Viêm loét dạ dày kiêng ăn gì để không làm bệnh nặng thêm?

24/10/2024 Theo dỗi Nutrihome trên google news Tác giả: Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome
Tư vấn chuyên môn bài viết
Chức Vụ: Bác sĩ Dinh dưỡng
Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Hiểu rõ viêm loét dạ dày kiêng ăn gì là bước đầu quan trọng để giảm nhẹ triệu chứng và kiểm soát bệnh hiệu quả. Vậy, người bị viêm loét dạ dày không nên ăn gì để tránh làm bệnh nặng thêm? Ngay trong bài viết sau, Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome sẽ giúp bạn hiểu rõ loét dạ dày kiêng gì tốt cho sức khỏe, giúp bạn xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, hỗ trợ quá trình hồi phục và cải thiện chất lượng cuộc sống.

viêm loét dạ dày kiêng ăn gì

Người bệnh viêm loét dạ dày kiêng ăn gì để mau chóng hồi phục?

Tầm quan trọng của chế độ ăn kiêng cho người viêm loét dạ dày

Đối với người bệnh viêm loét dạ dày, bất kỳ thực phẩm nào có khả năng gây căng thẳng oxy hóa, kích thích các phản ứng viêm hoặc làm gia tăng nồng độ axit clohydric và số lượng vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) trên niêm mạc, đều có thể khiến vết loét trở nên nghiêm trọng và kéo dài thời gian điều trị bệnh.

Ngược lại, bằng cách hạn chế các loại thực phẩm nêu trên, kết hợp với việc tăng cường tiêu thụ thực phẩm có đặc tính chống oxy hóa, giảm viêm, kháng khuẩn và kiềm hóa dạ dày, người bệnh có thể giảm nhẹ các triệu chứng cấp tính, hỗ trợ vết loét mau lành và ngăn ngừa bệnh tái phát.

Viêm loét dạ dày kiêng ăn gì?

1. Thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa

Trong khi chất béo không bão hòa (omega-3, 6, 9) có thể ức chế sự phát triển của vi khuẩn HP, nguyên nhân phổ biến gây loét dạ dày, thì chất béo bão hòa lại tạo điều kiện lý tưởng để loại khuẩn này sinh sôi, khiến vết loét chậm phục hồi. (1)

Ngoài ra, sau khi được hấp thụ, chất béo bão hòa còn góp phần gây viêm nhiễm sâu trong lòng mạch, cản trở lưu lượng máu và làm chậm quá trình lành bệnh.

Vì thế, người bệnh viêm loét dạ dày kiêng ăn gì chứa chất béo bão hòa có thể giúp bảo vệ niêm mạc và hỗ trợ quá trình phục hồi diễn ra thuận lợi.

2. Rượu bia

Uống rượu bia làm gia tăng mức độ viêm, khiến vết loét lâu lành. Thậm chí, tiêu thụ rượu bia quá mức còn có thể làm tăng gấp 4 lần nguy cơ xuất huyết dạ dày, gây nguy hiểm cho người bệnh. (2)

Bên cạnh đó, một kết quả tổng hợp từ hơn 29 nghiên cứu khác nhau đã cho thấy, rượu bia chính là tác nhân hàng đầu thúc đẩy bệnh trào ngược dạ dày – thực quản khởi phát, và điều này có thể khiến cho quá trình điều trị bệnh viêm loét trở nên phức tạp hơn.

Vì vậy, người bệnh viêm loét dạ dày kiêng ăn gì, uống gì chứa nhiều rượu bia có thể là lời khuyên được nhiều bác sĩ đồng tình.

loét dạ dày kiêng gì, rượu bia

Người bệnh viêm loét dạ dày cần hạn chế tiêu thụ rượu bia

3. Các thực phẩm gây viêm

Ngoài chất béo bão hòa, thực phẩm gây viêm còn có thể chứa các chất sau:

  • Chất béo chuyển hóa (trans fat): Như đồ chiên, thực phẩm chế biến sẵn, bánh kẹo và đồ ăn nhanh.
  • Đường tinh luyện: Như nước ngọt có gas, mứt, bánh kẹo, syrup,…
  • Muối natri (bột ngọt, bột nêm, muối, chất điều vị): Như thức ăn nhanh, cá khô, đồ hộp, rau củ quả muối chua và thực phẩm chế biến sẵn.
  • Chất bảo quản và phụ gia: Như các loại thịt nguội, xúc xích và đồ ăn chế biến sẵn.

