U vú lành tính là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và các loại phổ biến

U vú lành tính là bệnh thường xảy ra ở nữ giới. Tìm hiểu rõ dấu hiệu nhận biết, các loại bệnh u vú lành tính thường gặp, đối tượng dễ mắc bệnh giúp mọi người chủ động bảo vệ sức khỏe của mình. Vậy khối u vú lành tính có nguy hiểm không? Làm sao để chẩn đoán u vú lành? Mời bạn cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu về căn bệnh này.

U vú lành tính là bệnh thường gặp ở nữ giới

U vú lành tính là gì?

U vú lành tính là sự phát triển bất thường của một khối u, u nang ở mô vú và không đe dọa tính mạng. Bệnh u vú lành khá phổ biến, tuy không phải ung thư nhưng có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú trong tương lai.

Dấu hiệu u vú lành tính thường gặp

Khối u vú lành tính có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên vú, gây đau hoặc không, có kích thước lớn hoặc nhỏ. Một vài dấu hiệu u vú lành tính thường gặp là:

• Đau ngực (đau vú).
• Có khối u ở vú hoặc nách, cảm nhận được khi chạm vào.
• Thay đổi kích thước vùng ngực và hình dạng bầu ngực gây mất thẩm mỹ, có cảm giác lạ.
• Bị phát ban, đỏ trên da quanh ngực.
• Da vú có thể thay đổi khi có khối u lành. Tuy nhiên, sự xuất hiện của dấu hiệu nghiêm trọng hơn như lõm, nhăn hoặc sần sùi, có vảy, cần được kiểm tra sâu hơn vì có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư.
• Hình dáng núm vú thay đổi bất thường, bị thụt vào trong, nhăn nheo.
• Có dịch tiết ra từ một hoặc cả hai núm vú, thường thấy ở phụ nữ đang mang thai hoặc sau khi sinh con. Dịch tiết có thể có màu vàng, xanh, nâu sẫm hoặc đen, một số trường hợp còn kèm máu.

Hầu hết khối u ở vú đều lành tính. Tuy nhiên, những dấu hiệu u vú lành vừa nêu có thể liên quan đến ung thư vú. Vì vậy, khi phát hiện dấu hiệu bất thường, mọi người cần liên hệ với bác sĩ ngay. (1)

Nguyên nhân u vú lành tính là gì?

U vú lành tính phát triển do nhiều lý do khác nhau:

• Ở mô vú có thay đổi bất thường: Thay đổi mô vú gây u sợi tuyến vú, thường gặp ở phụ nữ 18-40 tuổi.
• Vú bị nhiễm trùng: Viêm vú có thể gây nhiễm trùng vú. Phụ nữ đang cho con bú có nguy cơ bị viêm vú rất cao, gây sưng đau ở vú.
• Mô sẹo do chấn thương ở ngực: Khi bị chấn thương ngực, các tế bào tổn thương sẽ bị thay thế bằng mô sẹo. Có một số trường hợp các tế bào mỡ bị chết do thiếu oxy, có dầu tiết ra ở dạng lỏng, sau đó hình thành vành vôi hóa xung quanh và gây ra u nang.
• Thay đổi hormone: Phụ đang mang thai, trong thời kỳ kinh nguyệt hoặc tiền mãn kinh sẽ thay đổi nội tiết tố trong cơ thể. Một số trường hợp bị rối loạn nội tiết tố nữ, kích thích vú phát triển. Do đó, các tế bào ở mô vú bị mất cân bằng do tăng sinh quá mức, hình thành các khối u.
• Dùng thuốc tránh thai: Thuốc tránh thai nội tiết tố có thể làm tăng nguy cơ mắc u vú.
• Tiêu thụ quá nhiều caffeine: Tiêu thụ quá nhiều caffeine có thể làm giãn mạch máu, gây cảm giác căng đau ở vú, đặc biệt ở người nhạy cảm với caffeine. (2)

Tiêu thụ quá nhiều caffein là một trong những nguyên nhân gây u vú

Ai dễ mắc u vú lành tính?

Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh u vú lành tính. Tuy nhiên, người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn là:

• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú hoặc u vú lành tính, vì đây là bệnh có yếu tố di truyền. Trong đó, đột biến ở hai gen chính BRCA1 và BRCA2 nguyên nhân phổ biến gây ung thư vú.
• Phụ nữ sử dụng liệu pháp hormone thay thế (HRT) để điều trị các triệu chứng ở thời kỳ tiền mãn kinh dễ bị u vú. Người dùng HRT càng lâu càng làm tăng nguy cơ u vú, thậm chí là ung thư vú.
• Phụ nữ bị mất cân bằng nội tiết tố có khả năng bị u vú lành tính cao hơn so với người có cơ địa khỏe mạnh. Thay đổi nội tiết tố dễ gây đau vú, nhói ngực, căng tức ngực.

