Người mắc bệnh thận mạn tính giai đoạn cuối đang chạy thận nhân tạo cần đặc biệt chú trọng đến dinh dưỡng hàng ngày. Bởi vì, phương pháp chạy thận nhân tạo không thể nào thay thế hoàn toàn chức năng của cơ quan thận. Khi đó, việc xây dựng thực đơn cho người chạy thận nhân tạo chuyên biệt có thể giúp cho quá trình lọc máu theo chu kỳ đạt hiệu quả tối ưu. Dưới đây là chế độ ăn cho người chạy thận nhân tạo được tham khảo ý kiến từ chuyên gia dinh dưỡng tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome.
Người chạy thận nhân tạo cần duy trì chế độ ăn chuyên biệt để kéo dài tuổi thọ
Chế độ ăn quan trọng với người chạy thận nhân tạo vì phương pháp điều trị này chỉ đảm đương một phần chức năng thận, nên việc kiểm soát các chất nạp vào sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ tích tụ độc tố trong cơ thể.
Khi thận bị suy giảm gần như hoàn toàn chức năng sẽ không thể thực hiện quá trình loại bỏ độc tố, chất lỏng thừa thải khỏi cơ thể. Lúc này, phương pháp chạy thận nhân tạo sẽ hỗ trợ cơ thể loại bỏ phần nào các chất độc tố và dịch lỏng dư thừa, tuy nhiên hiệu quả chỉ đạt khoảng 15 % chức năng thận khỏe mạnh. Do đó, giữa các lần lọc máu theo chu kỳ một số chất thải vẫn có thể tích tụ lại trong cơ thể. Theo thời gian, những độc tố này có thể gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm về tim mạch, xương khớp…. Như vậy, chế độ ăn uống chuyên biệt và phù hợp sẽ giúp cho người chạy thận nhân tạo kéo dài tuổi thọ một cách hữu hiệu.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, việc xây dựng thực đơn cho người chạy thận cần dựa trên 5 nguyên tắc dưới đây:
Cơ thể cần chất đạm (protein) để xây dựng cơ bắp và hồi phục sức khỏe. Tuy nhiên, ở người mắc bệnh thận mạn tính đang chạy thận, việc nạp quá ít hoặc quá nhiều chất đạm đều gây hại cho cơ thể. Do đó, người bệnh cần đảm bảo dung nạp đúng và đủ lượng đạm cần thiết. Lượng đạm cần cung cấp cho cơ thể sẽ thay đổi tùy thuộc vào số lần chạy thận. Cụ thể:
Một số thực phẩm cung cấp chất đạm nên có trong chế độ ăn cho người chạy thận nhân tạo điển hình như thịt nạc heo, bò, cá, tôm….
Lưu ý rằng, người bệnh chạy thận nhân tạo thường bị tích tụ nhiều kali và phốt pho trong cơ thể. Do đó, thực đơn cho người chạy thận nhân tạo cần hạn chế các loại thực phẩm giàu chất đạm nhưng chứa nhiều phốt pho và kali như đậu Hà Lan, bơ đậu phộng, đậu lăng, quả hạnh…. để duy trì sức khỏe tốt, hỗ trợ quá trình điều trị đạt hiệu quả tối ưu.
Người chạy thận nhân tạo cần dung nạp đúng và đủ lượng đạm cần thiết (từ 1.0 – 1.4 g / kg / ngày) để duy trì thể trạng tốt
Theo nghiên cứu, nhu cầu năng lượng ở người chạy thận thường rơi vào khoảng 35 – 40 Kcal / kg / ngày. Tuy nhiên, mức dung nạp năng lượng ở mỗi người bệnh thường có sự chênh lệch phụ thuộc vào các yếu tố như tình trạng sức khỏe, tuổi tác, khối lượng cơ thể, giới tính. Do đó, để hiểu rõ lượng calo cần nạp mỗi ngày, người chạy thận nhân tạo cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
Chất béo đóng vai trò giúp xây dựng cấu trúc của cơ thể bao gồm cấu tạo nên màng tế bào, thúc đẩy sự phát triển của trí não, nâng cao hệ miễn dịch, củng cố hệ xương…. Theo nghiên cứu, thực đơn cho người chạy thận nhân tạo cần đảm bảo cung cấp đủ từ 15 – 20 % chất béo tốt trên tổng năng lượng nạp vào cơ thể mỗi ngày. Trong đó, cần có 1/3 là axit béo no, 1/3 axit béo không no một nối đôi và 1/3 axit béo không no nhiều nối đôi để duy trì thể trạng khỏe mạnh, giúp người bệnh có thể đáp ứng tốt quá trình lọc máu theo chu kỳ.
