoạt động thể chất ít nhất 30 phút mỗi ngày trong khoảng 5 ngày mỗi tuần có thể hỗ trợ làm giảm tỷ trong cholesterol máu hiệu quả.
Một số hoạt động thể chất phù hợp với người bệnh rối loạn lipid máu bao gồm: chạy bộ, đạp xe, bơi lội, thể dục nhịp điệu,…
Người bị rối loạn lipid máu nên rèn luyện thể chất bằng cách thường xuyên tập thể dục
Người bị rối loạn lipid máu đang thừa cân hoặc béo phì, cần áp dụng các biện pháp giảm cân khoa học để duy trì trọng lượng cơ thể phù hợp.
Điều này sẽ góp phần giúp thúc đẩy quá trình điều trị bệnh diễn ra nhanh chóng, đạt hiệu quả tối ưu; đồng thời, ngăn chặn nguy cơ dẫn đến xơ vữa động mạch và bệnh mạch vành.
Lưu ý, người bệnh rối loạn lipid máu bị thừa cân hoặc béo phì cần tham khảo ý kiến bác sĩ về việc áp dụng các biện pháp giảm cân khoa học nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Bên cạnh việc tìm hiểu rối loạn lipid máu nên ăn gì, người bệnh cần quan tâm nhiều hơn đến vấn đề thư giãn và ngủ đủ giấc.
Trên thực tế, tình trạng căng thẳng kéo dài có thể gây tăng hormone cortisol, dẫn đến gia tăng nồng độ cholesterol trong máu. Để cải thiện tình trạng căng thẳng, người bệnh nên dành thời gian để nghỉ ngơi, tập yoga, thiền, tránh các tác nhân tiêu cực, môi trường ô nhiễm….
Đồng thời, suy giảm chất lượng giấc ngủ có thể ảnh hưởng xấu đến chất lượng lọc máu ở thận và khả năng chuyển hóa chất béo của gan. Trong khi đó, ngủ đủ giấc (từ 7 đến 8 giờ mỗi đêm) có thể hỗ trợ thận và gan hoạt động hiệu quả; nhờ vậy, chất béo dư thừa sẽ được đào thải khỏi máu hiệu quả.
Bên cạnh đó, để hỗ trợ cải thiện tình trạng rối loạn lipid máu, người bệnh có thể bổ sung các thành phần từ thiên nhiên có tác dụng giúp kiểm soát cholesterol trong máu, chẳng hạn như GDL-5 thiên nhiên.
GDL-5 thiên nhiên hay policosanol là thành phần được tinh chiết từ phấn mía Nam Mỹ có khả năng hỗ trợ làm giảm cholesterol toàn phần, cholesterol LDL và triglyceride nhờ vào cơ chế điều hòa hoạt động của men HMG-CoA reductase và tăng hoạt hóa receptor tế bào.
Bên cạnh việc tìm hiểu vấn đề người bị rối loạn lipid máu nên ăn gì, bạn cần lưu ý về các loại thực phẩm cần hạn chế tiêu thụ để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả.
Cụ thể, người bệnh rối loạn lipid máu không nên tiêu thụ nhiều:
Ngoài ra, để tối ưu hiệu quả điều trị, trong hành trình kiểm soát tình trạng rối loạn lipid máu, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ, tái khám đúng lịch hẹn và thông báo ngay với bác sĩ nếu cơ thể xuất hiện các dấu hiệu bất thường.
Trên đây là những lời khuyên quan trọng về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh rối loạn lipid máu. Hy vọng thông qua bài viết này, bạn đã có thể biết được rối loạn mỡ máu nên ăn gì tốt cho sức khỏe.
Nếu có thêm thắc mắc liên quan đến vấn đề rối loạn lipid máu nên ăn gì, bạn có thể liên hệ đến Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome thông qua số hotline 1900 633 599 để được tư vấn chi tiết. Các chuyên gia dinh dưỡng tại đây sẽ giúp bạn xây dựng thực đơn dinh dưỡng “cá nhân hóa” một cách chi tiết.
