Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Đảm bảo đúng và đủ dưỡng chất cần thiết là nguyên tắc “vàng” trong xây dựng thực đơn cho người suy thận. Bởi lẽ, người mắc bệnh lý này thường hạn chế về khả năng thanh lọc và đào thải dư chất trong cơ thể. Việc hấp thụ đủ dưỡng chất có lợi và hạn chế các chất không cần thiết sẽ là giải pháp tốt nhất để người bệnh tối ưu quá trình điều trị và đẩy nhanh tốc độ phục hồi. Song, không phải ai cũng biết cách lựa chọn và cân bằng dinh dưỡng khi xây dựng thực đơn. Để giải quyết vấn đề này, Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome sẽ gợi ý tới bạn thực đơn 7 ngày cho người suy thận được nhiều chuyên gia khuyến nghị.
Thực đơn cho người suy thận nên đáp ứng những nguyên tắc dinh dưỡng nào?
Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người suy thận bao gồm ưu tiên nguồn protein chất lượng cao; đồng thời hạn chế natri, kali, phốt pho và chất lỏng. Tuy nhiên, mức độ ưu tiên/ hạn chế và hàm lượng cụ thể còn phụ thuộc vào tình trạng bệnh lý của mỗi người. Cụ thể:
Suy giảm chức năng thận dẫn đến tích tụ axit uric – sản phẩm của quá trình chuyển hóa protein trong cơ thể. Khi nồng độ axit uric tăng cao, người bệnh sẽ phải đối mặt với các biến chứng như bệnh tim mạch, tổn thương khớp, gout,… Do đó, người suy thận trước lọc máu nên hạn chế hấp thụ protein từ thực đơn hàng ngày ở mức 0,8-1g/kg cân nặng
Đối với người chạy thận định kỳ, do chức năng xử lý axit uric đã được hỗ trợ, hàm lượng protein cho phép trong chế độ ăn có phần cao hơn. Song, con số chính xác vẫn phụ thuộc vào thể trạng và tần suất lọc máu của mỗi người:
| Tần suất chạy thận | Hàm lượng đạm (đơn vị: g/ kg cân nặng/ ngày) |
| 1 lần/ tuần | 1 |
| 2 lần/ tuần | 1.2 |
| 3 lần/ tuần | 1.4 |
Ngoài ra, trong quá trình xây dựng thực đơn cho người bị suy thận, việc ưu tiên nguồn protein chất lượng cao cũng đóng vai trò rất quan trọng. Bởi lẽ, với cùng một khối lượng, protein chất lượng cao từ động vật có thể cung cấp đủ 9 loại axit amin thiết yếu cho cơ thể. Trong khi đó, protein từ thực vật chỉ cung cấp được từ 5 – 7 loại axit amin. Vì vậy, protein động vật thường được khuyến cáo chiếm khoảng 50 – 70% tổng lượng protein hấp thụ ở người chưa chạy thận, và trên 60% ở người lọc thận định kỳ.
Mức năng lượng cần thiết để duy trì hoạt động hàng ngày là 25 – 35 kcal / kg cân nặng / ngày. Trong đó, chất đường bột – nguồn cung cấp năng lượng chính nên chiếm từ 55 – 65% tổng năng lượng mỗi ngày, cụ thể:
| Dưỡng chất | Trước lọc thận | Lọc thận định kỳ |
| Chất đường bột
(glucid) |
– 60 – 65% tổng năng lượng
– Chất xơ: 20 – 22 g/ ngày |
– 55 – 60% tổng năng lượng
– Chất xơ: 20 – 22 g/ ngày |
| Chất béo | 25 – 35% tổng năng lượng | 25 – 30% tổng năng lượng |
Ăn uống đầy đủ năng lượng giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi sức khỏe
Hàm lượng lipid trong thực đơn cho người suy thận trước lọc máu thường chiếm khoảng 25 – 35% tổng năng lượng. Con số này dành cho bệnh nhân chạy thận định kỳ là 25 – 30%. Ngoài ra, dù ở giai đoạn nào, người bệnh cũng nên ưu tiên chất béo tốt từ cá biển, dầu oliu,… và tránh chất béo bão hòa, chất béo chuyển hoá từ thịt đỏ, đồ ăn chiên rán,… Bởi lẽ, người bệnh thận đã được chứng minh là có nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch cao hơn bình thường. Việc hạn chế chất béo xấu giảm khả năng bệnh nhân đối mặt các vấn đề về tim.
