Xuất huyết dạ dày (bao tử): Triệu chứng, nguyên nhân, phòng ngừa

07/10/2024 Theo dỗi Nutrihome trên google news Tác giả: Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome
Tư vấn chuyên môn bài viết
Chức Vụ: Bác sĩ Dinh dưỡng
Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Xuất huyết dạ dày là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, cần được cấp cứu kịp thời để ngăn ngừa tình trạng mất máu đe dọa đến tính mạng người bệnh. Vì thế, việc nhận biết sớm các dấu hiệu và nguyên nhân xuất huyết dạ dày là điều vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Vậy, triệu chứng xuất huyết dạ dày là gì? Xuất huyết dạ dày có điều trị được không? Tất cả sẽ được Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome giải đáp ngay trong bài viết sau.

xuất huyết dạ dày

Xuất huyết dạ dày là gì? Triệu chứng của bệnh ra sao?

Xuất huyết dạ dày là gì?

Xuất huyết dạ dày, hay còn gọi là xuất huyết bao tử hoặc chảy máu dạ dày, là tình trạng mạch máu dưới niêm mạc dạ dày bị tổn thương đến mức vỡ ra, làm rò rỉ máu bên trong thành dạ dày.

Triệu chứng xuất huyết dạ dày

Một số dấu hiệu xuất huyết dạ dày phổ biến bao gồm đau vùng thượng vị, thay đổi sắc tố da, đi ngoài ra máu,… Cụ thể:

1. Đau vùng thượng vị

Một trong những triệu chứng điển hình của xuất huyết dạ dày là những cơn đau mạnh ở vùng thượng vị (vùng bụng trên rốn), thường lan rộng ra khắp vùng bụng.

Những cơn đau này có thể rất dữ dội, gây căng cứng cơ bụng, khiến người bệnh cảm thấy vô cùng khó chịu. Đau có thể xuất hiện đột ngột, với tần suất tăng dần theo mức độ xuất huyết.

2. Thay đổi sắc tố da

Xuất huyết dạ dày thường do biến chứng của các bệnh lý dạ dày như viêm loét hoặc nhiễm trùng, làm suy giảm khả năng hấp thụ dưỡng chất từ thức ăn.

Khi cơ thể không nhận đủ dinh dưỡng cần thiết cùng với việc mất máu từ dạ dày, da dẻ của người bệnh có thể trở nên nhợt nhạt, xanh xao và thiếu sức sống. Biểu hiện xuất huyết dạ dày này thường đi kèm với tình trạng mệt mỏi và kiệt sức kéo dài.

3. Đi ngoài ra máu

Phân có màu đen như nhựa đường và mùi khó chịu cũng là một dấu hiệu đặc trưng của xuất huyết dạ dày. Tình trạng này là do máu bị tiêu hóa một phần trong dạ dàyruột, làm thay đổi màu sắc của phân.

Phân càng đen và số lượng càng nhiều cho thấy mức độ xuất huyết càng nghiêm trọng. Đây là một triệu chứng xuất huyết dạ dày nguy hiểm, cần được thăm khám với bác sĩ ngay lập tức để tránh biến chứng nặng hơn.

4. Thiếu máu

Xuất huyết bao tử gây mất máu liên tục, dẫn đến các triệu chứng của thiếu máu như hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi, nhịp tim nhanh, tụt huyết áp và thậm chí là ngất xỉu.

Thiếu máu kéo dài và không được điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng đến sức khỏe toàn diện, bao gồm suy giảm chức năng các cơ quan nội tạng và tăng nguy cơ tử vong. Vì vậy, đây cùng là một dấu hiệu xuất huyết dạ dày đáng lưu tâm.

5. Buồn nôn và nôn ra máu

Người bệnh thường có cảm giác đầy bụng, khó chịu và buồn nôn, sau đó nôn ra máu. Máu có thể xuất hiện dưới hai dạng, bao gồm:

  • Máu đỏ tươi: Cho thấy xuất huyết gần đây;
  • Máu đen như bã cà phê: Cho thấy máu đã bị tiêu hóa một phần trong dạ dày.

Đây là biểu hiện xuất huyết dạ dày cực kỳ nguy hiểm, báo hiệu mức độ nghiêm trọng. Nếu tình trạng nôn ra máu xảy ra thường xuyên và với lượng lớn, bệnh nhân cần được đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức để được thăm khám, bù nước, cầm máu và có biện pháp điều trị thích hợp.

Triệu chứng xuất huyết dạ dày, buồn nôn

Buồn nôn và nôn mửa có thể là dấu hiệu của bệnh xuất huyết dạ dày

Nguyên nhân xuất huyết dạ dày là gì?

