Thực đơn cho người tiểu đường 7 ngày khoa học và đủ chất

Xây dựng thực đơn cho người tiểu đường là vấn đề quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị bệnh. Ở người bị bệnh tiểu đường, ăn uống đúng cách không chỉ hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu mà còn giúp duy trì cân nặng phù hợp; từ đó, phòng tránh các biến chứng tiểu đường hiệu quả. Thực đơn cho người tiểu đường cần được thiết lập sao cho phù hợp với từng người bệnh. Để tìm hiểu các vấn đề liên quan đến việc xây dựng thực đơn dành cho người tiểu đường, mời bạn tìm hiểu những thông tin mà Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome gợi ý trong bài viết sau đây.

Thực đơn cho người tiểu đường được xây dựng theo nguyên tắc nào?

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người tiểu đường

Nguyên tắc thiết lập thực đơn cho người tiểu đường cần đảm bảo cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, cần bằng cả về chất lượng và khối lượng tiêu thụ, cụ thể như sau:

• Tinh bột: Thực đơn cho người tiểu đường nên giảm tinh bột, ưu tiên chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp. Đồng thời, người bệnh không nên tiêu thụ đơn độc thực phẩm có chỉ số đường huyết cao mà cần kết hợp cùng với thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp. Chỉ số đường huyết trong thực phẩm (GI) là khái niệm chỉ khả năng gây tăng lượng đường trong máu nhanh sau khi tiêu thụ; trong đó, dưới 55% được xem là GI thấp và dưới 40% được xem là GI rất thấp;
• Chất đạm: Người mắc bệnh tiểu đường có chức năng thận bình thường được khuyến nghị nên tiêu thụ từ 1 – 1.5 g protein / kg / ngày. Ví dụ, nếu người bệnh cần khoảng 2000 calo / ngày sẽ tương đương với khoảng 75 – 100 g protein / ngày;
• Chất béo: Người mắc bệnh tiểu đường nên ưu tiên dùng thực phẩm chứa acid béo không no như dầu oliu, dầu mè, mỡ cá…;
• Chất xơ: Người mắc bệnh tiểu đường nên tăng cường bổ sung chất xơ trong khẩu phần ăn; bởi vì, chất xơ đóng vai trò quan trọng giúp kiểm soát đường huyết. Ở hệ tiêu hóa, ruột mất nhiều thời gian mới có thể tiêu hóa được thực phẩm giàu chất xơ; từ đó, làm chậm sự tăng glucose trong máu của người bệnh tiểu đường. Một số thực phẩm giàu chất xơ tốt cho người bị tiểu đường điển hình như cần tây, măng tây, bông cải xanh, su hào, rau ngót…

1. Tính nhu cầu dinh dưỡng

Tính nhu cầu dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng giúp tối ưu thực đơn cho người tiểu đường. Việc tính nhu cầu dinh dưỡng sẽ giúp kiểm soát lượng đường huyết cũng như duy trì cân nặng phù hợp; từ đó, bảo vệ sức khỏe của người bị tiểu đường.

Để biết nhu cầu dinh dưỡng của bản thân, đầu tiên bạn cần tính được cân nặng lý tưởng theo công thức Body Mass Index (BMI) sau đây:

• Cân nặng lý tưởng ở nam giới = chiều cao (m) x chiều cao (m) x 22
• Cân nặng lý tưởng ở nữ giới = chiều cao (m) x chiều cao (m) x 21

Kế tiếp, bạn sẽ tính nhu cầu năng lượng dựa theo cân nặng lý tưởng, cụ thể như sau:

2. Phân bố dinh dưỡng trong các bữa ăn

Sau khi đã xác định được tổng năng lượng mà cơ thể cần, người bệnh tiểu đường cần tính tỷ lệ thành phần thức ăn tiêu thụ trong một ngày theo nguyên tắc sau:

• Chất bột đường: chiếm tỉ lệ từ 50 – 60% trên tổng năng lượng;
• Chất đạm: chiếm tỉ lệ từ 15 – 20% trên tổng năng lượng;
• Chất béo: chiếm từ 25 – 30% đối với người không bị mỡ máu cao và có cân nặng bình thường; dưới 30% đối với người thừa cân, béo phì.

Mỗi người bệnh tiểu đường sẽ có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau

Ví dụ:

Người bệnh tiểu đường là nam cao khoảng 172 cm, lao động trung bình sẽ có:

• Cân nặng lý tưởng: 72 x 1.72 x 22 = 64.3;
• Nhu cầu năng lượng: 64.3 x 35 kcal / kg / ngày = 2250 kcal;
• Nhu cầu dinh dưỡng theo nhóm chất:
  • Chất đạm: 2250 kcal x 20% : 4 = 112.5 g;
  • Chất béo: 2250 kcal x 20% : 9 = 50 g;
  • Chất bột đường: 2250 kcal x 60% : 4 = 337.5 g.

Thực đơn dành cho người đái tháo đường nên ăn gì và kiêng gì?