Các loại u vú lành tính thường gặp

Các loại u vú lành tính thường gặp gồm có u nang vú, u xơ tuyến vú, xơ hóa tuyến vú, u nhú trong ống dẫn sữa, hoại tử mỡ, tăng sản tuyến vú không điển hình, viêm vú, giãn ống dẫn sữa.

1. U nang vú

U nang vú (Breast Cysts) là u vú lành tính thường gặp, khối u có hình tròn hoặc hình bầu dục, thường gặp ở phụ nữ 30-40 tuổi. Kích thước u nang có thể chỉ vài milimet hoặc to đến 4 cm. Chất dịch trong khối u nang chiếm khoảng 25%, khi sờ vào có cảm giác mềm, đôi khi bị đau nhưng không làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Nội tiết tố thay đổi có thể làm cho u nang vú to hơn và đau hơn, đặc biệt dễ nhận biết trước kỳ kinh nguyệt. U nang vú có thể tự hết mà không cần điều trị. (3)

2. U xơ tuyến vú

U xơ tuyến vú (Fibroadenoma) không gây đau, là một loại u vú lành tính không hiếm gặp và không làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú. U xơ ở tuyến vú thường gặp ở nữ giới có độ tuổi từ 15-35, u xơ có hình tròn hoặc hình bầu dục, khi chạm vào sẽ có cảm giác di chuyển. Đường kính trung bình của u xơ tuyến vú khoảng 2,5 cm. Loại u lành tính này có thể tự teo nhỏ hoặc biến mất sau thời kỳ mãn kinh. (4)

3. Xơ hóa tuyến vú

Xơ hóa tuyến vú (Sclerosing adenosis) là một trong những loại u vú lành tính, hình thành do sự phát triển bất thường của mô vú và bị xơ hóa. Xơ hóa tuyến vú có thể gây đau nhức ở một vùng hoặc toàn bộ phần ngực, đau dữ dội hơn trong thời kỳ kinh nguyệt. Khi chạm vào sẽ cảm nhận được một khối dày ở vú.

Một số trường hợp còn có dịch tiết ra ở núm vú, dịch có màu trắng đục hoặc có thể kèm máu, sẽ có khác biệt về màu sắc và độ đặc tùy theo tình trạng ở mỗi người. Nữ giới từ 30-50 tuổi có nguy cơ bị xơ hóa tuyến vú cao hơn so với các độ tuổi khác.

Phụ nữ 30-50 tuổi có nguy cơ bị xơ hóa tuyến vú cao

4. U nhú trong ống dẫn sữa

U nhú trong ống dẫn sữa (Intraductal Papilloma) là những khối u nhỏ giống như mụn cóc, hình thành bên trong ống dẫn sữa gần núm vú, gây tiết dịch ở núm vú. Đây cũng là bệnh u vú lành tính, nhưng có thể gây đau, thường gặp ở nữ giới có độ tuổi từ 30-50. Có nhiều u nhú cùng một lúc sẽ làm tăng nguy cơ ung thư vú, cần phẫu thuật để loại bỏ những khối u này càng sớm càng tốt.

5. Hoại tử mỡ

Hoại tử mỡ (Fat necrosis) là khối u vú lành tính, hình thành do các mô vú bị tổn thương thay thế bằng mô sẹo, một số trường hợp khác là do ảnh hưởng của hóa trị hoặc xạ trị. Da xung quanh khu vực bị u vú có màu đỏ hoặc bầm tím, phổ biến ở người có kích thước ngực lớn. Loại u vú lành tính này thường không gây đau, không làm tăng nguy cơ ung thư và không cần điều trị.

6. Tăng sản tuyến vú không điển hình

Tăng sản tuyến vú không điển hình (Atypical Hyperplasia) xảy ra do các tế bào trong tuyến vú phát triển quá mức. Loại u vú này làm tăng nguy cơ bị ung thư vú cao hơn 4-5 lần, bác sĩ sẽ đề nghị cắt bỏ mô vú bị ảnh hưởng từ sớm để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. (5)

7. Viêm vú

Viêm vú (Mastitis) là tình trạng viêm, sưng ở vú, do nhiễm trùng gây ra, thường gặp ở phụ nữ đang nuôi con bằng sữa mẹ. Phần vú bị viêm sẽ có biểu hiện sưng đau, đỏ và chạm vào có cảm giác ấm. Viêm vú tuy là u vú lành tính nhưng cũng có thể gây sốt, đau đầu, một số trường hợp có triệu chứng giống bệnh cảm cúm.

