Viêm dạ dày cấp tính: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

09/10/2024 Theo dỗi Nutrihome trên google news Tác giả: Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome
Tư vấn chuyên môn bài viết
Chức Vụ: Bác sĩ Dinh dưỡng
Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Viêm dạ dày cấp tính thường xuất hiện đột ngột và mang lại nhiều phiền toái cho cuộc sống hàng ngày. Bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Vậy, triệu chứng viêm dạ dày cấp thường gặp là gì? Nguyên nhân gây bệnh đến từ đâu? Làm thế nào để phòng ngừa và điều trị bệnh viêm cấp dạ dày một cách hiệu quả? Tất cả sẽ được Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome giải đáp ngay trong bài viết sau.

viêm dạ dày cấp

Viêm dạ dày cấp là gì?

Viêm dạ dày cấp là gì?

Bệnh viêm dạ dày cấp tính (acute gastritis), hay còn gọi là đau bao tử cấp, là tình trạng viêm hoặc kích ứng xảy ra trên niêm mạc dạ dày một cách đột ngột. Nguyên nhân thường do các yếu tố tạm thời (ngắn hạn) gây ra, như:

  • Lạm dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs);
  • Uống rượu bia quá mức;
  • Bất ngờ nhiễm khuẩn (Helicobacter pylori, Herpes simplex,…);
  • Căng thẳng tâm lý hoặc thể chất quá mức.

Viêm dạ dày cấp bao lâu thì khỏi?

Bệnh viêm dạ dày cấp có thể khỏi sau 2 – 10 ngày nếu nguyên nhân gây bệnh về cơ bản được kiểm soát hoặc được điều trị đúng cách. Trên thực tế, thời gian phục hồi sau viêm dạ dày cấp có thể khác nhau giữa mỗi cá nhân, thường dao động phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm nhiễm.

Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý rằng bệnh viêm dạ dày cấp vẫn có thể tái phát, kéo dài và dẫn đến tình trạng viêm dạ dày mạn tính nếu không tuân thủ theo các chỉ định từ bác sĩ, đặc biệt là trong việc dùng thuốc, ăn uống và điều chỉnh thói quen sinh hoạt.

Triệu chứng viêm dạ dày cấp

Triệu chứng của viêm dạ dày cấp có thể xuất hiện đột ngột và bao gồm các dấu hiệu như:

  • Đau bụng: Đây là triệu chứng viêm dạ dày cấp phổ biến nhất, với cảm giác đau, khó chịu hoặc bỏng rát ở vùng thượng vị (phần bụng phía trên rốn, bên dưới ngực).
  • Buồn nôn và nôn: Người bệnh thường cảm thấy buồn nôn và có thể nôn ra dịch mật hoặc thức ăn chưa tiêu hóa.
  • Khó tiêu, chướng bụng: Cảm giác đầy hơi, chậm tiêu hóa cũng là một dấu hiệu viêm dạ dày cấp thường gặp.
  • Chán ăn: Viêm dạ dày cấp có thể gây khó chịu ở vùng bụng, khó tiêu, dẫn đến mất cảm giác thèm ăn.
  • Nôn ra máu hoặc phân đen: Trong trường hợp viêm dạ dày gây xuất huyết tiêu hóa, người bệnh có thể nôn ra máu hoặc đi ngoài ra phân đen.

Nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số những dấu hiệu nêu trên, bạn nên thăm khám bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời

Triệu chứng viêm dạ dày cấp

Viêm dạ dày cấp thường gây đau vùng thượng vị (phần bụng phía trên rốn)

Nguyên nhân viêm dạ dày cấp là gì?

Nguyên nhân gây viêm dạ dày cấp tính rất đa dạng, có thể đến từ bệnh lý, môi trường hoặc do thói quen ăn uống và lối sống chủ quan của người bệnh. Cụ thể như sau:

