Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Rối loạn tiền đình là vấn đề sức khỏe phổ biến, có thể xảy ra với khoảng 7.4% người trưởng thành. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn, dẫn đến chấn thương. Vậy, bệnh rối loạn tiền đình là gì? Triệu chứng rối loạn tiền đình ra sao? Nguyên nhân rối loạn tiền đình đến từ đâu? Người bị rối loạn tiền đình cần làm gì để cải thiện sức khỏe? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.
Rối loạn tiền đình là gì? Nguyên nhân đến từ đâu?
Hệ tiền đình đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì thăng bằng, định hướng không gian và điều phối cử động của cơ thể. Nằm ở vùng tai trong, hệ thống này giúp phát hiện sự thay đổi vị trí đầu, điều chỉnh tư thế và kiểm soát chuyển động mắt để giữ hình ảnh ổn định khi di chuyển. Hệ tiền đình cũng liên kết với hệ thần kinh trung ương, giúp cơ và khớp phản ứng nhanh với các thay đổi về tư thế. Nhờ đó, con người có thể đi, đứng, xoay người mà không bị mất cân bằng hay chóng mặt.
Rối loạn tiền đình là tình trạng hệ tiền đình – bộ phận kiểm soát thăng bằng và điều phối chuyển động – hoạt động không ổn định. Khi hệ tiền đình gặp vấn đề, cơ thể mất đi sự ổn định, khiến người bệnh dễ mệt mỏi và khó thích nghi với các chuyển động. Mức độ rối loạn có thể nhẹ hoặc nghiêm trọng, xuất hiện thoáng qua hoặc kéo dài, tác động đáng kể đến khả năng đi lại và làm việc, tiềm ẩn nguy cơ gây té ngã, đặc biệt nguy hiểm với người cao tuổi.
Triệu chứng rối loạn tiền đình thường gặp nhất là chóng mặt, cảm giác quay cuồng hoặc mất thăng bằng, đặc biệt khi thay đổi tư thế. Ngoài ra, người bệnh có thể bị hoa mắt, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, ù tai, khó tập trung, nhìn mờ hoặc nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh.
Sở dĩ rối loạn tiền đình có thể ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa là vì hệ tiền đình có liên kết chặt chẽ với hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là vùng não kiểm soát cân bằng và phản xạ tự động, bao gồm cả trung tâm nôn ở hành não. Khi hệ tiền đình bị rối loạn, tín hiệu xung đột giữa mắt, tai và não gây chóng mặt, làm kích thích dây thần kinh phế vị, dẫn đến buồn nôn, nôn mửa và rối loạn tiêu hóa.
Các triệu chứng của rối loạn tiền đình có thể kéo dài vài giây đến vài giờ, đôi khi kèm theo cảm giác mệt mỏi, mất phương hướng. Nếu triệu chứng xảy ra thường xuyên, chúng có thể ảnh hưởng đến công việc, sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.
Chóng mặt, mất thăng bằng chính là dấu hiệu phổ biến của bệnh rối loạn tiền đình
Rối loạn tiền đình có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố bên trong cơ thể (nội sinh) và tác động từ môi trường bên ngoài (ngoại sinh). Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ khác cũng làm tăng khả năng mắc phải tình trạng này. Cụ thể như sau:
Rối loạn tiền đình có thể ảnh hưởng đến nhiều đối tượng khác nhau, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do đặc điểm sinh lý và môi trường sống. Dưới đây là những đối tượng dễ mắc phải tình trạng này:
Phụ nữ lớn tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh rối loạn tiền đình
Rối loạn tiền đình được chia thành hai nhóm chính dựa trên vị trí tổn thương, đó là rối loạn tiền đình ngoại biên và rối loạn tiền đình trung ương. Mỗi loại có đặc điểm khác nhau, cụ thể như sau:
| Đặc điểm | Rối loạn tiền đình ngoại biên | Rối loạn tiền đình trung ương |
| Vị trí tổn thương | Tai trong (hệ tiền đình ngoại biên) | Hệ thần kinh trung ương (tiểu não, thân não) |
| Nguyên nhân chính | Viêm tai trong, sỏi tai, nhiễm virus, lão hóa… | Đột quỵ, u não, bệnh thoái hóa thần kinh, tổn thương mạch máu não |
| Triệu chứng điển hình | Chóng mặt dữ dội, ù tai, buồn nôn, mất thăng bằng | Chóng mặt kéo dài, nhìn đôi, yếu cơ, mất điều phối vận động |
| Thời gian kéo dài triệu chứng | Thường ngắn, có thể kéo dài từ vài giây đến vài giờ | Kéo dài hơn, có thể diễn biến phức tạp |
| Mức độ nguy hiểm | Thường không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng đến sinh hoạt | Có thể nguy hiểm, liên quan đến các bệnh lý thần kinh nghiêm trọng |
| Khả năng hồi phục | Hồi phục tốt nếu điều trị đúng cách (chủ yếu dùng thuốc và tập phục hồi chức năng) | Phụ thuộc vào nguyên nhân, có thể cần can thiệp y tế chuyên sâu (phẫu thuật) |
Đây là dạng rối loạn tiền đình phổ biến nhất, chiếm khoảng 80% trường hợp rối loạn tiền đình, xảy ra do tổn thương hệ tiền đình nằm ở tai trong. Người mắc có thể gặp các triệu chứng như chóng mặt đột ngột, mất thăng bằng, ù tai, buồn nôn, đặc biệt khi thay đổi tư thế.
