Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt, dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều tác nhân gây bệnh, trong đó viêm ruột ở trẻ em là một vấn đề sức khỏe thường gặp. Vậy, bệnh viêm ruột ở trẻ em là gì? Dấu hiệu nhận biết trẻ bị viêm ruột ra sao? Cha mẹ cần làm gì để giúp con phòng và điều trị bệnh hiệu quả? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.
Viêm ruột ở trẻ em là gì? Dấu hiệu nhận biết ra sao?
Viêm ruột ở trẻ em là tình trạng viêm nhiễm hoặc tổn thương niêm mạc ruột, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng. Khi ruột bị viêm, lớp niêm mạc bị kích thích, sưng đỏ và có thể xuất hiện tổn thương (loét), làm suy giảm chức năng tiêu hóa và hàng rào bảo vệ của ruột.
Lúc này, hệ vi sinh đường ruột cũng có thể bị mất cân bằng, dẫn đến các triệu chứng rối loạn tiêu hóa. Viêm ruột có thể ảnh hưởng đến ruột non, ruột già hoặc cả hai, thậm chí có thể làm tác động đến dạ dày, tùy thuộc vào mức độ viêm nhiễm và phản ứng miễn dịch trong cơ thể trẻ.
Bệnh viêm ruột ở trẻ em có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm triệu chứng tiêu hóa và biểu hiện toàn thân. Việc nhận biết sớm giúp bố mẹ có hướng xử trí kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những biểu hiện phổ biến cần lưu ý:
Viêm ruột ở trẻ em thường biểu hiện rõ rệt qua các triệu chứng tiêu hóa như đau bụng, co thắt bụng, tiêu chảy. Trẻ có thể đi phân lỏng nhiều lần trong ngày, có nhầy hoặc máu nếu tình trạng viêm nặng.
Ngoài ra, buồn nôn và nôn mửa cũng là dấu hiệu cảnh báo, khiến trẻ mệt mỏi và mất nước nhanh chóng. Những biểu hiện này cho thấy hệ tiêu hóa bị kích thích hoặc nhiễm trùng cấp tính, cần được thăm khám càng sớm càng tốt.
Ngoài các vấn đề tiêu hóa, viêm ruột ở trẻ em còn gây ra các triệu chứng toàn thân như sốt, mệt mỏi, chán ăn và quấy khóc. Mức độ sốt có thể nhẹ hoặc cao tùy vào nguyên nhân gây bệnh. Khi mắc bệnh, trẻ thường xuyên mệt mỏi, không muốn ăn uống và dễ cáu gắt.
Nếu trẻ bị viêm ruột kéo dài, dấu hiệu mất nước như khô môi, mắt trũng, da khô, tiểu ít có thể xuất hiện, làm tăng nguy cơ suy kiệt thể chất. Khi nhận thấy những triệu chứng này, bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Viêm ruột có thể khiến trẻ bị sốt và suy nhược thể chất
Viêm ruột ở trẻ em có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ nhiễm trùng, chế độ dinh dưỡng kém, tình trạng sinh lý đến các yếu tố nguy cơ khác. Cụ thể như sau:
Một trong những nguyên nhân chính gây viêm ruột ở trẻ em là nhiễm trùng đường ruột do vi khuẩn (Salmonella, Shigella, E. coli, Campylobacter), virus (rota virus, Adenovirus, Norovirus) và ký sinh trùng (Giardia lamblia, Entamoeba histolytica). Những tác nhân này có thể xâm nhập vào hệ tiêu hóa thông qua thực phẩm nhiễm khuẩn, nước bẩn hoặc tiếp xúc với người bệnh.
Chế độ ăn uống không hợp vệ sinh, thực phẩm chứa hóa chất hoặc chất bảo quản có thể làm tăng nguy cơ viêm ruột ở trẻ em. Ngoài ra, việc vệ sinh cá nhân kém như thường xuyên để tay bẩn, đồ chơi không được làm sạch hoặc tiếp xúc với nguồn bệnh cũng là nguyên nhân phổ biến khiến vi khuẩn và virus dễ dàng xâm nhập vào đường tiêu hóa.
Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ còn non yếu, chưa phát triển hoàn chỉnh nên dễ bị tổn thương trước các tác nhân gây hại. Trẻ nhỏ cũng có sức đề kháng kém, dễ bị nhiễm trùng đường ruột hơn so với người lớn. Đây là lý do khiến bệnh viêm đường ruột ở trẻ em xảy ra phổ biến hơn trong những năm đầu đời.
Ngoài các nguyên nhân trên, viêm ruột ở trẻ em cũng có thể xuất phát từ việc dị ứng thực phẩm hoặc tác dụng phụ của thuốc. Một số trẻ có cơ địa nhạy cảm dễ bị kích thích bởi sữa, đạm động vật hoặc thực phẩm lạ. Bên cạnh đó, việc sử dụng kháng sinh kéo dài cũng có thể gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, làm suy giảm lớp màng bảo vệ tiêu hóa và dẫn đến viêm ruột ở trẻ nhỏ.
Viêm ruột ở trẻ em là nhóm bệnh tương đối phổ biến. Mỗi loại viêm ruột có nguyên nhân và mức độ nguy hiểm khác nhau, đòi hỏi bố mẹ phải nhận biết sớm để điều trị kịp thời. Dưới đây là ba bệnh viêm ruột thường gặp ở trẻ:
Viêm ruột ở trẻ em do nhiễm trùng thường xuất phát từ vi khuẩn (Salmonella, E. coli, Shigella, Campylobacter), virus (rota virus, norovirus) hoặc ký sinh trùng (Giardia lamblia, Entamoeba histolytica). Bệnh gây tiêu chảy cấp, nôn mửa, sốt và mất nước, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe trẻ nếu không được điều trị kịp thời. Trẻ mắc bệnh này thường lây nhiễm qua thực phẩm ô nhiễm, nguồn nước bẩn hoặc tiếp xúc với người bệnh.
Minh họa hình ảnh vi khuẩn Rota – nguyên nhân gây nôn mửa và tiêu chảy thường gặp ở trẻ nhỏ
Kiết lỵ là một dạng viêm ruột ở trẻ em do vi khuẩn Shigella hoặc amip gây ra, phổ biến ở những khu vực có điều kiện vệ sinh kém. Bệnh có triệu chứng đặc trưng như sốt cao, đau bụng quặn, đi ngoài phân nhầy máu và mót rặn. Nếu không điều trị đúng cách, kiết lỵ có thể kéo dài, gây suy dinh dưỡng, mất nước và tổn thương niêm mạc ruột.
Viêm ruột hoại tử (neonatal necrotizing enterocolitis) là một dạng viêm ruột ở trẻ em nguy hiểm, chủ yếu gặp ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non. Bệnh xảy ra khi mô ruột bị viêm nặng, dẫn đến hoại tử ruột, thủng ruột và viêm phúc mạc, có thể đe dọa tính mạng trẻ.
Dấu hiệu thường gặp bao gồm bụng chướng, nôn ra dịch xanh, đi ngoài phân có máu và sốt. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu máu nuôi dưỡng ruột, nhiễm khuẩn và hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Nếu phát hiện sớm, trẻ có thể được điều trị bằng kháng sinh và hỗ trợ dinh dưỡng, những trường hợp nặng có thể phải can thiệp phẫu thuật.
Có! Bệnh viêm ruột ở trẻ em có thể nguy hiểm, đặc biệt nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh có thể gây mất nước nghiêm trọng, rối loạn điện giải, suy dinh dưỡng và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Trong một số trường hợp nặng, như viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh, bệnh có thể dẫn đến thủng ruột, viêm phúc mạc, thậm chí đe dọa tính mạng. Vì vậy, khi thấy trẻ có dấu hiệu tiêu chảy kéo dài, sốt cao hoặc phân lẫn máu, bố mẹ cần đưa trẻ đi khám sớm để kiểm soát bệnh viêm ruột ở trẻ em hiệu quả.
Để chẩn đoán bệnh viêm ruột ở trẻ em, bác sĩ sử dụng nhiều phương pháp chẩn đoán khác nhau nhằm tìm ra nguyên nhân và đánh giá mức độ bệnh:
Việc chẩn đoán sớm giúp điều trị hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm cho trẻ.
