Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Tại Việt Nam, ung thư dạ dày (ung thư bao tử) là bệnh thuộc top 5 trong danh sách các loại bệnh ung thư phổ biến nhất. Như vậy, tìm hiểu dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị ung thư dạ dày là điều quan trọng để chủ động bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình. Vậy, ung thư dạ dày là gì? Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết ra sao? Mời bạn cùng Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau đây.
Ung thư dạ dày là bệnh lý có thể gây nguy hiểm
Ung thư dạ dày là bệnh gây ra bởi sự phát triển và phân chia bất thường, không kiểm soát của các tế bào, có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào ở dạ dày. Các tế bào bất thường phát triển thành khối u, nếu là khối u ác tính, chúng sẽ lan rộng ở dạ dày hoặc di căn sang các cơ quan khác.
Quá trình hình thành khối u ở dạ dày chỉ mất khoảng vài tháng đến vài năm. Vì vậy, nếu người bệnh không tầm soát sức khỏe định kỳ sẽ không thể phát hiện bệnh từ sớm. Ung thư dạ dày xảy ra nhiều nhất ở phần tâm vị – đây là vị trí tiếp xúc giữa dạ dày và thực quản.
Vào năm 2022, đã có khoảng 1.000.000 người mắc bệnh ung thư dạ dày trên thế giới. Con số này ước tính sẽ cao hơn nhiều vào năm 2024. (2)
Dấu hiệu cảnh báo bệnh ung thư bao tử có nhiều tương đồng với các bệnh lý thông thường khác. Do đó, người bệnh rất khó phát hiện ung thư ở giai đoạn đầu:
Khi bệnh ung thư dạ dày tiến triển sang giai đoạn nghiêm trọng, người bệnh sẽ có các dấu hiệu sau:
Khi các tế bào ung thư ở dạ dày lan sang các bộ phận khác, dấu hiệu bất thường sẽ xuất hiện ở vị trí bị di căn. Ví dụ, ung thư di căn đến hạch bạch huyết sẽ tạo ra khối u có thể cảm nhận qua da, ung thư di căn đến gan sẽ gây ra tình trạng vàng da, vàng mắt. Trường hợp ung thư di căn đến bụng sẽ khiến cho bụng người bệnh bị to bất thường. (3)
Người bị ung thư bao tử có biểu hiện nôn, buồn nôn, bã nôn có máu…
Ở mỗi giai đoạn ung thư bao tử, kích thước và mức độ lan rộng của tế bào ung thư sẽ khác nhau. Bác sĩ cần xác định giai đoạn của bệnh để lập kế hoạch điều trị thích hợp, người bệnh cũng cần căn cứ vào đó để chăm sóc sức khỏe của bản thân.
Dựa trên hệ thống phân loại ung thư TNM, bệnh ung thư dạ dày gồm có 5 giai đoạn: 0, 1, 2, 3 và 4.
Ung thư dạ dày được chia thành 5 giai đoạn: 0, 1, 2, 3 và 4
Ung thư bao tử giai đoạn 0 là tình trạng ung thư biểu mô tại chỗ. Ở giai đoạn này, bác sĩ tìm thấy các tế bào bất thường ở niêm mạc dạ dày của người bệnh. Đây chính là khởi nguồn của các tế bào ung thư nếu không điều trị từ sớm.
Ung thư dạ dày giai đoạn 1 (hoặc gọi là giai đoạn I) được chia thành giai đoạn IA và IB.
Tương tự giai đoạn 1, ung thư bao tử giai đoạn 2 được chia thành giai đoạn IIA và giai đoạn IIB.
Bước sang giai đoạn 3, bệnh ung thư bao tử được chia thành các giai đoạn IIIA, IIIB và IIIC.
Ở giai đoạn 4, tế bào ung thư đã di căn đến các cơ quan của cơ thể, điển hình là phổi, gan, thành bụng… Vì vậy, ung thư dạ dày giai đoạn 4 còn được gọi là ung thư di căn, là giai đoạn nguy hiểm nhất của bệnh ung thư.
Tế bào ung thư đã tấn công vào hệ thống bạch huyết hoặc máu, hình thành khối u ở các bộ phận trên cơ thể. Khối u hình thành ở cơ quan bị di căn sẽ tượng tự với khối u chính. Tức là, tế bào ung thư dạ dày di căn đến phổi, thì tế bào ung thư tồn tại ở phổi thực chất là tế bào ung thư dạ dày. Tương tự với các cơ quan bị di căn khác trong cơ thể.
