Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Triglyceride là loại chất béo xuất hiện nhiều nhất trong máu. Hiểu rõ về loại chất béo này không những giúp bạn kiểm soát tốt các chỉ số lipid máu, mà còn hỗ trợ ngăn ngừa sớm các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa. Vậy, triglyceride là gì? Vai trò của triglyceride đối với sức khỏe ra sao? Mức triglyceride bình thường là bao nhiêu? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.
Triglyceride là gì? Vai trò của triglyceride đối với sức khỏe ra sao?
Triglyceride, hay chất béo trung tính, là một loại lipid được tạo thành từ sự kết hợp của ba phân tử axit béo với một phân tử glycerol. Liên kết nối giữa ba phân tử axit béo với gốc glycerol được gọi là liên kết este.
Mỗi axit béo có một chuỗi hydrocarbon dài, có thể bão hòa (không có liên kết đôi giữa các nguyên tử carbon) hoặc không bão hòa (có một hoặc nhiều liên kết đôi).
Minh họa cấu trúc phân tử của triglycerides. Trong đó R1, R2, và R3 đại diện cho chuỗi hydrocacbon của 3 axit béo, và mỗi nhóm -C-O- (carbonyl) của axit béo sẽ liên kết với một nhóm hydroxyl (-OH) của glycerol để tạo thành liên kết este.
Trong cơ thể người, triglyceride có thể được phân loại dựa trên hai tiêu chí, đó là đặc điểm của chuỗi axit béo và nguồn gốc cụ thể của chúng. Cụ thể như sau:
Bao gồm 2 loại chính là triglyceride bão hòa và không bão hòa. Cụ thể:
Chứa cả 3 gốc axit béo là dạng axit bão hòa (không có liên kết đôi), nghĩa là các liên kết giữa các nguyên tử hydrocarbon trong chuỗi axit béo hoàn toàn là liên kết đơn.
Triglyceride bão hòa thường ở dạng rắn ở nhiệt độ phòng và thường tìm thấy trong thực phẩm như thịt đỏ, sữa nguyên kem, chế phẩm từ sữa nguyên kem và một số loại dầu thực vật (dầu dừa, dầu cọ,…).
Chứa ít nhất một gốc axit béo không bão hòa, tức là trong cấu trúc phân tử có thể chứa một hoặc nhiều liên kết đôi trên chuỗi hydrocacbon của chúng. Triglyceride không bão hòa có thể được chia thành hai loại chính:
Bao gồm triglyceride ngoại sinh và triglyceride nội sinh. Cụ thể:
Gan là cơ quan tổng hợp triglyceride chính trong cơ thể
Chu trình tổng hợp triglyceride (TG) nội sinh trong cơ thể người diễn ra thông qua một quá trình đa bước, chủ yếu xảy ra trong gan và một phần ở mô mỡ. Dưới đây là mô tả tổng quan về quá trình này:
Sau khi ăn, chất béo trong thực phẩm (FA) được tiêu hóa và phân giải thành axit béo tự do và glycerol (ở dạng sn-2-monoacylglycerol), rồi được hấp thụ qua ruột vào máu.
Axit béo và glycerol được vận chuyển đến gan, nơi chúng có thể được sử dụng để sản xuất năng lượng hoặc tổng hợp triglyceride.
Bao gồm các phản ứng hóa học sau:
Trong cơ thể người, triglyceride có 4 vai trò quan trọng sau:
Triglyceride được lưu trữ trong mô mỡ dưới da, tạo thành lớp cách nhiệt cho cơ thể
Triglyceride và cholesterol đều là các loại lipid quan trọng trong cơ thể, nhưng chúng có những vai trò và đặc điểm khác nhau. Dưới đây là bảng so sánh một số điểm khác nhau giữa triglyceride và cholesterol:
| Tiêu chí | Triglyceride | Cholesterol |
| Cấu trúc hóa học | Gồm ba phân tử axit béo và một glycerol. | Là một sterol, với cấu trúc vòng đa chu kỳ. |
| Chức năng chính | Là nguồn năng lượng chính và dự trữ năng lượng trong cơ thể. | Tham gia vào cấu trúc màng tế bào, sản xuất hormone steroids và vitamin D. |
| Nguồn gốc | Đến từ chế độ ăn uống và được sản xuất bởi gan. | Đến từ chế độ ăn uống và được sản xuất tự nhiên trong cơ thể, chủ yếu bởi gan. |
| Rủi ro sức khỏe khi mức độ cao | Có thể gây ra bệnh tim mạch, bệnh gan nhiễm mỡ và tăng nguy cơ viêm tụy. | Mức độ cao, đặc biệt là LDL “cholesterol xấu”, gây ra xơ vữa động mạch, tăng nguy cơ bệnh tim và đột quỵ. |
| Vận chuyển trong máu | Được vận chuyển trong máu bởi VLDL (lipoprotein mật độ rất thấp). | Được vận chuyển trong máu bởi LDL (cholesterol xấu) và HDL (cholesterol tốt). |
| Tác động đến sức khỏe | Mức độ cân đối giúp duy trì năng lượng và sức khỏe tổng thể. | Cần duy trì sự cân bằng giữa LDL và HDL để bảo vệ sức khỏe tim mạch. |
Tuy cả hai đều là các lipid máu quan trọng, nhưng việc quản lý chúng đòi hỏi cách tiếp cận khác nhau do sự khác biệt về chức năng và cách chúng tác động đến sức khỏe.
