Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Lysine là một trong những axit amin thiết yếu nhưng cơ thể không thể tự tạo ra mà cần phải hấp thu từ các nguồn thực phẩm. Vậy, tác dụng của lysine là như thế nào? Làm sao để bổ sung lysine đúng cách? Cùng Nutrihome đi tìm lời giải đáp trong bài viết sau đây.
Lysine (hay Lysin, còn được gọi là L-Lysine, viết tắt là Lys hoặc K), là một loại axit amin cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường của cơ thể. Lysine tham gia cấu thành nên protein và các quá trình chuyển hóa, giúp cơ thể hấp thu canxi, sắt, xây dựng cơ bắp và hỗ trợ hệ thống miễn dịch.
Đặc biệt, lysine đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra Carnitine – một loại axit amin có trong hầu hết các tế bào của cơ thể, thúc đẩy quá trình vận chuyển chất béo và đốt cháy năng lượng và hình thành cơ bắp.
Cơ thể chúng ta không thể tự tổng hợp lysine mà phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn dinh dưỡng từ các loại thực phẩm hằng ngày. Do đó, chế độ dinh dưỡng phù hợp có vai trò rất quan trọng trong việc bổ sung đầy đủ L-Lysine cần thiết cho cơ thể.
Lysine ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe của trẻ nhỏ và người lớn?
Cơ thể con người cần lysine để hoạt động một cách tốt nhất, giúp mô cơ thể phát triển và phục hồi sau tổn thương. Ngược lại, khi không được cung cấp đủ L-Lysine, cơ thể có thể gặp các triệu chứng nguy hiểm như mệt mỏi, buồn nôn, chán ăn, rụng tóc, kém tập trung, cáu gắt, mắt đỏ, chậm tăng trưởng chiều cao, thiếu máu, rối loạn chức năng hệ sinh sản…
Dưới đây là một số lợi ích cụ thể trong việc điều trị bệnh khi cơ thể được bổ sung đầy đủ lysine.
Trong một nghiên cứu được thực hiện trên 30 phụ nữ trong đó có 15 người khỏe mạnh và 15 người bị loãng xương cho thấy việc bổ sung lysine giúp làm giảm đi khả năng mất canxi qua nước tiểu. Đồng thời, loại axit amin này còn giúp và làm tăng khả năng hấp thụ canxi trong ruột và thận. Nhờ đó, L-Lysine giúp tăng cường độ chắc khỏe cho xương và phòng ngừa bệnh loãng xương.
Một tác dụng của lysine là hỗ trợ bé hấp thu canxi, giúp bé phát triển cao lớn, khỏe mạnh
Lysine là một trong những axit amin đóng vai trò quan trọng cho quá trình xây dựng và tạo ra các mạch máu mới trong cơ thể. Không những thế, hợp chất này còn có tác dụng giúp vận chuyển các chất dinh dưỡng từ máu vào trong xương; từ đó, hỗ trợ tăng cường cấp máu cho cơ thể và ngăn ngừa bệnh thiếu máu.
Ngoài ra, trong một nghiên cứu trên động vật đã chứng minh sự kết hợp giữa lysine và axit amin arginine có thể mang đến hiệu quả cải thiện và làm nhanh quá trình chữa lành gãy xương trên cơ thể.
Lysine là một trong những thành phần không thể thiếu trong quá trình hình thành và tổng hợp collagen – thành phần chính cấu tạo nên da, sụn và một phần của xương trong cơ thể. Không có lysine, việc hình thành collagen sẽ diễn ra chậm hơn từ đó dẫn đến xương yếu, sụn giòn, dễ nứt gãy, da dẻ nhanh lão hóa và xuất hiện nhiều nếp nhăn.
Nhờ đặc tính kích thích tăng sinh collagen mà lysine có thể cải thiện khả năng chữa lành vết thương trong cơ thể bạn. Chữa lành vết thương là một quá trình phức tạp đòi hỏi cơ thể phải “huy động” nhiều khoáng chất, vitamin và các chất dinh dưỡng khác.
Trong mô động vật, lysine đã được chứng minh là đem lại các thay đổi tích cực tại vị trí vết thương, đẩy nhanh tiến trình sửa chữa. Mặt khác, theo nghiên cứu, nếu không có đủ lysine, khả năng chữa lành vết thương của cơ thể sẽ kém hẳn đi. Vì thế, lysin đóng một vai trò đặc biệt quan trọng với trẻ nhỏ – nhất là trẻ trong độ tuổi hiếu động, thường xuyên bị trầy xước do chạy nhảy, cần làm lành vết thương nhanh.
Việc bổ sung lysine thông qua chế độ ăn sẽ giúp cơ thể tổng hợp collagen để phát triển xương và làm lành vết thương nhanh chóng
Ngoài collagen thì lysine còn là dưỡng chất quan trọng đóng góp vào tiến trình hình thành các protein tự nhiên trong cơ thể như enzyme, kháng thể và các hormone. Không những thế, lysin còn giúp tổng hợp và sản sinh ra carnitine, một hợp chất rất cần thiết cho quá trình vận chuyển và “đốt cháy” chất béo.