Người chạy thận lọc máu thường bị mất cân bằng điện giải và nước trong cơ thể. Do đó, để cải thiện tình trạng này người bệnh cần:
Người chạy thận nhân tạo thường bị chán ăn và chế độ dinh dưỡng có nhiều hạn chế. Đồng thời, quá trình chạy thận lọc máu thường làm thất thoát lượng lớn vitamin khỏi cơ thể người bệnh. Do đó, để cải thiện sự thiếu hụt khoáng chất và vitamin, chế độ dinh dưỡng cho người chạy thận nhân tạo cần đảm bảo cung cấp đủ:
Người chạy thận nhân tạo nên bổ sung vitamin từ các loại rau, củ, quả
Dưới đây là một số điều cần lưu ý khi chọn thực phẩm trong thực đơn cho người chạy thận nhân tạo:
Người chạy thận nhân tạo nên ưu tiên chọn các loại thực phẩm như:
Người chạy thận nhân tạo cần hạn chế các loại thực phẩm như:
Người chạy thận nhân tạo không nên dung nạp các loại thực phẩm như:
Dưới đây là công thức chế biến 10 món ăn nên có mặt trong thực đơn cho người chạy thận nhân tạo:
Để nấu món cà tím xào gừng tỏi, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau đây:
Các bước chế biến món cà tím xào gừng tỏi cụ thể như sau:
Cà tím xào gừng tỏi – món ăn bổ dưỡng, nguyên liệu dễ tìm
Thịt heo xào thập cẩm thường xuyên xuất hiện trong bữa cơm hàng ngày của gia đình Việt. Bên cạnh đó, đây cũng là món ăn giàu chất dinh dưỡng nên có trong thực đơn cho người chạy thận nhân tạo. Để nấu món thịt heo xào thập cẩm bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu như sau:
Các bước chế biến món thịt heo xào thập cẩm cụ thể như sau:
Thịt gà và bông cải xanh là 2 loại thực phẩm rất giàu dưỡng chất cần thiết cho thể. Để làm mới chế độ ăn cho người chạy thận nhân tạo, bạn có thể thử nấu món gà xào bông cải xanh cực bắt cơm này. Nguyên liệu cần chuẩn bị để chế biến món ăn này cụ thể như sau:
Nấu món gà xào bông cải xanh rất đơn giản, chỉ với các bước chế biến sau đây:
Đổi vị cho người chạy thận nhân tạo với món gà xào bông cải cực bắt cơm
Người chạy thận nhân tạo thường ăn uống không ngon miệng. Để cải thiện tình trạng này, thực đơn cho người chạy thận nhân tạo nên bổ sung thêm các món ăn kích thích vị giác, điển hình như gà chua ngọt.
Các nguyên liệu cần chuẩn bị để nấu món gà chua ngọt gồm có:
Các bước chế biến món gà chua ngọt cụ thể như sau:
Tôm chua ngọt là món ngon giúp kích thích vị giác cho người ăn uống kém. Bên cạnh đó, món ăn này cũng cung cấp chất đạm, chất xơ, vitamin cho cơ thể. Do đó, món tôm chua ngọt nên có mặt trong thực đơn cho người chạy thận nhân tạo.
Để nấu món tôm chua ngọt, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau đây:
Các bước chế biến món tôm chua ngọt bao gồm:
Món tôm chua ngọt thơm ngon kích thích mọi giác quan của người chạy thận nhân tạo
Để nấu bún gạo nguyên cám xào mè, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau đây:
Các bước chế biến món bún gạo nguyên cám xào mè đơn giản như sau:
Để thực đơn cho người chạy thận nhân tạo không nhàm chán, bạn có thể trổ tài làm món hoành thánh nướng để giúp người bệnh thay đổi khẩu vị. Hoành thánh nướng vừa giòn tan vừa ít dầu mỡ rất phù hợp có mặt trong bữa ăn hàng ngày của người bệnh.
