Thực đơn cho người ung thư trực tràng dễ tiêu, giàu dinh dưỡng

09/05/2025 Theo dỗi Nutrihome trên google news Tác giả: Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome
Tư vấn chuyên môn bài viết
Chức Vụ: Bác sĩ Dinh dưỡng
Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Thiết kế thực đơn cho người ung thư trực tràng một cách khoa học không chỉ giúp cải thiện thể lực mà còn góp phần giảm nhẹ tác dụng phụ trong quá trình điều trị, đồng thời hỗ trợ ngăn ngừa ung thư tái phát. Vậy, thực đơn cho bệnh nhân ung thư trực tràng cần được xây dựng trên nguyên tắc gì? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.

thực đơn cho người ung thư trực tràng

Xây dựng thực đơn cho người ung thư trực tràng cần lưu ý gì?

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người ung thư trực tràng

Khi xây dựng thực đơn cho người ung thư trực tràng, điều quan trọng không chỉ là chọn thực phẩm bổ dưỡng mà còn cần đảm bảo phù hợp với tình trạng hệ tiêu hóa đang nhạy cảm và dễ tổn thương. Việc ăn uống đúng cách có thể giúp người bệnh cải thiện thể trạng, giảm tác dụng phụ trong quá trình điều trị và hỗ trợ phục hồi nhanh chóng. Dưới đây là những nguyên tắc cơ bản cần lưu ý khi thiết kế thực đơn cho người ung thư trực tràng:

  • Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu hóa: Nên chọn món ăn mềm, ít gia vị, ít dầu mỡ và chế biến bằng cách hấp, luộc hoặc ninh. Điều này giúp giảm áp lực lên đường tiêu hóa và hỗ trợ hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
  • Đảm bảo cân bằng dinh dưỡng: Mỗi bữa ăn cần có đủ đạm, chất đường bột, chất béo tốt (chất béo không bão hòa đơn hoặc đa) và chất xơ. Sự cân bằng này giúp người bệnh duy trì năng lượng, sức đề kháng và tăng khả năng hồi phục sau điều trị.
  • Hạn chế chất xơ không hòa tan, ưu tiên chất xơ hòa tan: Chất xơ không hòa tan có thể kích thích nhu động ruột, làm tăng nguy cơ táo bón nếu tiêu thụ quá mức. Trong khi đó, chất xơ hòa tan trong chuối, bơ, đu đủ, đậu bắp, bí đỏ và các loại khoai, trái cây mềm có thể giúp giảm táo bón – một tác dụng phụ thường gặp sau hóa trị.
  • Hạn chế thực phẩm gây viêm: Bao gồm thực phẩm chứa nhiều đường tinh luyện, chất béo bão hòa, rượu bia, caffeine… Những chất này có thể làm tăng phản ứng viêm và ảnh hưởng xấu đến kết quả điều trị.
  • Uống đủ nước: Cung cấp tối thiểu 1.5-2 lít nước/ngày giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường trao đổi chất và làm mềm phân, hạn chế tổn thương trực tràng khi tiếp xúc với phân. (1)
  • Ăn nhiều bữa nhỏ mỗi ngày: Chia thành 4-6 bữa ăn nhỏ, kết hợp ăn chậm, nhai kỹ giúp giảm gánh nặng tiêu hóa và tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng.
  • Tránh thực phẩm cay, chua, gây đầy hơi: Những thực phẩm này dễ gây kích ứng niêm mạc và khiến người bệnh khó chịu, đầy bụng, ảnh hưởng đến khẩu vị và chất lượng ăn uống.

Thực hiện đầy đủ các nguyên tắc trên giúp thiết lập thực đơn cho người ung thư trực tràng khoa học, an toàn và hỗ trợ điều trị hiệu quả.

thực đơn cho người ung thư trực tràng

Người bệnh ung thư trực tràng cần ưu tiên món ăn mềm, dễ tiêu

Thực đơn cho bệnh nhân ung thư trực tràng bao gồm những gì?