Việc duy trì mức triglyceride và cholesterol ở mức cân đối thông qua chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục và sử dụng thuốc (nếu cần) là điều quan trọng để giảm nguy cơ phát triển các biến chứng nguy hiểm.
Mức triglyceride máu dưới 150 mg/dL (milligrams per deciliter) được xem là bình thường. Chi tiết hơn, chỉ số triglyceride trong máu thường được phân loại như sau:
Mức triglyceride máu dưới 150 mg/dL được xem là bình thường
Mức triglyceride thấp (dưới 100 mg/dL) thường hiếm gặp và không được coi là mối lo ngại lớn như mức triglyceride cao. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tình trạng triglyceride thấp có thể phản ánh các vấn đề như:
Trong hầu hết các trường hợp, mức triglyceride thấp không gây ra triệu chứng và ít khi cần phải điều trị. Tuy nhiên, nếu mức triglyceride thấp liên quan đến vấn đề dinh dưỡng, hấp thụ kém hoặc bệnh lý cụ thể, việc điều trị nguyên nhân “gốc rễ” là điều cần thiết.
Triglyceride cao có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe và tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý nghiêm trọng, điển hình như:
Do đó, kiểm soát tốt các chỉ số triglyceride có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nêu trên và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Thừa triglyceride máu có thể làm tăng nguy cơ gây xơ vữa động mạch
Triglyceride là một loại chất béo phổ biến, chiếm khoảng 95% tổng lượng chất béo trong chế độ ăn uống. Thế nên, gần như tất cả mọi loại thực phẩm chứa chất béo, dù là chất béo động vật hay thực vật, đều có chứa chất béo trung tính.
Trong thực phẩm có nguồn gốc động vật, triglyceride có mặt trong thịt đỏ (heo, bò, cừu,…), mỡ gia cầm (gà, vịt,…), sữa nguyên kem, sản phẩm từ sữa nguyên kem như bơ, phô mai, kem và trong các loại dầu cá.
Đối với thực phẩm có nguồn gốc thực vật, chất béo trung tính có trong các loại dầu / bơ thực vật như dầu ô-liu, dầu dừa, dầu cọ, các loại hạt và dầu ép từ hạt, quả hạch, quả bơ chín.
Việc tiêu thụ một lượng hợp lý các nguồn triglyceride, đặc biệt là từ các nguồn chất béo không bão hòa (như quả bơ chín, dầu ô-liu, dầu từ các loại hạt và mỡ cá béo) có thể được xem là một phần của chế độ ăn uống cân đối và lành mạnh.
Để kiểm sốt tốt mức triglyceride máu, bạn cần kết hợp điều chỉnh thói quen ăn uống, lối sống với việc dùng thuốc (nếu cần) theo chỉ định từ bác sĩ. Cụ thể:
Cải thiện chế độ ăn uống theo các biện pháp dưới đây có thể giúp kiểm soát tốt mức triglyceride trong máu:
Như vậy, thông qua việc điều chỉnh chế độ ăn uống theo các biện pháp kể trên, bạn không chỉ kiểm soát được mức triglyceride trong máu mà còn góp phần vào việc duy trì một cơ thể khỏe mạnh, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng.
Hạn chế tiêu thụ thực phẩm nhiều đường, carbohydrate tinh chế và dầu mỡ hỗ trợ kiểm soát tốt mức triglyceride máu
Bao gồm việc:
Các loại thuốc kê đơn là những dòng thuốc được thiết kế để có thể tác động trực tiếp vào các cơ chế sinh học liên quan đến quá trình sản xuất và chuyển hóa triglyceride trong cơ thể.
Ví dụ, một số thuốc giảm mức chất béo trung tính bằng cách làm giảm sự tổng hợp của của chúng trong gan (thuốc nhóm statins, omega-3, niacin,…), trong khi một số khác có thể tăng cường khả năng loại bỏ triglyceride từ máu hoặc từ đường tiêu hóa (thuốc nhóm fibrates, sterol thực vật,…).
Lưu ý, mặc dù dùng thuốc có thể hỗ trợ giảm mức chất béo trung tính, việc sử dụng chúng cần được tiến hành dựa trên sự khuyến nghị và giám sát của bác sĩ để tránh tương tác thuốc hoặc tác dụng phụ không mong muốn, giúp đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Tóm lại, triglyceride là một loại chất béo quan trọng, đóng vai trò cần thiết trong việc cung cấp năng lượng và bảo vệ cơ thể. Tuy nhiên, mức chất béo trung tính bất thường, dù tăng cao hay hạ thấp, đều có thể làm tăng nguy cơ phát triển các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Để duy trì mức triglyceride máu ở mức khỏe mạnh, việc xây dựng một chế độ ăn uống khoa học và tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ là việc làm cần thiết. Do đó, nếu bạn có nhu cầu xây dựng một chế độ ăn khoa học, hỗ trợ kiểm soát tốt chỉ số triglyceride máu, hãy liên hệ đến Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome thông qua số hotline 1900 633 599 để được tư vấn chi tiết.
