Trẻ bị viêm ruột nên ăn gì để tránh đau bụng và đầy hơi khó chịu?

Trẻ bị viêm ruột nên ăn gì để tránh đau bụng, đầy hơi luôn là vấn đề khiến nhiều bậc cha mẹ lo lắng. Khi ruột bị viêm, hệ tiêu hóa dễ bị kích thích bởi thực phẩm không phù hợp, dẫn đến khó chịu và kéo dài thời gian hồi phục. Vậy, bé bị viêm ruột nên ăn gì tốt cho sức khỏe? Hãy cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.

Nguyên tắc dinh dưỡng cho trẻ bị viêm ruột

Trẻ bị viêm ruột, đặc biệt là trong giai đoạn cấp tính, có thể gây tiêu chảy cấp (đại tiện ra phân lỏng > 3 lần/ngày). Vì thế, chế độ dinh dưỡng lúc này cần:

• Bù nước và điện giải: Khi trẻ bị tiêu chảy, cơ thể mất một lượng lớn nước và khoáng chất quan trọng. Lúc này, bổ sung dung dịch ORS (Oresol) hoặc nước cháo muối giúp duy trì cân bằng điện giải, tránh mất nước quá mức.
• Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu hóa, ít chất béo: Trẻ nên ăn cháo loãng, súp, khoai lang hấp, cơm nhão và thịt nạc mềm để hệ tiêu hóa hoạt động nhẹ nhàng, hạn chế kích thích ruột. Chất béo khó tiêu có thể khiến tình trạng tiêu chảy trầm trọng hơn, do đó cần kiểm soát lượng dầu mỡ trong khẩu phần ăn.
• Bổ sung thực phẩm giàu lợi khuẩn và chất xơ hòa tan: Điển hình như sữa chua men sống, chuối, táo, yến mạch… giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa, hạn chế tiêu chảy kéo dài. Lưu ý cần phân biệt chất xơ hoà tan và không hòa tan. Hạn chế bổ sung chất xơ không hòa tan trong giai đoạn này.

Tuân thủ chế độ ăn uống khoa học có thể giúp trẻ nhanh chóng hồi phục. Tuy nhiên, nếu tiêu chảy kéo dài trên 2 ngày hoặc trẻ có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Trẻ bị viêm ruột nên ăn gì?

Trẻ bị viêm ruột nên ăn gì để bổ sung dinh dưỡng mà vẫn đảm bảo nhẹ nhàng cho đường ruột? Dưới đây là danh sách gợi ý một số thực phẩm phù hợp, giúp cải thiện tình trạng tiêu chảy, giảm kích ứng niêm mạc ruột và tăng cường sức đề kháng cho trẻ:

1. Cháo loãng, súp, canh

Khi bị viêm ruột, hệ tiêu hóa của trẻ rất nhạy cảm, dễ bị kích ứng nếu ăn thực phẩm khó tiêu. Vì thế, cháo loãng, súp hoặc canh chính là danh sách thực phẩm lý tưởng mà trẻ cần tiêu thụ trong giai đoạn này. Chúng không chỉ có kết cấu mềm, dễ tiêu hóa mà còn chứa nhiều nước, giúp trẻ bù nước và cung cấp năng lượng nhẹ nhàng, không gây áp lực lên tiêu hóa.

Trẻ bị viêm ruột nên ăn gì tốt cho sức khỏe? Cháo nấu với nước hầm rau củ, cà rốt, bí đỏ hoặc khoai tây là lựa chọn phù hợp. Trong đó, cháo loãng nấu với nước hầm thịt giúp cung cấp collagen, hỗ trợ bảo vệ niêm mạc ruột, còn việc bổ sung cà rốt, bí đỏ hoặc khoai tây vào cháo giúp cung cấp pectin – một loại chất xơ hòa tan có tác dụng làm dịu niêm mạc ruột và hỗ trợ cải thiện tình trạng tiêu chảy.