1. Những thực phẩm nên ăn

Thực đơn cho người bị ung thư trực tràng cần ưu tiên các nhóm thực phẩm dễ tiêu, giàu dinh dưỡng và có khả năng kháng viêm tự nhiên. Dưới đây là một số gợi ý cụ thể:

Nhóm thực phẩm nên ăn Thực phẩm gợi ý
Thực phẩm mềm, dễ tiêu Cháo thịt băm, súp bí đỏ, súp cua, yến mạch nấu nhừ, trứng hấp…
Thực phẩm giàu đạm dễ hấp thu Cá hấp, thịt gà luộc bỏ da, đậu hũ non, sữa hạt không đường, trứng luộc, các loại đậu hấp/luộc/xào với ít dầu mỡ…
Rau củ nấu chín kỹ, giàu chất xơ hòa tan Bí đỏ, cà rốt, khoai lang hấp, rau mồng tơi, bắp cải luộc, đậu bắp, rau đay…
Trái cây mềm, ít axit Chuối chín, đu đủ, táo hấp, lê, bơ…
Thực phẩm giàu omega-3 và chất chống oxy hóa Các loại cá béo (cá ngừ, cá hồi, cá thu…), ngũ cốc nguyên hạt; các loại đậu, hạt, rau củ quả và hoa quả tươi ít đường…
Thức uống hỗ trợ tiêu hóa và chống viêm Trà hoa cúc, nước gừng ấm, nước ép lê nguyên chất, nước lọc…

2. Những thực phẩm nên tránh

Để hiệu quả điều trị được tối ưu, thực đơn cho người ung thư trực tràng cũng cần loại bỏ các nhóm thực phẩm có nguy cơ gây viêm, đầy bụng, rối loạn tiêu hóa hoặc ảnh hưởng xấu đến hệ miễn dịch, trong đó bao gồm:

Nhóm thực phẩm nên kiêng Thực phẩm đại diện
Thực phẩm giàu đường và chất béo bão hòa Thịt bò mỡ, thịt heo ba rọi, da gà, nước ngọt có gas, nước ép đóng chai, bánh kem…
Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ Gà rán, khoai tây chiên, cá viên chiên, nem rán, xúc xích chiên, lạp xưởng…
Thực phẩm gây kích ứng niêm mạc tiêu hóa Ớt, tiêu, giấm, nước chanh, mù tạt, các loại dưa muối chua…
Đồ ăn sống, tái, chưa chín kỹ Gỏi cá, rau sống, thịt tái, sushi chưa tiệt trùng, trứng lòng đào
Thức uống chứa cồn và caffeine Rượu, bia, cà phê đậm đặc, trà đặc, nước tăng lực
Thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn Thịt xông khói, xúc xích, mì gói, đồ hộp, cá đóng hộp
Chủ đề này đã được phân tích chi tiết tại đây – đừng bỏ lỡ!

Gợi ý món ăn cho người ung thư trực tràng

Người bệnh ung thư trực tràng cần duy trì chế độ ăn chia thành nhiều bữa nhỏ mỗi ngày, đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng và phù hợp với khả năng tiêu hóa. Mỗi bữa nên được thiết kế để cung cấp năng lượng vừa phải, dễ tiêu hóa và hạn chế gây kích ứng đường ruột. Dưới đây là gợi ý thực đơn cho người ung thư trực tràng theo từng thời điểm trong ngày:

1. Thực đơn buổi sáng

Bữa sáng nên nhẹ nhàng, dễ tiêu, giàu năng lượng và đủ chất để bắt đầu ngày mới. Ưu tiên món ấm, mềm, ít dầu mỡ, bổ sung đạm và tinh bột chậm hấp thu. Thực đơn cho người ung thư trực tràng vào buổi sáng nên bao gồm:

  • Cháo yến mạch;
  • Súp khoai tây nghiền với cà rốt thịt nạc;
  • Cháo đậu xanh bí đỏ;
  • Bánh mì mềm phết bơ đậu phộng, trứng hấp và chuối;
  • Khoai lang hấp ăn cùng trứng luộc;
  • Cháo thịt băm nấm rơm;
  • Nui mềm nấu thịt bằm;
  • Phở bò nạc nấu nhạt
  • Cháo trắng trứng đánh hoặc ăn kèm ít trứng muối.
  • Miến gà không cho nước béo;
  • Cháo cá lóc (không ăn kèm rau sống);
  • Bánh đúc nóng thịt băm.
  • Bánh cuốn nhân thịt nấm.
  • Một cốc 230-250 ml sữa hạt, sữa đậu nành hoặc sữa tách béo.
thực đơn cho bệnh nhân ung thư trực tràng

