Sau sinh mổ, mẹ thường mất rất nhiều máu. Vì thế, thực đơn cho mẹ sau sinh mổ cần phải cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng giúp cơ thể nhanh chóng tái tạo thêm lượng máu mới đồng thời hỗ trợ mẹ có được nhiều sữa cho con bú. Trong bài viết sau đây, Nutrihome sẽ gợi ý một số thực đơn ở cữ sau sinh mổ để giúp mẹ hồi phục nhanh, lợi sữa và nhanh liền sẹo.
Thông thường, với các mẹ sinh mổ, trên bụng sẽ xuất hiện một vết rạch lớn có khả năng nhiễm trùng và dễ để lại sẹo lồi nếu áp dụng chế độ ăn không phù hợp. Mặt khác, việc sử dụng thuốc mê trong quá trình phẫu thuật cũng có thể gián tiếp làm chậm hoạt động co bóp của nhu động ruột. Từ đó khiến cho dạ dày và ruột bị xáo trộn tạm thời gây rối loạn tiêu hóa, thậm chí là viêm dạ dày. Vì thế, sản phụ sinh mổ nên đặc biệt thận trọng trong việc ăn uống, phải tuân theo chế độ dinh dưỡng cho mẹ sau sinh khoa học để giúp cơ thể nhanh hồi phục vết thương và không ảnh hưởng đến chất lượng sữa.
Thông thường, trong vòng 6 giờ đầu tiên sau khi kết thúc ca mổ, sản phụ chỉ được phép uống nước lọc, truyền nước biển hoặc ăn cháo loãng. Sau khi đã “xì hơi” được ra ngoài lần đầu tiên sau mổ thì sản phụ có thể chuyển sang các loại thức ăn đặc hơn như cháo thịt bằm, súp, cơm nhão.
Mẹ sau sinh mổ nên ăn gì tốt cho mẹ và lợi sữa cho con?
Sang đến ngày thứ hai, các mẹ có thể trở về với chế độ ăn bình thường nhưng thực đơn cho mẹ sau sinh mổ vẫn phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
Cân bằng đầy đủ dưỡng chất và đa dạng hóa thực phẩm là chìa khóa quan trọng để thiết kế thực đơn cho mẹ sau sinh mổ hồi phục nhanh chóng
Sau sinh mổ nên ăn gì kiêng gì là câu hỏi được nhiều rất nhiều mẹ bỉm sữa quan tâm. Dưới đây sẽ là danh sách những thực phẩm mà mẹ bỉm nên tránh:
Chủ động nói KHÔNG với các thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh và nước ngọt có ga sau sinh mổ để giảm tải gánh nặng cho hệ tiêu hóa
Thực đơn cơm ở cữ của một người mẹ sau sinh mổ cần cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cả mẹ và bé. Sau đây là một số thực phẩm nên có trong thực đơn của người mẹ trong thời gian này:
Chất đạm là thành phần quan trọng để xây dựng các tế bào mới và phục hồi các tổn thương. Mẹ cho con bú sau sinh mổ không nên ăn ít hơn 7 đơn vị đạm – tương đương với 49g protein trong thực đơn cho mẹ sau sinh mổ ăn mỗi ngày.
Protein là dưỡng chất cần thiết cho sản phụ sau sinh. Ngoài việc là nguồn cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động, protein còn:
Protein có nhiều trong:
Protein (đạm) có nhiều trong thịt, cá, trứng, sữa và các loại đậu
Canxi là khoáng chất quan trọng giúp cho xương và răng chắc khỏe, đồng thời ngăn ngừa tình trạng loãng xương sau sinh. Mẹ sau sinh cho con bú cần bổ sung tối thiểu 1300 mg và tối đa 2500 mg canxi mỗi ngày theo khuyến cáo mới nhất từ Bộ Y tế. Nguồn canxi từ thực phẩm thường đến từ sữa bò tươi, sữa đạm whey, sữa tách béo hoặc nguyên kem, sữa công thức, sữa chua, phô mát, tất cả các loại rau có màu xanh thẫm và tất cả các loại cá có xương có thể ăn được.