Xuất huyết dạ dày được gây ra bởi tình loét dạ dày, ung thư dạ dày, tiêu thụ quá độ rượu bia,… Dưới đây là danh sách cụ thể một số nguyên nhân xuất huyết dạ dày thường gặp:

1. Viêm dạ dày cấp

Viêm dạ dày cấp là tình trạng lớp niêm mạc ở dạ dày bị viêm nhiễm quá mức, gây ra cơn đau dữ dội và kéo dài, thường do lạm dụng thuốc, chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học hoặc căng thẳng tâm lý gây nên.

Thông thường, bệnh có thể được chữa lành nếu nguyên nhân gây ra bệnh được kiểm soát. Tuy nhiên, nếu viêm dạ dày cấp không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn tới biến chứng xuất huyết dạ dày.

Cụ thể như sau:

  • Lạm dụng thuốc: Các loại thuốc như aspirin, NASIDs (thuốc chống viêm không steroid) có thể góp phần gây xuất huyết dạ dày bằng cách làm giảm sản xuất chất bảo vệ niêm mạc dạ dày, dẫn đến tổn thương niêm mạc do viêm và tăng nguy cơ chảy máu.
  • Tiêu thụ rượu bia quá độ: Cồn trong rượu bia có khả năng kích thích dạ dày tiết ra nhiều axit hơn, làm tăng nguy cơ gây xói mòn lớp niêm mạc, dẫn đến tình trạng viêm nhiễm.
  • Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori: Vi khuẩn này có thể sống trên niêm mạc dạ dày và không ngừng sản xuất ra các độc tố gây viêm, khiến niêm mạc bị xói mòn và lâu dần, có thể dẫn đến viêm, loét và gây xuất huyết.
  • Căng thẳng lo âu: Căng thẳng và lo âu kéo dài có thể làm tăng nồng độ hóc-môn cortisol trong huyết thanh, từ đó làm giảm lượng máu lưu thông đến dạ dày và tăng tiết axit dạ dày; lâu dần, có thể dẫn đến viêm, loét và xuất huyết.
  • Chế độ ăn uống: Đồ ăn cay nóng, dầu mỡ và các chất kích thích như caffeine, axit cũng có thể gây viêm dạ dày bằng cách tăng tiết axit, kích hoạt gốc tự do,… từ đó dẫn đến viêm.

2. Loét dạ dày tá tràng

Loét dạ dày tá tràng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây xuất huyết dạ dày, đặc biệt khi vết loét ăn sâu vào các lớp cơ bên dưới niêm mạc.

Ở giai đoạn đầu, khi tổn thương chỉ ảnh hưởng đến các mao mạch nhỏ, lượng máu chảy thường ít và có thể tự cầm lại, ít gây nguy hiểm đến sức khỏe tổng thể.

Tuy nhiên, khi vết loét trở nên sâu hơn, các động mạch lớn có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến chảy máu ồ ạt, khó kiểm soát.

Tương tự viêm dạ dày, tình trạng loét cũng bắt nguồn từ các nguyên nhân như làm dụng thuốc, uống nhiều rượu bia, nhiễm khuẩn H.pylori,…

Nguyên nhân xuất huyết dạ dày, loét dạ dày

Nhiễm khuẩn Helicobacter pylori là nguyên nhân hàng đầu gây loét và xuất huyết dạ dày

3. Ung thư dạ dày

Khi ung thư dạ dày tiến triển, các khối u ác tính không chỉ phát triển trên bề mặt niêm mạc mà còn xâm lấn sâu vào các lớp của thành dạ dày, bao gồm lớp cơ và các mạch máu, gây viêm loét và dẫn đến hiện tượng chảy máu.

4. Giãn tĩnh mạch thực quản

Giãn tĩnh mạch thực quản xảy ra khi áp lực trong tĩnh mạch tăng cao, thường do bệnh xơ gan hoặc các bệnh lý gan mạn tính khác. Áp lực này khiến các tĩnh mạch ở thực quản và dạ dày phình to, trở nên dễ tổn thương và vỡ, dẫn đến xuất huyết nghiêm trọng.

Đối tượng nào dễ bị xuất huyết dạ dày?

Xuất huyết dạ dày xảy ra phần lớn ở độ tuổi từ 20 – 50 tuổi, đặc biệt với các cá nhân có một trong các tình trạng sau:

  • Bệnh lý dạ dày;
  • Lạm dụng rượu bia;
  • Sử dụng thuốc quá liều;
  • Căng thẳng tâm lý;

Ngoài ra, xuất huyết dạ dày cũng có thể xảy ra ở trẻ nhỏ, chủ yếu do lây nhiễm vi khuẩn H.pylori từ người bệnh.

Xuất huyết dạ dày có lây không?