Trẻ em bị viêm ruột nên ăn gì lỏng, mềm như cháo loãng, súp, canh…

2. Cơm, bún, phở mềm

Thực phẩm dạng mềm như cơm nhão, bún hoặc phở nấu nhừ (chín kỹ) giúp trẻ dễ tiêu hóa hơn so với các món ăn khô cứng. Đặc biệt, tinh bột trong cơm và bún là nguồn năng lượng quan trọng giúp duy trì thể trạng khi trẻ bị viêm ruột. Vì vậy, nếu chưa biết trẻ bị viêm ruột nên ăn gì để đảm bảo dinh dưỡng, hạn chế tình trạng suy nhược thể chất do mất năng lượng, cha mẹ có thể chọn cơm nấu mềm (nhão) hoặc bún, phở nấu chín kỹ.

3. Sữa chua không đường

Trả lời câu hỏi trẻ bị viêm ruột nên ăn gì, sữa chua là lựa chọn tốt cho sức khỏe bởi đây là nguồn cung cấp nhiều lợi khuẩn như Lactobacillus và Bifidobacterium, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột và hỗ trợ cải thiện tình trạng tiêu chảy quá mức (1). Thêm vào đó, các lợi khuẩn này còn giúp giảm viêm, hạn chế sự phát triển của vi khuẩn có hại trong đường ruột.

Vì vậy, nếu đang tìm kiếm thực phẩm tốt cho trẻ bị viêm ruột, sữa chua không đường là một lựa chọn đáng cân nhắc. Tuy nhiên, cha mẹ cần ưu tiên chọn loại sữa chua không đường, hạn chế cho trẻ tiêu thụ sữa chua có đường, vì đường có thể là tác nhân kích hoạt các phản ứng viêm trong cơ thể, khiến ruột chậm phục hồi.

4. Chuối chín

Chuối chín có kết cấu mềm, nhớt, dễ tiêu hóa, phù hợp với trẻ đang bị viêm ruột. Bên cạnh đó, hàm lượng tinh bột trong chuối có thể giúp hấp thụ nước trong ruột kết, góp phần làm đặc phân, giúp trẻ giảm nguy cơ tiêu chảy. Mặt khác, chuối còn chứa nhiều kali, giúp trẻ bù đắp chất điện giải, giảm nguy cơ rối loạn huyết áp, nhịp tim, chuột rút… do tiêu chảy kéo dài. Vì vậy, nếu chưa biết trẻ bị viêm ruột nên ăn gì để hỗ trợ quá trình hồi phục, chuối chín là một lựa chọn an toàn và hiệu quả.

5. Quả bơ

Bơ là loại quả giàu chất béo lành mạnh, đặc biệt là axit béo không bão hòa đơn omega-9, giúp giảm viêm và bảo vệ niêm mạc ruột (2). Không những thế, bơ còn chứa nhiều chất xơ hòa tan, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru mà không gây kích ứng ruột. Hàm lượng kali trong bơ cũng giúp cân bằng điện giải, giảm nguy cơ hạ kali máu khi trẻ bị tiêu chảy. Vì thế, nếu chưa biết trẻ bị viêm ruột nên ăn gì dễ tiêu hóa và bổ dưỡng, bơ là lựa chọn phù hợp.

6. Thịt gà, cá, trứng

Protein đóng vai trò quan trọng trong quá trình tái tạo niêm mạc ruột, giúp trẻ nhanh chóng hồi phục tổn thương. Trong đó, thịt gà, cá và trứng là nguồn đạm dễ tiêu, không gây áp lực lên hệ tiêu hóa. Ngoài ra, cá hồi và cá thu còn chứa nhiều omega-3 giúp giảm viêm ruột, trong khi trứng giàu vitamin D giúp tăng cường miễn dịch. Do đó, khi băn khoăn trẻ bị viêm ruột nên ăn gì để hạn chế nguy cơ thiếu hụt dưỡng chất, cha mẹ có thể lựa chọn những thực phẩm này và chế biến theo cách hấp, luộc cho trẻ dễ tiêu hóa hơn.