Bên cạnh Canxi, Sắt là dưỡng chất quan trọng giúp duy trì nồng độ huyết sắc tố trong cơ thể đồng thời giúp cho các mẹ bổ sung lại lượng máu đã mất trong quá trình sinh nở. Không những thế, việc bổ sung các loại thực phẩm giàu chất sắt còn giúp tăng cường khả năng miễn dịch và đề kháng cho cơ thể. Các loại thực phẩm giàu sắt bao gồm lòng đỏ trứng gà, thịt đỏ, hàu, gan bò, rau dền, củ dền và trái cây khô. Đây cũng là những gợi ý tuyệt vời nên cho vào thực đơn cho mẹ sau sinh mổ.
Mẹ sau sinh mổ cho con bú cần được bổ sung từ 6.6mg đến 11mg kẽm mỗi ngày theo khuyến cáo mới nhất được Bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt năm 2015. Kẽm có thể được tìm thấy nhiều trong thịt đỏ, gan động vật, hải sản (nghêu, cua, tôm hùm), ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, yến mạch, mầm lúa mì, hạt bí ngô, hạt óc chó, hạt điều,…)
Kẽm tham gia vào mọi tiến trình chữa lành vết thương nên rất cần thiết để thêm vào thực đơn cho mẹ sau sinh mổ
Vitamin là một hợp chất có chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao giúp tăng cường sản xuất collagen trong cơ thể; từ đó, chúng mang lại hiệu quả tái tạo tế bào da mới và làm mờ sẹo hiệu quả. Không những thế, việc tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa vitamin và khoáng chất còn giúp làm đẹp da và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể sau sinh. Một số nhóm thực phẩm giàu vitamin trong thực đơn cho mẹ sau sinh mổ mà bạn tuyệt đối không nên bỏ qua gồm:
Táo bón sau sinh là căn bệnh phổ biến xảy ra khi cơ thể không được bổ sung đầy đủ lượng chất xơ cần thiết. Chứng táo bón không chỉ làm chậm quá trình phục hồi vết thương mà còn gây ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa của dạ dày và ruột. Vì thế, để ngăn ngừa chứng táo bón sau sinh mổ, các mẹ nên bổ sung các loại thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây tươi, các loại đậu và hạt gồm đậu lăng, đậu xanh, hạt chia, hạt diêm mạch, hạnh nhân,… vào thực đơn cho mẹ sau sinh mổ. Ngoài công dụng ngăn ngừa táo bón thì những thực phẩm này còn cung cấp rất nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu giúp cho cơ thể phục hồi nhanh chóng sau khi sinh.
Trái cây và rau củ là nguồn cung cấp nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất cho cơ thể, hỗ trợ mẹ nhanh hồi phục và lợi sữa sau sinh
Nếu bạn đang cần một loại thực phẩm All-In-One, có chứa tất cả chất dinh dưỡng cần thiết cho mẹ sau sinh mổ, thì hãy chọn Sữa. Sữa vừa giàu protein, canxi, sắt, kẽm, vitamin và chất xơ nên cực kỳ tốt cho sản phụ sau sinh mổ. Có thể nói, sữa là một thực phẩm không thể thiếu trong thực đơn cho mẹ sau sinh mổ.
Bên cạnh đó, sữa còn chứa nhiều Magiê (ngăn ngừa loãng xương), các loại chất béo tốt như DHA, EPA, Choline, Lutein, Omega 3, Omega 6, Omega 9 giúp mẹ có đủ “nhiên liệu” để sản sinh nguồn sữa chất lượng cho con. Mẹ nên hình thành thói quen tiêu thụ ít nhất 650ml sữa mỗi ngày theo khuyến cáo từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia để vừa đảm bảo cơ thể không bị thiếu hụt vi chất vừa lợi sữa cho bé.
Mì ống, bánh mì nâu và gạo lứt là nhóm thực phẩm từ ngũ cốc nguyên hạt luôn nằm trong chế độ dinh dưỡng lý tưởng dành cho sản phụ sau sinh mổ. Bởi chúng rất giàu carbohydrate giúp duy trì năng lượng cho cơ thể và tăng cường sản sinh sữa mẹ. Không những thế, các sản phẩm ngũ cốc nguyên hạt còn rất giàu chất sắt, chất xơ và axit folic. Đây là các dưỡng chất rất cần thiết trong giai đoạn phát triển đầu đời của bé.
Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến cáo, mẹ sau sinh mổ cho con bú cần ăn vừa đủ 14.5 đơn vị ngũ cốc (290g tinh bột) mỗi ngày, tương đương với 798g cơm / 870g bánh phở / 1160g bún / 1030g miến / 551g bánh mì / 1800g ngô nếp / 1305g khoai sọ / 1218g khoai lang / 1580g khoai tây.
Mẹ nên kết hợp nhiều loại ngũ cốc khác nhau trong ngày để dễ dàng ăn đủ 290g tinh bột theo khuyến cáo, thay vì chỉ ăn một loại thực phẩm, dễ gây nhàm chán và ngán ngẫm. Hãy bắt đầu ngày mới với một bữa sáng đầy đủ dinh dưỡng cùng với các loại ngũ cốc nguyên hạt.
Ngũ cốc nguyên hạt chứa nhiều chất xơ, sắt và axit folic giúp mẹ dễ dàng bù đắp lượng máu thiếu hụt sau ca sinh mổ
Các mẹ mới sinh mổ nên cẩn thận tránh tiêu thụ đồ uống có ga, thực phẩm lên men, đồ chiên rán, cà phê, trà, bánh kẹo ngọt và thức ăn cay vì chúng dễ khiến đầy hơi, chướng bụng, ợ nóng và khó tiêu. Theo đó, mẹ chỉ ăn nên thực phẩm sạch, có nguồn gốc rõ ràng và đã được nấu chín. Tốt nhất, mẹ nên băm nhỏ thức ăn và chia thành nhiều bữa để giúp làm giảm gánh nặng tiêu hóa lên dạ dày. Các loại thức ăn dễ tiêu hóa mà mẹ có thể tham khảo như các loại súp, sữa và rau củ quả chứa nhiều chất xơ như mướp, rau dền, mồng tơi, chuối… Đây là các loại thực phẩm vừa dễ tiêu hóa vừa cung cấp dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể.
Rau xanh và trái cây là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin C, A, K cùng nhiều vitamin và khoáng chất dồi dào rất tốt cho sản phụ mới sinh. Bên cạnh đậu, rau bina và bông cải xanh, bạn có thể bổ sung một số loại rau củ quả khác vào thực đơn sau sinh mổ gồm bơ, cà rốt, khoai tây, khoai lang,…Về trái cây, chuối, kiwi, đu đủ, dứa, ổi,… là các loại quả chứa rất nhiều chất chống oxy hóa và giàu vitamin C giúp các mẹ phục hồi toàn diện sau sinh, đồng thời giúp cho làn da được mịn màng và trắng sáng.
Ngoài các loại thực phẩm đã được liệt kê ở trên thì khi xây dựng thực đơn cho bà đẻ mổ, tuyệt đối không thể thiếu hai loại gia vị là nghệ và tỏi:
Ngoài ra, các mẹ có thể bổ sung thêm chuối tiêu, rong biển, măng tây, đu đủ xanh,…trong thực đơn cho mẹ sau sinh mổ hàng ngày để tăng cường dưỡng chất và tránh cảm giác ngán.
Nước giúp cơ thể không bị mất nước và ngăn ngừa táo bón sau sinh. Các mẹ nên duy trì thói quen bổ sung đủ 2200 ml nước mỗi ngày theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng Quốc gia. Thói quen này cũng sẽ giúp làm mềm nhu động ruột, thúc đẩy quá trình tiêu hóa và hỗ trợ cơ thể phục hồi nhanh sau phẫu thuật.
Thông thường, cơ thể sẽ nhận được 30 – 40% lượng nước đến từ thực phẩm tự nhiên. Vì thế, mẹ chỉ cần bổ sung thêm từ 1320 ml – 1540 ml nước lọc mỗi ngày là sẽ nhận đủ 2200 ml nước trong khẩu phần ăn uống mỗi ngày theo khuyến cáo.
