Sắt là một trong những vi chất dinh dưỡng quan trọng của cơ thể, đặc biệt là với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Thiếu sắt trẻ dễ mắc một số bệnh sinh lý, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ của trẻ. Dưới đây là những cách bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh hiệu quả mà mẹ cần phải nắm vững.
Sắt đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ của trẻ, đặc biệt là trẻ sơ sinh từ 0-12 tháng tuổi. Sắt tham gia vào nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể. Nó chủ yếu tham gia vào việc chuyển oxy từ phổi đến các mô. Sắt cũng có vai trò trong quá trình trao đổi chất với tư cách là thành phần của một số protein và enzym. Tuy nhiên, thiếu sắt ở trẻ là một vấn đề phổ biến.
Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh từ 4 tháng tuổi trở lên rất quan trọng
Trẻ sơ sinh có nhu cầu sắt sinh lý cao để hỗ trợ các quá trình bao gồm tăng thể tích máu, phát triển thần kinh, não bộ và tăng trưởng các mô. Sắt cũng cần thiết cho các chức năng thiết yếu khác bao gồm tạo ra các phản ứng miễn dịch hiệu quả. Do đó, đảm bảo nhu cầu sắt ở trẻ sơ sinh đến 2 tuổi là điều kiện tiên quyết để trẻ phát triển tối ưu, tuy nhiên tình trạng thiếu sắt ở trẻ em phổ biến ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Do đó, bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh là cần thiết.
Tuy nhiên, sắt có liên quan đến cơ chế bệnh sinh của các bệnh nhiễm virus. Điều này có nghĩa là cần thận trọng khi bổ sung sắt bằng đường uống cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhất là tại các vùng dễ phát sinh sốt xuất huyết, nhiễm trùng đường hô hấp và đường tiêu hóa.
Trẻ sơ sinh được bảo vệ khỏi thiếu sắt nếu người mẹ có đủ lượng sắt dự trữ trong thời kỳ mang thai; đứa trẻ sinh đủ tháng, cân nặng bình thường; có chậm kẹp dây rốn; và cung cấp đủ chất sắt khi bú mẹ hoàn toàn. Thật không may, rất hiếm khi tất cả các điều kiện này được đáp ứng và do đó, hầu hết trẻ sơ sinh có nguy cơ thiếu sắt trong 6 tháng đầu đời.
Vậy khi nào cha mẹ cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh? Trẻ sơ sinh cần được bổ sung sắt nếu thuộc những trường hợp dưới đây:
Bé sinh thiếu tháng cần được bổ sung sắt bằng đường uống sau 2 tuần tuổi dưới sự giám sát của các y bác sĩ.
Trẻ sinh ra đã có sẵn một lượng sắt dự trữ trong cơ thể, nhưng cũng cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh thường xuyên và kịp thời để thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển nhanh chóng. Liều lượng sắt của trẻ sẽ phụ thuộc vào cân nặng của trẻ, hãy liên hệ bác sĩ để nhận được chỉ định chính xác nhất. Dưới đây là hướng dẫn về nhu cầu sắt ở trẻ dưới 1 tuổi, theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ.
Thiếu sắt ở trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh có thể làm suy giảm khả năng hoạt động của trẻ. Tuy nhiên, hầu hết trẻ sơ sinh bị thiếu máu do thiếu sắt không có triệu chứng lâm sàng hoặc chỉ có những dấu hiệu không đặc trưng (2, 3). Các dấu hiệu cảnh báo cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh bao gồm: (4, 5)
Để nắm được chính xác thời điểm cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh, cha mẹ hãy đưa con đến các trung tâm y tế để được xét nghiệm vi chất.
Nutrihome được trang bị Hệ thống sắc ký lỏng siêu hiệu năng cao UPLC với một độ nhạy và độ đặc hiệu cao, có khả năng định lượng nồng độ vi chất với mức thấp nhất (nanogram/ml). Hệ thống máy tiên tiến này có độ chính xác rất cao, giúp phát hiện sớm những tình trạng thiếu vi chất ở trẻ sơ sinh.