Cháo là lựa chọn lý tưởng cho bữa sáng của người bệnh ung thư trực tràng

2. Thực đơn buổi trưa

Bữa trưa là bữa ăn chính, cần cung cấp đủ năng lượng, đặc biệt là protein để duy trì thể lực. Món ăn nên được nấu chín mềm, ít dầu mỡ. Theo đó, thực đơn cho người ung thư trực tràng buổi trưa có thể bao gồm:

  • Cơm gạo lứt mềm + canh bí đỏ thịt nạc + cá hồi áp chảo dầu ô-liu + tráng miệng với đu đủ.
  • Cháo thịt gà xé nấm hương + 1 quả trứng luộc + tráng miệng với chuối.
  • Canh rau dền nấu tôm + cơm nấu nhão + bắp cải xào dầu ô-liu + tráng miệng với lê.
  • Cơm trắng mềm + trứng hấp + canh cải bó xôi tôm thịt + tráng miệng với táo.
  • Canh cà rốt khoai tây củ dền + cá thu hấp + cơm nấu nhão + tráng miệng với việt quất.
  • Cơm mềm + đậu phụ sốt cà chua + canh khoai mỡ thịt băm + tráng miệng với nho xanh.
  • Cơm mềm + cá bống kho nghệ nấu nhạt + canh hẹ đậu hũ + tráng miệng với dưa hấu.
  • Cháo vịt hầm củ sen
  • Súp gà hầm nấm đông cô ăn kèm cơm mềm.

3. Thực đơn buổi tối

Buổi tối nên ăn nhẹ, tránh món nhiều đạm, dầu mỡ hoặc gây đầy bụng. Nên chọn món dễ tiêu, hỗ trợ giấc ngủ và giảm gánh nặng lên đường tiêu hóa ban đêm. Gợi ý thực đơn cho người ung thư trực tràng buổi tối như sau:

  • Cháo rau củ thịt gà
  • Bún gạo xào Singapore (ăn kèm trứng thái sợi, cải xanh xào, cà rốt luộc bào sợi…)
  • Canh rau đay riêu cua + cá diêu hồng hấp gừng + cơm nấu mềm + rau muống xào tỏi với dầu mè
  • Canh bí xanh nấu tôm + cá hú kho nhạt với nước dừa + cơm nấu mềm + mướp hương xào nấm mộc nhĩ.
  • Canh cải xanh nấu đậu hũ + ức gà xào nấm đông cô + cơm nấu mềm

4. Bữa phụ và đồ uống

Các bữa phụ giúp bổ sung năng lượng giữa các bữa chính, hỗ trợ tiêu hóa và kiểm soát buồn nôn. Đồ uống nên chọn loại mát, lành tính, dễ hấp thu. Thực đơn cho người ung thư trực tràng có thể thêm vào các món ăn phụ như:

  • Sữa chua ít đường;
  • Sữa đậu/hạt (hạnh nhân, yến mạch, đậu nành);
  • Chuối chín, lê hấp;
  • Bơ dầm sữa hạt;
  • Nước ép lê, táo, dưa hấu;
  • Cháo ngũ cốc mềm;
  • Súp đậu đen nấu nhừ;
  • Bánh khoai lang hấp;
  • Sinh tố bơ chuối (không đá, ít đường);
  • Trà hoa cúc ấm hoặc trà gừng pha loãng;
  • Bánh flan trứng hấp tại nhà;
  • Hạt sen hầm mềm.
thực đơn cho người bị ung thư trực tràng

Sữa chua ít đường với hoa quả giàu chất xơ hòa tan là lựa chọn lý tưởng cho bữa phụ

