Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Xây dựng chế độ ăn cho người suy thận không chỉ là một yêu cầu bắt buộc của quá trình điều trị, mà còn là một giải pháp góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống hàng ngày cho người bệnh. Việc cân nhắc lựa chọn thực phẩm và hiểu rõ tác động của chúng đối với sức khỏe thận chính là “chìa khóa vàng” giúp bạn kiểm soát bệnh hiệu quả. Vậy, vai trò của chế độ ăn uống cho người suy thận là gì? Khi xây dựng chế độ ăn người suy thận cần tuân theo những nguyên tắc dinh dưỡng nào? Tất cả sẽ được Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome giải đáp ngay trong bài viết sau.
Chế độ ăn cho người suy thận cần đáp ứng những nguyên tắc dinh dưỡng nào?
Chế độ dinh dưỡng cho người suy thận đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình điều trị bệnh, không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng mà còn góp phần làm chậm tốc độ tiến triển của bệnh. Dưới đây là một số vai trò cụ thể của chế độ dinh dưỡng trong việc quản lý suy thận:
Tóm lại, chế độ ăn cho người suy thận đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý bệnh và cải thiện sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, để xây dựng chế độ ăn cho bệnh nhân suy thận lành mạnh, khoa học và an toàn, việc hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia dinh dưỡng là cần thiết.
Ăn uống khoa học giúp làm chậm sự tiến triển của tình trạng suy thận
Xây dựng chế độ ăn cho người suy thận đúng cách, hỗ trợ tốt quá trình điều trị bệnh là một việc làm tương đối khó. Hiểu được điều này, các chuyên gia tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome đã chia sẻ 9 nguyên tắc quan trọng khi xây dựng chế độ ăn cho người suy thận, giúp bạn dễ dàng chinh phục mục tiêu sức khỏe của mình. Cụ thể:
Kiểm soát đúng mức năng lượng từ khẩu phần ăn dung nạp vào cơ thể là điều rất quan trọng ở bệnh nhân mắc bệnh suy thận. Bởi vì:
Theo Hiệp hội Thận Quốc gia (Hoa Kỳ), để hạn chế được những rủi ro kể trên, chế độ ăn cho người suy thận cần cung cấp đầy đủ từ 25 – 35 calo / kg cơ thể / ngày cho người bệnh.
Chế độ ăn cho người suy thận cần cung cấp đúng lượng và đúng loại protein. Cụ thể:
Hấp thụ protein quá mức sẽ làm tăng nồng độ urea tại thận, gây ra hiện tượng gọi là siêu lọc (hyperfiltration), khiến thận phải làm việc “vất vả” hơn để loại bỏ urea ra khỏi máu và thúc đẩy suy thận tiến triển. Trong khi đó, tiêu thụ quá ít protein sẽ gây teo cơ, suy giảm miễn dịch, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể và gián tiếp làm suy giảm chức năng thận.
Do đó, ăn đúng lượng chính là “chìa khóa vàng” để hỗ trợ sức khỏe của người bệnh suy thận. Theo Hiệp hội Thận Quốc gia (Hoa Kỳ), đối với người suy thận:
Người bệnh suy thận sau lọc máu cần tiêu thụ đạm nhiều hơn trước khi lọc máu
Protein động vật thường cung cấp đầy đủ 9 loại axit amin thiết yếu mà cơ thể không thể tự tổng hợp được. Mặc dù một số thực vật cũng chứa toàn bộ các axit amin thiết yếu, nhưng protein từ nguồn thực vật thường thiếu một hoặc vài loại axit amin, đòi hỏi việc kết hợp giữa nhiều loại thực phẩm để đạt được sự cân đối. Do đó, chế độ ăn cho người suy thận nên ưu tiên chứa một số loại đạm động vật chất lượng cao, điển hình như: lòng trắng trứng, sữa tách béo, thịt gà bỏ da, phi lê cá, thịt nạc gia súc / gia cầm,…
Người bệnh suy thận cần bổ sung chất béo tốt vì chất béo giúp cung cấp năng lượng, hỗ trợ hấp thụ vitamin A, D, E, K,… và là thành phần cần thiết của màng tế bào. Không những thế, chất béo tốt giúp cơ thể kháng viêm, kiểm soát tốt cholesterol và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Điều này rất hữu ích với người bệnh suy thận, do họ thường có nguy cơ tử vong vì bệnh tim cao hơn 10 – 30 lần so với người bình thường.
Trong chế độ ăn cho người suy thận, việc giảm lượng protein để bảo vệ thận khiến nhu cầu về năng lượng từ chất béo tăng lên. Theo Viện Y tế Quốc Gia Hoa Kỳ, chế độ cho người suy thận lọc máu nên chứa ít nhất 25 – 35% tổng lượng calo đến từ chất béo. Trong đó:
Một số nguồn thực phẩm giàu chất béo tốt cần có trong chế độ ăn cho người suy thận là: các loại cá béo (cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá thu,…), hạt (hạt óc chó, hạnh nhân, hạt hướng dương,…), quả bơ và dầu thực vật.