Ở thời điểm hiện tại, các nhà nghiên cứu vẫn chưa đưa ra kết luận chính thức về nguyên nhân gây ung thư bao tử. Tuy nhiên, chuyên gia khẳng định, những tổn thương xảy ra ở lớp lót bên trong dạ dày như nhiễm trùng, trào ngược Axit… sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Các yếu tố trên chỉ làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày, không phải 100% trường hợp gặp phải đều mắc bệnh ung thư. Nhìn chung, khi các yếu tố nguy cơ tác động và làm thay đổi cấu trúc DNA của tế bào ở lớp lót bên trong dạ dày, chúng sẽ bắt đầu phát triển bất thường và hình thành khối u.
Các tế bào ung thư ở dạ dày sẽ xâm lấn và phá hủy các mô cơ khỏe mạnh, sau đó tiến sâu hơn vào trong thành dạ dày. Theo thời gian, các tế bào ung thư tách ra và di căn đến các cơ quan khác.
Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh ung thư bao tử. Tuy nhiên, những trường hợp sau đây sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:
Không. Ung thư dạ dày là bệnh không lây nhiễm. Các tiếp xúc cơ thể như chạm, ôm, hôn, dùng chung bát đũa, hít thở chung không khí, quan hệ tình dục… không thể lây lan bệnh ung thư bao tử hoặc bất kỳ bệnh ung thư nào khác.
Các nhà nghiên cứu khẳng định, tế bào ung thư không thể tồn tại trong một cơ thể khỏe mạnh khác. Vì hệ thống miễn dịch khỏe mạnh sẽ tiêu diệt các tế bào lạ, kể cả tế bào ung thư từ người bệnh truyền sang. (6)
Ung thư dạ dày là bệnh nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu người bệnh không phát hiện và điều trị kịp thời. Ở giai đoạn đầu, bệnh không có dấu hiệu rõ ràng nên rất khó phát hiện. Cho đến khi các tế bào ung thư đã di căn đến hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác, người bệnh mới cảm nhận được sức khỏe đang suy yếu.
ỷ lệ sống sót sau 5 năm đối với bệnh nhân ung thư dạ dày là khoảng 36%. Tuy nhiên, tỷ lệ này có thể thay đổi đáng kể tùy thuộc vào giai đoạn phát hiện bệnh:
Điều này cho thấy phát hiện sớm đóng vai trò rất quan trọng trong việc điều trị ung thư dạ dày.
Ung thư dạ dày có thể gây tử vong nếu không phát hiện sớm
Bệnh ung thư bao tử có thể chẩn đoán theo 2 cách: Chẩn đoán lâm sàng hoặc chẩn đoán cận lâm sàng.
Có thể chẩn đoán ung thư bao tử bằng phương pháp lâm sàng hoặc cận lâm sàng
Các triệu chứng lâm sàng của ung thư bao tử thường không rõ ràng, rất dễ nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác. Ở giai đoạn đầu, cơ thể người bệnh sẽ bị suy kiệt, mệt mỏi, thiếu máu và bị sốt.
Khi người bệnh đi kiểm tra sức khỏe, các biểu hiện bất thường sau đây sẽ là cơ sở quan trọng để bác sĩ chẩn đoán bệnh:
Ngoài ra, người có dấu hiệu đau cơ xương khớp, nổi hạch bất thường… cũng có khả năng mắc bệnh ung thư dạ dày.
Chẩn đoán ung thư bao tử bằng phương pháp cận lâm sàng bao gồm:
Chụp X-quang dạ dày là phương pháp cơ bản dùng trong chẩn đoán ung thư ở cơ quan này. Thông qua hình ảnh chụp phim X-quang, các tổn thương ở dạ dày sẽ hiện rõ, điển hình là dạ dày trông như bị khuyết, có vết loét…
Phương pháp nội soi cung cấp những hình ảnh chân thực về các tổn thương ở dạ dày. Nếu bị ung thư dạ dày, hình ảnh nội soi sẽ cho thấy các khối u, cụ thể hơn là ở thể sùi, thể loét, thể xơ chai…
Là phương pháp kết hợp siêu âm và nội soi để chẩn đoán bệnh. Thông qua đầu dò có tần số cao (7,5-12 MHz), hình ảnh từ kết quả siêu âm nội soi cho phép quan sát các tổn thương (nếu có) ở thành ống tiêu hóa và các tổ chức xung quanh. Thông qua đó, bác sĩ có thể xác định mức độ tổn thương ở dạ dày.