Người suy thận nên kiểm soát lượng chất lỏng và điện giải hấp thụ vào cơ thể, tránh hiện tượng tích nước và dư lượng khoáng chất, cụ thể:
Sau đây là hàm lượng khuyến cáo của nước và các chất điện giải trong thực đơn cho người suy thận mạn:
| Trước lọc thận | Lọc thận định kỳ | |
| Natri | – 1000 – 2000 mg / ngày tuỳ vào mức độ phù và tăng huyết áp | – 1600 – 2000 mg / ngày |
| Kali | – 1000 – 1500 mg / ngày
– Hạn chế dưới 1000 khi tăng kali máu, phù và thiểu niệu |
– 2000 – 2500 mg / ngày
– Dưới 1500 mg/ ngày khi tăng kali máu, phù, thiểu niệu |
| Phốt pho | – Dưới 1000 mg / ngày
– Hạn chế dưới 600 mg/ ngày khi suy thận giai đoạn 3 – 4 |
Dưới 1000 mg / ngày |
| Canxi | 800 – 1000 mg/ ngày | |
| Nước | – 1 lít / ngày;
– Tham khảo ý kiến bác sĩ khi bị phù, thiểu niệu. |
|
Bên cạnh canxi, các vitamin và khoáng chất người suy thận mạn nên bổ sung bao gồm vitamin C, vitamin nhóm B (đặc biệt là vitamin B6, B9, B12), sắt. Những dưỡng chất này sẽ giúp chữa lành tổn thương, cải thiện chức năng thận, đẩy lùi tình trạng thiếu máu và các biến chứng nguy hiểm như suy gan, suy dinh dưỡng, bệnh tim mạch,… Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ khi bổ sung các vitamin và khoáng chất nêu trên vào thực đơn hàng ngày.
Bổ sung thực phẩm giàu sắt giúp ngăn ngừa thiếu máu
Người bị suy thận nên ăn gì chứa protein chất lượng cao, ít natri, kali, phốt pho và kiêng những thực phẩm không thoả mãn các yêu cầu trên, cụ thể:
| Nên ăn | Không nên ăn/ Nên hạn chế | |
| Protein | – Thịt nạc (ức gà, thịt heo nạc, bắp bò), cá,…
– Rau họ cải, bầu bí, mướp, bí đỏ,… |
– Đậu (đậu nành, đậu đen, đậu xanh,…) và các thực phẩm từ đậu;
– Rau muống, rau dền, rau ngót,… |
| Chất đường bột | – Tinh bột tinh chế (gạo trắng, bánh mì, bún, miến, phở,…) | – Tinh bột ngũ cốc chứa nhiều khoáng chất (Miến dong, củ sắn, ngô, khoai lang, bột sắn, bánh mì nâu,…)
|
| Chất béo | – Dầu ô liu;
– Dầu hạt cải; – Cá béo (cá thu, cá mòi, cá trích, cá hồi, cá ngừ); |
– Mỡ bò, lợn, dê, cừu,…
– Thức ăn nhanh, đồ ăn chiên rán; |
| Natri | – Rau củ quả tươi;
– Gia vị ít muối (hành tây, tỏi, hạt tiêu, nước tương ít natri,…). |
– Đồ ăn đóng hộp, chế biến sẵn;
– Đồ ăn muối chua; – Muối và gia vị chứa muối (bột canh, hạt nêm, nước mắm,…). |
| Kali | – Táo
– Lê – Cà rốt – Các loại quả mọng |
– Cam, chuối;
