Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ mang đến cho trẻ nhiều lợi ích về thể chất lẫn trí não mà còn tác động tích cực đến sức khỏe, quá trình hồi phục của mẹ sau sinh. Để giúp trẻ khỏe mạnh và phát triển toàn diện, đừng bỏ qua những hướng dẫn nuôi con bằng sữa mẹ dưới đây, các mẹ nhé!
Nuôi con bằng sữa mẹ là việc người mẹ cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời mà không bổ sung nước, sữa công thức hay bất kỳ loại thực phẩm nào khác. Khi bước vào cột mốc ăn dặm, tức trẻ bước vào tháng thứ 7, bên cạnh việc bú sữa mẹ trẻ sẽ bắt đầu ăn thêm một số thực phẩm cần thiết khác để bổ sung dưỡng chất đảm bảo sự phát triển toàn diện.
Ngay sau khi sinh, cơ thể người mẹ đã sẵn sàng tiết sữa để nuôi con. Việc cho trẻ bú sữa đúng cữ, bú thường xuyên và đều đặn sẽ kích thích tuyến yên ở não bộ của mẹ tiết ra oxytocin và prolactin – 2 loại hormone có vai trò quan trọng thúc đẩy tuyến sữa hoạt động mạnh mẽ để tạo sữa, nhằm đảm bảo cung cấp lượng sữa ổn định cho trẻ bú.
Vì vậy, ngay sau khi sinh mẹ nên cố gắng tập cho trẻ bú mẹ càng nhiều càng tốt (khoảng 8 – 12 lần/ngày, mỗi cữ bú nên cách nhau từ 1 – 3 tiếng đồng hồ) để kích thích tuyến sữa “làm việc” hiệu quả. Khi nồng độ các hormone tăng lên thì việc sản xuất sữa của cơ thể sẽ đạt “năng suất” nhiều hơn.
Nuôi con bằng sữa mẹ trong ít nhất 6 tháng đầu sẽ giúp trẻ phát triển tốt hơn
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích mẹ nên nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và tốt nhất kéo dài đến khi trẻ được 2 tuổi hoặc đến khi nào trẻ đã sẵn sàng cho việc ngừng bú mẹ (1). Bởi điều này không chỉ mang đến nhiều lợi ích tuyệt vời cho trẻ mà còn cả bản thân người mẹ.
Bước qua cột mốc 6 tháng tuổi, ngoài việc bú sữa mẹ trẻ cần ăn dặm, ăn bổ sung thêm các thực phẩm cần thiết cho sự phát triển.
Dấu hiệu để nhận biết trẻ đã sẵn sàng ngừng bú mẹ hoặc cai sữa, đó là: bé trở nên lơ là với bầu vú mẹ, bé vui vẻ không quấy khóc dù không bú mẹ, bé ăn dặm ngon miệng và phát triển tốt…
Một số lợi ích nuôi con bằng sữa mẹ đối với trẻ:
Nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời sẽ giúp trẻ tăng khả năng IQ
Một số lợi ích nuôi con bằng sữa mẹ đối với mẹ:
Trên là những lợi ích nuôi con bằng sữa mẹ đã được khoa học chứng minh và công nhận. Theo đó, nếu không có vấn đề gì về sức khỏe mẹ nên cố gắng nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ để đảm bảo sự phát triển toàn diện của trẻ, cũng như thúc đẩy nhanh quá trình phục hồi của bản thân.
Trẻ không được bú sữa mẹ sẽ bị thiếu dinh dưỡng gia tăng nguy cơ còi cọc, chậm lớn, chậm phát triển thể chất lẫn trí não. Bên cạnh đó, khả năng đề kháng của trẻ cũng sẽ suy giảm, trẻ sẽ dễ mắc các bệnh vặt, đặc biệt bệnh ở đường tiêu hóa và hệ hô hấp hơn… Chưa kể, nguy cơ tử vong ở trẻ cao gấp 14 lần so với trẻ bú mẹ.
Sữa non đặc, có màu vàng đậm là loại sữa mẹ đặc biệt, sữa đầu tiên được cơ thể người mẹ sản xuất ra trong vòng 3 ngày đầu sau sinh. Sữa non giàu kháng thể, có nhiều tế bào bạch cầu, chứa nhiều chất dinh dưỡng (chất đạm, chất béo, các loại vitamin và khoáng chất) rất tốt đối với trẻ mới sinh.