Chất béo omega-3 có tác dụng kháng viêm, tốt cho thận
Chất đường bột (carbohydrates) là nguồn cung cấp năng lượng chính cho mọi hoạt động sống của cơ thể. Theo Hiệp hội Thận Quốc gia (Hoa Kỳ), mỗi bữa ăn chính / phụ của người suy thận cần chứa lần lượt là 3 – 6 hoặc 1 – 3 khẩu phần chất đường bột. Trong đó, 1 khẩu phần chất đường bột được quy ước là 15g carbohydrates, tức người bệnh cần ăn đủ 200 – 275 g carbohydrates / ngày.
Trung bình 1 khẩu phần đường bột (15g) tương đương với:
Người bệnh suy thận nên kiêng ăn muối vì thận là cơ quan chính giúp cân bằng natri trong cơ thể. Khi thận suy yếu, khả năng lọc natri giảm, dẫn đến tích tụ natri và nước trong cơ thể. Điều này gây tăng huyết áp, phù nề và làm tăng gánh nặng lên các thận đã bị tổn thương.
Việc hạn chế muối giúp kiểm soát lượng natri trong chế độ ăn, hỗ trợ quản lý triệu chứng và bảo vệ chức năng thận còn lại. Theo Hiệp hội Thận Quốc gia (Hoa Kỳ), chế độ ăn cho người suy thận không nên cung cấp quá 2000mg natri, tương đương với 5g muối / ngày.
Lưu ý:
Người bệnh suy thận cần kiêng ăn thực phẩm nhiều kali vì thận bị suy yếu không thể lọc kali hiệu quả, khiến nồng độ kali trong máu tăng lên. Mức kali cao trong máu có thể gây suy tim, thậm chí đe dọa tính mạng. Việc giới hạn hàm lượng kali hấp thụ xuống dưới mức 3000 mg / ngày giúp kiểm soát nồng độ kali trong máu, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm liên quan đến hệ thống tim mạch.
Chế độ ăn cho bệnh nhân suy thận nên kiểm soát chặt chẽ hàm lượng kali
Người bệnh suy thận cần cân bằng canxi và phốt pho trong chế độ ăn của mình vì:
Do đó, kiểm soát nghiêm ngặt tỷ lệ cân bằng giữa canxi và phốt pho trong chế độ ăn giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch, cơ xương khớp và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh suy thận. Theo Hiệp hội Thận Quốc gia (Hoa Kỳ), chế độ ăn cho người suy thận chỉ nên cung cấp từ 800 – 1000 mg phốt pho và 800 – 1000mg canxi mỗi ngày.
Người bệnh suy thận cần kiểm soát lượng chất lỏng tiêu thụ vì thận suy yếu không thể lọc và loại bỏ chất lỏng dư thừa khỏi cơ thể hiệu quả. Tích tụ chất lỏng có thể dẫn đến phù nề, gây áp lực lên tim, làm tăng huyết áp và thúc đẩy suy thận tiến triển nặng. Theo Hiệp hội Thận học Hoa Kỳ, người bệnh suy thận trong giai đoạn lọc máu định kỳ chỉ nên tiêu thụ 1 lít nước / ngày, còn bệnh nhân chưa cần lọc máu có thể bổ sung 1 – 1.5 lít nước / ngày hoặc tùy theo chỉ định của bác sĩ.
Suy thận thường đi kèm với rối loạn hấp thu, gây thiếu hụt vi chất. Do đó, chế độ ăn cho người suy thận cần đảm bảo cung cấp đủ vitamin, khoáng chất cần thiết để duy trì sức khỏe tổng thể và bảo vệ phần thận khỏe mạnh còn lại, chẳng hạn như:
Lọc máu khiến người bệnh mất nhiều vi chất nên cần bổ sung dinh dưỡng từ thực phẩm để bù đắp sự thiếu hụt
Bệnh nhân suy thận nên ăn gì chứa ít protein / natri / kali / phốt pho / nước; ưu tiên tiêu thục thực phẩm chứa nhiều chất xơ, chất chống oxy hóa và chất béo lành mạnh. Đồng thời, chế độ ăn cho người suy thận nên kiêng khem tất cả những món ăn tiềm ẩn nguy cơ gây tăng huyết áp; rối loạn đường huyết, nhịp tim và thúc đẩy tình trạng thừa cân – béo phì tiến triển. Cụ thể:
| Nhóm thực phẩm | Loại thực phẩm |
| Rau quả | Ớt chuông, hành tây, dưa leo, tỏi, cà tím, củ cải trắng,… |
| Rau lá xanh | Bông cải xanh, bắp cải, cải thìa, cải chíp, cải thảo,… |
| Trái cây | Táo, lê, dứa, mâm xôi, dâu, việt quất, nho,… |
| Thịt & Hải sản | Nạc gia cầm bỏ da, trứng, sữa, nạc và mỡ cá béo,… |
| Các loại hạt | Hạt bí, hạt mắc ca, hạt phỉ, hạt hướng dương, hạt óc chó, hạt điều,… |
| Các loại ngũ cốc tinh chế | Gạo trắng, bún, miến, phở, bánh mì trắng,… |
| Dầu & Chất béo | – Dầu thực vật (dầu ô-liu, dầu hạt lanh, dầu hướng dương, dầu hạt bơ);