Thực đơn 7 ngày mẫu cho người ung thư trực tràng

Dưới đây là thực đơn cho người ung thư trực tràng trong 7 ngày, được xây dựng theo nguyên tắc: dễ tiêu, giàu dinh dưỡng, hạn chế chất béo bão hòa, chia nhỏ bữa để hỗ trợ tiêu hóa và hồi phục tốt hơn. Cụ thể như sau:

Ngày 1

  • 7h00 – Bữa sáng: Cháo yến mạch nấu với thịt bằm + 1 ly sữa hạt (hạnh nhân hoặc óc chó).
  • 9h00 – Bữa phụ: 1 quả chuối chín + 1 lát bánh mì nguyên cám.
  • 11h30 – Bữa trưa: Cơm gạo lứt mềm, canh rau ngót nấu tôm, bí đỏ hấp, cá hồi áp chảo với măng tây và dầu ô-liu.
  • 14h30 – Bữa xế: Súp khoai tây cà rốt xay nhuyễn.
  • 17h30 – Bữa tối: Cơm trắng mềm, canh mồng tơi thịt bằm, rau muống luộc, ức gà luộc xé nhỏ.

Ngày 2

  • 7h00 – Bữa sáng: Cháo bí đỏ thịt gà + 1 ly sữa yến mạch.
  • 9h00 – Bữa phụ: Đu đủ chín + 1 nắm hạt hạnh nhân/óc chó/điều
  • 11h30 – Bữa trưa: Cơm trắng, canh cải thìa nấu thịt băm, bầu xào, cá thu kho nhạt.
  • 14h30 – Bữa xế: Khoai lang nướng mềm.
  • 17h30 – Bữa tối: Cháo cá lóc nấu rau thì là.

Ngày 3

  • 7h00 – Bữa sáng: Súp cua + 1 ly sữa bắp.
  • 9h00 – Bữa phụ: Chuối chín + hạnh nhân rang không muối.
  • 11h30 – Bữa trưa: Cơm mềm, canh rau dền tôm, bí ngòi hấp, đậu hũ sốt cà chua.
  • 14h30 – Bữa xế: Yến mạch nấu nhuyễn với sữa hạt.
  • 17h30 – Bữa tối: Cháo lươn nấu nghệ ăn kèm rau củ hấp.

Ngày 4

  • 7h00 – Bữa sáng: Cháo trứng gà ta + 1 ly sữa gạo lứt không đường.
  • 9h00 – Bữa phụ: 1 lát bánh mì đen + 1 muỗng bơ đậu phộng.
  • 11h30 – Bữa trưa: Cơm trắng mềm, canh rau ngót nấu thịt bằm, đậu bắp luộc, bò xào bông cải xanh với dầu ô-liu.
  • 14h30 – Bữa xế: Bánh yến mạch chuối hấp.
  • 17h30 – Bữa tối: Canh gà hầm củ sen + yến mạch + rau củ hầm mềm.

Ngày 5

  • 7h00 – Bữa sáng: Bánh đúc thịt băm, chả lụa và nấm mộc nhĩ.
  • 9h00 – Bữa phụ: Sinh tố bơ không đường với ít sữa đặc và hạt chia
  • 11h30 – Bữa trưa: Cơm mềm, canh bí xanh nấu tôm, cá trắm hấp xì dầu + rau củ luộc mềm.
  • 14h30 – Bữa xế: 1 cốc sữa hạt hoặc sữa đậu nành.
  • 17h30 – Bữa tối: Cơm gạo lứt mềm, mực xào cần tây cà chua dưa leo + canh bí đỏ thịt băm

Ngày 6

  • 7h00 – Bữa sáng: Cháo yến mạch thịt gà + trà hoa cúc ấm.
  • 9h00 – Bữa phụ: Sữa chua việt quất không đường + 1 lát bánh mì ngũ cốc nguyên hạt.
  • 11h30 – Bữa trưa: Cơm trắng, canh cà rốt khoai tây ninh mềm, rau lang luộc, tôm rim nước dừa
  • 14h30 – Bữa xế: Sữa hạt óc chó ấm.
  • 17h30 – Bữa tối: Cháo nấm rơm rau củ nấu với thịt gà xé + 1 quả trứng luộc.