Nếu chán uống nước lọc, mẹ có thể xen kẽ thực đơn, thay bằng các loại thức uống bổ dưỡng vá thơm ngon khác như sữa ít béo, nước trái cây, sinh tố ít ngọt,… vào thực đơn cho mẹ sau sinh mổ để giúp cải thiện nguồn sữa mẹ. Đặc biệt, các mẹ nên tránh những thức uống chứa caffein như cà phê, trà và nước tăng lực vì chúng có thể đi vào sữa mẹ và ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé.
Cung cấp đủ 2200ml nước mỗi ngày qua khẩu phần ăn giúp cơ thể mẹ khỏe và nhanh hồi phục hơn
Các mẹ bỉm sau sinh có thể tham khảo một số gợi ý món ăn dưới đây để xây dựng thực đơn cho mẹ sau sinh mổ phù hợp nhằm tăng nguồn sữa và giúp cho cơ thể nhanh chóng phục hồi.
Trên đây là một số món ăn cơm cữ dành cho mẹ sinh mổ. Ngoài ra bạn cũng nên lưu ý cách chế biến các món ăn cho mẹ sau sinh mổ tốt nhất đó là hạn chế chiên xào dầu mỡ, thay vào đó bạn nên ưu tiên các món luộc, hấp và tuyệt đối không nêm gia vị quá đậm.
Đây là một số gợi ý về thực đơn cho mẹ sau sinh mổ trong tuần đầu tiên:
Cùng với việc tìm hiểu và xây dựng thực đơn cho mẹ sinh mổ, các mẹ cũng nên chú trọng đến chế độ chăm sóc cơ thể và nghỉ ngơi phù hợp để tạo ra nguồn sữa tốt nhất dành cho trẻ bởi theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trẻ nhỏ cần được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời.
Do đó, các mẹ cần đảm bảo nguồn sữa phải có đầy đủ dinh dưỡng thiết yếu để không làm cản trở sự phát triển của bé. Trong trường hợp bạn nghi ngờ bé bị thiếu chất do sữa mẹ không đủ dinh dưỡng hoặc chưa biết ăn gì để có nhiều sữa sau sinh, tham khảo ngay Dịch vụ Tư vấn Thực đơn và Dịch vụ xét nghiệm sữa mẹ tại Nutrihome.
Dịch vụ Tư vấn Thực đơn sẽ hướng dẫn mẹ bỉm cách để lựa chọn, chế biến món ăn sao cho cân bằng đầy đủ dưỡng chất cho bản thân, đảm bảo nguồn sữa mẹ cả về chất lẫn về lượng. Tất cả các thực đơn đều sẽ được các chuyên gia, bác sĩ hàng đầu về dinh dưỡng tại Nutrihome trực tiếp xây dựng.
Mẹ đang được bác sĩ dinh dưỡng tư vấn cách xây dựng thực đơn ở cữ sau sinh khoa học tại Nutrihome
Trong khi đó, Dịch vụ Xét nghiệm Sữa mẹ giúp bạn biết được chính xác các thành phần dinh dưỡng có trong sữa thông qua các thiết bị phân tích hiện đại. Từ đó có những giải pháp để giúp duy trì hoặc nâng cao chất lượng sữa mẹ nhằm giúp cho bé phát triển nhanh và toàn diện cả về thể chất và trí tuệ.
Trên đây là gợi ý một số thực đơn cho mẹ sau sinh mổ để hỗ trợ quá trình hồi phục vết thương và tăng cường sữa cho con bú. Khi xây dựng thực đơn ở cữ cho mẹ sinh mổ cần phải đảm bảo cung cấp đầy đủ và cân bằng các chất dinh dưỡng như protein, vitamin, khoáng chất và nước giúp. Đồng thời, mẹ cũng nên tránh những thực phẩm khó tiêu hóa, đồ ăn cay nóng và các chất kích thích không tốt cho việc lành thương. Mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có thực đơn phù hợp với nhu cầu và tình trạng sức khỏe của mẹ sau khi sinh mổ. Hy vọng rằng thông qua những thông tin được Nutrihome chia sẻ sẽ là cẩm nang hữu ích giúp cho các mẹ có được một thời kỳ ở cữ mạnh khỏe và hạnh phúc.