Khi dung nạp lysine, cơ thể sẽ tăng cường đốt cháy chất béo để tạo năng lượng cho cơ thể đồng thời hạ thấp mức cholesterol có hại; từ đó, hỗ trợ làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và tăng cường hấp thụ dinh dưỡng tối đa.
Lysine là thành phần cấu tạo nên kháng thể, một loại protein có tác dụng giúp tăng cường sức đề kháng và ngăn ngừa bệnh tật. Đặc biệt việc tăng cường bổ sung lysine cho cơ thể còn giúp ngăn cản sự hình thành và phát triển của vi khuẩn, virus như bệnh mụn rộp môi, mụn rộp sinh dục, bệnh zona…
Thông qua các nghiên cứu và thử nghiệm thực tế, L-lysine được chứng minh là có thể cải thiện đáng kể tình trạng dinh dưỡng của trẻ biếng ăn. Việc bổ sung lysin vào chế độ ăn của trẻ trong liên tục 3 tháng có thể làm tăng đáng kể cân nặng, chiều cao và nồng độ đồng, sắt, kẽm và canxi trong huyết thanh của bé.
Không những thế, hợp chất này còn đóng góp vào quá trình chuyển hóa thức ăn và xây dựng trí não; từ đó, giúp cho trẻ tăng trưởng nhanh cả về thể chất lẫn trí tuệ. Ngoài lysine thì cha mẹ cũng nên bổ sung thêm các loại vitamin và khoáng chất giúp bé ăn ngon, tăng cường sức đề kháng và khỏe mạnh hơn mỗi ngày.
Lysine giúp trẻ ăn ngon miệng hơn, tăng cường hấp thụ vi chất và ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng ở trẻ
Lysine có thể giúp kiểm soát vi rút Herpes, do đó có thể làm giảm số lượng và tần suất bùng phát mụn rộp do vi rút Herpes simplex loại 1 gây ra. Lysine cũng có thể hỗ trợ điều trị mụn rộp sinh dục.
Một số khuyến cáo rằng những người có tiền sử nhiễm herpes nên bổ sung 1.000 – 3.000mg lysine mỗi ngày. Ngoài ra, lysin còn là thành phần quan trọng giúp loại bỏ các vết loét lạnh và hạn chế tình trạng ngứa, đau rất, nổi mụn do virus HSV-1 gây ra.
Theo một nghiên cứu được tiến hành trên 50 người trưởng thành mắc chứng cao huyết áp được chẩn đoán thiếu hụt lysin thì tác dụng của lysine được chứng minh là có thể làm giảm huyết áp cao ở những người có chế độ ăn uống không đủ lượng axit amin này.
Không những thế bổ sung lysine qua khẩu phần ăn hàng ngày còn giúp làm giảm đi nồng độ cholesterol xấu có trong máu. Từ đó giúp phòng ngừa các vấn đề về tim mạch và bệnh lý khác.
Một nghiên cứu được tiến hành năm 2009 cho thấy lysine có thể giúp làm giảm phản ứng đường huyết ở những người mắc bệnh tiểu đường. Nói cách khác, lysin có khả năng làm chậm sự gia tăng mức đường huyết trong cơ thể sau khi ăn, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường.
Đây là một khám phá quan trọng có thể giúp cho các chuyên gia tìm ra được phương pháp điều trị hiệu quả cho những người mắc bệnh tiểu đường và đái tháo đường.
Lysine là phương pháp điều trị hiệu quả cho những người mắc bệnh tiểu đường và đái tháo đường
Do những chức năng mà lysin mang lại cho cơ thể, các nhà nghiên cứu quan tâm đến tiềm năng của các chất bổ sung lysine cho những vấn đề sau:
Lysine thường dùng bằng đường uống khi bụng đói, nhưng cũng có thể thoa lên da, chẳng hạn như để điều trị mụn rộp. Các nhà nghiên cứu ước tính rằng một người 70kg cần khoảng 800 – 3.000mg lysine mỗi ngày. Liều lượng lysine cần bổ sung cho mỗi người theo độ tuổi như sau:
Hầu hết, lysine có thể được hấp thụ thông qua chế độ ăn uống hằng ngày. Trong đó, lysin thường được tìm thấy nhiều trong các loại thịt, cá, trứng, sữa,… Tuy nhiên đối với những người ăn chay hoặc có chế độ ăn thuần chay thì có thể bổ sung lysine từ các nguồn thực vật như đậu và mầm lúa mì,…
Nếu sử dụng lysine dạng uống thì bạn cần phải có sự tư vấn và kê toa của các bác sĩ trong việc điều trị bệnh. Đặc biệt, bạn nên uống lysin khi bụng đói và trước mỗi bữa ăn để thuốc phát huy tác dụng một cách hiệu quả nhất.