Thông qua nhiều quá trình chuyển hóa phức tạp, việc tiêu thụ quá mức chất béo chuyển hóa, đường, muối natri, chất bảo quản và phụ gia có thể làm gia tăng gánh nặng tiêu hóa lên ruột, gan, thận, từ đó kích thích các phản ứng viêm nhiễm gia tăng trên phạm vi toàn thân, và điều này có thể gián tiếp khiến vết loét dạ dày chậm phục hồi.

4. Thực phẩm chứa nhiều axit

Thực phẩm chứa nhiều axit có thể làm giảm độ pH trong dạ dày, gây kích thích niêm mạc. Điều này làm trầm trọng thêm các triệu chứng đau rát, buồn nôn, khó tiêu, cũng như làm chậm quá trình lành bệnh.

Vì thế, người bị viêm loét dạ dày không nên ăn gì chứa nhiều axit (có vị chua) để kiểm soát tốt triệu chứng và tăng cường hiệu quả điều trị.

5. Thức uống có ga

Đồ uống có ga chứa nhiều khí CO2, có thể làm tăng áp lực trong dạ dày, dễ gây đầy hơi và chướng bụng. Ngoài ra, đồ uống có ga thường có tính axit, kích thích niêm mạc và khiến vết loét lâu lành.

6. Thực phẩm chứa nhiều caffeine

Theo nghiên cứu, thực phẩm chứa nhiều caffeine như trà, cà phê, cacao hoặc sô-cô-la có thể kích thích niêm mạc dạ dày tăng cường tiết ra nhiều axit clohydric, gây đau rát và khiến vết loét chậm lành.

Vì thế, người bị viêm loét dạ dày kiêng ăn gì, uống gì chứa nhiều caffeine có thể giúp bảo vệ niêm mạc và hỗ trợ quá trình phục hồi diễn ra hiệu quả hơn.

7. Thực phẩm tái, sống không tốt cho người bị viêm loét dạ dày

Thực phẩm tái, sống có thể chứa vi khuẩn và ký sinh trùng gây ngộ độc thực phẩm như Listeria, E.coli, Toxoplasma gondii. Khi niêm mạc dạ dày đã bị tổn thương do viêm loét, nguy cơ nhiễm trùng máu đến từ các loại vi sinh vật kể trên càng cao.

Điều này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm và kéo dài thời gian điều trị bệnh. Vì thế, người bị viêm loét dạ dày nên kiêng gì chứa thực phẩm tái, sống và chỉ nên tiêu thụ đồ ăn đã được nấu chín kỹ.

loét dạ dày kiêng ăn gì, Thực phẩm tái, sống

Thịt cá sống tiềm ẩn nguy cơ gây nhiễm khuẩn và ký sinh trùng

8. Món ăn cay

Thường xuyên tiêu thụ các món ăn cay không phải là nguyên nhân gây viêm loét dạ dày. Tuy nhiên, đối với người đã bị loét dạ dày, việc hạn chế tiêu thụ các món ăn cay có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng khó chịu ở vùng bụng, song lợi ích này không nhất thiết phải phát huy với tất cả mọi người.

Nói cách khác, việc hạn chế ăn cay có giúp cải thiện triệu chứng đau rát ở dạ dày hay không còn phụ thuộc vào đặc điểm thể trạng của từng cá nhân. Do đó, mỗi người bệnh cần chủ động hỏi ý kiến bác sĩ để biết được viêm loét dạ dày kiêng ăn gì tốt cho sức khỏe của bản thân.