Nguyên nhân Mô tả / cơ chế gây viêm
Sử dụng thuốc NSAIDs Sử dụng quá nhiều thuốc chống viêm không steroid (như ibuprofen, aspirin) có thể ức chế quá trình sản xuất chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày, tạo điều kiện để axit tiêu hoa gây kích ứng niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm. (1)
Uống rượu bia quá mức Lượng cồn trong rượu bia có thể kích thích dạ dày tăng tiết axit dạ dày, từ đó kích ứng niêm mạc, dẫn đến viêm. (2)
Nhiễm khuẩn Helicobacter pylori (HP) Nhiễm vi khuẩn HP có thể gây ra viêm niêm mạc dạ dày bằng cách tiết ra các độc tố như amoniac, CagA, VacA,… gây tổn thương tế bào, đồng thời kích thích hệ miễn dịch, dẫn đến viêm.
Căng thẳng cấp tính Stress cấp tính do chấn thương, phẫu thuật (đặc biệt là phẫu thuật hệ tiêu hóa) hoặc lo âu quá mức đều có thể làm tăng tiết axit dạ dày, tạo điều kiện để viêm hình thành.
Nhiễm trùng vi khuẩn, virus khác Một số loại virus (Herpes simplex) hoặc vi khuẩn khác ngoài HP cũng có thể gây viêm dạ dày cấp.
Thức ăn và đồ uống kích ứng Mặc dù không phải là nguyên nhân trực tiếp gây viêm nhưng việc tiêu thụ quá mức thực phẩm cay, chua, nhiều dầu mỡ hoặc caffeine đều có thể làm tăng nguy cơ gây kích ứng dạ dày, tạo điều kiện để viêm tiến triển.
Bệnh lý rối loạn tự miễn Là tình trạng hệ miễn dịch tự tấn công vào chính niêm mạc, gây viêm dạ dày cấp, có thể bắt gặp ở bệnh Crohn (viêm ruột mạn tính từng vùng).
Bức xạ hoặc xạ trị Tiếp xúc nhiều với tia bức xạ từ các thiết bị chẩn đoán hình ảnh hoặc máy xạ trị (dùng trong chữa bệnh ung thư vùng bụng) có thể gây viêm và tổn thương niêm mạc dạ dày.

Chẩn đoán viêm dạ dày cấp như thế nào?

Chẩn đoán viêm dạ dày cấp thường được tiến hành dựa trên sự kết hợp của các phương pháp sau:

  • Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng, thói quen ăn uống, dùng thuốc hoặc các yếu tố nguy cơ như căng thẳng, rượu bia. Khám lâm sàng giúp bác sĩ xác định vùng đau và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng.
  • Nội soi dạ dày:
    • Đây là phương pháp quan trọng nhất để chẩn đoán viêm dạ dày cấp. Bác sĩ sẽ đưa ống nội soi có gắn camera nhỏ ở đầu để quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày và phát hiện tình trạng viêm, loét hoặc xuất huyết (nếu có).
    • Thủ thuật này có thể được thực hiện sau khi người bệnh được gây tê cục bộ vùng hầu họng hoặc gây mê, tùy theo chỉ định của bác sĩ.
  • Xét nghiệm hơi thở urease:
    • Phương pháp này được sử dụng để kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn Helicobacter pylori, nguyên nhân phổ biến gây viêm dạ dày cấp.
    • Trước khi xét nghiệm, người bệnh được uống dung dịch chứa ure. Sau 20 phút, nếu có HP, vi khuẩn sẽ phân hủy ure thành CO₂, từ đó làm gia tăng nồng độ CO2 trong hơi thở. Sự gia tăng này sẽ được phát hiện khi mẫu hơi thở được mang đi phân tích.
  • Xét nghiệm máu và phân: Xét nghiệm máu giúp xác định sự hiện diện của kháng thể H. pylori (nếu nghi ngờ viêm do nhiễm khuẩn) và các dấu hiệu viêm nhiễm khác. Xét nghiệm phân giúp kiểm tra sự hiện diện của máu hoặc vi khuẩn H. pylori.
  • Sinh thiết niêm mạc dạ dày: Trong quá trình nội soi, bác sĩ có thể lấy mẫu mô từ niêm mạc dạ dày để kiểm tra dưới kính hiển vi, giúp xác định mức độ viêm, phát hiện vi khuẩn Helicobacter pylori hoặc loại trừ các nguyên nhân ung thư (nếu có).
Chẩn đoán viêm dạ dày cấp như thế nào?

Nội soi là kỹ thuật giúp phát hiện các vùng viêm trên niêm mạc dạ dày một cách trực quan

Viêm dạ dày cấp tính có nguy hiểm không?

Viêm dạ dày cấp tính có thể gây nguy hiểm. Khi tổn thương niêm mạc đủ nghiêm trọng, viêm dạ dày cấp tính có thể tiến triển thành viêm dạ dày xói mòn, làm xuất hiện những vết tổn thương nông ở niêm mạc dạ dày (còn được gọi những vết trợt).

Nếu tiếp tục không được phát hiện hoặc điều trị đúng cách, tình trạng này có thể dẫn đến loét, xuất huyết niêm mạc hoặc thậm chí là ung thư dạ dày (đặc biệt khi nguyên nhân gây viêm dạ dày cấp là do nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori).