Xuất huyết dạ dày KHÔNG có khả năng lây nhiễm từ người sang người. Tuy nhiên, vi khuẩn H.pylori – một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm loét, xuất huyết dạ dày, có thể lây lan thông qua đường nước bọt.

Vì vậy, người bệnh này vẫn nên cẩn thận, không nên dùng chung bát đũa, bàn chải với người xung quanh khi chưa xác định rõ nguyên nhân chảy máu dạ dày.

Xuất huyết dạ dày có nguy hiểm không? Có chết không?

Xuất huyết dạ dày là vấn đề sức khỏe NGUY HIỂM, có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. Ở mức độ nhẹ, bệnh thường gây ra các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, chóng mặt, tụt huyết áp, mệt mỏi và thậm chí ngất xỉu. Tuy nhiên, nếu lượng máu mất đi quá lớn mà không được cầm máu và bù lại kịp thời, tình trạng này có thể làm suy đa tạng, dẫn đến tử vong.

Chẩn đoán xuất huyết bao tử

Xuất huyết dạ dày có thể nhận biết thông qua các dấu hiệu đặc trưng. Tuy nhiên, để chẩn đoán về mức độ, vị trí xuất huyết, người bệnh nên thăm khám để được áp dụng các phương pháp sau:

  • Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành thăm hỏi về tiền sử bệnh và các triệu chứng thường gặp, đồng thời đo huyết áp và nhịp tim để đánh giá mức độ mất máu;
  • Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp đánh giá tình trạng thiếu máu và các chỉ số đông máu, bao gồm công thức máu toàn bộ (CBC) và xét nghiệm chức năng gan, thận;
  • Nội soi dạ dày tá tràng: Đây là phương pháp có độ chính xác cao, giúp xác định vị trí / mức độ chảy máu, đồng thời thực hiện các biện pháp cầm máu;
  • Chụp X-quang hoặc CT dạ dày: Nếu nội soi không xác định được vị trí chảy máu hoặc không thực hiện được, chụp X-quang hoặc CT với chất cản quang có thể được sử dụng để đánh giá tình trạng dạ dày và xác định vị trí tổn thương;
  • Chụp xạ hình:
    • Chụp xạ hình giúp chẩn đoán xuất huyết dạ dày bằng cách sử dụng các chất phóng xạ được tiêm vào máu. Khi có xuất huyết, chất phóng xạ sẽ theo dòng máu đến vị trí chảy máu. Sau đó, các thiết bị chẩn đoán hình ảnh (như gamma camera) sẽ ghi lại hình ảnh phân bố của chất phóng xạ trong cơ thể.
    • Phương pháp này cho phép xác định vị trí và mức độ chảy máu đang diễn ra trong dạ dày hoặc ruột, ngay cả khi các phương pháp khác như nội soi không phát hiện được.
Chẩn đoán xuất huyết bao tử

Minh họa hình ảnh bác sĩ khám lâm sàng để đánh giá sức khỏe dạ dày

Xuất huyết dạ dày có chữa được không?

Xuất huyết dạ dày CÓ THỂ chữa được, đặc biệt khi nguyên nhân gây xuất huyết được xác định rõ ràng và phương pháp điều trị được chỉ định phù hợp.

Tuỳ vào tình trạng tổn thương của dạ dày, thời gian chữa trị và độ phức tạp của các phương pháp có thể khác nhau ở mỗi cá nhân. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là nhận biết sớm các dấu hiệu xuất huyết dạ dày và tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay khi phát hiện triệu chứng.

Điều trị xuất huyết dạ dày

Do xuất huyết dạ dày là một biến chứng nguy hiểm, người bệnh không nên tự điều trị tại nhà mà cần sự hỗ trợ của các chuyên gia y tế. Một số phương pháp chữa trị chảy máu dạ dày phổ biến bao gồm:

  • Điều trị nội khoa:
    • Áp dụng khi mức độ xuất huyết từ nhẹ đến trung bình, nguyên nhân được xác định rõ ràng và người bệnh có sức khỏe ổn định.
    • Lúc này, người bệnh có thể được kê đơn sử dụng thuốc ức chế tiết axit dạ dày (như thuốc ức chế bơm proton – PPI), thuốc cầm máu và thuốc kháng viêm.
  • Nội soi cầm máu: Trong quá trình nội soi, bác sĩ có thể thực hiện các biện pháp cầm máu trực tiếp như:
  • Kẹp clip: Dùng các kẹp kim loại để đóng lại các mạch máu bị chảy;
  • Tiêm thuốc cầm máu: Tiêm trực tiếp thuốc cầm máu vào vết loét để ngăn chảy máu;
  • Đốt nhiệt hoặc laser: Sử dụng nhiệt hoặc laser để làm đông máu và cầm máu tại chỗ.
  • Phẫu thuật: Được chỉ định trong trường hợp xuất huyết nặng hoặc tái phát liên tục. Phẫu thuật có thể bao gồm cắt bỏ phần dạ dày bị tổn thương hoặc thắt mạch máu để ngăn chảy máu.
Điều trị xuất huyết dạ dày

