Chăm sóc sức khỏe trước khi mang thai là việc làm quan trọng, tạo tiền đề giúp mẹ sinh ra những em bé khỏe mạnh, thông minh. Bên cạnh chế độ ăn đầy đủ nhóm chất dinh dưỡng, phụ nữ cần bổ sung nhiều loại vitamin tổng hợp trước khi mang thai.
Trước khi mang thai nên uống vitamin gì?
Tuân thủ chế độ dinh dưỡng lành mạnh là cách tốt nhất để phụ nữ tiền mang thai bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho thai kỳ. Tuy nhiên, do nhu cầu vi chất cao trong giai đoạn mang thai nên các chuyên gia khuyến cáo, bên cạnh chế độ dinh dưỡng đầy đủ, phụ nữ cần bổ sung thêm một số vitamin tổng hợp cho người chuẩn bị mang thai.
PGS.TS.BS Lê Bạch Mai, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Giám đốc Y khoa Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng – Y học Vận động Nutrihome (khu vực miền Bắc) cho biết, có hai dưỡng chất cần thiết cho thai kỳ, đó là sắt và axit folic. Sắt có vai trò quan trọng trong việc tạo hồng cầu, giúp mang oxy đến nuôi dưỡng bào thai. Trong khi đó, axit folic giúp cấu tạo nên ống thần kinh – bộ phận phát triển thành não và tủy sống của bé sau này. Ống thần kinh phát triển ngay trong tháng đầu tiên của thai kỳ, trước cả khi người mẹ biết mình đang mang thai. Do đó, phụ nữ nên uống bổ sung vitamin trước khi có kế hoạch mang thai tối thiểu 3 tháng.
Theo khuyến cáo của Liên đoàn sản phụ khoa quốc tế (FIGO) năm 2015, trước khi mang thai phụ nữ cần bổ sung các vi chất sau: acid folic, sắt, canxi, vitamin D, kẽm, acid béo Omega-3, vitamin E…
Acid folic, hay còn gọi là vitamin B9, thuộc vitamin nhóm B, tham gia vào quá trình tạo mới tế bào. Ở người trưởng thành, nhu cầu axit folic trung bình khoảng 3mcg/kg trọng lượng cơ thể, tương đương 180 – 200mcg/ngày. Khi mang thai, nhu cầu axit folic tăng lên với 400mcg/ngày để đáp ứng sự thay đổi của cơ thể: Sự gia tăng của quá trình phân chia tế bào cũng như tăng kích thước tử cung, cần cho tổng hợp nhân tế bào Acid Deoxyribo Nucleic (ADN), Acid Ribo Nucleic (ARN) và protein; hình thành nhau thai; số lượng tế bào hồng cầu gia tăng theo khối lượng máu tăng; tăng trưởng của bào thai; và do tăng thải folate qua nước tiểu trong khi mang thai.
Việc cung cấp đủ lượng axit folic trước và trong khi mang thai nhằm đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh, giúp ngăn ngừa tình trạng:
Bên cạnh việc bổ sung acid folic dạng viên uống, phụ nữ chuẩn bị mang thai nên tăng cường các thực phẩm giàu vitamin B9 trong bữa ăn hàng ngày như: các loại đậu, gan động vật (bò, gà, lợn), rau có lá màu xanh thẫm, súp lơ xanh…
> Xem thêm: Kế hoạch chế độ dinh dưỡng cho phụ nữ trước khi mang thai
PGS.TS.BS Lê Bạch Mai cho biết, khi mang thai, thể tích máu của người mẹ tăng đến 50%. Và sắt là thành phần chính để tạo hemoglobin – một thành phần quan trọng của hồng cầu, giúp mang oxy đến khắp cơ thể người mẹ và thai nhi. Sắt có mặt ở hầu hết trong các loại thực phẩm đặc biệt là thực phẩm động vật. Nhưng với chế độ ăn không hợp lý hay cách chế biến không khoa học gây thất thoát lượng sắt hoặc cơ thể hấp thu không đầy đủ khiến người mẹ bị thiếu sắt trong thời kỳ mang thai. Do đó, việc bổ sung sắt trước khi mang thai có vai trò quan trọng, giúp dự phòng tình trạng thiếu sắt khi mang thai nhằm có một thai kỳ khỏe mạnh.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, phụ nữ trước và khi mang thai nên bổ sung 60mg sắt/ngày, uống kéo dài tới một tháng sau sinh.
Tuy nhiên, PGS.TS.BS Lê Bạch Mai lưu ý, việc uống viên sắt cần kết hợp với chế độ ăn giàu chất xơ và vitamin C để tăng hấp thu sắt và tránh trà hay cà phê vì sẽ làm giảm hấp thu sắt.