Phương pháp này cho phép phát hiện khối u và chẩn đoán mức độ di căn của các tế bào ung thư.
Nếu tế bào ung thư dạ dày đã di căn đến ổ bụng hoăc lan sang phúc mạc, buồng trứng (ở nữ) kết quả siêu âm ổ bụng sẽ cho thấy các dấu hiệu bất thường.
Phương pháp nội soi ổ bụng cho phép đánh giá mức độ xâm lấn của tế bào ung thư tại các cơ quan trong ổ bụng. Thông qua đó, bác sĩ sẽ xác định giai đoạn ung thư và lên phác đồ điều trị thích hợp.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, để phân loại ung thư bao tử sẽ cần dựa vào loại tế bào ung thư, mức độ tổn thương các cơ quan và giai đoạn của bệnh.
Dựa vào hình thức giải phẫu bệnh, thu thập và phân tích mẫu tế bào ung thư, ung thư dạ dày được phân loại thành:
Dựa trên mức độ tổn thương của các cơ quan, ung thư dạ dày được phân loại thành ung thư sớm và ung thư tiến triển.
Phân loại ung thư dạ dày theo giai đoạn sẽ căn cứ vào 3 yếu tố:
Ung thư dạ dày có thể chữa được, đặc biệt là ở giai đoạn đầu của bệnh. Tuy nhiên, phát hiện bệnh càng trễ, cơ hội chữa khỏi càng thấp. Đối với các trường hợp tiên lượng không thể chữa khỏi, quá trình điều trị sẽ có tác dụng kiểm soát bệnh ung thư, giúp người bệnh thoải mái và kéo dài tuổi thọ. (8)
Bệnh ung thư dạ dày có thể chữa được nếu phát hiện sớm
Trước khi xây dựng kế hoạch điều trị ung thư dạ dày, bác sĩ sẽ cân nhắc 3 yếu tố: Vị trí ung thư, giai đoạn bệnh, sức khỏe tổng thể của người bệnh.
Mục đích của phẫu thuật chữa ung thư dạ dày là loại bỏ toàn bộ tế bào ung thư. Phương pháp này dành cho trường hợp mắc bệnh nhẹ, chỉ vừa ở giai đoạn đầu của bệnh.
Các phương pháp phẫu thuật ung thư bao tử gồm:
Hóa trị là phương pháp dùng thuốc hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư, điều trị cho người bệnh ung thư giai đoạn 2 và 3. Áp dụng hóa trị cho người bệnh ung thư bao tử gồm:
Xạ trị là phương pháp dùng để điều trị ung thư dạ dày giai đoạn 2 và 3, trước khi phẫu thuật. Ở một số trường hợp, bác sĩ sẽ thực hiện cùng lúc hóa trị và xạ trị, gọi là hóa xạ trị.
Phương pháp xạ trị sử dụng chùm năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư, có thể là tia X, proton hoặc các nguồn khác. Xạ trị có thể giúp người bệnh giảm các triệu chứng của ung thư dạ dày.
Liệu pháp nhắm trúng đích sử dụng thuốc để tấn công và giết chết các tế bào ung thư. Trước đó, bác sĩ sẽ thu thập mẫu tế bào để xác định cơ địa người bệnh có phù hợp với phương pháp này hay không.
Đối với bệnh ung thư dạ dày, liệu pháp nhắm trúng đích thường được kết hợp chung với hóa trị. Cách điều trị này dành cho người bệnh ung thư giai đoạn 4 hoặc bị tái phát ung thư sau điều trị. (9)
Điều trị ung thư bao tử cần căn cứ vào thể trạng người bệnh và giai đoạn bệnh
Người bệnh ung thư dạ dày cần được chăm sóc kỹ lưỡng, cả về mặt thể chất lẫn tinh thần.