Lưu ý:

  • Xét trên phương diện khoa học, nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng việc ăn cay – mà cụ thể là ăn ớt, có thể giúp vết loét dạ dày nhanh lành bằng cách kích thích niêm mạc tiết ra nhiều chất nhầy và chất kiềm hóa tự nhiên (bicarbonate) – cả hai đều là những tác nhân giúp bảo vệ, làm dịu và chữa lành vết loét một cách hiệu quả.
  • Do đó, người bệnh cũng không nên kiêng khem quá mức hoặc có thái độ cực đoan với việc tiêu thụ thực phẩm cay trong khi điều trị bệnh (trừ khi có chỉ định khác từ bác sĩ).

9 thực phẩm không tốt cho người bị viêm loét dạ dày

1. Bánh kẹo, snack công nghiệp

Bánh kẹo và snack công nghiệp chứa nhiều đường, chất béo bão hòa và phụ gia hóa học. Trong đó:

  • Đường và chất béo bão hòa: Có thể kích thích viêm mạch máu, khiến vết loét chậm phục hồi.
  • Phụ gia hóa học: Có thể làm tăng tiết axit dạ dày, kích thích niêm mạc và làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm loét.

Do đó, hạn chế tiêu thụ các thực phẩm này giúp giảm kích thích và hỗ trợ niêm mạc nhanh lành.

2. Thịt đỏ (heo, bò, cừu)

Thịt đỏ chứa nhiều chất béo bão hòa, loại axit béo có đặc tính gây viêm khi tiêu thụ quá mức. Nhiều nghiên cứu cũng đã xác nhận rằng, những người ăn thịt đỏ có các dấu hiệu viêm xuất hiện nhiều hơn trong mẫu máu của họ.

Đặc biệt, mức độ viêm còn có liên quan mật thiết đến trọng lượng cơ thể. Theo đó, những người có trọng lượng nặng hơn dễ có xu hướng bị viêm nhiều hơn sau khi ăn thịt đỏ. (7)

Việc thúc đẩy các phản ứng viêm một cách mất kiểm soát có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày, khiến bệnh lâu phục hồi, thậm chí là có thể làm tăng nguy cơ nguy cơ ung thư đại trực tràng, bệnh tim mạch và tiểu đường loại 2. (8)

Vì vậy, người bệnh viêm loét dạ dày kiêng ăn gì chứa thịt đỏ là điều được nhiều chuyên gia dinh dưỡng đồng tình.

người bị viêm loét dạ dày không nên ăn gì, thịt đỏ

Người bệnh viêm loét dạ dày nên hạn chế tiêu thụ thịt đỏ

3. Trái cây họ Cam quýt

Người bệnh viêm loét dạ dày nên hạn chế ăn trái cây họ Cam quýt (cam, chanh, quýt, bưởi,…) vì chúng chứa nhiều axit citric, có thể làm tăng độ axit trong dạ dày. Điều này có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày, làm trầm trọng thêm triệu chứng và kéo dài thời gian điều trị.

4. Dưa chua

Hầu hết các loại dưa chua hiện nay đều được lên men tự nhiên bằng vi khuẩn lactic hoặc nhờ vào sự hỗ trợ của axit axetic (giấm). Do đó, tiêu thụ dưa chua có thể làm tăng nồng độ axit trong dạ dày, kích thích niêm mạc và khiến vết loét chậm phục hồi.

5. Cà phê, trà, nước tăng lực, sô-cô-la

Cà phê, nước tăng lực, sô-cô-la đều chứa nhiều caffeine. Như đã chia sẻ, caffeine có thể làm tăng axit dạ dày, khiến vết loét chậm phục hồi.

Bên cạnh đó, hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa caffeine cũng góp phần làm giảm từ 4 – 8% nguy cơ mắc các triệu chứng ợ chua và trào ngược thực quản, tạo điều kiện để người bệnh có trải nghiệm dễ chịu hơn trong khi điều trị tình trạng viêm loét dạ dày.

