Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ hoàn toàn có thể sinh con khỏe mnh nếu thực hiện nghiêm túc chế độ ăn uống cho bà bầu bị đái tháo đường (tiểu đường) thai kỳ, và tuân theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ.
Bài viết được sự tư vấn chuyên môn của TS.BS Đào Thị Yến Phi, Cố vấn chuyên môn, Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome; Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng và An toàn Thực phẩm, trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch.
Theo thống kê, có từ 2-10% mẹ bầu có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ. Bệnh phát triển khi cơ thể người mẹ không sản xuất đủ lượng insulin cần thiết giúp chuyển hóa glucose khiến lượng đường trong máu tăng cao, dẫn đến đái tháo đường thai kỳ.
Hầu hết các triệu chứng của đái tháo đường thai kỳ thường không rõ ràng. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu luôn cảm thấy mệt mỏi, buồn nôn, khát nước bất thường, đi tiểu thường xuyên, mờ mắt… thì đây có thể xem là các dấu hiệu của đái tháo đường thai kỳ. Mẹ cần đi khám để được chẩn đoán đúng bệnh và điều trị kịp thời.
Thực hiện nghiêm ngặt chế độ ăn uống cho bà bầu bị đái tháo đường (tiểu đường) thai kỳ có thể giúp mẹ bầu kiểm soát tốt đường huyết
TS.BS Đào Thị Yến Phi, Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Cố vấn cao cấp Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng – Y học Vận động NutriHome cho biết, mẹ bầu có thể kiểm soát lượng đường huyết ở mức ổn định bằng cách tuân thủ chế độ ăn uống cho bà bầu bị đái tháo đường (tiểu đường) thai kỳ và chế độ tập luyện giúp duy trì cân nặng phù hợp. Chỉ khi nào chế độ ăn uống và luyện tập không kiểm soát được lượng đường huyết như mong muốn, bác sĩ điều trị mới phải chỉ định tiêm insulin.
Việc thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh – cân bằng – khoa học rất quan trọng đối với người bị bệnh đái tháo đường nói chung và mẹ bầu mắc đái tháo đường thai kỳ nói riêng. Để tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra trong thai kỳ, mẹ bầu không nên tự ý ăn theo chế độ riêng mà cần tuân thủ khuyến nghị về dinh dưỡng của các chuyên gia. Cụ thể như sau:
Mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ phải thận trọng trong việc dung nạp vào cơ thể các chất dinh dưỡng sản sinh năng lượng, bởi các chất này có thể được chuyển đổi thành đường trong máu. Cụ thể:
– Chất bột đường: Đây là nguyên nhân khiến lượng đường trong máu mẹ bầu tăng cao trong thai kỳ. Để kiểm soát lượng đường huyết ổn định mẹ bầu nên chú ý lượng carbohydrate nạp vào cơ thể khoảng 50–55% tổng năng lượng ăn vào. Nếu mẹ ăn quá nhiều chất bột đường trong một bữa sẽ làm tăng đường huyết, ngược lại, sẽ dẫn đến hạ đường huyết.
Cơm gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám, khoai lang, ngô, ngũ cốc… là những thực phẩm giàu tinh bột nhưng có chỉ số đường huyết thấp, mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ có thể ăn thoải mái.
– Chất đạm: Nhu cầu chất đạm theo khuyến nghị của các bác sĩ dành cho phụ nữ mang thai bị đái tháo đường thai kỳ ở mức 12–20% tổng năng lượng ăn vào, nên ăn cân bằng giữa đạm động vật và đạm thực vật. Theo đó, cá, thịt gà, trứng, đậu hũ, đậu xanh, đậu hà lan, đậu lăng… là những thực phẩm giàu dinh dưỡng và chất đạm phụ nữ mang thai bị đái tháo đường nên lựa chọn.
– Chất xơ: Trong chế độ ăn uống cho bà bầu bị đái tháo đường (tiểu đường) thai kỳ, lượng chất xơ được khuyến nghị tiêu thụ khoảng 20–35g/ngày. Ngoài tác dụng giúp mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ chậm hấp thu glucose vào máu và giảm tốc độ tăng đường huyết sau khi ăn, chất xơ còn làm giảm hấp thu chất béo, giảm nguy cơ tăng lipid máu khi mang thai, từ đó tránh biến chứng tim mạch, tránh chứng táo bón thai kỳ, tránh nguy cơ nhiễm trùng đường tiêu hóa… Dâu tây, táo, cam, bắp cải, súp lơ… là các loại rau củ quả giàu chất xơ mẹ bầu nên ăn thường xuyên.