– Ngũ cốc nguyên cám; – Đậu và các thực phẩm từ đậu; |
| Phốt pho | – Bánh mì, mì ống, cơm
– Ngô, gạo – Nước ngọt có màu sáng (trà chanh, trà đá tự làm) |
– Thịt đỏ (thịt lợn, thịt bò, thịt cừu)
– Thịt gia cầm – Sữa và thực phẩm từ sữa; – Nước ngọt có ga và tối màu; – Thức ăn / nước uống đóng hộp (chứa nhiều sodium phosphate). |
Bên cạnh đó, bạn có thể bổ sung các thực phẩm giàu canxi, vitamin C, B, chất chống oxy hoá và sắt vào thực đơn cho người suy thận, chẳng hạn như ớt chuông đỏ (giàu vitamin B và chất chống oxy hoá), kiều mạch (giàu vitamin B và sắt), củ cải (giàu vitamin C và B9),…
Lưu ý: Trên đây là gợi ý cơ bản những món nên ăn, nên hạn chế và nên kiêng trong thực đơn cho người suy thận mạn. Bạn có thể tìm hiểu về hàm lượng dinh dưỡng và khẩu phần khuyến cáo của mỗi thực phẩm tại chủ đề suy thận nên ăn gì hoặc tham khảo ý kiến từ bác sĩ.
Đâu là những món ăn tốt cho người suy thận? Dưới đây là một số gợi ý và công thức món ăn dành cho bệnh nhân suy thận bạn có thể áp dụng vào thực đơn hàng ngày:
Nguyên liệu: 300g nạc vai bò, 2 củ khoai tây cắt hạt lựu, 10 ml dầu ô-liu, 1 quả ớt chuông cắt sợi, 1 củ hành tây thái hạt lựu, 1 củ tỏi băm nhỏ, 1 g muối, 2 quả cà chua băm nhỏ, 200 ml nước, 5 g bột năng.
Súp thịt bò cung cấp nhiều đạm và vitamin nhóm B, tốt cho thận
Cách làm:
Nguyên liệu: 500 g mỳ Ý, 1 g ớt khô xay, 1 củ tỏi, 1/2 cái súp lơ xanh, 10 g kem tươi (heavy cream), 15 g bột mì đa dụng, 10 ml rượu vang trắng, muối, hạt tiêu, dầu ô-liu.
Cách làm:
Nguyên liệu:
Cách làm:
Nguyên liệu: 300 g ức gà, 1 bắp ngô, 100 g đậu cove, 1 củ cà rốt, 100 g nấm hương, 1 quả trứng gà, 2 g bột năng, tiêu.
Súp ngô cung cấp nhiều beta-carotene, giúp kháng viêm và làm chậm tiến trình suy thận
Cách làm:
Nguyên liệu: 200 g miến, 100 g bắp cải, 100 g mộc nhĩ, 1 củ cà rốt, 2 tép tỏi, 15 ml nước tương, 10 ml dầu ô-liu.
Cách làm:
Nguyên liệu: 2 lát cá hồi, 1 quả chanh tươi, 1 củ hành khô, 1/2 củ tỏi, 10 ml dầu olive, 5 g thì là băm nhuyễn, muối, hạt tiêu.
Cách làm:
Nguyên liệu: 200 ml nước dùng gà, 1 củ gừng đập dập, 200 g ức gà luộc xé sợi, 60 g bánh phở, hành lá, lá chanh cắt sợi;
Cách làm:
Nguyên liệu: 1/2 con gà, 500 g bắp cải, 1 củ cà rốt, lá chanh cắt sợi, 6 củ hành tím, 3 tép tỏi băm nhuyễn, 1 trái ớt băm nhuyễn, 1/2 trái chanh vắt lấy nước, 20 ml nước mắm, dầu ô-liu, muối, đường.
