Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Chỉ số men gan cung cấp thông tin về mức độ tổn thương ở cấp tế bào mà gan đang gặp phải. Nhờ đó, chỉ số men gan là một dữ liệu cận lâm sàng rất quan trọng cho thấy sức khỏe tổng quát của lá gan. Hiểu rõ về các thông số của men gan là một điều kiện tiên quyết giúp bạn phát hiện sớm các vấn đề về gan để điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nhiều người hiện nay vẫn còn mơ hồ chưa biết chỉ số men gan là gì. Vì thế, để nâng cao nhận thức về sức khỏe gan, Hệ thống Phòng khám Nutrihome xin trân trọng giới thiệu đến bạn những khám phá sâu hơn về chỉ số men gan, các yếu tố ảnh hưởng đến men gan cũng như cách phòng ngừa và điều trị bệnh rối loạn men gan ngay trong bài viết sau.
Men gan là gì? Chỉ số men gan bình thường là bao nhiêu?
Men gan, hay còn gọi là enzymes gan, là một loại protein chuyên biệt được sản xuất bởi gan để phục vụ cho những mục đích chuyên biệt. Có 5 loại men gan phổ biến, bao gồm: men AST (aspartate aminotransferase), men ALT (alanine aminotransferase), men GGT (gamma-glutamyl transferase), men ALP (alkaline phosphatase) và men LDH (lactate dehydrogenase).
Men gan là những phân tử protein có vai trò làm tăng tốc độ phản ứng hóa học của nhiều phản ứng sinh hóa quan trọng trong cơ thể, bao gồm: quá trình đông máu, chuyển hóa chất dinh dưỡng, phân giải rượu, chống nhiễm trùng và đào thải độc tố.
Mỗi loại enzyme đều có một chức năng riêng biệt khác nhau, và việc tăng hoặc giảm lượng men gan có thể là “chỉ báo” quan trọng cho thấy có điều gì đó không bình thường với gan. Ví dụ, ALT và AST là hai enzyme gan quan trọng. Nếu trong máu của bạn có nồng độ men gan cao, đây có thể là dấu hiệu của tình trạng gan bị tổn thương hoặc viêm. Bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm men gan như một phần của quá trình chẩn đoán cho các bệnh lý liên quan đến gan.
Có 5 loại men gan khác nhau trong đó bao gồm men ALT, men AST, men ALP, men GGT và men LDH. Cụ thể:
Men ALT chủ yếu nằm trong gan, nhưng cũng tồn tại với một hàm lượng đáng kể ở thận, cơ xương và cơ tim. Trong cơ thể, men ALT trực tiếp tham gia vào quá trình chuyển hóa trung gian của đường glucose và protein, đồng thời xúc tác cho quá trình chuyển hóa thuận nghịch giữa alanine và 2-oxoglutarate để tạo ra pyruvate nhằm sản xuất năng lượng cho tế bào.
Men ALT được coi là men đặc hiệu nhất cảnh báo cho sức khỏe lá gan bởi sự rò rỉ ALT từ tế bào gan vào máu chỉ xảy ra khi tính thẩm thấu của màng tế bào gan tăng lên do tổn thương gan hoặc nếu có hoại tử tế bào gan. Nồng độ ALT có thể tăng cao trong các trường hợp viêm gan, suy tim sung huyết, tổn thương gan hoặc ống mật, hoặc bệnh cơ. [1]
Men ALT là men đặc hiệu nhất phản ánh sức khỏe của gan
Men AST không chỉ có trong gan, mà còn tồn tại trong các cơ xương, tim và thận. Loại enzyme này tham gia vào quá trình tái tạo đường glucose ở gan và thận, hình thành glycerol ở mô mỡ, đồng thời tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh và con đường dẫn truyền thần kinh đệm trong não. [2]
Nồng độ AST tăng cao thường báo hiệu gan hoặc cơ xương đang bị bầm tím, chấn thương, hoại tử, nhiễm trùng hoặc xuất hiện khối u. Để phân biệt tổn thương cơ gan với tổn thương xương, các bác sĩ thường đo tỷ lệ men AST / ALT. Nếu tỉ lệ men AST / ALT thấp, đây chính là dấu hiệu có tổn thương gan (và ngược lại). [3]
Men ALP, hay còn gọi là men phosphatase kiềm, được sản xuất ở nhiều nơi trong cơ thể, nhưng tồn tại chủ yếu là trong gan, xương, ruột non và nhau thai. Một số chức năng chính của men ALP bao gồm:
Nồng độ ALP cao thường cho thấy người bệnh có tổn thương ở xương hoặc gan. Khi nồng độ men ALP tăng cao, bác sĩ thường yêu cầu xét nghiệm thêm chỉ số ALP isozyme để phân biệt giữa tổn thương xương và tổn thương gan.
