Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Hiểu rõ về các nguyên tắc dinh dưỡng trong chế độ ăn cho người men gan cao là một trong những điều kiện tiên quyết giúp người bệnh nhanh chóng cải thiện tình trạng bệnh. Trong bài viết sau, Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome sẽ cung cấp cho bạn một hướng dẫn chi tiết về cách xây dựng chế độ ăn cho người bị men gan cao, đồng thời đưa ra danh sách gợi ý các loại thực phẩm giúp kiểm soát nồng độ men gan và nâng cao sức khỏe toàn diện trong thời gian điều trị bệnh.
Chế độ ăn cho người men gan cao nên chứa các loại thực phẩm nào?
Men gan cao là tình trạng mà mức độ men gan (enzymes gan) trong máu của một người tăng cao hơn mức bình thường. Nồng độ men gan tăng cao là dấu hiệu cho thấy lá gan của bạn đang bị tổn thương do rối loạn cân bằng lipid tại gan (gan nhiễm mỡ), viêm gan, xơ gan, ung thư gan hoặc mắc các bệnh lý khác về gan. Vì thế, bất kỳ tác nhân nào gây tổn thương gan đều có thể là một nguyên nhân khiến men gan tăng cao, trong đó bao gồm:
Trong số các nguyên nhân khiến men gan tăng cao, chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học được xem là tác nhân gây bệnh phổ biến nhất. Bên cạnh đó, dù bạn mắc bệnh cao men gan vì bất kỳ lý do gì thì việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cũng được xem là một phương pháp điều trị bắt buộc, đóng vai trò then chốt trong việc quyết định hiệu quả điều trị và ngăn ngừa các biến chứng bất lợi do bệnh men gan cao gây nên.
Chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học là nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương gan, khiến men gan tăng cao
Chế độ ăn CÓ ảnh hưởng tới chỉ số men gan. Cụ thể, một thử nghiệm lâm sàng được tiến hành vào năm 2019 cho thấy, việc áp dụng một chế độ ăn ít đường trong 8 tuần đã làm giảm nồng độ men gan từ 17 – 25% ở những nam thanh niên mắc bệnh gan nhiễm mỡ khi được so với những người ăn theo chế độ ăn tiêu chuẩn. Nhìn chung, việc giảm tỷ lệ chất đường bột (carbohydrate) và chất béo bão hòa có trong chế độ ăn cho người men gan cao cho thấy hiệu quả tích cực trong việc cải thiện tình trạng bệnh.
Chế độ ăn cho người men gan cao cần tuân thủ theo 4 nguyên tắc dinh dưỡng sau:
Chế độ ăn cho người men gan cao cần hạn chế thực phẩm chiên (rán) ngập dầu
Tóm lại, khi tuân theo 4 nguyên tắc dinh dưỡng bên trên, thực đơn cho người bị men gan cao cần:
Thực đơn cho người men gan cao cần ưu tiên ăn nhiều rau củ, ngũ cốc và thịt nạc
Việc bổ sung các loại thực phẩm này vào chế độ ăn uống cho người men gan cao sẽ giúp bạn nhanh chóng kiểm soát nồng độ men gan và cải thiện sức khỏe một cách toàn diện. Dưới đây là danh sách 9 loại thực phẩm tốt cho người bị men gan cao được nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị.
Tỏi chứa allicin – một hợp chất chống oxy hóa mạnh mẽ được chứng minh là có tác dụng giảm men gan (AST, ALT) và mật độ mỡ máu (triglycerides, cholesterol). Nhờ đó, ăn tỏi rất tốt cho người bị men gan cao vì nó không những giúp làm hạ men gan mà còn hỗ trợ kháng viêm, chống oxy hóa, tăng cường hiệu quả ngăn ngừa và điều trị bệnh máu nhiễm mỡ và gan nhiễm mỡ.
Dầu olive giàu chất béo không bão hòa đơn oleic acid – một loại axit béo được chứng minh có thể làm giảm mật độ mỡ máu (triglycerides, cholesterol), từ đó hỗ trợ hạ thấp nồng độ men gan. Không những thế, dầu olive còn chứa các chất chống oxy hóa như vitamin E và polyphenols, giúp bảo vệ gan khỏi sự tấn công của gốc tự do, giảm căng thẳng oxy hóa, hỗ trợ chức năng gan.