Nutrihome, trung tâm xét nghiệm vi chất hàng đầu hiện nay
Bạn có thể sử dụng ống tiêm hoặc núm vú để cung cấp chất sắt cho bé. Nó hấp thụ tốt hơn khi bụng đói, vì vậy hãy cố gắng cho ăn trước khi cho ăn. Bạn có thể cho bé uống sắt cùng với sữa mẹ để có mùi vị thơm ngon hơn. Tuy nhiên, hãy cung cấp chất sắt giữa các bữa ăn sau khi bé đã quen với thức ăn đặc. Dưới đây là hướng dẫn bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ.
Mẹ cần bắt đầu bổ sung thêm 2 mg / kg / ngày hoặc sữa công thức bổ sung sắt cho trẻ chậm nhất là khi trẻ 1 tháng tuổi và tiếp tục cho đến 12 tháng tuổi.
Hầu hết trẻ sơ sinh đều có đủ lượng sắt dự trữ trong cơ thể trong khoảng 4-6 tháng đầu đời tùy thuộc vào tuổi thai, tình trạng sắt của mẹ và thời điểm kẹp dây rốn. Mẹ nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh từ 4-6 tháng tuổi 1 mg/ kg/ ngày hoặc theo chỉ định của bác sĩ nếu bé bú mẹ hoặc sử dụng sữa công thức có bổ sung sắt khi không bú mẹ cho đến khi trẻ ăn dặm. (6)
Để bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh 6 tháng tuổi trở lên bắt đầu ăn dặm, mẹ cần:
Theo các chuyên gia, các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật thường sẽ giàu sắt hơn và dễ hấp thụ vào cơ thể hơn. Một số loại thực phẩm bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi gồm :
Tăng cường đa dạng thực đơn bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh tốt nhất vào buổi sáng sớm, khi bụng bé vẫn còn rỗng. Vào sáng sớm, hàm lượng sắt trong cơ thể của trẻ đã hạ xuống mức thấp nhất sau một đêm nghỉ ngơi. Đây cũng chính là thời điểm lượng axit dạ dày tăng lên cao nhất trong ngày, trong khi sắt là một khoáng chất khó hấp thụ và axit là chất có thể giúp sắt hấp thụ vào cơ thể dễ dàng hơn. Vì vậy, cho trẻ uống sắt vào buổi sáng, khi bụng vẫn còn rỗng (sau bữa ăn sáng 1-2 giờ đồng hồ) không chỉ có thể tối ưu lượng sắt được hấp thụ vào cơ thể trẻ, mà còn có thể hạn chế được những tác dụng không mong muốn cho trẻ khi uống sắt như chướng bụng, táo bón, đầy hơi, kích thích dạ dày hoặc đường tiêu hóa,…
Để có thể cân bằng được lượng sắt cho cơ thể của trẻ, các bậc cha mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh trong bao lâu và như thế nào là hợp lý. Theo lời khuyên của các chuyên gia y tế, cha mẹ nên bổ sung sắt:
Khi tiến hành bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh bằng các loại thuốc và thực phẩm chức năng bổ trợ, việc lựa chọn được thuốc sắt phù hợp là rất quan trọng. Để chọn ra đúng loại thuốc sắt phù hợp, cha mẹ cần lưu ý một số điểm sau:
Dưới đây là 6 loại thuốc sắt cho trẻ sơ sinh bán chạy hiện nay mà cha mẹ có thể tham khảo:
Ngoài việc ghi nhớ các nguyên tắc khi bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh từ 0-12 tháng tuổi như thế nào thì cha mẹ cũng cần lưu ý một vài điều sau đây:
Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh đúng cách đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển toàn diện và khỏe mạnh của trẻ. Lượng sắt dự trữ ban đầu của một đứa trẻ khỏe mạnh đủ tháng thường đáp ứng đủ đến khi trẻ bắt đầu ăn dặm. Trong năm đầu đời, các biện pháp ngăn ngừa thiếu sắt bao gồm tránh hoàn toàn sữa bò, bắt đầu bổ sung sắt từ 4 đến 6 tháng tuổi ở trẻ bú mẹ và sử dụng sữa công thức có bổ sung sắt khi không bú mẹ. Qua bài biết này, đội ngũ Nutrihome hy vọng bố mẹ đã nắm vững cách bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh sao cho hiệu quả và an toàn nhất.