Sau khi tiết hết sữa non, tuyến sữa sẽ tiết ra sữa chuyển tiếp. Khác với sữa non chỉ xuất hiện trong 3 ngày, sữa chuyển tiếp xuất hiện từ 5 – 15 ngày. Sữa chuyển tiếp có thành phần dinh dưỡng gần giống với sữa trưởng thành.
Giai đoạn sữa chuyển tiếp kết thúc, tuyến sữa bắt đầu chuyển sang tiết sữa trưởng thành. So với sữa non, lượng chất đạm của sữa trưởng thành chỉ bằng một nửa, ngược lại nó giàu chất béo hơn.
Là sữa được tiết ra ở đầu cữ bú của trẻ. Sữa đầu bữa có màu trắng trong, hoặc màu hơi xanh, có số lượng nhiều. Phân tích thành phần, sữa đầu bữa chứa nhiều chất đạm, nước, đường và các vi chất dinh dưỡng.
Sữa đầu thường chứa nhiều đạm, đường, các vi chất dinh dưỡng
Là sữa được tiết ra gần cuối cữ bú của trẻ, sau khi trẻ đã bú hết sữa đầu. Sữa cuối bữa chứa nhiều chất béo hơn so với sữa đầu nên có màu trắng đục. Chất béo trong sữa mẹ cung cấp nhiều năng lượng giúp trẻ lớn nhanh và khỏe mạnh hơn. Vì vậy, ở mỗi cữ bú của trẻ mẹ nên kéo dài để trẻ có thể bú được cả hai loại sữa đầu bữa và cuối bữa.
Khi nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ, một trong những lo lắng và băn khoăn phổ biến nhất của các mẹ đó là làm sao để biết con có bú đủ sữa không? Để nhận biết điều này không khó, chỉ cần mẹ theo dõi:
Một số lưu ý khi nuôi con bằng sữa mẹ và cách cho trẻ bú đúng cách dưới đây sẽ giúp mẹ nuôi con nhàn hơn, bớt đi những lo lắng không đáng có trong hành trình làm mẹ:
Mặc dù nuôi con bằng sữa mẹ luôn được khuyến khích, tuy nhiên nếu rơi vào các trường hợp dưới đây thì không nên cho con bú mẹ, hoặc mẹ có thể nhờ bác sĩ tư vấn để có quyết định đúng đắn nhất:
Nếu sinh con lần đầu hẳn mẹ sẽ khá lúng túng không biết khi nào con khát sữa để cho bú. Thay vì căng thẳng và lo lắng mẹ hãy dành thời gian quan sát trẻ để nhận ra các tín hiệu khát sữa từ con.
Hầu hết trẻ nhỏ đói sữa sẽ khóc đòi bú, đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất. Tuy nhiên cũng không loại trừ khả năng trẻ khóc do bị một số vấn đề khác nên mẹ cần lưu ý. Ngoài khóc, khi khát sữa mẹ trẻ sẽ phát thêm một số tín hiệu nữa là: chóp chép miệng liên tục, mút tay, dụi dầu vào ngực người bế…
Mỗi đứa trẻ đều có nhu cầu ăn – uống – ngủ – nghỉ khác nhau. Do đó, với các cữ bú của trẻ mẹ không nên quy định thời gian bao lâu, hãy để trẻ bú theo nhu cầu của mình. Trung bình trẻ sẽ bú mẹ trong khoảng 15 – 20 phút cho mỗi bên ngực, thậm chí có trẻ kéo dài đến 60 phút bú sữa mẹ, điều này là hoàn toàn bình thường.
Hãy để trẻ bú theo nhu cầu của mình, không nên quy định thời gian
Để cung cấp nguồn sữa mẹ cho con dồi dào, giàu dưỡng chất đảm bảo sự phát triển toàn diện của trẻ, mẹ cần chú ý chăm sóc nguồn sữa mẹ thật tốt. Cụ thể:
Thực hiện chế độ dinh dưỡng tốt, cân bằng 4 nhóm dưỡng chất (chất đạm, chất bột đường, chất béo, vitamin và khoáng chất) và đa dạng các thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày. Điều này không chỉ tăng chất và lượng của sữa mà còn giúp mẹ nhanh chóng hồi phục sức khỏe. Vậy nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ nên và không nên ăn gì?