Thực đơn cho người tiểu đường nên ưu tiên các loại thực phẩm dưới đây:

• Thực phẩm nhóm đường bột: Các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt, khoai củ, gạo lứt…. Trong đó, thực đơn cho người bị tiểu đường nên thay thế cơm bằng nhóm các loại củ nhiều tinh bột như khoai, sắn…
• Thực phẩm nhóm chất đạm: Trong thực đơn dành cho người tiểu đường nên chọn các loại thực phẩm cung cấp chất đạm như cá, thịt nạc gia súc (heo, bò, dê…), thịt gia cầm không da, các loại đậu….
• Thực phẩm nhóm chất béo: Một số thực phẩm có chất béo không bão hòa nên có trong thực đơn cho người tiểu đường điển hình như dầu cá, mỡ cá, dầu đậu nành, dầu oliu…
• Thực phẩm nhóm rau: Người bệnh tiểu đường nên ưu tiên ăn nhiều rau giàu nitrat (hỗ trợ làm giảm huyết áp), chất xơ và có chỉ số đường huyết (GI) thấp như rau diếp cá, cải bó xôi, bắp cải, cần tây, bông cải xanh….
• Các loại hoa quả: Người bị tiểu đường nên tiêu thụ các loại hoa quả có chỉ số đường huyết thấp như bưởi, dâu tây, cam, táo, lê, quả đào, dứa….

Người bệnh tiểu đường nên kiêng ăn các loại thực phẩm như:

• Thực phẩm giàu tinh bột hấp thụ nhanh như cơm trắng, bánh mì trắng, bột sắn dây….
• Thực phẩm giàu chất béo bão hòa, cholesterol như mỡ và nội tạng động vật, phô mai, kem, dầu cọ, dầu dừa…
• Thực phẩm chứa nhiều đường như bánh ngọt, kẹo, siro, nước ngọt, kem, các loại hoa quả sấy….

Người bị tiểu đường cần tránh các loại thực phẩm nhiều đường

Thực đơn cho người tiểu đường

Sau đây là thực đơn cho người bị bệnh tiểu đường giúp ổn định lượng đường huyết, cũng như cung cấp dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Lưu ý rằng, thực đơn cho người tiểu đường cần có sự linh hoạt và điều chỉnh thường xuyên để thay đổi khẩu vị cho người bệnh.

1. Thực đơn bữa sáng cho người tiểu đường

Bữa sáng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của người bệnh tiểu đường. Bởi vì, bữa sáng giúp cung cấp năng lượng cũng như hỗ trợ ổn định đường huyết trong suốt một ngày. Do đó, bữa sáng cần phải đảm bảo cung cấp đủ các nhóm chất bao gồm tinh bột, chất xơ và chất đạm. Dưới đây là gợi ý 2 thực đơn bữa sáng cho người bị tiểu đường:

Thực đơn 1

Các món phở, mì, bún… là gợi ý bữa sáng phù hợp cho người bị tiểu đường. Đây là các món ăn cung cấp:

• 1/4 tinh bột (khoảng 100 g bún / mì / phở);
• 1/4 chất đạm (khoảng 100 g các loại thịt được sử dụng như thịt bò, thịt gà, thịt heo, cá, cua, tôm…);
• 1/2 chất xơ (các loại rau ăn kèm như xà lách, rau sống, rau cải, rau cần tây…).

Thực đơn 2

Xôi mặn cũng là gợi ý bữa sáng phù hợp cho người bị tiểu đường. Lượng dinh dưỡng trong xôi bao gồm:

• 1/4 tinh bột đến từ ½ phần xôi nhỏ;
• 1/4 chất đạm đến từ thịt, trứng, chả…;
• 1/2 chất xơ đến từ dưa leo, rau sống, đồ chua….

2. Thực đơn bữa trưa cho người tiểu đường

Bữa trưa là bữa chính bổ sung năng lượng cho hoạt động cả buổi chiều của người bị tiểu đường. Tương tự như bữa sáng, bữa trưa cần cung cấp tinh bột, chất xơ, chất đạm. Dưới đây là gợi ý bữa trưa trong thực đơn cho người tiểu đường:

Thực đơn 1

Cơm trưa:

• ¼ tinh bột từ 1 chén cơm gạo lứt;
• ¼ chất đạm từ canh trứng cà chua và khổ qua xào tôm;
• ½ chất xơ đến từ các món rau, củ như cà tím, cà rốt, khổ qua.

Thực đơn 2

Các món nước như phở, mì, bún:

• 1/4 tinh bột đến từ 1 chén nhỏ phở, mì, bún;
• ¼ chất đạm đến từ các loại thịt như thịt gà hoặc thịt bò;
• ½ chất xơ đến từ rau ăn kèm như rau ngò gai, rau quế, giá đỗ… và trái cây ăn kèm.

3. Thực đơn bữa tối cho người tiểu đường

Đây là bữa ăn kết thúc một ngày dài nên rất dễ gây tích tụ dinh dưỡng và ảnh hưởng trực tiếp đến lượng đường trong máu. Sau đây là gợi ý 2 thực đơn bữa tối cho người bị tiểu đường:

Thực đơn 1

• ¼ tinh bột từ ⅔ chén cơm gạo lứt;
• ¼ chất đạm từ thịt trong món canh khổ qua nhồi thịt;
• ½ chất xơ đến từ khổ qua và món đậu hũ kho cùng với ½ quả cam tươi.

