Sau sinh, cơ thể mẹ thường bị thiếu sắt dẫn đến tình trạng thiếu máu và mệt mỏi. Mặc dù không phải người mẹ nào cũng mắc phải tình trạng này. Tuy nhiên, việc bổ sung sắt sau sinh là điều cần hết sức lưu ý để đảm bảo sức khỏe luôn ở tình trạng tốt nhất. Vậy bổ sung sắt cho mẹ sau sinh sao cho đúng? Hãy cùng Nutrihome tìm hiểu ngay trong bài viết sau.
Sau sinh, mẹ rất cần được bổ sung sắt bởi sau quá trình “vượt cạn”, cơ thể mẹ đã bị mất đi một lượng sắt khá lớn do mất máu trong lúc sinh.
Ước tính có khoảng 300ml máu bị mất đi trong quá trình sinh nở tự nhiên của mẹ. Cá biệt, có những trường hợp mẹ có thể mất hơn 500ml máu trong khi sinh (chiếm 5 – 6% tổng số ca sinh thường) khiến lượng tế bào hồng cầu (có chứa sắt) trong cơ thể bị hao hụt rất lớn.
Lượng hồng cầu mất đi làm giảm khả năng vận chuyển oxy của máu, khiến mẹ bị suy giảm thể chất nghiêm trọng do thiếu máu sau sinh. Thiếu máu sau sinh có liên quan đến suy giảm chất lượng cuộc sống, giảm khả năng nhận thức, bất ổn về cảm xúc, trầm cảm và là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở phụ nữ hậu thai kỳ.
Chính vì thế, việc bổ sung chất sắt sau sinh giúp cơ thể mẹ có đủ “nguồn nhiên liệu” để tổng hợp ra các tế bào máu mới, khôi phục lại quá trình trao đổi chất, giúp mẹ khỏe mạnh và có đủ lượng sữa cho con.
Sắt có mặt trong tế bào hồng cầu của máu giúp vận chuyển oxy nuôi toàn cơ thể
Nếu không bổ sung sắt sau sinh, mẹ sẽ có nguy cơ rất lớn đối mặt với chứng thiếu máu bởi:
Chất sắt là một trong những khoáng chất vô cùng cần thiết với cơ thể – chiếm khoảng 0.004% khối lượng trong mỗi tế bào, hỗ trợ tổng hợp myoglobin và hemoglobin vô cùng hiệu quả.
Ngoài ra, sắt còn giữ vai trò trong việc tạo thành nhân tế bào và thúc đẩy hệ miễn dịch khỏe mạnh. Vậy nên, sau sinh, mẹ rất CẦN bổ sung chất sắt để vừa đảm bảo sức khỏe cho mẹ vừa đảm bảo lượng sữa chất lượng cho bé.
Bổ sung sắt sau sinh sao cho đúng?
Theo Viện Dinh dưỡng Việt Nam, sau sinh, nếu mẹ đang cho con bú và muốn ngăn ngừa bệnh thiếu máu do thiếu sắt thì liều lượng bổ sung sắt phù hợp là:
Tuy nhiên, nếu mẹ được chẩn đoán bị mắc chứng thiếu máu do thiếu sắt sau sinh, thì phác đồ điều trị cùng hàm lượng sắt uống mỗi ngày sẽ được chỉ định cụ thể bởi bác sĩ riêng cho mỗi người.
Nhìn chung, trong việc điều trị thiếu máu do thiếu sắt sau sinh, lượng sắt được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo bổ sung là 120 mg sắt mỗi ngày dưới dạng viên uống kèm với 400 mcg folic acid, uống liên tục đến khi nồng độ hồng cầu trong máu đạt mức bình thường như người khỏe mạnh.
Đặc biệt với những trường hợp thiếu máu sau sinh quá nặng, bổ sung sắt qua đường tiêm tĩnh mạch với liều từ 800-1500 mg là lựa chọn đầu tiên thường được bác sĩ chỉ định.
Các mẹ cần lưu ý:
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, phụ nữ sau sinh cần được bổ sung sắt thông qua các dạng viên uống trong suốt từ 6 – 12 tuần sau sinh để hỗ trợ ngăn ngừa triệt để chứng thiếu máu sau sinh.