6. Da gà

Bản thân da gà tuy không ảnh hưởng xấu đến tình trạng viêm loét dạ dày, nhưng phần mỡ nằm dưới lớp da gà lại chứa nhiều chất béo bão hòa, có thể thúc đẩy các phản ứng viêm nhiễm trong cơ thể tiến triển nếu tiêu thụ quá mức, và điều này gián tiếp tác động tiêu cực đến hiệu quả điều trị bệnh viêm loét dạ dày.

Bên cạnh đó, chế biến da gà thiếu khoa học (như việc chiên ngập dầu) có thể khiến da gà trở nên giòn hơn, vô tình tạo thành những mảnh vụn cứng, tiềm ẩn rủi ro cứa vào niêm mạc dạ dày, khiến vết loét khó lành.

7. Kem béo (whipping cream)

Kem béo (whipping cream) được làm từ sữa bò nên chứa nhiều chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa. Trung bình 100g whipping cream có chứa đến 33g chất béo, đáp ứng 42% nhu cầu chất béo hàng ngày của cơ thể.

Chất béo vốn là dưỡng chất khó được tiêu hóa. Việc tiêu thụ quá nhiều chất béo tuy có thể làm giảm tiết axit dạ dày (tốt cho vết loét), nhưng chúng cũng đồng thời là tác nhân kéo dài thời gian thức ăn tồn lưu ở dạ dày, tạo ra gánh nặng tiêu hóa lên niêm mạc, và do đó khiến vết loét chậm phục hồi. (10)

Mặt khác, chất béo bão hòa trong whipping cream cũng góp phần gây viêm và tạo môi trường thuận lợi để vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) tăng trưởng, khiến vết loét lâu lành hoặc thậm chí trở nặng.

Vì thế, người bệnh viêm loét dạ dày kiêng ăn gì chứa kem béo (whipping cream) là điều cần thiết để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh.

8. Bơ sữa và bơ thực vật

Bơ sữa và bơ thực vật đều là những nguồn thực phẩm đậm đặc chất béo. Trung bình 100g mỗi loại bơ kể trên đều chứa ít nhất 81g là chất béo. Trong đó, chất béo bão hòa chiếm 15% trọng lượng của bơ thực vật và 60% ở bơ sữa.

Chất béo bão hòa vừa khó tiêu hóa, vừa có thể làm tăng mức độ viêm nhiễm trong cơ thể bằng cách kích hoạt tín hiệu TLR4 ở vùng dưới đồi của não. (11)

Vì thế, tương tự như whipping cream, người bệnh viêm loét dạ dày kiêng ăn gì chứa bơ sữa và bơ thực vật cũng có thể giúp quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi.

bị viêm loét dạ dày nên kiêng gì, bơ sữa và bơ thực vật

Thành phần chính của bơ là chất béo, có thể gây viêm và khó tiêu

Người bị viêm loét dạ dày nên ăn uống gì?

Người bệnh viêm loét dạ dày nên ăn gì mềm, dễ tiêu hóa, được nấu chín kỹ và phải chứa nhiều chất xơ / protein / men vi sinh (probiotics) / vitamin / chất chống oxy hóa. Một số thực phẩm đáp ứng các tiêu chí trên, tốt cho người bệnh viêm loét dạ dày có thể bao gồm:

  • Ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, kiều mạch, yến mạch, lúa mì,…);
  • Rau lá xanh (cải bó xôi, cải xoăn, cải bẹ xanh, rau muống,….);
  • Các loại đậu và hạt (đậu nành, đậu Hà Lan; hạt điều, hạnh nhân, óc chó,…);
  • Hoa quả tươi (nho, việt quất, dâu tây, phúc bồn từ,…);
  • Nạc gia súc / gia cầm và thủy hải sản (cá hồi, mực, tôm,…);
  • Trứng, sữa ít béo, sữa tách béo và sữa chua;
  • Thực phẩm chức năng chứa men vi sinh (dùng theo chỉ định từ bác sĩ).

Chế độ ăn uống cho người bị viêm loét dạ dày cần lưu ý những gì?