Kiểm tra lâm sàng giúp bác sĩ xác định vị trí và mức độ đau do viêm ruột
Việc điều trị viêm ruột ở trẻ em phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Với các trường hợp nhẹ, bố mẹ có thể chăm sóc tại nhà bằng cách bù nước và điều chỉnh chế độ ăn. Nếu tình trạng nặng hơn, trẻ cần được điều trị y tế để tránh biến chứng nguy hiểm. Cụ thể như sau:
Hầu hết các trường hợp viêm ruột ở trẻ em nhẹ có thể được kiểm soát tại nhà bằng cách bù nước và điện giải bằng Oresol hoặc nước cháo loãng để ngăn ngừa mất nước. Ngoài ra, chế độ ăn cần đảm bảo thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa như cháo, súp, chuối,… để giúp giảm tải áp lực cho hệ tiêu hóa. Cha mẹ cũng cần theo dõi sát triệu chứng, nếu trẻ bị tiêu chảy kéo dài, mất nước nặng hoặc sốt cao, cần đưa trẻ đi khám ngay để có hướng xử trí kịp thời.
Khi viêm ruột ở trẻ em trở nặng, bác sĩ có thể chỉ định kháng sinh (nếu do vi khuẩn), men vi sinh để cân bằng hệ vi sinh đường ruột và các thuốc hỗ trợ giảm triệu chứng khác (thuốc giảm đau, thuốc hạ sốt…). Nếu trẻ có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng, sốt cao kéo dài hoặc không ăn uống được, cần nhập viện để được truyền dịch và theo dõi y tế chặt chẽ. Điều trị kịp thời giúp giảm nguy cơ biến chứng và hỗ trợ trẻ phục hồi nhanh hơn.
Phòng ngừa viêm ruột ở trẻ em là cách hiệu quả giúp bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa và hạn chế nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là một số biện pháp quan trọng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm ruột trẻ em:
Xây dựng thói quen giữ gìn vệ sinh cá nhân giúp hạn chế nguy cơ nhiễm khuẩn gây viêm ruột ở trẻ em
Trong quá trình điều trị viêm ruột ở trẻ em, một số sai lầm có thể khiến tình trạng bệnh nặng hơn. Dưới đây là những điều bố mẹ cần tránh:
Cha mẹ cần đưa bé bị viêm ruột đi khám ngay nếu trẻ có dấu hiệu tiêu chảy trên 3 lần/ngày, phân có máu hoặc chất nhầy, sốt cao, nôn liên tục và có dấu hiệu mất nước (khô môi, mắt trũng, tiểu ít, mệt lả). Nếu trẻ không ăn uống được hoặc có biểu hiện đau bụng dữ dội, bố mẹ cần đưa trẻ thăm khám sớm để tránh biến chứng nguy hiểm.
Hiện nay, chuyên khoa Nhi trực thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đang là địa chỉ uy tín trong lĩnh vực thăm khám và điều trị các bệnh lý tiêu hóa dành cho trẻ nhỏ. Với sứ mệnh “trao an tâm cho bố mẹ, mang nụ cười đến với bé yêu”, chuyên khoa là nơi tụ đội ngũ bác sĩ giỏi, giàu kinh nghiệm cùng hệ thống máy móc hiện đại, giúp chẩn đoán chính xác và điều trị tối ưu.
Không chỉ đảm bảo chất lượng chuyên môn cao, bệnh viện còn xây dựng môi trường thân thiện, an toàn, giúp bé thoải mái khi khám chữa bệnh, giảm nỗi sợ hãi trong quá trình thăm khám.
Để đặt lịch điều trị tình trạng viêm ruột trẻ em tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bố mẹ có thể liên hệ đến số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Tóm lại, viêm ruột ở trẻ em là vấn đề đáng lo ngại, nhưng có thể phòng ngừa hiệu quả nếu bố mẹ chú ý đến vệ sinh cá nhân, dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt của trẻ. Bên cạnh đó, việc nhận biết sớm dấu hiệu bệnh và đưa trẻ đi khám kịp thời đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi.
