Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Theo thống kê từ chương trình định hướng cộng đồng về kiểm tra thấp khớp (COPCORD), tỷ lệ mắc bệnh gout ở nước ta khoảng 0,14% (năm 2019). Tuy nhiên, số lượng người mắc bệnh gout đang có chiều hướng gia tăng và trẻ hóa.
Bệnh Gout (bệnh gút) hay còn được gọi là thống phong là một trong những dạng viêm khớp do rối loạn chuyển hóa thường gặp liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống. Bệnh xảy ra khi thận không thể lọc axit uric trong máu để thải ra bên ngoài qua phân và nước tiểu. Lượng axit uric tích tụ đến nồng độ cao sẽ lắng đọng tạo thành các tinh thể muối urat hoặc tinh thể axit uric. Những tinh thể này nếu tập trung ở các khớp sẽ khiến khớp bị viêm gây đau đớn cho người bệnh. Bệnh Gout nếu không được điều trị kịp thời dễ dẫn đến cứng khớp và biến dạng khớp, đồng thời, lượng tinh thể của axit uric nếu tích tụ ở thận lâu ngày cũng sẽ gây nên sỏi thận, viêm thận kẽ…
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh gout, trong đó 4 nguyên nhân dưới đây là những nguyên nhân thường gặp nhất:
Bẩm sinh: Gout bẩm sinh thường rất hiếm gặp, tỷ lệ mắc phải rất thấp khoảng 1/380.000 trẻ. Bệnh rất khó phát hiện và phổ biến ở trẻ em nam do thiếu men hypoxanthineguanine phosphoribosyltransferase (HGPT) khiến axit uric tích tụ nhiều trong máu không thể đào thải ra ngoài.
Chủ quan: có đến gần 95% người bị gout là do chế độ ăn uống không hợp lý, ăn quá nhiều thức ăn, nội tạng động vật, tôm, cua, thịt đỏ, uống nhiều rượu bia… dẫn đến gia tăng hàm lượng axit uric trong máu khiến chất này lắng đọng và gây bệnh.
Do bệnh lý: những người mắc một số bệnh lý như suy thận, bệnh bạch cầu cấp, huyết áp cao không được điều trị, các tình trạng mãn tính của bệnh tiểu đường, hội chứng chuyển hóa, bệnh tim, hoặc đang sử dụng các loại thuốc như thuốc lợi tiểu thiazide, aspirin liều thấp, thuốc kháng lao… đều thuộc nhóm có nguy cơ cao dễ mắc phải gout.
Di truyền: Nếu trong gia đình có tiền sử bị gout thì những người trong gia đình thường có nồng độ axit uric trong máu cao, là nhóm đối tượng mắc bệnh gout hàng đầu.
Ngoài ra, những nhóm người dưới đây cũng thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ bị gout cao:
Các cơn đau do bệnh gout gây ra thường xảy ra vào ban đêm, kéo dài trong 1 vài giờ với những triệu chứng rất đặc trưng như:
Đau nhức khớp dữ dội: bệnh gout thường gây ra các cơn đau dữ dội ở khớp ngón chân cái hoặc bất kỳ các khớp nào như đầu gối, khuỷu tay, khớp ngón tay, ngón tay. Thông thường, đầu tiên bệnh sẽ làm đau khớp ở một vị trí nhất định sau đó cơn đau sẽ lan dần ra các khớp khác. Cơn đau khớp do gout kéo dài rất lâu và thường phải can thiệp bằng thuốc, mức độ đau còn tùy thuộc vào tình trạng bệnh.
Khớp sưng, viêm: Khi bị gout, người bệnh có thể dễ dàng quan sát thấy vị trí của các khớp bị đau sẽ sưng tấy, da có màu đỏ hơn các vùng da khác, khi sờ vào sẽ cảm thấy nóng, nếu dùng lực mạnh ấn vào sẽ cảm thấy đau nhói, mềm và có cảm giác chứa dịch nhầy bên trong. Các khớp bị gout tấn công thường sưng to hơn hẳn các các khớp bình thường.
Vận động khó khăn: các sụn khớp sẽ sưng to và viêm khi bị gout nên người bệnh rất khó khăn khi cử động, đi lại hay cầm nắm đồ vật. Mặt khác, khi vận động các khớp sẽ rất đau nên người bị gout rất ngại đi lại hay vận động nên lâu dần sẽ khiến khớp cứng, mất dần khả năng vận động bình thường.
Bệnh nhân gout sau khoảng thời gian điều trị cơn đau sẽ thuyên giảm và tình trạng bệnh tình được cải thiện, tuy nhiên, nếu không chữa trị dứt điểm các cơn đau sẽ diễn ra dày hơn và mức độ tăng dần, lâu ngày dẫn đến những biến chứng rất nặng nề:
Biến dạng khớp: Biến dạng khớp là tình trạng khá phổ biến ở những người bị gout mạn tính. Gout khiến các đầu xương bị tổn thương, khiến hình dạng của phần xương và khớp bị biến đổi hoàn toàn.