Vì canxi là thành phần chính hình thành xương, răng, tim, các cơ, hệ thần kinh,… của thai nhi nên sự thiếu hụt canxi, dù là rất nhỏ trong thai kỳ sẽ ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ. Vì thế, PGS.TS.BS Lê Bạch Mai cho biết, phụ nữ cần bổ sung canxi trước khi có ý định mang thai ít nhất 3 tháng với nhu cầu khuyến nghị 800mg/ngày. Để tăng cường canxi trong khẩu phần, phụ nữ chuẩn bị mang thai cần uống thêm 300ml sữa/ngày hoặc các chế phẩm từ sữa như sữa chua, phomat…
Phụ nữ tiền mang thai cần bổ sung đủ 800mg canxi/ngày
Vitamin D giúp cơ thể tăng cường hấp thu các khoáng chất như canxi, phospho từ thực phẩm. Khi cơ thể thiếu hụt vitamin D, lượng canxi chỉ được hấp thu khoảng 20% dẫn đến tình trạng trẻ bị còi xương ngay trong bụng mẹ hay trẻ đẻ ra bình thường nhưng thóp lâu liền. Vì thế, PGS.TS.BS Lê Bạch Mai cho biết phụ nữ chuẩn bị mang thai có thể bổ sung vitamin D với liều 10mcg/ngày kết hợp với sử dụng các thực phẩm giàu vitamin D như phomát, cá, trứng, sữa, sò, nấm, ngũ cốc…
Omega-3 là axit béo không no rất cần thiết cho cơ thể. Có 3 loại axit béo omega-3 phổ biến nhất là Eicosapentaenoic axit (EPA), Docosahexaenoic (DHA) và Alpha lipoic acid (ALA). Trong đó, DHA và EPA giúp kích thích não bộ phát triển, tăng cường khả năng nhận thức ở trẻ, giảm nguy cơ sinh non và trầm cảm ở thai phụ. Vì thế, phụ nữ chuẩn bị mang thai và đang mang thai có thể bổ sung thêm omega-3 từ cá hồi, cá thu, cá trích, sữa, hạt óc chó… kết hợp vitamin tổng hợp chứa omega-3.
Theo PGS.TS.BS Lê Bạch Mai, kẽm là chất khoáng vi lượng đặc biệt quan trọng với phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Kẽm không chỉ thúc đẩy tăng chất lượng trứng mà còn giúp duy trì mức dịch nang trong ống dẫn trứng tạo môi trường thuận lợi cho trứng và tinh trùng gặp nhau tăng khả năng thụ thai. Thiếu kẽm có thể là một trong những nguyên nhân gây vô sinh, sảy thai, sinh non hoặc sinh già tháng, thai chết lưu… Vì thế, phụ nữ trước khi mang thai cần bổ sung kẽm theo nhu cầu khuyến nghị là 8mg/ngày từ thực phẩm như thịt, cá, hải sản…
Uống vitamin E trước khi mang thai giúp làm dày niêm mạc tử cung, tăng cơ hội thụ thai. Bên cạnh đó, vitamin E còn góp phần bảo vệ túi ối, giúp màng túi ối dày hơn, ngăn ngừa được khả năng vỡ túi ối, bảo vệ và che chở thai nhi trong tử cung.
PGS.TS.BS Lê Bạch Mai cho biết, nhu cầu vitamin E khuyến nghị cho phụ nữ chuẩn bị mang thai là 15mg/ngày. Tuy nhiên, nếu lạm dụng vitamin E liều cao có thể gây ra tình trạng rối loạn tiêu hóa (buồn nôn, đầy hơi, đi lỏng, viêm ruột hoại tử) cùng nhiều triệu chứng khác.
Bổ sung vitamin E từ thực phẩm giúp tăng khả năng thụ thai cho phụ nữ
Bổ sung vitamin trước khi mang thai mang đến cho mẹ một thai kỳ khỏe mạnh và sinh ra những em bé phát triển toàn diện về thể chất và trí não. Tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome, với sự hỗ trợ của các phương tiện máy móc hiện đại, các chuyên gia giàu kinh nghiệm sẽ có cơ sở khoa học để xác định chính xác phụ nữ cần bổ sung vi chất gì với liều lượng phù hợp trước, trong và sau thai kỳ. Bên cạnh đó, các kỹ sư tiết chế dinh dưỡng sẽ xây dựng thực đơn cá nhân hóa theo ngày, tuần, tháng dựa trên tình trạng dinh dưỡng, sở thích và thói quen ăn uống của người mẹ, đảm bảo cung cấp đủ vitamin và khoáng chất cho cơ thể để sẵn sàng cho việc mang thai và có một thai kỳ trọn vẹn.