Nghiên cứu cho thấy, omega-3 hỗ trợ cải thiện chức năng gan bằng cách ngăn chặn sự tích tụ mỡ. Không những thế, việc bổ sung omega – 3 vào chế độ ăn cho người men gan cao còn được chứng minh là giúp hạ thấp nồng độ men gan GGT, hỗ trợ điều trị bệnh men gan cao một cách hiệu quả. Để bổ sung omega-3 vào khẩu phần ăn, bạn nên tiêu thụ quả bơ, cá hồi, cá trích, cá ngừ, cá thu, dầu thực vật, bơ thực vật, các loại đậu và hạt.
Omega-3 chứa nhiều trong các loại hạt, đậu, quả bơ và dầu thực vật
Các loại quả mọng như quả dâu tây, việt quất, mâm xôi, nam việt quất,… có thể được xem là một loại “thần dược” tự nhiên, rất phù hợp để đưa vào chế độ ăn cho người men gan cao vì:
Gan nhiễm mỡ là nguyên nhân hàng đầu khiến men gan tăng cao. May mắn thay, hàm lượng axit béo omega-6, omega-3 và chất chống oxy hóa polyphenol trong hạt óc chó có thể hỗ trợ điều trị bệnh gan nhiễm mỡ một cách hiệu quả. Nghiên cứu cho thấy, tiêu thụ 28 gam hạt óc chó mỗi ngày trong ít nhất 5 ngày / tuần giúp làm giảm 19.6% lượng chất béo trong gan sau 18 tháng. Do đó, hạt óc chó nhất định là một loại thực phẩm không thể thiếu trong chế độ ăn cho người men gan cao.
Mặc dù bơ có nhiều chất béo, nhưng phần lớn chất béo thuộc loại không bão hòa đơn, đã được chứng minh có khả năng làm giảm mức cholesterol trong cơ thể, ngăn ngừa các phản ứng viêm gây tổn thương gan do cholesterol gây ra. Không những thế, bơ còn bơ có chứa các hóa chất mạnh như vitamin E, C, polyphenols, giúp mô gan nhanh chóng phục hồi và cải thiện tình trạng men gan tăng cao mất kiểm soát.
Theo nghiên cứu, tiêu thụ 500 mg chiết xuất trà xanh mỗi ngày trong liên tục 3 tháng giúp làm giảm đáng kể nồng độ men gan ALT và AST. Sở dĩ trà xanh có công dụng tuyệt vời trong việc điều trị bệnh men gan cao là nhờ vào hàm lượng cao chất chống oxy hóa polyphenols và catechin chứa trong chúng. Những hợp chất này giúp làm giảm căng thẳng oxy hóa ở gan, điều chỉnh huyết áp, làm giảm đường huyết, từ đó giúp ngăn chặn tình trạng gan nhiễm mỡ, đái tháo đường và bảo vệ sức khỏe gan một cách toàn diện
Trà xanh cho thấy hiệu quả cải thiện nồng độ men gan rõ rệt chỉ sau 90 ngày tiêu thụ
Theo nghiên cứu, những người uống nhiều hơn 3 tách cà phê mỗi ngày có 4 chỉ số men gan AST, ALT, ALP và GGT thấp hơn từ 18 – 31% so với những người không uống tách cà phê nào. Vì vậy, bạn nên cân nhắc bổ sung cà phê vào chế độ ăn cho người men gan cao để nhanh chóng kiểm soát tình trạng bệnh. Tuy nhiên, khi uống cà phê điều trị men gan cao, bạn tuyệt đối không nên cho thêm đường tinh chế vào. Tốt nhất, bạn nên sử dụng các loại đường ăn kiêng (không chứa calo) để tránh gây tổn thương gan.
Rau lá xanh chứa nhiều folate, hay còn gọi là vitamin B9. Theo nghiên cứu, thiếu folate khiến nồng độ 2 loại men gan ALT và GGT tăng cao, gây tổn thương gan nghiêm trọng. Do đó, chế độ ăn cho người men gan cao cần chứa nhiều thực phẩm giàu folate, chẳng hạn như: các loại rau có màu xanh lá cây đậm, các loại hạt, đậu, hoa quả, trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mát,… để nhanh chóng đưa nồng độ men gan về mức bình thường.
Theo nghiên cứu, các loại rau họ cải có chứa các chất chống oxy hóa và chuyển hóa thứ cấp được gọi là glucosinolates. Sau khi được tiêu hóa, glucosinolates giúp gan tăng cường sản xuất thêm enzym giải độc gan glutathione S-transferase (GST). Nhờ đó, tiêu thụ nhiều các loại rau họ cải giúp bảo vệ, phục hồi mô gan bị tổn thương và cải thiện tình trạng men gan cao một cách hiệu quả.