Người bệnh ung thư nên cung cấp cho cơ thể đủ lượng chất béo, vitamin, chất xơ, protein… để chuẩn bị sức khỏe tiếp nhận quá trình điều trị. Các chất dinh dưỡng này có nhiều trong trứng, sữa, phô mai, cá, các loại đậu…
Người bệnh ung thư nên kiêng các thực phẩm có chứa chất kích thích như như trà, cà phê, bia… Vì nhóm thức ăn này có thể làm cho bệnh chuyển biến nặng. Ngoài ra, người bệnh cũng nên kiêng thực phẩm được muối chua như dưa leo muối, củ cải muối, kim chi…
Bữa ăn của người bệnh ung thư dạ dày cần phải chia nhỏ, khoảng 8-10 bữa / ngày. Người bệnh tuyệt đối không dùng thực phẩm có chứa phụ gia hoặc món ăn quá cứng, bị cháy, có màu đỏ sẫm như thịt nướng, huyết, cơm cháy…
Người bị ung thư dạ dày còn khả năng đi lại nên vận động nhẹ nhàng bằng cách đi bộ, đạp xe, bơi lội… tùy vào sở thích và tình trạng thể chất của bản thân.
Đối với người bệnh bị hạn chế vận động, nên thực hiện các bài tập vừa sức như yoga, thiền định, tập thở ở tư thế ngồi…
Người bệnh ung thư phải nằm hoặc ngồi một chỗ cũng cần vận động bằng những bài tập nhẹ nhàng ở bộ phận còn khả năng hoạt động. Ví như duỗi tay, chân, cổ… tập luyện thở đều để thư giãn, kích hoạt năng lượng.
Người nhà và bạn bè nên dành thời gian trò chuyện, tâm sự cùng người bệnh. Vì người bệnh ung thư rất dễ rơi vào trạng thái bi quan và suy nghĩ tiêu cực, điều này sẽ ảnh hưởng đến kết quả điều trị.
Nên tạo cơ hội cho người bệnh tham gia những hoạt động yêu thích để duy trì kết nối xã hội. Nhờ đó, người bệnh sẽ cảm thấy phấn chấn hơn.
Người bệnh ung thư rất cần được chia sẻ và cảm thông. Vì vậy, người chăm sóc nên thấu hiểu nỗi khổ hiện tại của họ và không trách lỗi.
Để giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư bao tử, mọi người cần:
Để phòng ngừa ung thư dạ dày, cần tăng cường rau xanh trong khẩu phần ăn
Cần tầm soát ung thư bao tử định kỳ để phát hiện bệnh từ sớm (nếu có), ngay cả các trường hợp không có biểu hiện lâm sàng. Bác sĩ sẽ chỉ định một vài xét nghiệm để tầm soát bệnh như nội soi dạ dày, sinh thiết, xét nghiệm…
Khi cơ thể xuất hiện dấu hiệu bất thường liên quan đến dạ dày, người nghi ngờ mắc bệnh cần liên hệ với bác sĩ càng sớm càng tốt. Tuyệt đối không nên chần chừ để tránh trường hợp bị bệnh nghiêm trọng hơn.
Trước tiên, bác sĩ sẽ kiểm tra để xác định nguyên nhân khác trước khi làm xét nghiệm chẩn đoán ung thư bao tử. Nếu tỷ lệ nghi ngờ bệnh tăng cao, bác sĩ sẽ chỉ đỉnh làm các xét nghiệm chuyên sâu.
Mọi người cần khám tổng quát 3-6 tháng / lần, ngay cả khi không có dấu hiệu bất thường để đảm bảo sức khỏe luôn ở trạng thái tốt nhất.
Nếu bạn đang gặp các vấn đề liên quan dạ dày, hoặc có mong muốn tầm soát sức khỏe dạ dày định kỳ, bạn hãy liên hệ đến khoa Tiêu hóa – Gan – Mật – Tụy thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
Đây là địa chỉ chăm sóc sức khỏe và khám chữa bệnh chuyên sâu, là nơi làm việc của đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, cùng với đó là sự hỗ trợ là hệ thống máy móc và thiết bị hiện đại, giúp chẩn đoán bệnh chính xác và hiệu quả.
Để đặt lịch kiểm tra sức khỏe dạ dày tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể liên hệ Hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TPHCM) hoặc 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).
Trên đây là những thông tin hữu ích về chủ đề bệnh ung thư dạ dày. Tìm hiểu về bệnh không chỉ giúp bạn bảo vệ bản thân, mà còn góp phần nâng cao nhận thức về việc bảo vệ sức khỏe cho gia đình và cộng đồng.