Thực đơn 2

Ngoài cơm, người bị tiểu đường có thể chọn ăn bún cá rô vào bữa tối, cụ thể:

• ¼ tinh bột đến từ ⅔ chén bún;
• 1/4 chất đạm đến từ 100 g cá rô;
• ½ chất xơ đến từ rau ăn kèm như rau muống, bạc hà….

Chế độ dinh dưỡng khoa học, phù hợp sẽ giúp người bị tiểu đường kiểm soát đường huyết hiệu quả

Thực đơn 7 ngày cho người tiểu đường

Dưới đây là thực đơn 7 ngày cho người tiểu đường được gợi ý từ chuyên gia dinh dưỡng tại Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome:

Người bị tiểu đường cần kiểm soát khẩu phần ăn của mình

Lưu ý khi xây dựng chế độ ăn uống cho người tiểu đường

Dưới đây là một số điều mà bạn cần lưu ý khi thiết lập thực đơn cho người tiểu đường, cụ thể như sau:

• Kiểm soát khối lượng thực phẩm trong mỗi khẩu phần: Khối lượng thực phẩm tiêu thụ có liên quan chặt chẽ đến việc kiểm soát đường huyết. Bởi vì, nếu bạn ăn nhiều hơn tổng năng lượng được khuyến nghị dung nạp trong một ngày sẽ khiến cho lượng đường trong máu tăng lên;
• Kết hợp thực phẩm có chỉ số đường huyết cao với thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp: Điều này sẽ giúp cơ thể trung hòa được lượng đường nạp vào, đồng thời kiểm soát đường huyết luôn ổn định – hạn chế tình trạng tăng đường huyết đột ngột sau mỗi lần ăn uống;
• Chú ý về thức tự ăn các loại thực phẩm: Để hạn chế tình trạng đường huyết tăng nhanh sau khi ăn và giảm đột ngột vào lúc đói, người bệnh tiểu đường nên ưu tiên ăn các món ăn giàu chất xơ, chất đạm trước và ăn món ăn cung cấp tinh bột sau cùng;
• Chú ý về cách chế biến món ăn: Thực đơn cho người tiểu đường nên ưu tiên các món ăn được chế biến bằng cách hấp, luộc, hầm và hạn chế món ăn chiên, xào nhiều dầu mỡ;
• Tránh nội tạng động vật: Nội tạng động vật là loại thực phẩm chứa nhiều axit béo bão hòa và cholesterol, đồng thời cung cấp nhiều năng lượng. Do đó, để tránh làm tăng đường huyết và nguy cơ dẫn đến biến chứng liên quan đến tim mạch, huyết áp thì người bệnh tiểu đường cần tránh tiêu thụ thực phẩm này;
• Ưu tiên ăn nhạt: Nghiên cứu cho thấy, người bị tiểu đường nên tiêu thụ ít hơn 6 gam muối trong một ngày. Bởi vì, điều này sẽ giúp hạn chế nguy cơ dẫn đến các biến chứng tiểu đường liên quan đến cơ quan thận và tim mạch;
• Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ và vitamin: Để hỗ trợ kiểm soát đường huyết, người bệnh tiểu đường cần bổ sung các loại thực phẩm giàu chất xơ và vitamin như rau xanh (cải bó xôi, cần tây, bông cải xanh…), trái cây ít đường (bơ, bưởi, quýt…), ngũ cốc nguyên hạt (hạt diêm mạch, yến mạch…)…;
• Tránh trái cây nhiều đường: Để hạn chế tình trạng đường huyết tăng cao đột ngột, người bị tiểu đường cần tránh các loại trái cây chứa nhiều đường như xoài chín, nhãn, vải….

Tham khảo ý kiến bác sĩ dinh dưỡng để xây dựng được chế độ ăn uống phù hợp cho người bị tiểu đường

Ngoài ra, người bệnh cần ăn đủ bữa và đúng giờ, không nên ăn quá no hoặc để cơ thể quá đói. Đồng thời, để kiểm soát cân nặng ổn định, người bệnh tiểu đường cần biết cách tính nhu cầu dinh dưỡng, phân bổ các nhóm thực phẩm trong mỗi khẩu phần ăn của mình.

Như vậy, chế độ ăn cho người tiểu đường chuyên biệt giúp kiểm soát bệnh và bảo vệ sức khỏe tối ưu. Thực đơn cho người tiểu đường cần được thiết lập chuẩn cá nhân hóa để phù hợp với từng thể trạng người bệnh; từ đó, giúp kiểm soát lượng đường huyết và ngăn ngừa biến chứng tiểu đường hiệu quả. Nếu như cần được tư vấn về thực đơn 7 ngày cho người tiểu đường, bạn có thể liên hệ đến Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome thông qua số hotline 1900 633 599 để được tư vấn kịp thời. Chúc bạn nhanh chóng kiểm soát bệnh hiệu quả!