Người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả

Cách phòng ngừa xuất huyết dạ dày

Phòng ngừa xuất huyết dạ dày đòi hỏi sự kết hợp giữa chế độ ăn uống hợp lý, lối sống khoa học và việc kiểm soát hiệu quả các bệnh lý nền. Dưới đây là một số cách phòng ngừa hiệu quả:

  • Tránh sử dụng thuốc gây hại dạ dày: Người bệnh, đặc biệt là người mắc viêm loét dạ dày, nên hạn chế sử dụng các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như aspirin, ibuprofen, và naproxen. Nếu cần dùng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ;
  • Kiểm soát việc sử dụng rượu bia: Loại bỏ hoàn rượu bia ra khỏi chế độ dinh dưỡng sẽ giúp bạn hạn chế gây kích ứng và làm mòn niêm mạc dạ dày, giảm nguy cơ viêm loét và xuất huyết;
  • Duy trì chế độ ăn uống khoa học: Ăn uống cân đối với nhiều rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu chất xơ, tránh các thực phẩm gây kích ứng dạ dày như đồ cay, nóng, chua và các thực phẩm chế biến sẵn;
  • Hạn chế căng thẳng, lo âu: Thực hiện các bài tập hít thở sâu, thiền, yoga, nghỉ ngơi đúng lúc, ngủ đủ giấc cũng giúp giảm bớt căng thẳng, hạn chế tăng tiết axit dạ dày và bảo vệ niêm mạc.
  • Điều trị hiệu quả các bệnh lý nền: Người có các bệnh lý nền như viêm loét dạ dày, tá tràng và nhiễm khuẩn H. pylori,… nên tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ để ngăn ngừa bệnh tiến triển và gây xuất huyết.
  • Tập thể dục thường xuyên: Duy trì các hoạt động thể chất vừa phải có thể giúp tăng cường sức khỏe miễn dịch, cải thiện tuần hoàn máu và nhu động ở hệ tiêu hóa, từ đó giúp giảm nguy cơ mắc bệnh dạ dày.
  • Thăm khám sức khỏe định kỳ: Khám sức khỏe định kỳ, tối thiểu 2 lần / năm có thể giúp người bệnh phát hiện sớm và điều trị các vấn đề liên quan đến dạ dày, đặc biệt đối với những người có tiền sử gia đình mắc bệnh dạ dày hoặc các yếu tố nguy cơ khác.
Cách phòng ngừa xuất huyết dạ dày

Người bệnh cần khám sức khỏe định kỳ để phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến dạ dày

Nghi mắc bị chảy máu dạ dày: Khi nào đi khám bác sĩ?

Nếu nghi ngờ bị chảy máu dạ dày, bạn cần đi khám bác sĩ ngay lập tức, đặc biệt là khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như đau bụng, khó tiêu, nôn ra máu đỏ tươi / đen sẫm hoặc đi ngoài phân đen.

Ngoài ra, các triệu chứng khác như hoa mắt, chóng mặt, ngất xỉu, mệt mỏi, suy nhược, tim đập nhanh và tụt huyết áp cũng cho thấy cơ thể đang mất máu nghiêm trọng, cần được chú ý.

Trên đây là những thông tin cơ bản về xuất huyết dạ dày, được tổng hợp bởi Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn cái nhìn khái quát về tình trạng này, đồng thời đưa ra những gợi ý phù hợp về cách chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa chảy máu dạ dày.

Tóm lại, xuất huyết dạ dày là một biến chứng nguy hiểm mà bất cứ ai, đặc biệt là người có tiền sử bệnh dạ dày, cần hết sức chú ý. Để bảo vệ sức khỏe khỏi tình trạng nêu trên, cách tốt nhất là kiểm soát hợp lý lối sống và chế độ ăn, đồng thời nắm chắc và nhận biết sớm các biểu hiện đặc trưng.

Nếu bạn còn nhiều khúc mắc liên quan đến xuất huyết dạ dày, hãy liên hệ ngay tới Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome thông qua hotline 1900 633 599 để được tư vấn kịp thời. Chúc bạn mau chóng hồi phục và lấy lại cân bằng trong cuộc sống!

Đánh giá bài viết
17:02 21/11/2024
Nguồn tham khảo
  1. Is alcohol harming your stomach? (n.d.). Drinkaware. https://www.drinkaware.co.uk/facts/health-effects-of-alcohol/general-health-effects/is-alcohol-harming-your-stomach
  2. Symptoms & Causes of GI Bleeding. (2022, July 22). National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gastrointestinal-bleeding/symptoms-causes