7. Nước lọc, nước dừa

Bù nước và cân bằng điện giải rất quan trọng khi trẻ bị viêm ruột, đặc biệt là trong trường hợp tiêu chảy kéo dài. Nước lọc giúp duy trì hoạt động trao đổi chất trong cơ thể diễn ra bình thường, trong khi nước dừa chứa kali, natri và glucose tự nhiên, giúp phục hồi năng lượng và giảm nguy cơ mất nước.

Không những thế, nước dừa còn có đặc tính kháng viêm nhẹ, hỗ trợ giảm đau và làm dịu ruột đang bị kích thích (3). Vì vậy, khi chưa biết trẻ bị viêm ruột nên ăn gì để giữ nước tốt, nước lọc và nước dừa là hai lựa chọn không thể bỏ qua.

8. Trà gừng

Gừng có đặc tính kháng viêm và chống oxy hóa mạnh, giúp làm dịu niêm mạc ruột và giảm đau bụng do viêm ruột. Trà gừng ấm cũng hỗ trợ kích thích tiêu hóa, giảm đầy hơi và buồn nôn. Đặc biệt, hợp chất gingerol trong gừng có khả năng kháng khuẩn, giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định hơn (4). Vì vậy, nếu còn phân vân trẻ bị viêm ruột nên ăn gì để giảm khó chịu ở bụng, một chút trà gừng ấm có thể là biện pháp hỗ trợ hiệu quả.

9. Khoai lang

Khoai lang là nguồn cung cấp nhiều chất xơ hòa tan pectin, giúp làm dịu niêm mạc ruột và giảm tiêu chảy. Khoai lang còn chứa beta-carotene – tiền chất vitamin A, giúp tăng cường miễn dịch và hỗ trợ phục hồi tổn thương trong đường ruột. Ngoài ra, hàm lượng kali trong khoai lang cũng góp phần cân bằng điện giải, hạn chế tình trạng hạ kali máu. Vì thế, khoai lang chính là một gợi ý lý tưởng khi chưa biết trẻ bị viêm ruột nên ăn gì.

Khoai lang giàu kali, chất xơ, vitamin A và C

Trẻ bị viêm ruột không nên ăn gì?

Ngoài việc quan tâm bé bị viêm đường ruột nên ăn gì, cha mẹ cũng cần tránh những món ăn có thể làm nặng thêm tình trạng viêm ruột. Một số thực phẩm có thể gây kích ứng niêm mạc ruột, làm tăng nguy cơ tiêu chảy hoặc khiến quá trình phục hồi chậm hơn, chẳng hạn như:

• Đồ chiên rán, dầu mỡ nhiều: Thực phẩm chiên rán chứa nhiều chất béo bão hòa, khó tiêu hóa, kích thích nhu động ruột và có thể làm nặng thêm tiêu chảy. Vì thế, cha mẹ nên hạn chế các món như khoai tây chiên, gà rán để hệ tiêu hóa có thời gian hồi phục.
• Thực phẩm nhiều đường, nước ngọt có ga: Đường tinh luyện làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, trong khi nước ngọt có ga dễ gây đầy bụng, kích thích niêm mạc ruột. Do đó, cần hạn chế bánh kẹo, nước ngọt trong giai đoạn trẻ bị viêm ruột.
• Đồ ăn sống hoặc chưa chín kỹ: Thực phẩm sống có thể chứa vi khuẩn, ký sinh trùng gây nhiễm trùng đường ruột. Cha mẹ nên đảm bảo tất cả thực phẩm đều được nấu chín kỹ trước khi cho trẻ ăn.
• Sữa bò nếu trẻ không dung nạp lactose: Nếu trẻ bị đầy hơi, tiêu chảy sau khi uống sữa bò, có thể do không dung nạp lactose. Khi đó, cha mẹ nên thay thế bằng sữa không lactose hoặc sữa thực vật.
• Thực phẩm nhiều chất xơ không hòa tan: Các loại rau như bắp cải, rau muống chứa nhiều chất xơ không hòa tan, có thể kích thích nhu động ruột và làm tiêu chảy nặng hơn. Thay vào đó, nên ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ hòa tan như chuối, khoai lang.