Gỏi gà bắp cải cung cấp nhiều chất xơ, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động tốt trong quá trình điều trị suy thận
Cách làm:
Nguyên liệu: 1 lát cá hồi, 20 g mật ong, 5 g vỏ chanh bào sợi, 2 g tiêu đen, 10 ml dầu olive, 2 nhánh hành lá cắt nhỏ.
Cách làm:
Nguyên liệu: 1 kg thịt gà, 4 quả cà chua cắt hạt lựu, 200 g hành tím, tỏi băm, gừng băm, bột cà ri, sữa chua không đường, ớt sừng xanh, cà chua cô đặc, dầu ô-liu, muối, đường, bột nghệ, ớt bột không cay, ngũ vị hương, tiêu xay, bột lá nguyệt quế hoặc lá nguyệt quế, bột quế
Cách làm:
Sau đây là gợi ý thực đơn 7 ngày cho người suy thận lọc máu. Bệnh nhân đang thực hiện chu trình này có thể tham khảo gợi ý thực đơn cho người chạy thận lọc máu ngay sau đây:
| Thứ Hai | ||||
| Bữa sáng
(6h30) |
Bữa phụ
(9h00) |
Bữa trưa
(11h30) |
Bữa chiều
(17h30) |
|
| Món ăn | Miến xào thịt nạc
(60 g miến + 30 g thịt lợn + 100 g cải ngọt) |
– 100 g xoài chín | – 1 bát cơm
– 75 g thịt nạc băm sốt cà chua – 100 g bí đỏ hấp |
– 1 bát cơm
– 70 g cá hồi áp chảo – 150 g canh bí xanh nấu sườn |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1545 kcal
– Đạm: 55 g – Đường bột: 275 g – Béo: 25 g |
|||
| Thứ Ba | ||||
| Bữa sáng
(6h30) |
Bữa phụ
(9h00) |
Bữa trưa
(11h30) |
Bữa chiều
(17h30) |
|
| Món ăn | Miến gà
(60 g miến + 50 g ức gà bỏ da + hành lá) |
– 100 g xoài sọ luộc | – 1 bát cơm
– 60 g thịt lợn luộc – 150 g củ cải luộc – 50 g nho đỏ |
– 1 bát cơm
– 50 g thịt rang – 100 g củ cải luộc |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1618 kcal
– Đạm: 60 g – Đường bột: 295 g – Béo: 22 g |
|||
| Thứ Tư | ||||
| Bữa sáng
(6h30) |
Bữa phụ
(9h00) |
Bữa trưa
(11h30) |
Bữa chiều
(17h30) |
|
| Món ăn | Cháo cá hồi
(50 g gạo + 50 g cá hồi) |
– 150 g việt quất tươi | – 1 bát cơm
– 75 g ức gà xào ớt chuông – 100 g súp lơ trắng hấp – 70 g dâu tây |
– 1 bát cơm
– 60 g cá thu sốt cà chua – 100 g canh rau cải nấu thịt băm |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1605 kcal
– Đạm: 65 g – Đường bột: 280 g – Béo: 25 g |
|||
| Thứ Năm | ||||
| Bữa sáng
(6h30) |
Bữa phụ
(9h00) |
Bữa trưa
(11h30) |
Bữa chiều
(17h30) |
|
| Món ăn | Miến xào bắp cải
(60 g miến + 30 g ức gà bỏ da + 50 g bắp cải) |
– 50 g bánh muffin táo quế | – 1 bát cơm
– 75 g thịt bò xào hành tây – 100 g bắp cải luộc – 75 g táo |
– 1 bát cơm
– 70 g thịt gà kho gừng – 100 g canh khoai mỡ |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1663 kcal
– Đạm: 60 g – Đường bột: 295 g – Béo: 27 g |
|||
| Thứ Sáu | ||||
| Bữa sáng
(6h30) |
Bữa phụ
(9h00) |
Bữa trưa
(11h30) |
Bữa chiều
(17h30) |
|
| Món ăn | Phở gà
(60 g phở + 30 g thịt đùi gà bỏ da + hành lá) |
– 100 g salad hoa quả với sữa chua | – 1 bát cơm
– 75 g chả lá lốt – 50 g đậu phụ luộc – 100 g canh bầu nấu tép riu |