Rối loạn tiền đình ngoại biên tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Khi cơn rối loạn xuất hiện, người bệnh có thể cảm thấy mọi thứ quay cuồng, khó tập trung và dễ bị té ngã. Điều này đặc biệt nguy hiểm với người cao tuổi, đặc biệt là nữ giới, tiềm ẩn nguy cơ gây tàn tật.
Rối loạn tiền đình ngoại biên chiếm phần lớn trường hợp rối loạn tiền đình
Dạng rối loạn này ít gặp hơn nhưng thường nghiêm trọng hơn, do tổn thương ở hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là tiểu não và thân não – nơi kiểm soát thăng bằng. Triệu chứng có thể kéo dài hơn rối loạn tiền đình ngoại biên, bao gồm chóng mặt kéo dài, mất điều phối vận động, nhìn đôi, yếu cơ, thậm chí khó nói.
Nguyên nhân thường liên quan đến đột quỵ, u não, bệnh lý thoái hóa thần kinh hoặc tổn thương mạch máu não. Người mắc rối loạn tiền đình trung ương có thể gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày và cần được theo dõi, điều trị kịp thời để tránh biến chứng nghiêm trọng.
Chẩn đoán rối loạn tiền đình cần kết hợp thăm khám lâm sàng và các phương pháp cận lâm sàng để xác định nguyên nhân cũng như mức độ ảnh hưởng. Dưới đây là các phương pháp thường được áp dụng:
Rối loạn tiền đình không trực tiếp gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Người mắc thường bị chóng mặt, dễ té ngã, đặc biệt ở người cao tuổi, làm tăng nguy cơ chấn thương. Nếu tình trạng kéo dài hoặc xảy ra thường xuyên, có thể gây ảnh hưởng đến công việc, sinh hoạt hàng ngày và tâm lý. Vì vậy, nếu xuất hiện triệu chứng bất thường kéo dài, người bệnh cần được thăm khám và theo dõi kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm.
Việc điều trị rối loạn tiền đình tùy thuộc vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Các phương pháp phổ biến bao gồm:
Người bệnh rối loạn tiền đình cần uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Để phòng ngừa rối loạn tiền đình, cần duy trì lối sống khoa học và hạn chế các yếu tố nguy cơ, thông qua việc:
Xem thêm:
Nếu gặp các dấu hiệu như chóng mặt kéo dài, mất thăng bằng, buồn nôn, ù tai, nhìn mờ hoặc khó tập trung, đặc biệt khi triệu chứng lặp lại thường xuyên, ảnh hưởng đến sinh hoạt, bạn nên đi khám sớm. Nếu chóng mặt kèm yếu liệt tay chân, nói khó, đau đầu dữ dội, cần gọi cấp cứu ngay vì có thể liên quan đến đột quỵ.
Khi thăm khám, người bệnh nên chọn bác sĩ tại các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán chính xác và có phác đồ điều trị phù hợp. Hiện nay, chuyên khoa Thần kinh và Tai Mũi Họng tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ uy tín giúp bạn điều trị rối loạn tiền đình hiệu quả.
Bệnh viện quy tụ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, chuyên môn cao, tận tâm trong thăm khám và điều trị. Đặc biệt, các bác sĩ kết hợp giữa phác đồ điều trị cá nhân hóa và ứng dụng công nghệ tiên tiến để giúp người bệnh cải thiện sức khỏe nhanh chóng, hạn chế biến chứng.
Với hệ thống máy chụp MRI 1.5-3 Tesla, bác sĩ có thể phát hiện chính xác các tổn thương não bộ hoặc tai trong liên quan đến rối loạn tiền đình. Bên cạnh đó, hệ thống đo tiền đình INTERACOUSTICS (Đan Mạch), công nghệ ảnh động nhãn đồ VNG, ghế xoay 360 độ (TRV) cũng được ứng dụng, giúp đánh giá toàn diện chức năng tiền đình, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Để đặt lịch thăm khám và điều trị rối loạn tiền đình tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể liên hệ đến số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Tóm lại, hiểu rõ về bệnh rối loạn tiền đình giúp mỗi người có hướng phòng ngừa và điều trị đúng cách, hạn chế để bệnh tiền đình gây biến chứng hoặc ảnh hưởng đến cuộc sống. Bên cạnh thay đổi chế độ ăn uống, kiểm soát căng thẳng và duy trì vận động hợp lý, người bệnh cũng cần thăm khám định kỳ với bác sĩ để đảm bảo quá trình điều trị đạt hiệu quả tối ưu.