Việc tránh những thực phẩm không phù hợp sẽ giúp trẻ nhanh hồi phục và hạn chế tình trạng tiêu chảy kéo dài.

Trẻ nên hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ và đường khi bị viêm ruột

Lưu ý khi chăm sóc trẻ bị viêm ruột

Bên cạnh việc lựa chọn thực phẩm phù hợp, cách chăm sóc cũng đóng vai trò quan trọng giúp trẻ nhanh hồi phục. Hệ tiêu hóa của trẻ lúc này rất nhạy cảm, vì vậy cha mẹ cần chú ý đến cách chế biến, thói quen ăn uống cũng như theo dõi các dấu hiệu bất thường. Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi chăm sóc trẻ bị viêm ruột.

• Chế biến thực phẩm đúng cách: Khi chưa biết trẻ bị viêm ruột nên ăn gì, cha mẹ nên ưu tiên các món cháo loãng, súp mềm giúp hệ tiêu hóa làm việc nhẹ nhàng hơn. Thực phẩm nên được hấp, luộc thay vì chiên rán để tránh gây kích thích ruột, đồng thời nên cắt nhỏ hoặc nghiền nhuyễn để dễ tiêu hóa.
• Đưa trẻ đến bác sĩ khi có dấu hiệu nghiêm trọng: Nếu tiêu chảy kéo dài trên 2 ngày, trẻ có dấu hiệu mất nước như khô môi, mắt trũng, ít đi tiểu, cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay để tránh biến chứng nguy hiểm.
• Cho trẻ ăn từng ít một: Hệ tiêu hóa yếu dễ bị quá tải nếu ăn quá nhiều cùng lúc. Vì vậy, cha mẹ nên chia nhỏ bữa ăn, giúp cơ thể hấp thu tốt hơn và giảm nguy cơ kích thích đường ruột.
• Đảm bảo vệ sinh thực phẩm: Thực phẩm cần được nấu chín kỹ, hạn chế ăn đồ sống để tránh nhiễm khuẩn, giúp đường ruột phục hồi tốt hơn.
• Không tự ý dùng thuốc cầm tiêu chảy: Việc lạm dụng thuốc có thể gây ứ đọng độc tố trong ruột, làm bệnh kéo dài hơn. Chỉ nên sử dụng thuốc khi có hướng dẫn từ bác sĩ.
• Đảm bảo bé nghỉ ngơi đầy đủ: Nghỉ ngơi giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn, đồng thời hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả trong quá trình chống lại viêm nhiễm.

Trẻ bị viêm ruột kéo dài, đau bụng, đầy hơi hoặc tiêu chảy liên tục có thể gặp tổn thương ở niêm mạc ruột mà mắt thường khó phát hiện. Việc thăm khám và kiểm tra chuyên sâu sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân, từ đó có hướng điều trị phù hợp.

Hiện nay, chuyên khoa Nhi – Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ uy tín, nơi các bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ thăm khám kỹ lưỡng, đánh giá tổng quát tình trạng viêm ruột dựa trên triệu chứng của trẻ và chỉ định các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh khi cần thiết.

Đặc biệt, tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, trẻ có thể được kiểm tra chuyên sâu ở Trung tâm Nội soi & Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, nơi sở hữu hệ thống máy nội soi Olympus Evis X1 CV-1500 không đau và an toàn. Nhờ ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI, máy có thể giúp bác sĩ phát hiện hấu hết các tổn thương dù nhỏ trong ruột, từ đó đưa ra hướng điều trị chính xác.

Tóm lại, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục của trẻ bị viêm ruột. Khi chưa biết trẻ bị viêm ruột nên ăn gì, cha mẹ có thể ưu tiên các món ăn dễ tiêu, giúp làm dịu niêm mạc ruột và giảm đầy hơi, đau bụng. Tuy nhiên, nếu trẻ tiêu chảy trên 3 lần/ngày, kéo dài hơn 2 ngày hoặc có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng như khô môi, mắt trũng, ít đi tiểu… cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.