Chưa hết, đối với người vừa hồi phục sau chấn thương hoặc có thói quen tập luyện thể thao với cường độ cao thì nên tích cực bổ sung nồng độ lysine từ 100mg đến 4g qua khẩu phần ăn hàng ngày. Bởi nó sẽ giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất và cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động liên tục suốt cả ngày.
Ngoài ra, các bác sĩ cũng khuyến nghị không nên bổ sung lysine cho trẻ em, phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú. Đặc biệt, nếu bạn là một người có vấn đề về thận hoặc gan thì tuyệt đối không nên tiêu thụ các thực phẩm có chứa lysin để tránh tình trạng bệnh chuyển biến nặng hơn.
Mặc dù việc uống bổ sung lysine khá an toàn và không gây ra nhiều tác dụng phụ, thế nhưng việc tự ý uống lysin với liều cao từ 10 – 15g/ngày có thể dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa, chẳng hạn như:
Một số báo cáo gần đây đã chứng minh được mối liên hệ giữa lysin và các vấn đề về thận. Đồng thời các nghiên cứu trên động vật cũng cho thấy việc bổ sung lysine có thể làm tăng nguy cơ sỏi mật và cholesterol cao hơn so với thông thường.
Sử dụng quá liều có thể gây nên tình trạng buồn nôn, chóng mặt ở trẻ
Vì thế trong trường hợp phụ huynh phát hiện bé có dấu hiệu dị ứng, đau cổ họng, khó thở, nổi mề đay hoặc sưng môi, lưỡi, mặt thì nên nhanh chóng đưa bé đến trung tâm y tế gần nhất để khám và chữa bệnh. Ngoài ra, trước khi cho trẻ uống lysine, phụ huynh hãy hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về liều lượng phù hợp.
Lysine có tương tác với arginine, là một axit amin hỗ trợ hệ tuần hoàn. Uống một lượng lớn lysine có thể làm giảm khả năng chuyển hóa arginine của cơ thể.
Không những thế, lysine còn có khả năng kết hợp cùng với một nhóm thuốc kháng sinh được gọi là aminoglycoside, từ đó làm tăng nguy cơ tổn thương thận.
Vì lysine làm tăng sự hấp thụ canxi, do đó cần theo dõi việc bổ sung canxi qua đường uống khi đang sử dụng chất bổ sung lysine.
Ngoài ra bạn cũng không nên sử dụng lysin với các loại thuốc có chứa gentamicin, amikacin, kanamycin, netilmicin, neomycin, netilmicin, streptomycin và tobramycin để tránh gây hại cho sức khỏe.
Lysine có trong nhiều loại thực phẩm khác nhau. Nguồn cung cấp lysine chính là các sản phẩm động vật, chẳng hạn như thịt và các sản phẩm từ sữa. Bên cạnh đó, lysin còn là nguồn cung cấp axit amin dồi dào cho những người ăn chay và thuần chay thông qua các loại đậu và mầm lúa mì.
Các loại thực phẩm sau đây sẽ giúp cơ thể đáp ứng lượng lysine được khuyến nghị hàng ngày bao gồm:
Lysine có nhiều trong các loại cá biển
Lưu ý: Hầu hết mọi người, bao gồm cả những người ăn chay, có đủ lysin từ chế độ ăn uống thông thường của họ và không cần phải uống bổ sung.
Thực phẩm từ sữa, thịt, các loại rau, đậu là nguồn bổ sung lysine tuyệt vời
Theo một số nghiên cứu, hàm lượng lysine trong thực phẩm sẽ giảm khi bảo quản trong tủ lạnh 48 giờ, ở nhiệt độ 40C hoặc trong tủ đông 15 ngày, ở nhiệt độ âm 200C. Do đó, cách tốt nhất để bảo đảm nguồn lysine là chế biến các loại thực phẩm tươi, không dự trữ quá lâu.
Ngoài ra, trong quá trình chế biến lysine có thể bị mất ở nhiệt độ 750C trong 15 giây và mất nhiều hơn ở nhiệt độ 630C trong 30 phút. Vì vậy, khi nấu ăn, nên làm nhanh gọn, tránh việc hầm, nấu quá lâu trên bếp.
Trên đây là những thông tin cơ bản cần biết về lysine. Hy vọng bài viết đã phần nào giúp bạn hình dung được lysine là gì, tác dụng của hợp chất này cũng như làm sao để bổ sung lysine đúng cách. Thông thường, một chế độ ăn uống đầy đủ đã có thể cung cấp đủ lượng lysine cần thiết. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cần phải điều trị bệnh, việc bổ sung lysine bằng đường uống có thể được cân nhắc và chỉ định bởi các bác sĩ chuyên khoa.