– 1 bát cơm
– 70 g thịt sườn nướng – 150 g canh canh rong biển thịt băm – 50 g su su luộc – 70 g dưa hấu |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1685 kcal
– Đạm: 70 g – Đường bột: 295 g – Béo: 25 g |
|||
| Thứ Bảy | ||||
| Bữa sáng
(6h30) |
Bữa phụ
(9h00) |
Bữa trưa
(11h30) |
Bữa chiều
(17h30) |
|
| Món ăn | Bún bò
(60 g bún + 30 g bắp bò + hành lá, rau thơm) |
– 100 g mâm xôi
– 50 g sữa chua không đường |
– 1 bát cơm
– 100 g thịt viên sốt cà chua – 100 g rau củ hấp thập cẩm (bí đỏ + súp lơ + cà rốt) – 70 g lê |
– 1 bát cơm
– 70 g cá trắm rán – 150 g canh khoai sọ nấu sườn – 70 g nam việt quất |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1645 kcal
– Đạm: 65 g – Đường bột: 290 g – Béo: 25 g |
|||
| Chủ Nhật | ||||
| Bữa sáng
(6h30) |
Bữa phụ
(9h00) |
Bữa trưa
(11h30) |
Bữa chiều
(17h30) |
|
| Món ăn | Phở xào
(60 g phở + 30 g thịt bò + 100 g rau cải ngọt + hành lá, rau thơm) |
– 200 ml sữa hạt mắc ca chà là | – 1 bát cơm
– 80 g cá hồi sốt mật ong – 100 g canh bóng (súp lơ + cà rốt + nấm hương + mọc + tôm khô + bóng bì lợn) – 50 g dưa chuột |
– 1 bát cơm
– 700 g gỏi gà bắp cải – 100 g su hào luộc – 70 g dứa |
| Cơ cấu khẩu phần | – Năng lượng: 1690 kcal
– Đạm: 70 g – Đường bột: 285 g – Béo: 30 g |
|||
Xây dựng thực đơn cho người suy thận phải dựa trên sức khỏe và tình hình bệnh lý của mỗi người. Quá trình này đòi hỏi sự tìm hiểu kỹ lượng và sẽ khá khó khăn đối với những ai mới bắt đầu. Do đó, việc sử dụng các dịch vụ tư vấn và cá nhân hoá thực đơn cho người suy thận sẽ là giải pháp tối ưu nhất.
Xây dựng thực đơn cho người suy thận cần sự tư vấn chuẩn xác từ chuyên gia dinh dưỡng
Hiện nay, Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome đang cung cấp dịch vụ Thăm khám & Thiết kế Thực đơn Dinh dưỡng hàng đầu dành cho người suy thận. Tại đây, bạn sẽ được xét nghiệm, kiểm tra tình trạng bệnh lý bởi các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng đầu ngành, từ đó, xây dựng thực đơn hỗ trợ duy trì sức khỏe và thúc đẩy hiệu quả của quá trình điều trị.
Trên đây là những thông tin cơ bản về thực đơn cho người suy thận mà bạn cần nắm rõ. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn đầy đủ kiến thức và giải đáp các thắc mắc liên quan tới thực đơn hàng ngày cho người suy thận.
Đối với người suy thận, hạn chế tối đa các dưỡng chất không cần thiết, tránh gây áp lực tới hoạt động của cơ quan này đóng vai trò rất quan trọng. Bạn cần lưu ý nguyên tắc trên để xây dựng chế độ sinh dưỡng khoa học, hợp lý và có lợi. Nếu bạn còn bất cứ thắc mắc nào liên quan tới thực đơn cho người suy thận, xin vui lòng liên hệ tới Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome thông qua số hotline 1900 633 599 để được tư vấn và giải đáp chi tiết.