Điều trị viêm dạ dày cấp

Để điều trị bệnh viêm dạ dày cấp tính, người bệnh thường được chỉ định dùng thuốc kết hợp với việc điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống. Cụ thể như sau:

Phương pháp điều trị Mô tả
Thuốc kháng axit Thuốc PPI (ức chế bơm proton): Chẳng hạn như omeprazole, pantoprazole, lansoprazole. Những thuốc này giúp giảm tiết axit dạ dày bằng cách ức chế enzyme H+/K+ ATPase (bơm proton) trong tế bào dạ dày.

Thuốc kháng H2 histamine: Bao gồm ranitidine, famotidine, cimetidine. Thuốc này ức chế thụ thể H2 của histamine, làm giảm tiết axit dạ dày.

Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh dùng một hoặc kết hợp nhiều loại thuốc nêu trên để tối ưu hiệu quả điều trị.

Thuốc kháng sinh Nếu viêm dạ dày cấp được xác định là do nhiễm khuẩn Helicobacter pylori, bác sĩ có thể kê đơn dùng một hoặc nhiều loại kháng sinh như amoxicillin, clarithromycin hoặc metronidazole.
Thuốc bảo vệ niêm mạc Sử dụng các thuốc bảo vệ niêm mạc như bismuth, sucralfate hoặc misoprostol để tạo lớp màng bảo vệ niêm mạc dạ dày, giúp giảm đau và ngăn ngừa kích ứng mới.
Ngừng sử dụng thuốc gây hại Ngừng sử dụng NSAIDs như ibuprofen hoặc aspirin hoặc thay thế bằng loại thuốc ít kích ứng hơn.
Thay đổi lối sống Tránh rượu, thuốc lá, thực phẩm cay, chua, dầu mỡ; ăn nhiều bữa nhỏ với thực phẩm dễ tiêu hóa để giảm kích ứng.
Kiểm soát căng thẳng Hạn chế căng thẳng bằng cách tham gia các hoạt động giải trí nhẹ nhàng (nghe nhạc, đọc sách, du lịch,…) hoặc áp dụng các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu,… cũng có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng viêm dạ dày cấp.

Biện pháp phòng ngừa viêm bao tử cấp

Viêm dạ dày cấp là tình trạng có thể dễ dàng tái phát. Vì thế, hiểu rõ các phương pháp phòng ngừa bệnh viêm bao tử cấp là điều cần thiết, không những đối với những người chưa mắc bệnh, mà còn cho những ai đã mắc bệnh. Để phòng ngừa sự khởi phát hoặc tái phát của bệnh viêm dạ dày cấp, bạn cần lưu ý:

  • Tránh lạm dụng thuốc kháng viêm không steroids (NSAIDs):
    • Đây thường là dòng thuốc được chỉ định để kháng viêm / giảm đau / hạ sốt, điển hình như ibuprofen và aspirin.
    • Lạm dụng các loại thuốc này có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày. Nếu cần thiết, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng thuốc thay thế hoặc kèm thuốc bảo vệ niêm mạc.
  • Hạn chế uống rượu bia: Tiêu thụ rượu bia quá mức (nhiều hơn 14 – 28g cồn / ngày) có thể làm suy yếu lớp bảo vệ niêm mạc dạ dày, từ đó làm tăng nguy cơ viêm. Vì thế, giảm hoặc ngừng hoàn toàn uống rượu bia là cách tốt để bảo vệ dạ dày.
  • Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Tránh thực phẩm cay, chua, nhiều dầu mỡ hoặc các thức ăn khó tiêu. Ăn nhiều bữa nhỏ thay vì bữa lớn để giảm áp lực lên dạ dày và hỗ trợ tiêu hóa.
  • Ăn chín, uống sôi: Đảm bảo thực phẩm sạch sẽ, nấu chín để tránh nhiễm trùng hoặc vi khuẩn gây bệnh cho dạ dày.
  • Kiểm soát căng thẳng: Stress có thể làm tăng tiết axit dạ dày, gây viêm. Áp dụng các cách giảm căng thẳng như ngủ đủ giấc, làm việc vừa phải, thiền, yoga và tập thể dục thường xuyên để duy trì sức khỏe tinh thần và thể chất.
  • Không hút thuốc lá: Thuốc lá gây tổn thương niêm mạc dạ dày, làm tăng nguy cơ viêm và loét. Bỏ thuốc lá sẽ giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa.
  • Khám sức khỏe định kỳ: Giúp tầm soát và điều trị kịp thời các dấu hiệu viêm, đặc biệt là tình trạng nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP). Nếu nhiễm HP, điều trị sớm bằng kháng sinh sẽ giúp ngăn ngừa viêm dạ dày cấp và các biến chứng nghiêm trọng như loét hoặc xuất huyết tiêu hóa.
Biện pháp phòng ngừa viêm bao tử cấp

Người bệnh chỉ nên dùng thuốc khi có chỉ định từ bác sĩ

>>> Xem thêm: Viêm dạ dày cấp nên ăn gì?