8. Giãn ống dẫn sữa

Giãn ống dẫn sữa (Duct Ectasia) cũng là loại u vú lành tính thường gặp, phụ nữ đã mãn kinh sẽ có nguy cơ mắc phải cao hơn. Khối u vú lành tính làm ống dẫn sữa bị sưng và bị tắc, dễ viêm nhiễm, rỉ dịch ở núm vú nhưng không làm tăng nguy cơ ung thư. (6)

U vú lành tính có đau không?

Khối u vú lành tính có thể gây đau, tùy thuộc vào loại u vú và kích cỡ của khối u. Ngoài đau, bệnh u vú lành tính còn có thể gây sưng, nhiễm trùng, làm thay đổi bề mặt da quanh bầu ngực, tiết dịch ở núm vú. Mức độ bị đau sẽ phụ thuộc vào ngưỡng chịu đau của mỗi người.

U vú lành tính có nguy hiểm không?

Bệnh u vú lành tính không nguy hiểm nếu chỉ gây đau ở mức độ nhẹ, không phát triển quá nhanh và không có yếu tố di căn. Đa số u vú lành tính đều không làm tăng nguy cơ ung thư. Tuy nhiên, một số khác lại có thể làm cho sức khỏe xấu đi, có liên quan bệnh ung thư trong tương lai.

Vì vậy, khi phát hiện dấu hiệu bất thường ở bầu ngực, mọi người cần đến bệnh viện để kiểm tra. Nếu kích thước khối u quá lớn hoặc gây đau dữ dội, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật. Các trường hợp bị u xơ tuyến vú có thể bị tái phát trở lại sau phẫu thuật.

Khối u vú lành tính mức độ nhẹ không gây nguy hiểm

U vú lành tính có chuyển thành ác tính không?

U vú lành tính thường không chuyển thành ác tính hoặc di căn, nhưng một số loại u vú như tăng sản không điển hình có thể làm tăng nguy cơ ung thư, cần theo dõi thường xuyên. Nếu khối u vú lành tính đe dọa cấu trúc bên trong và gây tổn thương cho bầu ngực, bác sĩ sẽ có thể yêu cầu cắt bỏ.

Chẩn đoán u vú lành tính

Khi phát hiện dấu hiệu bất thường ở bầu ngực, mọi người cần nhanh chóng đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân. Bác sĩ có thể yêu cầu làm một hoặc đồng thời nhiều xét nghiệm sau:

• Siêu âm vú: Kết quả siêu âm cho phép hiển thị hình ảnh thực tế bên trong vú. Nhờ đó, bác sĩ có thể quan sát được các vấn đề ở vú và lượng máu phân bổ đến các mô. Nếu như kết quả chụp X-quang tuyến vú có bất thường, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm vú để có kết luận chính xác.
• Chụp nhũ ảnh: Phương pháp này giúp sàng lọc các dấu hiệu u vú bất thường. Không chỉ giúp chẩn đoán u vú lành tính, chụp nhũ ảnh còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và điều trị ung thư vú. Phụ nữ trên 40 tuổi hoặc người có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú cần chụp nhũ ảnh theo chỉ định của bác sĩ để tầm soát sức khỏe.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp này cung cấp hình ảnh bên trong vú một cách chi tiết, giúp bác sĩ chẩn đoán các điểm bất thường ở vú. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định chụp cộng hưởng từ khi kết quả siêu âm, chụp nhũ ảnh hoặc sinh thiết có kết quả bất thường. Ngoài tầm soát u vú lành tính, MRI cũng có thể giúp phát hiện khối u ác tính. Người có nguy cơ bị ung thư vú, có người nhà từng bị ung thư vú nên chụp MRI theo chỉ định của bác sĩ.
• Xét nghiệm dịch tiết ở núm vú: Xác định nguyên nhân và tính chất của dịch tiết ra ở núm vú cũng là cách chẩn đoán bệnh u vú lành tính. Đặc biệt là trường hợp có dịch tiết trong, không màu… càng cần làm xét nghiệm, vì đó có thể là dấu hiệu của ung thư vú.
• Sinh thiết vú: Là phương pháp quan sát, phân tích mẫu mô ở tuyến vú bằng kính hiển vi. Bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp sinh thiết cho người có cảm giác cộm ở ngực hoặc nghi ngờ có khối u.

Phân biệt u vú lành tính và ác tính

U vú ác tính là dạng bệnh nguy hiểm hơn so với u vú lành tính. Để phân biệt hai loại u vú này, cần căn cứ vào đặc điểm hình thái, khả năng xâm lấn, tốc độ sinh trưởng và nguy cơ tái phát sau điều trị.

