Một trong những nỗi lo lắng của hầu hết các bà mẹ khi mang thai chính là tình trạng ốm nghén. Theo thống kê, có tới 80% phụ nữ mang thai bị buồn nôn và 50% nôn ói nhiều, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ nhất. Thậm chí, nhiều người nghén nặng không ăn uống được gì đến suy nhược cơ thể, phải nhập viện điều trị.
Tuy là triệu chứng thường gặp nhưng không phải tất cả mẹ bầu đều bị ốm nghén. Những người có nguy cơ ốm nghén cao gồm:
PGS.TS.BS Lê Bạch Mai, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Giám đốc Y khoa miền Bắc Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome cho biết, hiện tượng nghén xảy ra là do sự gia tăng đột ngột của hormone màng đệm (HCG) khi mang thai. Đây không phải bệnh lý mà là biểu hiện bình thường của phần lớn những người phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, vì ốm nghén thường kéo theo cảm giác chán ăn/sợ ăn, mệt mỏi nên thai phụ dễ bị thiếu chất dinh dưỡng nếu không có chế độ ăn uống hợp lý. Do đó, để sức khỏe không bị ảnh hưởng bởi những cơn nghén, mẹ bầu cần có khẩu phần ăn đầy đủ dưỡng chất, tạo nền tảng cho thai nhi phát triển toàn diện và khỏe mạnh.
Ốm nghén là tình trạng thường gặp ở phụ nữ mang thai 3 tháng đầu, bao gồm các triệu chứng như: buồn nôn, nôn, mất ngủ,… Thời điểm xảy ra triệu chứng buồn nôn và nôn ở các thai phụ là khác nhau. Tuy nhiên theo thống kê, khoảng 70% mẹ bầu có triệu chứng buồn nôn từ tuần thứ 4 cho đến tuần 16. Khoảng 10% trong số này vẫn còn xuất hiện triệu chứng sau tuần thứ 20, thậm chí là đến khi sinh nở. Ở những người có cơ địa nhạy cảm, hiện tượng nghén có thể xuất hiện từ sớm và mức độ nặng, khó kiểm soát.
Những biểu hiện thường gặp ở thai phụ bị nghén:
Nếu tình trạng nghén nặng và kéo dài, bạn cần đến gặp chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn chế độ ăn phù hợp, phòng ngừa tình trạng thiếu vi chất ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé. Những dấu hiệu bạn cần đến gặp bác sĩ ngay:
Khi đó, mẹ bầu cần được bác sĩ theo dõi và can thiệp kịp thời nhằm phòng ngừa những rủi ro có thể xảy ra cho mẹ và thai nhi.
Trong trường hợp thai phụ nghén nhẹ có thể không ảnh hưởng đến thai nhi. Tuy nhiên, nếu mẹ nghén nặng dẫn đến ăn uống kém sẽ tác động không nhỏ đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển của bé:
Dinh dưỡng của mẹ đóng vai trò quyết định đến sự phát triển thể chất và trí não của em bé từ lúc nằm trong bụng mẹ đến khi chào đời. Vậy nên, dù có bị chứng ốm nghén hành hạ hay không, mẹ bầu cũng nên đặt mối quan tâm về dinh dưỡng lên hàng đầu. Chỉ có như vậy, trẻ sinh ra mới đạt chuẩn chiều cao, cân nặng và phát triển trí não tối ưu.
Theo PGS.TS.BS Lê Bạch Mai, một số nguyên tắc dinh dưỡng mà phụ nữ mang thai bị ốm nghén cần tuân thủ là:
Bụng cồn cào là nguyên nhân gây ra các cơn buồn nôn. Do vậy, mẹ bầu cần chia nhỏ các bữa ăn trong ngày (3 bữa chính và 3-4 bữa bổ sung) để dạ dày luôn hoạt động, không có cảm giác “thiếu thốn” thức ăn.
Cần nói “không” với các thức ăn cay và nhiều dầu mỡ nếu bạn không muốn tình trạng nôn ói trở nên tồi tệ hơn. Thay vì vậy, bạn có thể nhâm nhi tách trà nóng, ăn bánh quy mặn, bánh mì nướng, trái cây ít đường, ngũ cốc khô… để làm dịu dạ dày.
Bên cạnh đó, nên tránh xa những loại thức ăn khiến bạn khó chịu khi ngửi mùi.
Khi bạn nghén nặng kèm theo mệt mỏi, chóng mặt và thở dốc, đó là dấu hiệu cho thấy bạn thiếu sắt nghiêm trọng. Bạn cần kịp thời bổ sung vi chất này, bên cạnh các vi chất khác như kẽm, canxi, axit folic… vốn rất quan trọng cho mẹ và thai nhi.
Mất nước sẽ làm giảm độ pH trong máu, tăng axit gây tổn hại đến em bé. Vì vậy, bạn hãy cố gắng uống tối thiểu 2 lít nước/ngày. Nếu bạn nôn ói quá nhiều mà không uống được bất cứ chất lỏng nào trong vòng 2 giờ, cần đến gặp bác sĩ để được truyền nước ngay.
Cùng với chế độ dinh dưỡng khoa học, mẹ bầu cần lên kế hoạch vận động nhẹ nhàng để tăng sức đề kháng, giảm bớt các triệu chứng ốm nghén. Bạn nên đi bộ chậm, bơi lội, tập yoga… tối thiểu 30 phút mỗi ngày.
Thấu hiểu những lo lắng và trăn trở của các bà mẹ về một thai kỳ khỏe mạnh, Trung tâm dinh dưỡng NutriHome đã ra đời với mong muốn đáp ứng tốt nhất nhu cầu khám và tư vấn dinh dưỡng giúp hỗ trợ cải thiện dinh dưỡng cho các trường hợp ốm nghén trong thai kỳ.