Ngày 7

  • 7h00 – Bữa sáng: Cháo bí đỏ thịt bằm, 1 ly nước ép táo pha loãng.
  • 9h00 – Bữa phụ: Sinh tố bơ chuối không đường + 1 thìa hạt chia.
  • 11h30 – Bữa trưa: Cơm trắng mềm, canh cải thảo nấu tôm khô, cá thu kho thơm nhạt.
  • 14h30 – Bữa xế: Súp ngô nấm hương.
  • 17h30 – Bữa tối: Cháo cá nấu rau ngót + vài lát khoai lang hấp.

Lưu ý khi áp dụng thực đơn cho người ung thư trực tràng

Khi xây dựng thực đơn cho người ung thư trực tràng, không chỉ cần lưu ý đến giá trị dinh dưỡng mà còn đến cách chế biến và thời điểm sử dụng thực phẩm để tránh kích ứng niêm mạc tiêu hóa. Dưới đây là một số khuyến nghị mà người bệnh cần lưu tâm:

  • Cá, thịt, rau củ nên được nấu chín kỹ, mềm nhừ; tuyệt đối không ăn sống, tái hay lên men để hạn chế nguy cơ nhiễm khuẩn.
  • Trong thực đơn cho người ung thư trực tràng, không nên sử dụng gia vị cay nóng, món quá mặn hoặc chiên xào nhiều dầu mỡ vì có thể gây viêm, đầy bụng, khó tiêu.
  • Tránh hoàn toàn các chất kích thích như rượu, bia, cà phê, cùng với các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt xông khói, đồ đóng hộp/đóng lon.
  • Đặc biệt, trong giai đoạn hóa trị hoặc xạ trị, người bệnh có thể bị suy nhược nhanh. Vì vậy, thực đơn cho người ung thư trực tràng cần tăng cường thực phẩm giàu đạm như trứng, cá hấp, sữa hạt… theo đúng liều lượng được chuyên gia dinh dưỡng chỉ định.
món ăn cho người ung thư trực tràng

Người bệnh ung thư trực tràng cần tư vấn với chuyên gia dinh dưỡng để thiết lập chế độ ăn uống khoa học

Việc xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, phù hợp không chỉ giúp cải thiện triệu chứng mà còn đóng vai trò quan trọng trong phục hồi sức khỏe và nâng cao hiệu quả điều trị. Nếu bạn đang băn khoăn chưa biết bắt đầu từ đâu, hãy cân nhắc đến chuyên khoa Dinh dưỡng Tiết chế thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.

Với đội ngũ bác sĩ và chuyên gia giàu kinh nghiệm, cùng sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị hiện đại như máy sắc ký lỏng hiệu năng cao UPLC, chuyên khoa có thể đánh giá chính xác tình trạng dinh dưỡng hiện tại. Từ đó, các chuyên gia sẽ thiết kế thực đơn cá nhân hóa, phù hợp với sở thích, thể trạng và nhu cầu của từng người bệnh.

Đặc biệt, nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa chuyên khoa Dinh dưỡng với Ung bướu, người bệnh sẽ được tư vấn chế độ ăn không chỉ cân đối mà còn giúp tăng hiệu quả điều trị, hạn chế tác dụng phụ và vẫn đảm bảo yếu tố ngon miệng – điều vô cùng quan trọng trong quá trình phục hồi thể lực.

Tóm lại, thực đơn cho người ung thư trực tràng cần đảm bảo tính dễ tiêu, giàu dinh dưỡng và phù hợp với tình trạng sức khỏe từng cá nhân. Tuy nhiên, việc xây dựng chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư trực tràng không nên áp dụng chung cho mọi người, mà cần có sự đánh giá chuyên sâu từ bác sĩ. Để đảm bảo hiệu quả và an toàn, người bệnh nên thăm khám tại chuyên khoa dinh dưỡng để được tư vấn thực đơn cá nhân hóa phù hợp.

5/5 - (1 bình chọn)
15:19 09/05/2025
Nguồn tham khảo
  1. Foods that Fight Colorectal Cancer: A guide to nutrition for prevention and treatment. (n.d.). UC Health. https://www.uchealth.com/en/media-room/articles/foods-that-fight-colorectal-cancer-a-guide-to-nutrition-for-prevention-and-treatment