Kiểm soát chặt chẽ chế độ dinh dưỡng cho người tiểu đường đang mang thai
– Chất béo: Khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam, nhu cầu chất béo dành cho mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ vào khoảng 25 – < 30% tổng năng lượng ăn vào. Mẹ bầu cần ưu tiên dùng các loại thực phẩm có chất béo không bão hòa như: Dầu ô liu, dầu lạc, các loại hạt, cá hồi, cá mòi, cá ngừ…
– Vitamin và khoáng chất: Đây là những vi chất dinh dưỡng rất cần thiết đối với mẹ bầu, đặc biệt mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ. Tuy nhiên, theo khuyến khích của Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh đái tháo đường châu u (EASD- European Association for study of Diabetes) mẹ bầu nên cung cấp vitamin và khoáng chất cho cơ thể từ các loại thực phẩm tự nhiên như rau củ quả tươi, cá, thịt nạc, các loại đậu… thay vì dùng các chế phẩm bổ sung.
– Sữa: Sữa đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe cho mẹ và thai nhi. Do đó, mẹ bầu bị đái tháo đường thai kỳ cũng nên bổ sung sữa trong chế độ ăn uống cho bà bầu bị đái tháo đường (tiểu đường) thai kỳ, theo khuyến nghị của chuyên gia dinh dưỡng. Thai phụ có thể chọn lựa những loại sữa không đường, sữa dành cho người bị đái đường với liều lượng dùng: 300ml/ngày trong 3 tháng đầu, 600ml/ngày trong 3 tháng giữa, 600ml/ngày trong 3 tháng cuối.
Đây là nguyên tắc ăn uống các mẹ bầu được khuyến cáo nên áp dụng. Nguyên tắc này vừa giúp mẹ đạt được nhu cầu năng lượng cần thiết trong thai kỳ, vừa kiểm soát lượng đường huyết không tăng lên sau bữa ăn. Cụ thể, một ngày thay vì ăn 3 bữa chính, mẹ bầu mắc đái tháo đường thai kỳ nên ăn 6 bữa nhỏ (gồm 3 bữa chính và 3 bữa phụ).
Theo đó, mức năng lượng ở từng bữa ăn được khuyến nghị là:
Và để đo mức độ an toàn của các loại thực phẩm tiêu thụ hàng ngày, mẹ bầu nên kiểm tra lượng đường huyết bằng máy thử đường huyết tại nhà vào buổi sáng và giữa các bữa ăn. Đồng thời, mẹ bầu cũng nên có một cuốn nhật ký để ghi lại mọi thông tin, chỉ số quan trọng cung cấp cho bác sĩ trong những lần đi khám để việc điều trị đạt được kết quả tốt nhất.
Để điều trị đái tháo đường thai kỳ hiệu quả, ngoài thực hiện nghiêm ngặt chế độ ăn uống cho bà bầu bị đái tháo đường (tiểu đường) thai kỳ, mẹ bầu cũng cần duy trì vận động thể dục thể thao hàng ngày. Đi bộ nhẹ nhàng, bơi lội, ngồi thiền, yoga khoảng 30 phút/ngày… là các môn thể thao mẹ nên lựa chọn. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn sức khỏe, trước khi tập luyện mẹ bầu cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để có chế độ vận động phù hợp.
Lưu ý: Mẹ bầu nên tránh vận động lúc đói khi mức glucose máu >200mg/dl, <100mg/dl hoặc tăng huyết áp (HATT>140mmHg và/hoặc HATTr < 90mmHg). Tốt nhất nên vận động sau khi ăn 30 phút.
Thai phụ bị đái tháo đường thai kỳ nên thực hiện chế độ ăn uống nghiêm ngặt và duy trì vận động như tập yoga
Bên cạnh việc áp dụng chế độ ăn uống cho bà bầu bị đái tháo đường (tiểu đường) thai kỳ, mẹ bầu cũng nên bỏ túi những mẹo nhỏ dưới đây để giữ ổn định lượng đường trong máu sau các bữa ăn:
Cần nhắc lại, để kiểm soát lượng đường huyết luôn ở mức ổn định trong suốt 9 tháng thai kỳ, mẹ bầu phải nghiêm túc thực hiện chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý. Mẹ bầu có thể đến Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng – Y học Vận động NutriHome để thăm khám, điều trị, với đầy đủ các thiết bị máy móc hiện đại nhất Việt Nam giúp mẹ khám sàng lọc, chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả.
Đội ngũ các bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng giàu kinh nghiệm tại NutriHome sẽ cùng mẹ xây dựng thực đơn ăn uống phù hợp theo từng giai đoạn thai kỳ, dựa trên tình trạng sức khỏe, thói quen và sở thích ăn uống. Các chuyên gia sẽ hướng dẫn mẹ cách lựa chọn thực phẩm và chế biến món ăn đúng cách, đảm bảo ngon miệng, đủ chất theo đúng chế độ ăn uống cho mẹ bầu bị đái tháo đường (tiểu đường) thai kỳ.