Một số đặc điểm gợi ý khối u vú có thể lành tính là:

• Khối u chủ yếu có hình tròn, một số khác có hình bầu dục.
• Sờ có cảm giác mềm hoặc săn chắc.
• Đôi khi gây đau, đau rõ rất trong thời kỳ kinh nguyệt.
• Có khả năng di động.
• Dịch tiết ra ở núm vú có màu nâu sẫm, vàng hoặc xanh lá, đôi khi có lẫn máu.
• Không xâm lấn sang các mô lân cận, không có tính chất di căn, không ảnh hưởng khả năng mang thai hoặc cho con bú.

Một số đặc điểm gợi ý khối u vú có nguy cơ ác tính là:

• Khối u cứng.
• Dị dạng, có các cạnh không đều nhau.
• Không đau nhức.
• Khi sờ vào cảm giác không di chuyển.
• Gây kích ứng, đỏ vùng da quanh vú và núm vú.
• Gây sưng vú một phần hoặc toàn phần.
• Gây sưng quanh xương quai xanh, dưới cánh tay hoặc dưới nách.
• Có nguy cơ di căn, làm ảnh hưởng chức năng của các bộ phận xung quanh.

U vú ác tính là khối u cứng, gây sưng và kích ứng quanh vú

U vú lành tính có chữa được không?

Bệnh u vú lành tính có thể chữa khỏi khi được phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm. Vì vậy, mọi người cần chủ động tầm soát sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện, can thiệp xử lý các vấn đề bất thường. Trong thời gian điều trị, cần lưu ý và thực hiện theo các hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả, tránh kéo dài thời gian chữa bệnh hoặc làm bệnh chuyển biến nặng hơn.

U vú lành tính có nên mổ không?

Phần lớn các trường hợp u vú lành tính không cần mổ. Đối với dạng u vú này, chỉ cần theo dõi khối u thường xuyên và can thiệp khi thật sự cần thiết. Bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân gây u vú, tình trạng của khối u để xác định phương pháp điều trị thích hợp.

Tuy nhiên, u vú lành tính có thể được xem xét phẫu thuật trong một số tình huống nhất định, như khi khối u gây đau, biến chứng hoặc nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.

Cách điều trị u vú lành tính

Đa số các trường hợp u vú lành tính đều không cần điều trị mà chỉ cần theo dõi và tuân thủ theo các biện pháp kiểm soát khác theo hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt bỏ hoặc dùng thuốc can thiệp sâu đối với tăng sản tuyến vú không điển hình hoặc bất kỳ loại u vú nào khác có nguy cơ dẫn đến bệnh ung thư.

Về thuốc, bác sĩ có thể kê một số loại thuốc nhằm mục đích giảm mức estrogen trong cơ thể, từ đó làm giảm nguy cơ mắc ung thư vú. Chẳng hạn như tamoxifen, raloxifene, toremifene, exemstane, anastrozole, letrozole, fulvestrant,… Những loại thuốc này có tác dụng phụ, nên cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. (7)

Với các trường hợp có khối u kích thước lớn, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bằng cách:

• Cắt bỏ u xơ tuyến vú nếu khối u có kích thước lớn hơn 4 cm.
• Dẫn lưu u nang bằng kim.
• Cân nhắc phẫu thuật để cắt bỏ ống dẫn sữa bị tắc nếu núm vú có dấu hiệu tiết dịch hoặc thụt vào trong.
• Bị u nhú trong ống dẫn sữa cần phẫu thuật để tránh ung thư trong tương lai.

Như vậy, để điều trị u vú lành tính, bác sĩ cần căn cứ vào tình trạng thực tế của khối u và các biểu hiện lâm sàng. Không phải tất cả trường hợp u vú lành đều không cần điều trị hoặc đều cần phẫu thuật.

Nếu bạn gặp vấn đề về sức khỏe tuyến vú, hãy đến chuyên khoa Ngoại Vú tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Tâm Anh Quận 7, Tâm Anh Quận 8 để kiểm tra, thăm khám.

Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và hệ thống máy móc, trang thiết bị tối tân, đây là nơi khám chữa bệnh chất lượng, hiệu quả, được nhiều người bệnh tin tưởng lựa chọn. Ngoài thăm khám và điều trị u vú lành tính, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn khám tầm soát và tư vấn phòng ngừa ung thư vú, phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ sau khi điều trị.

Để đặt lịch kiểm tra sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể liên hệ Hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TPHCM) hoặc 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).

Trên đây là thông tin về u vú lành tính – bệnh thường gặp ở nữ giới. Tìm hiểu dấu hiệu, nguyên nhân và các loại bệnh u vú lành tính thường gặp sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe của chính mình tốt hơn.