Thời gian bổ sung sắt sau sinh có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ thiếu sắt của mỗi người cũng như lịch sử bệnh lý và tần suất cho con bú của mẹ. Tốt nhất, mẹ nên đến gặp bác sĩ đa khoa gần nhất hoặc thường xuyên sử dụng các dịch vụ xét nghiệm công thức máu để biết được chính xác thời điểm nên ngừng bổ sung sắt hợp lý nhất.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, thiếu sắt thường xảy ra trước thiếu máu, và thiếu máu khi mang thai là một trong những yếu tố dự báo mạnh mẽ nhất về tình trạng thiếu máu sau khi sinh.
Bên cạnh đó, khi lượng sắt trong cơ thể bị thiếu mẹ rất dễ cảm nhận được khi cơ thể sẽ xuất hiện những hiện tượng bất thường như:
Thiếu sắt khiến mẹ thường xuyên chóng mặt, mỏi mệt, hoa mắt
Ngay khi thấy mình có các dấu hiệu trên, mẹ cần đến gặp ngay bác sĩ đa khoa gần nhất hoặc bác sĩ chuyên khoa phụ sản để được tư vấn bổ sung sắt sau thai kỳ kịp thời. Vậy nếu mẹ không nhận thấy được những dấu hiệu trên hoặc vẫn không chắc chắn mình có bị thiếu sắt không thì phải làm sao?
Trong tình huống này, tốt nhất là mẹ hãy đến trải nghiệm dịch vụ Xét nghiệm vi chất tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome. Với trang thiết bị hiện đại cùng đội ngũ bác sĩ chuyên nghiệp, chỉ trong thời gian ngắn mẹ sẽ biết được chính xác mình có bị thiếu sắt hay không, đồng thời biết được chính xác lượng sắt mình cần bổ sung hàng ngày, thời gian cần bổ sung sắt là bao lâu.
Có rất nhiều cách để bổ sung sắt sau sinh với liều lượng phù hợp cho cơ thể mẹ. Dưới đây là một số cách được nhiều mẹ lựa chọn để cung cấp sắt:
Cách làm này được nhiều mẹ lựa chọn vì rất dễ thực hiện, tiết kiệm chi phí lại đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Mẹ có thể cân nhắc lượng chất sắt có trong mỗi loại thực phẩm và phối hợp với nhau tạo thành cân bằng dinh dưỡng tốt nhất.
Cách này giúp mẹ bổ sung nhanh chóng các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên, mẹ cần trao đổi với bác sĩ trước khi uống để lựa chọn viên uống có hàm lượng sắt phù hợp.
Đồng thời, các mẹ nên lưu ý chỉ mua những viên uống bổ sung sắt được Cục Quản lý Dược phẩm cấp phép lưu hành. Bạn có thể tra cứu để biết loại thuốc sắt mà mình dự định mua có được Cục Quản lý Dược cấp phép lưu hành hay không tại đây.
Như các mẹ đã biết, sữa mẹ chứa đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ giúp trẻ khỏe mạnh, phát triển toàn diện về thể lực cũng như trí não. Hơn nữa, sắt trong sữa mẹ cũng là khoáng chất quan trọng cho việc tăng cường sức đề kháng, bảo vệ trẻ khỏi những tác nhân gây hại sức khỏe.
Vì vậy, ngay sau khi sinh, mẹ hãy bổ sung lượng chất sắt phù hợp theo khuyến cáo của bác sĩ để đảm bảo sức khỏe cho bản thân và trẻ.
Bổ sung sắt bằng viên uống giúp các mẹ kiểm soát được chính xác liều sắt nạp vào cơ thể
Thực phẩm thông thường có thể bổ sung đủ lượng sắt cần thiết cho mẹ sau sinh? Nên bổ sung sắt sau sinh bằng những loại thực phẩm nào cho thực đơn hàng ngày? Sau đây là gợi ý về một số loại thực phẩm giàu sắt mẹ có thể sử dụng, gồm:
Ngoài những loại thực phẩm trên, mẹ cũng nên kết hợp với những thực phẩm dinh dưỡng khác để đảm bảo cung cấp đủ các dưỡng chất.