Các nguyên liệu cần chuẩn bị để chế biến món ăn này bao gồm:
Để chế biến món hoành thánh nướng giòn, bạn cần thực hiện các bước cơ bản như sau:
Hoành thánh nướng giòn ít dầu mỡ, rất tốt cho người chạy thận nhân tạo
Để làm mới thực đơn cho người chạy thận nhân tạo, bạn có thể bổ sung vào thực đơn hàng ngày món cơm rang tôm dứa kiểu Thái.
Các nguyên liệu cần chuẩn bị để nấu cơm rang tôm dứa kiểu Thái bao gồm:
Cách chế biến cơm rang tôm dứa kiểu Thái rất đơn giản, chỉ với các bước cơ bản như sau:
Để làm mới món trứng chiên bạn có thể biến tấu với nguyên liệu nghêu tươi. Các nguyên liệu cần chuẩn bị để nấu món nghêu chiên trứng bao gồm:
Các bước chế biến món nghêu chiên trứng cụ thể như sau:
Nghêu chiên trứng thơm lừng, bổ sung chất đạm cần thiết cho người chạy thận nhân tạo
Gà sốt cam là món ăn nên có trong thực đơn cho người chạy thận nhân tạo. Để nấu món ăn này, bạn cần chuẩn bị các nguyên liệu sau đây:
Các bước chế biến món gà sốt cam cụ thể như sau:
Dưới đây là thực đơn cho người suy thận lọc máu trong 7 ngày mà Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome gợi ý đến bạn:
Thứ 2 | |||||
Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa phụ 1
(15h00) |
Bữa chiều
(17h00) |
Bữa phụ 2
(20h00) |
|
Món ăn | Phở gà (180 g bánh phở và 35 g thịt gà không da) | – 2 bát nhỏ cơm
– 40 g Tôm chua ngọt – 30 g Đậu hũ sốt cà – 100 g Giá đỗ luộc – 2 miếng dưa hấu |
100 g ngô luộc | – 2 bát nhỏ cơm
– 70 g Thịt heo xào thập cẩm (35 g thịt heo) – 50 g Nghêu chiên trứng – 100 g bắp cải luộc – 1 hộp sữa chua |
100 g khoai sọ chấm đường |
Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1568 kcal
– Đạm: 62 g – Đường bột: 240 g – Béo: 40 g |
||||
Thứ 3 | |||||
Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa phụ 1
(15h00) |
Bữa chiều
(17h00) |
Bữa phụ 2
(20h00) |
|
Món ăn | Bún gạo nguyên cám xào mè
(50 g bún, 50 g đậu Hà Lan) |
– 2 bát nhỏ cơm
– 30 g thịt nạc heo luộc không da – 30 g gà chua ngọt – 140 g rau củ xào – 1 quả chuối |
180 ml sinh tố cam xoài | – 2 bát nhỏ cơm
– 70 g gà xào bông cải – 150 g rau cải xanh luộc – ½ bìa đậu hũ luộc |
100 ml sữa tươi không đường |
Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1622 kcal
– Đạm: 61 g – Đường bột: 250 g – Béo: 42 g |
||||
Thứ 4 | |||||
Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa phụ 1
(15h00) |
Bữa chiều
(17h00) |
Bữa phụ 2
(20h00) |
|
Món ăn | Cháo cá hồi đậu xanh (30 g cá hồi phi lê, 50 g gạo dẻo, 10 g gạo nếp, 30 g đậu xanh) | – 2 bát cơm rang tôm dứa kiểu Thái
– 100 g bông cải luộc – 150 ml nước ổi ép |
3 cái hoành thánh nướng giòn | – 2 bát nhỏ cơm
– 200 g canh cải bó xôi nấu tôm – 50 ức gà sốt chanh dây – 100 g táo đỏ |
180 ml sữa yến mạch |
Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1567 kcal
– Đạm: 60 g – Đường bột: 244 g – Béo: 39 g |
||||
Thứ 5 | |||||
Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa phụ 1
(15h00) |
Bữa chiều
(17h00) |
Bữa phụ 2
(20h00) |
|
Món ăn | Cháo đậu đỏ tôm tươi (40 g gạo tẻ, 10 g gạo nếp, 50 g đậu đỏ, 35 g tôm tươi) | – 2 bát nhỏ cơm
– 100 g cá diêu hồng sốt cà – 200 g canh mồng tơi nấu tôm – 180 g dâu tây tươi |
70 g kem trái cây tươi | – 2 bát nhỏ cơm