– Dầu từ các loại cá béo (cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá thu,…) |
| Nguồn đạm thực vật | Đậu nành, đậu phụ, sữa đậu nành, đậu Hà Lan, đậu que,… |
| Nhóm thực phẩm | Loại thực phẩm |
| Rau giàu kali | Chuối, cam, khoai lang, dưa hấu, cải bó xôi, cà chua, khoai tây,… |
| Đậu & hạt giàu phốt pho | Đậu Phộng, hạt bí, hạt mè, đậu đen, đậu lăng |
| Thịt & hải sản chế biến sẵn | Lạp xưởng, thịt xông khói, khô hải sản, giò lụa, patê, thức ăn nhanh,… |
| Sản phẩm từ sữa động vật chưa tách béo | Sữa bò nguyên kem, phô mai, sữa chua, bơ động vật, sữa có đường, sữa đặc,… |
| Thức uống có gas / caffeine / cồn | Nước ngọt có ga, bia, sô đa, nước tăng lực, nước quả đóng hộp, nước ép trái cây bỏ thêm đường,… |
| Thực phẩm chứa nhiều muối | Mì gói, bánh mì, xúc xích, hải sản đóng hộp, mì chính, nước mắm, nước tương, hạt nêm,… |
| Dầu & chất béo không lành mạnh | Mỡ gia súc / gia cầm, dầu dừa, dầu cọ, dầu ăn công nghiệp,… |
Dưới đây là thực đơn 5 cữ / ngày dành cho người bị suy thận, được chuyên gia dinh dưỡng tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome khuyến nghị:
| Bữa sáng
(7h00) |
– 135g miến xào gà xé (80g miến, 50g bò, 5ml dầu ô-liu);
– 80g bắp cải luộc bào nhuyễn (ăn kèm miến). |
| Bữa trưa
(11h00) |
– 1.5 bát cơm trắng;
– 95g đậu hũ dồn thịt hấp nấm mèo; – 100g đậu que xào với 5g dầu olive; – 60g canh bông cải xanh. |
| Bữa phụ chiều
(14h30) |
– Lê thái lát: 100g |
| Bữa tối
(17h30) |
– 1.5 bát cơm trắng;
– 100g cá trắm hấp hành và gừng; – 85g canh khoai tây dưa leo củ cải; – 100g đu đủ |
| Bữa phụ tối
(20h00) |
90 – 125ml sữa công thức ít natri / kali / phốt pho, chẳng hạn như sữa Lean Max Rena Gold 2. |
Chế độ ăn cho người suy thận hoàn toàn CÓ THỂ THAY ĐỔI để phù hợp với mức độ suy giảm chức năng thận, phân loại bệnh (cấp tính hay mạn tính), phương pháp điều trị (có chạy thận nhân tạo hay không); cũng như những nhu cầu và hạn chế dinh dưỡng riêng biệt của mỗi cá thể. Trên thực tế, bác sĩ hoặc các chuyên gia dinh dưỡng sẽ là người trực tiếp tư vấn và điều chỉnh chế độ ăn của người suy thận sao cho phù hợp với thể trạng của từng người.
Chế độ ăn cho người suy thận hoàn toàn có thể được “cá nhân hóa” để phù hợp với thể trạng
Trong lĩnh vực thiết kế một chế độ ăn chuyên sâu cho người suy thận, Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome tự hào là điểm đến uy tín được nhiều người bệnh tin tưởng lựa chọn. Tại Nutrihome, mỗi trường hợp suy thận đều được chỉ định một chế độ dinh dưỡng khác nhau, vừa giúp kiểm soát nghiêm ngặt hàm lượng khoáng chất tiêu thụ, vừa đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng và sở thích ăn uống cá nhân của mỗi người.
Ngoài việc tuân thủ theo những nguyên tắc dinh dưỡng kể trên, người bệnh suy thận cần chú ý điều chỉnh thêm thói quen sinh hoạt, vận động và ăn uống để hỗ trợ tốt quá trình điều trị suy thận. Cụ thể:
Người bệnh suy thận cần tái khám đúng hẹn theo chỉ định của bác sĩ
Trên đây là những lưu ý quan trọng giúp người bệnh suy thận làm chậm tiến trình phát triển của bệnh. Hy vọng thông qua bài viết, bạn đã phần nào hiểu được chế độ ăn của người suy thận cần đáp ứng những nguyên tắc dinh dưỡng nào để có kế hoạch xây dựng thực đơn ăn uống phù hợp.
Tìm kiếm một chế độ ăn cho người suy thận phù hợp với sở thích ăn uống cá nhân không phải là một hành trình dễ dàng. Do đó, nếu bạn vẫn chưa biết được đâu là chế độ ăn uống tối ưu nhất dành cho bản thân mình, hãy liên hệ đến Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome thông qua số điện thoại 1900 633 599 để được tư vấn chi tiết hơn. Chúc bạn sớm tìm được một chế độ ăn uống như ý, tốt cho thận và duy trì được sức khỏe tổng thể!