Mất khớp: các hạt tophi bắt đầu xuất hiện ở vùng khớp bị viêm do gout mạn tính. Khi mới hình thành những hạt này có màu trắng, mềm và có thể di động nhưng cùng với thời gian lượng axit uric tăng nhanh sẽ khiến những hạt tophi này cứng, to lên và bám chắc vào 1 vị trí cố định. Những hạt tophi này sẽ chèn ép các dây thần kinh ngoại biên và mạch máu, nếu quá to chúng sẽ bị vỡ, tăng cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập vào khớp khiến tình trạng viêm khớp, hoại tử khớp ngày càng nghiêm trọng. Có rất nhiều bệnh nhân gout đã phải tháo khớp vì vết lở loét quá rộng.
Các bệnh lý về thận: Các bệnh lý về thận: thận là cơ quan có chức năng chính là lọc máu và các chất thải nên khi lượng axit uric trong máu tăng cao thận sẽ phải tăng cường làm việc, lâu ngày sẽ khiến thận suy giảm chức năng. Đồng thời, lượng muối urat được tạo ra do không đào thải được axit uric sẽ tích tụ dân thành sỏi thận, gây tổn thương thận.
Bệnh gout là 1 trong số ít bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn. Khi có dấu hiệu đau hoặc sưng khớp, nghi ngờ bị gout nên đến bệnh viện để được thăm khám. Tại đây các bác sĩ sẽ làm các xét nghiệm đo nồng độ axit uric trong máu hoặc chọc hút dịch khớp để kiểm tra. Để điều trị gout, các bác sĩ thường sẽ tuân theo quy trình như sau:
Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống: Dựa theo thói quen ăn uống của người bệnh các bác sĩ tư vấn cho bệnh nhân những loại thực phẩm cần tránh và loại bỏ các thói quen có hại như hút thuốc lá, uống rượu bia, tránh căng thẳng….
Điều trị triệu chứng cơn gout cấp: người bị gout sẽ được bác sĩ chỉ định thuốc kháng viêm để giảm viêm và các cơn đau do gout.
Điều trị hạ axit uric trong máu: sử dụng thuốc để tăng thải và phân hủy axit uric
Dự phòng cơn gout cấp: sử dụng thuốc Colchicine liều thấp kèm thuốc hạ axit uric
Để phòng tránh bệnh gout, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm dễ xảy ra, bạn cần kiểm soát được nồng độ axit uric ở mức độ ổn định. Dưới đây là những cách phòng ngừa bệnh gout:
Bệnh gout thường xảy ra do chế độ ăn uống nên mấu chốt trong cách phòng tránh bệnh gout vẫn là thực đơn và các loại thực phẩm sử dụng hàng ngày. Để phòng bệnh gout, bạn nên hạn chế ăn các thực phẩm giàu đạm như hải sản, thịt đỏ, các loại nội tạng động vật… đồng thời bổ sung thêm nhiều rau xanh để cung cấp chất xơ, ưu tiên các loại rau như bắp cải, cải xanh, dưa chuột…Bên cạnh đó nên hạn chế rượu bia và các chất kích thích, đồ uống nhiều gas.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, bệnh gout có mối quan hệ mật thiết với các bệnh lý như rối loạn chuyển hóa, tăng huyết áp, đái tháo đường…Vì vậy nếu đã mắc các bệnh này và đang sử dụng các loại thuốc điều trị thì bệnh nhân rất dễ bị mắc thêm gout.
Tích cực vận động, chơi thể thao, rèn luyện cơ thể sẽ giúp tăng cường độ dẻo dai của xương khớp, giảm thiểu rủi ro bệnh tật. Khi vận động, dịch khớp sẽ tiết ra giúp khớp được bôi trơn, hạn chế tình trạng viêm, sưng đau, đồng thời thận cũng sẽ hoạt động hiệu quả hơn, tăng thải axit uric ra ngoài.
Tuy nhiên, với những người bị gout lâu năm, nên xin ý kiến bác sĩ để vận động hợp lý, không gây ảnh hưởng đến bệnh tật.
Hầu hết các bệnh nhân bị gout đều cảm thấy khổ sở với những cơn đau dai dẳng do gout gây ra và chế độ ăn uống nghèo nàn khiến sức khỏe suy giảm. Ăn uống kiêng khem quá mức, khiến nhiều bệnh nhân bị gout không thể duy trì các chỉ số cơ thể ở mức bình thường, khiến quá trình điều trị bệnh gặp nhiều khó khăn. BS.CKI Nguyễn Đào Ngọc Loan, Nguyên Tổ trưởng Tổ Dinh dưỡng – Tiết chế Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, Bác sĩ dinh dưỡng Trung tâm Dinh dưỡng – Y học Vận động NutriHome cho biết: “Dinh dưỡng hợp lý, khoa học giúp ích rất nhiều cho quá trình điều trị bệnh nhân bị gout. Chế độ ăn uống của bệnh nhân gout cần đặc biệt cung cấp đủ năng lượng cần thiết và cần phù hợp với tình trạng bệnh lý và thể trạng”.
Song song với việc tuân thủ phác đồ điều trị bệnh gout, bệnh nhân gout nên đến gặp các chuyên gia dinh dưỡng để được khám và đưa ra chế độ dinh dưỡng hợp lý. Tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng – Y học Vận động NutriHome sau quy trình thăm khám, tư vấn, xét nghiệm và chẩn đoán khoa học, các bác sĩ – chuyên gia dinh dưỡng sẽ xây dựng thực đơn theo sở thích của từng người bệnh, hướng dẫn bệnh nhân chế biến món ăn và các bài tập vận động hợp lý cho từng mức độ bệnh tình của bệnh nhân gout.