Thịt đỏ, rau xanh và các loại hạt chứa rất nhiều chất sắt tốt cho mẹ sau sinh
Sắt có thể được bổ sung đến cơ thể theo hai con đường, một là thông qua thực phẩm tự nhiên và hai là thông qua các loại chế phẩm bổ sung sắt như viên uống, siro và các loại thuốc bào chế có thành phần sắt trên thị trường. Thông thường, bác sĩ thường chỉ định phụ nữ sau sinh uống bổ sung sắt khi:
Để mẹ sau sinh tăng hấp thụ sắt, cần lưu ý những điều sau:
Rau chân vịt chứa nhiều sắt trong khi đó nước ép cam lại chứa nhiều vitamin C hỗ trợ quá trình hấp thụ sắt từ thực vật tốt hơn
Có thể nhiều mẹ không biết rằng, việc thiếu sắt sau sinh ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe của mẹ và bé. Những vấn đề thường gặp nhất khi thiếu chất sắt là:
Mẹ sau sinh bị thiếu chất sắt sẽ có những ảnh hưởng về sức khỏe như:
Khi mẹ bị thiếu sắt, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến trẻ, cụ thể:
Chính vì thế, với những trẻ được nuôi bằng sữa mẹ thì mẹ cần bổ sung sắt sau sinh kịp thời để truyền sang con. Thực tế việc thiếu sắt ở trẻ rất khó phát hiện nên mẹ cần bổ sung đầy đủ cho mình theo hướng dẫn của bác sĩ để trẻ được bảo vệ tốt nhất.
Mẹ muốn có nguồn sữa chất lượng cho con cần được bổ sung sắt đầy đủ sau khi sinh
Trái ngược với tình trạng thiếu sắt, việc bổ sung thừa sắt sau sinh gây nên tình trạng ngộ độc sắt cực kỳ nguy hiểm:
Do đó, việc bổ sung thừa sắt sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ là chủ yếu. Mẹ chỉ nên bổ sung sắt theo chỉ định của bác sĩ. Tránh tự ý bổ sung vì sẽ gây nguy hiểm đến sức khỏe của bản thân mình.
Để đảm bảo an toàn và phát huy tốt nhất công hiệu của chất sắt khi bổ sung, bạn cần lưu ý những điều sau:
Các mẹ nên ưu tiên bổ sung sắt thông qua chế độ dinh dưỡng. Trong trường hợp bạn được bác sĩ chỉ định cần uống thuốc sắt, chỉ nên uống sắt đến khi nồng độ hồng cầu Hb trở lại mức bình thường. Sau đó, bạn nên quay lại bổ sung sắt từ thực phẩm bởi sắt từ thực phẩm sẽ an toàn và gây ít tác dụng phụ hơn.
Bổ sung sắt phải dựa trên liều lượng, biết rõ thời điểm và cần bổ sung sắt trong bao lâu. Bạn có thể trực tiếp đề nghị bác sĩ thực hiện dịch vụ xét nghiệm nồng độ hồng cầu trong máu và hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung để đảm bảo bổ sung đúng liều – không thừa cũng không thiếu sắt.
Thuốc sắt được cơ thể hấp thụ tốt nhất vào lúc bụng đói – tức khoảng 1 giờ trước ăn hoặc 2 giờ sau bữa ăn. Tuy nhiên ở một số phụ nữ, việc uống thuốc sắt trong lúc bụng đói đem đến các biến chứng như tiêu chảy, táo bón, buồn nôn và ói mửa.
Nếu bạn gặp các tác dụng phụ trên, hãy cân nhắc bổ sung thuốc sắt ngay trong bữa ăn kèm với các loại thức uống, nước ép hay trái cây có chứa vitamin C để sắt được hấp thụ tốt hơn.
Trên đây là một số kiến thức quan trọng về việc bổ sung sắt sau sinh mà mẹ cần biết. Có thể khẳng định rằng, việc bổ sung sắt cho mẹ sau sinh là điều vô cùng cần thiết. Hãy luôn đảm bảo sức khỏe của mình để chăm sóc bé tốt nhất, đồng thời giúp trẻ phát triển khỏe mạnh, toàn diện. Nutrihome sẽ là người bạn đồng hành lý tưởng cùng mẹ trong hành trình bổ sung sắt sau sinh an toàn và hiệu quả.