Người bệnh cũng cần lưu ý đến một số điểm sau đây khi xây dựng chế độ ăn uống trong thời gian điều trị bệnh:

  • Không phải tất cả người bệnh viêm loét dạ dày đều được áp dụng một chế độ ăn kiêng như nhau.
  • Thời gian áp dụng chế độ ăn kiêng phụ thuộc vào tần suất và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng cũng như nguyên nhân cơ bản gây viêm loét dạ dày.
  • Trên thực tế, tùy vào tình trạng y tế kèm theo (có xuất huyết hay không, có bệnh lý nền hay không), người bệnh có thể cần kiêng thêm một số thực phẩm khác.
  • Việc xây dựng chế độ ăn kiêng chỉ đóng vai trò hỗ trợ điều trị bệnh, không nên được sử dụng như một biện pháp điều trị chính thức, thay thế cho các chỉ định dùng thuốc từ bác sĩ.

Vì vậy, trong mọi tình huống, người bệnh cần chủ động liên hệ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn phác đồ điều trị và kế hoạch ăn uống phù hợp với đặc điểm thể trạng của từng người.

Để thực hiện mục tiêu này, bạn có thể cân nhắc đến Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome. Tại đây, chúng tôi sở hữu đội ngũ bác sĩ dinh dưỡng giàu kinh nghiệm, có thể giúp bạn xây dựng thực đơn ăn uống khoa học để hỗ trợ vết loét mau lành.

Tuy nhiên, nếu bạn có nhu cầu tầm soát hoặc thăm khám bệnh viêm loét dạ dày, bạn có thể cân nhắc đến Trung tâm Nội soi & Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được thăm khám kịp thời.

Trung tâm được trang bị hệ thống máy nội soi Fuji 7000 tiên tiến, có khả năng phóng đại hình ảnh lên tới 140 lần, giúp phát hiện cả những tổn thương nhỏ nhất trong dạ dày mà mắt thường khó nhận thấy.

Để đặt lịch kiểm tra viêm loét dạ dày tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể gọi đến số hotline 093 180 6858 – 028 7102 6789 (TP.HCM) hay 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (Hà Nội).

Chế độ ăn uống cho người bị viêm loét dạ dày cần lưu ý những gì?

Người bệnh viêm loét dạ dày đang được tư vấn xây dựng chế độ ăn khoa học tại Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome

Người bị viêm loét dạ dày kiêng gì trong cuộc sống?

Ngoài việc hiểu rõ viêm loét dạ dày kiêng gì, nên ăn gì tốt cho sức khỏe, người bệnh cũng cần kiêng một số hoạt động sau để hỗ trợ quá trình hồi phục:

  • Hút thuốc: Bỏ thuốc lá giúp giảm hiện tượng trào ngược của muối mật từ ruột, từ đó làm giảm tiết axit dạ dày, giúp vết loét mau lành. (12)
  • Căng thẳng: Giảm căng thẳng bằng cách thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu, đọc sách, nghe nhạc, du lich,… có thể giúp giảm mức độ viêm trong cơ thể, hỗ trợ quá trình hồi phục.
  • Tự ý dùng thuốc: Đặc biệt là thuốc chống viêm không steroid (NSAID), có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày, khiến vết loét tiến triển nặng. Vì thế, người bệnh chỉ nên dùng thuốc khi có chỉ định từ bác sĩ.

Trên đây là những thông tin quan trọng xoay quanh chủ đề những thực phẩm cần kiêng khi mắc bệnh viêm loét dạ dày. Trên thực tế, hiểu rõ viêm loét dạ dày kiêng ăn gì chính là bước đầu quan trọng giúp bạn kiểm soát bệnh và ngăn ngừa các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Để được tư vấn chuyên sâu hơn về chủ đề viêm loét dạ dày kiêng ăn gì, nên ăn gì tốt cho sức khỏe, bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ tại Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome bằng cách gọi đến số hotline 1900 633 599 . Tại đây, các chuyên gia không chỉ giúp bạn thiết lập một chế độ ăn uống phù hợp, mà còn tư vấn xây dựng lối sống khoa học để cải thiện chất lượng cuộc sống.