Cùng với dinh dưỡng khoa học và cân bằng, việc tập luyện phù hợp sau sinh được xem là bộ đôi chìa khóa vàng tốt cho sức khỏe thể chất, tinh thần người mẹ cũng như tăng chất lẫn lượng sữa cho trẻ bú. Theo đó, mới sinh sức khỏe mẹ chưa hồi phục hãy nên đi lại nhẹ nhàng, tập các bài tập thể dục vừa sức tránh nằm hoặc ngồi nhiều.
Tập luyện vận động nhẹ nhàng sau sinh vừa tốt cho sức khỏe vừa tăng cường chất và lượng sữa mẹ
Chăm con nhỏ mẹ sẽ không có nhiều thời gian dành cho bản thân, nhưng dù vậy mẹ cũng không nên gắng quá sức. Hãy nhờ sự trợ giúp của người thân. Nên dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, ăn uống đúng giờ, ngủ đủ giấc, yêu thương bản thân mình khi có thể nhé!
Không có gì là suôn sẻ hoàn toàn, do đó, quá trình nuôi con bằng sữa mẹ có thể mẹ sẽ gặp rất nhiều khó khăn và thử thách. Đó có thể kể đến như: mẹ không đủ sữa cho con bú, mẹ bị nứt núm vú, tắc ống dẫn sữa và viêm vú, cương tức vú, núm vú phẳng và bị tụt vào trong…
Tuy nhiên, dù rơi vào bất cứ khó khăn nào mẹ cũng cần bình tĩnh để tìm cách giải quyết. Theo đó mẹ có thể tham khảo kinh nghiệm từ người đi trước hoặc nhờ sự trợ giúp của các chuyên gia.
Mang thai và sinh con là niềm hạnh phúc thiêng liêng của mỗi người phụ nữ. Trong khi đó, nuôi con là một hành trình dài đầy vất vả, mệt mỏi đôi khi khiến mẹ như muốn kiệt sức. Đặc biệt, nuôi con bằng sữa mẹ luôn là vấn đề gây đau đầu, stress cho các bà mẹ mới sinh con lần đầu.
Mẹ cần để ý các dấu hiệu đói của trẻ và cho trẻ bú bất cứ khi nào trẻ đói. Lời khuyên cho các bà mẹ mới cho con bú là hãy kiên nhẫn và luôn giữ tinh thần thoải mái. Khi cần phải sử dụng thuốc hoặc đang gặp phải bất kỳ tình trạng sức khỏe nào, hãy trao đổi với bác sĩ rằng mẹ nên tiếp tục hay tạm thời ngừng cho con bú.
Để tốt nhất, mẹ nên tham gia các lớp học tiền sản và tìm hiểu các nguyên tắc nuôi con bằng sữa mẹ, hướng dẫn cho con bú về tư thế, cách ngậm bắt vú sao cho đúng,… cũng như luôn chuẩn bị sẵn sàng các đồ dùng cần thiết cho việc cho con bú.
Để tránh sức khỏe thể chất và tâm lý bị ảnh hưởng, gây tác động xấu đến quá trình hồi phục và việc nuôi con bú bằng sữa mẹ, Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome có cung cấp các dịch vụ khám – chăm sóc – tư vấn dinh dưỡng dành cho các mẹ sinh con lần đầu nuôi con bằng sữa mẹ.
Đến đây, mẹ sẽ được chuyên gia thăm khám, thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán, xét nghiệm tình trạng thừa – thiếu các loại vi chất trong sữa mẹ, được tư vấn – hướng dẫn xây dựng khẩu phần ăn dinh dưỡng và khoa học nhằm đảm bảo cung cấp nguồn sữa chất lượng nhất để quá trình nuôi con cũng như hồi phục sức khỏe sau sinh nhanh chóng.
Sữa mẹ và việc nuôi con bằng sữa mẹ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho bà mẹ và trẻ sơ sinh. Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu không chỉ giúp bé tăng cân khỏe mạnh, mà còn mang lại rất nhiều lợi ích sức khỏe cho em bé mới chào đời, bao gồm trẻ ít nhiễm trùng hơn và giảm nguy cơ béo phì, cũng như bảo vệ người mẹ khỏi một số bệnh ung thư và các vấn đề sức khỏe khác.