– 40 g cá hồi phi lê áp chảo – 120 g bắp cải luộc – 100 ml nước ép táo |
180 ml sữa hạt óc chó |
Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1680 kcal
– Đạm: 65 g – Đường bột: 256 g – Béo: 44 g |
||||
Thứ 6 | |||||
Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa phụ 1
(15h00) |
Bữa chiều
(17h00) |
Bữa phụ 2
(20h00) |
|
Món ăn | Súp gà ngô nấm (40 g thịt đùi gà, 30 g ngô, 30 g nấm đùi gà) | – 2 bát nhỏ cơm
– 70 g trứng đúc thịt – 200 g cà tím xào gừng tỏi – 100 g bưởi |
70 g sữa chua hy lạp ăn kèm trái cây | – 2 bát nhỏ cơm
– 70 g cá hú kho – 100 g rau củ luộc – 150 g canh bí đỏ nấu sườn – 1 trái chuối |
180 ml cháo yến mạch nấu cà rốt |
Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1689 kcal
– Đạm: 63 g – Đường bột: 249 g – Béo: 49 g |
||||
Thứ 7 | |||||
Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa phụ 1
(15h00) |
Bữa chiều
(17h00) |
Bữa phụ 2
(20h00) |
|
Món ăn | Cháo thịt bằm cà rốt (40 g gạo tẻ, 15 g gạo nếp, 35 g thịt heo xay, 50 g cà rốt) | – 2 bát nhỏ cơm
– 50 g thịt nạc dăm kho trứng cút – 100 g canh khoai mỡ – 2 trái táo xanh nhỏ |
70g bánh biscotti | – 2 bát nhỏ cơm
– 70 g cá thu sốt cà – 100 g cải xanh và bông cải luộc – 1 trái quýt |
Súp rau củ (20 g cà rốt, 20 g su su, 20 g củ cải trắng) |
Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1605 kcal
– Đạm: 61 g – Đường bột: 239 g – Béo: 45 g |
||||
Chủ nhật | |||||
Bữa sáng
(7h00) |
Bữa trưa
(11h00) |
Bữa phụ 1
(15h00) |
Bữa chiều
(17h00) |
Bữa phụ 2
(20h00) |
|
Món ăn | Bún gạo xào tôm thịt
(180 g bún khô, 20 g tôm, 20 g thịt heo, 20 g đậu phụ, 50 cà rốt, 1 củ hành tây, 20 g giá đỗ, 50 g bắp cải) |
– 2 bát nhỏ cơm
– 70 g thịt heo xào cải thìa – 100 g canh đu đủ – 1 quả táo |
100 g Khoai lang luộc | – 2 bát nhỏ cơm
– 35 g chả ức gà lá lốt – 100 g canh bầu nấu tôm – 100 ml nước ép thơm táo |
180 ml sữa gạo rang |
Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1693 kcal
– Đạm: 65 g – Đường bột: 257 g – Béo: 45 g |
Để hỗ trợ quá trình lọc máu theo chu kỳ đạt hiệu quả tối ưu, thực đơn cho người chạy thận nhân tạo cần hạn chế dung nạp nhiều chất lỏng và thực phẩm giàu kali, phốt pho, muối. Điều này sẽ giúp kiểm soát huyết áp ổn định, phòng tránh tình trạng ứ dịch giữa các đợt chạy thận nhân tạo. Nếu như bạn cần được tư vấn về dịch vụ Thăm khám & Thiết kế Thực đơn Dinh dưỡng chuyên biệt dành cho người chạy thận nhân tạo hãy liên hệ ngay đến Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome.
Tại đây, người chạy thận nhân tạo sẽ được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán về tình trạng bệnh và nhận về đánh giá dinh dưỡng phù hợp với nhu cầu của cơ thể. Nhờ đó, đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng sẽ xây dựng và tư vấn thực đơn hàng ngày tối ưu cho người chạy thận nhân tạo.
Trên đây là những thông tin cơ bản về thực đơn cho người chạy thận nhân tạo mà bạn cần quan tâm. Hy vọng rằng thông qua bài viết này bạn có thể trang bị được đủ kiến thức cần thiết để xây dựng chế độ ăn uống phù hợp. Nếu có thêm thắc mắc về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh thận, bạn liên hệ với Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome để được tư vấn chi tiết.