Nghi mắc bị viêm mạc dạ dày cấp: Khi nào đi khám bác sĩ?

Khi nghi mắc viêm mạc dạ dày cấp, bạn nên đi khám bác sĩ ngay nếu gặp phải các triệu chứng sau:

  • Đau bụng dữ dội hoặc kéo dài: Đặc biệt là ở vùng thượng vị, cơn đau có thể lan lên sát ngực;
  • Buồn nôn và nôn: Nếu bạn nôn mửa thường xuyên, đặc biệt là khi nôn ra máu hoặc chất nôn có màu cà phê, cần đi khám ngay.
  • Khó tiêu kéo dài: Cảm giác đầy bụng, ợ hơi, ợ nóng hoặc khó tiêu thường xuyên, đặc biệt sau khi ăn.
  • Sụt cân không rõ nguyên nhân: Giảm cân nhanh chóng mà không có lý do rõ ràng.
  • Mệt mỏi và chán ăn: Cảm giác mất năng lượng, chán ăn và thường xuyên mệt mỏi có thể là dấu hiệu của viêm mạc dạ dày nặng hơn.
Nghi mắc bị viêm mạc dạ dày cấp: Khi nào đi khám bác sĩ?

Người bệnh nên tìm gặp bác sĩ ngay khi cảm nhận thấy dấu hiệu bất thường ở vùng bụng

Nếu bạn gặp các dấu hiệu bất thường ở vùng thượng vị như đau, khó chịu hoặc buồn nôn, việc tầm soát và chẩn đoán sớm viêm dạ dày cấp là rất quan trọng.

Đến với chuyên khoa Tiêu hóa – Gan – Mật – Tụy tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chúng tôi tự hào sở hữu trang thiết bị hiện đại với máy nội soi NBI, BLI cùng bộ xử lý hình ảnh EVIS X1 GIF-EZ1500, cho phép phóng đại hình ảnh gấp 100 lần. Điều này giúp phát hiện các tổn thương viêm nhỏ nhất trên niêm mạc dạ dày, đảm bảo chẩn đoán chính xác và kịp thời.

Ngoài ra, với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cam kết mang đến phác đồ điều trị hiệu quả và tối ưu cho từng người bệnh.

Để đặt lịch kiểm tra sức khỏe tá tràng tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể gọi đến số hotline 093 180 6858028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858024 3872 3872 (Hà Nội).

Trên đây là những thông tin hữu ích xoay quanh bệnh viêm dạ dày cấp. Hy vọng thông qua bài viết, bạn đã hiểu rõ dấu hiệu viêm dạ dày cấp là gì, nguyên nhân gây bệnh đến từ đâu, cũng như làm thế nào để phòng và điều trị bệnh hiệu quả.

Trên thực tế, việc hiểu rõ nguyên nhân và nhận biết sớm các triệu chứng không những giúp người bệnh tìm được phương pháp điều trị phù hợp, mà còn hỗ trợ làm giảm nguy cơ biến chứng nặng hơn. Vì thế, nếu gặp phải các dấu hiệu bất thường kéo dài, người bệnh nên thăm khám sớm để được điều trị kịp thời, giúp bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa và ngăn ngừa bệnh viêm dạ dày cấp tái phát.

Đánh giá bài viết
16:53 22/10/2024
Nguồn tham khảo
  1. Sohail, R., Mathew, M., Patel, K. K., Reddy, S. A., Haider, Z., Naria, M., Habib, A., Abdin, Z. U., Razzaq Chaudhry, W., & Akbar, A. (2023). Effects of Non-steroidal Anti-inflammatory Drugs (NSAIDs) and Gastroprotective NSAIDs on the Gastrointestinal Tract: A Narrative Review. Cureus15(4), e37080. https://doi.org/10.7759/cureus.37080
  2. Chari, S., Teyssen, S., & Singer, M. V. (1993). Alcohol and gastric acid secretion in humans. Gut34(6), 843–847. https://doi.org/10.1136/gut.34.6.843