5/5 - (1 bình chọn)
22:26 08/06/2025
Nguồn tham khảo
  1. Jung, S. W., & Lee, S. W. (2015). The antibacterial effect of fatty acids on <i>Helicobacter pylori</i> infection. The Korean Journal of Internal Medicine, 31 (1), 30–35. https://doi.org/10.3904/kjim.2016.31.1.30
  2. Andersen, I. B., Jørgensen, T., Bonnevie, O., Grønbaek, M., & Sørensen, T. I. (2000). Smoking and alcohol intake as risk factors for bleeding and perforated peptic ulcers: a population-based cohort study. Epidemiology (Cambridge, Mass.), 11 (4), 434–439. https://doi.org/10.1097/00001648-200007000-00012
  3. Pan, J., Cen, L., Chen, W., Yu, C., Li, Y., & Shen, Z. (2018). Alcohol consumption and the risk of gastroesophageal reflux disease: a systematic review and meta-analysis. Alcohol and Alcoholism, 54 (1), 62–69. https://doi.org/10.1093/alcalc/agy063
  4. Pfeiffer, C. J., & Gass, G. H. (1965). Caffeine ulcerogenesis: A mechanism study in vivo. Toxicology and Applied Pharmacology, 7 (5), 732–736. https://doi.org/10.1016/0041-008x(65)90131-6
  5. Satyanarayana M. N. (2006). Capsaicin and gastric ulcers. Critical reviews in food science and nutrition, 46 (4), 275–328. https://doi.org/10.1080/1040-830491379236
  6. Montonen, J., Boeing, H., Fritsche, A., Schleicher, E., Joost, H. G., Schulze, M. B., Steffen, A., & Pischon, T. (2013). Consumption of red meat and whole-grain bread in relation to biomarkers of obesity, inflammation, glucose metabolism and oxidative stress. European journal of nutrition, 52 (1), 337–345. https://doi.org/10.1007/s00394-012-0340-6
  7. Chai, W., Morimoto, Y., Cooney, R. V., Franke, A. A., Shvetsov, Y. B., Le Marchand, L., Haiman, C. A., Kolonel, L. N., Goodman, M. T., & Maskarinec, G. (2017). Dietary Red and Processed Meat Intake and Markers of Adiposity and Inflammation: The Multiethnic Cohort Study. Journal of the American College of Nutrition, 36 (5), 378–385. https://doi.org/10.1080/07315724.2017.1318317
  8. Montonen, J., Boeing, H., Fritsche, A., Schleicher, E., Joost, H. G., Schulze, M. B., Steffen, A., & Pischon, T. (2013). Consumption of red meat and whole-grain bread in relation to biomarkers of obesity, inflammation, glucose metabolism and oxidative stress. European journal of nutrition, 52 (1), 337–345. https://doi.org/10.1007/s00394-012-0340-6
  9. Mehta, R. S., Song, M., Staller, K., & Chan, A. T. (2019). Association between beverage intake and incidence of gastroesophageal reflux symptoms. Clinical Gastroenterology and Hepatology, 18 (10), 2226-2233.e4. https://doi.org/10.1016/j.cgh.2019.11.040
  10. Zhao, X. T., Walsh, J. H., Wong, H., Wang, L., & Lin, H. C. (1999). Intestinal fat-induced inhibition of meal-stimulated gastric acid secretion depends on CCK but not peptide YY. The American journal of physiology, 276 (2), G550–G555. https://doi.org/10.1152/ajpgi.1999.276.2.G550
  11. Berg, J., Seyedsadjadi, N., & Grant, R. (2020). Saturated fatty acid intake is associated with increased inflammation, conversion of kynurenine to tryptophan, and delta-9 desaturase activity in healthy humans. International Journal of Tryptophan Research, 13, 117864692098194. https://doi.org/10.1177/1178646920981946
  12. Maity, P., Biswas, K., Roy, S., Banerjee, R. K., & Bandyopadhyay, U. (2003). Smoking and the pathogenesis of gastroduodenal ulcer–recent mechanistic update. Molecular and cellular biochemistry, 253 (1-2), 329–338. https://doi.org/10.1023/a:1026040723669