Axit ellagic – một hợp chất polyphenol được tìm thấy trong các loại hạt, có khả năng ngăn chặn các tác nhân oxy hóa tấn công gan, ngăn ngừa bệnh gan nhiễm mỡ và ức chế tình trạng men gan tăng cao mất kiểm soát. Không những thế, các loại hạt còn giàu vitamin E – một loại vitamin được chứng minh là có khả năng hạ thấp nồng độ men gan AST, ALT; từ đó giúp gan tự chữa lành và phục hồi nhanh chóng.
Các loại hạt là nguồn thực phẩm dồi dào folate, vitamin E và các chất chống oxy hóa có lợi cho gan
Bên cạnh việc bổ sung thực phẩm tốt, người bị men gan cao cũng cần chú ý đến những loại thực phẩm nên kiêng. Việc hạn chế những thực phẩm này sẽ giúp giảm gánh nặng cho gan, kiểm soát men gan và cải thiện sức khỏe tổng thể. Cụ thể, 3 nhóm thực phẩm mà người bệnh men gan cao nên kiêng gồm:
Người bị men gan cao nên kiêng thức ăn nhiều dầu mỡ vì việc hấp thụ, chuyển hóa và đào thải chất béo gây áp lực lên gan. Không những thế, một vài loại chất béo xấu như cholesterol, trans fat và mỡ động vật còn kích hoạt phản ứng viêm ở gan, khiến men gan tăng cao hơn. Vì thế, chế độ ăn cho người men gan cao cần hạn chế tiêu thụ các thực phẩm nhiều dầu mỡ, chẳng hạn như thức ăn nhanh, đồ ăn chiên (rán), mỡ trong thịt gia súc, gia cầm,… để giảm tải áp lực cho gan, ổn định men gan và phòng ngừa bệnh lý gan tiến triển.
Nghiên cứu cho thấy, tiêu thụ quá nhiều đường khiến gan liên tục gia tăng lưu trữ chất béo. Nguy hiểm hơn, quá trình tích mỡ vẫn tiếp tục diễn ra dù sau đó, bạn không hề tiêu thụ thêm bất kỳ gam đường nào. Về lâu dài, điều này góp phần vào sự phát triển của bệnh tiểu đường, gan nhiễm mỡ và khiến men gan tăng cao. Do đó, người bị men gan cao nên tránh tiêu thụ các thực phẩm chứa nhiều đường, chẳng hạn như bánh kẹo ngọt, bánh kem, hoa quả sấy khô và nước giải khát chứa đường.
Rượu bia chứa cồn ethanol – là một chất kịch độc đối với gan. Tiêu thụ rượu bia khiến gan phải làm việc vất vả để đào thải cồn (ethanol). Quá trình này tạo ra các gốc tự do gây tổn thương gan, tăng men gan và thậm chí có thể làm chết một vài tế bào gan. Do đó, tránh rượu bia giúp bảo vệ gan, giảm tải và kiểm soát men gan hữu hiệu.
Người bệnh men gan cao cần tuyệt đối tránh xa rượu bia và nước giải khát chứa cồn
Người bệnh men gan cao cần kết hợp thay đổi lối sống và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng vì:
Nhờ đó, kết hợp thay đổi lối sống và cải thiện chế độ dinh dưỡng giúp người bệnh men gan cao cải thiện sức khỏe toàn diện, hạn chế tác động xấu đến gan và nhanh chóng đưa men gan về mức bình thường. Quan trọng nhất, hãy nhớ rằng chế độ ăn chỉ là một phần của quá trình điều trị men gan cao. Luôn tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ và hỗ trợ bằng việc duy trì lối sống lành mạnh tổng thể.
Xem thêm:
Men gan cao uống gì để hạ men gan, giải độc gan hiệu quả
Thực đơn cho người men gan cao giúp hạ men gan từ chuyên gia
Trên đây là những thông tin quan trọng về chế độ ăn cho người bị men gan cao. Hy vọng thông qua bài viết, bạn đã hiểu rõ chế độ ăn uống cho người men gan cao đòi hỏi những nguyên tắc dinh dưỡng cụ thể gì để có sự điều chỉnh việc ăn uống một cách khoa học, hỗ trợ gan và nâng cao sức khỏe toàn diện.
Tóm lại, việc xây dựng một chế độ ăn cho người men gan cao đóng vai trò rất quan trọng trong việc cải thiện tình trạng bệnh. Tuy nhiên, bên cạnh việc thay đổi chế độ dinh dưỡng, người bệnh men gan cao cần kết hợp tăng cường vận động, thay đổi nếp sống với việc khám sức khỏe định kỳ để được bác sĩ tư vấn một phác đồ điều trị bệnh tối ưu.