Trong trường hợp có tổn thương ở gan, nồng độ ALP trong máu tăng cao cũng thường cho thấy mức độ cholesterol và chất béo trung tính triglycerides trong gan cao hơn mức bình thường, tức là người bệnh đang có nguy cơ cao mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Không những thế, ở phụ nữ mang thai, nồng độ mỡ máu còn tăng song song, tỉ lệ thuận với nồng độ ALP [4]. Vì vậy, mức độ cholesterol trong cơ thể hoàn toàn có tương quan với hoạt động của men ALP.
Nồng độ men ALP tăng cao có liên quan đến nồng độ cholesterol trong cơ thể
Men GGT tập trung chủ yếu ở gan, nhưng nó cũng có nhiều trong túi mật, lá lách, tuyến tụy và thận. Trong cơ thể, loại men này hoạt động trong cơ thể như một phân tử vận chuyển, giúp gan chuyển hóa dược phẩm, độc tố và di chuyển nhiều hợp chất xung quanh cơ thể.
Nồng độ men GGT chính là chỉ số “nhạy cảm” nhất báo hiệu các tổn thương gan gây ra do nhiễm rượu, ma túy, lạm dụng thuốc hoặc các chất độc hại khác. Do đó, bác sĩ thường yêu cầu bạn xét nghiệm GGT nếu họ nghi ngờ gan của bạn bị tổn thương bởi các độc tố trên.
Men LDH là một loại enzyme tế bào chất tồn tại trong hầu hết các mô trong cơ thể. Tuy không phải do gan trực tiếp sản xuất ra nhưng men LDH lại chứa nhiều nhất trong cơ, gan, thận và hồng cầu. LDH là một enzym quan trọng giúp hô hấp tế bào, hỗ trợ cơ thể chuyển hóa glucose (đường) từ thực phẩm thành năng lượng cho tế bào.
Khi các tế bào mới hình thành trong các mô, cơ thể bạn sẽ loại bỏ các tế bào cũ đã chết. Quá trình này khiến các mô của bạn giải phóng LDH vào máu hoặc các chất dịch cơ thể khác. Do đó, việc luôn tồn tại một lượng men LDH nhất định trong máu của bạn là điều hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, nồng độ LDH quá cao là dấu hiệu bất thường cho thấy cơ thể đang bị tổn thương mô cấp tính (ngắn hạn) hoặc mãn tính (dài hạn).
Xét nghiệm LDH (isoenzyme) giúp tìm ra chính xác vị trí bị tổn thương mô, bao gồm cả tổn thương gan
Chỉ số men gan bình thường là khoảng giá trị cho biết nếu nồng độ men gan nằm trong phạm vi ấy thì gan vẫn đang hoạt động bình thường và chưa xuất hiện bất kỳ triệu chứng tổn thương nào. Dưới đây là các chỉ số men gan bình thường của 5 loại men gan quan trọng:
| Men gan | Chỉ số men gan bình thường (U / L) | Ý nghĩa |
| ALT | 4 – 36 | >100 U/L là dấu hiệu rõ ràng của bệnh gan;
100 >= U/L >= 36 cho thấy người bệnh đang béo phì, sử dụng thuốc hoặc rượu. |
| AST | 8 – 33 | >36 U/L cho thấy tình trạng tổn thương, viêm nhiễm gan hoặc xương |
| GGT | 5 – 40 | >40 U/L cho thấy gan bị nhiều tổn thương, có thể là do lạm dụng thuốc, viêm gan siêu vi, tắc ống mật hoặc ung thư gan |
| ALP | 44 – 147 | >130 U/L thường được xem là chỉ số men gan cao, báo hiệu tổn thương xương, tổn thương gan cũng như tình trạng mỡ máu. |
| LDH | 140 – 280 |
>280 U/L cho thấy cơ thể bị tổn thương mô do chấn thương, bệnh tật hoặc nhiễm trùng – dù là mãn tính hay cấp tính |
Lưu ý:
Mỗi phòng xét nghiệm khác nhau sẽ có một phạm vi tham chiếu chỉ số men gan khác nhau. Vì vậy, chỉ số men gan bình thường ở phòng xét nghiệm này có thể được xem là quá cao hoặc quá thấp so với tiêu chuẩn tại phòng xét nghiệm khác. Tốt nhất, ngay khi có kết quả xét nghiệm chỉ số men gan, bạn hãy nhờ bác sĩ tại phòng khám đó giải thích rõ hơn về ý nghĩa các chỉ số men gan của bạn.
Một gói xét nghiệm chức năng gan thường bao gồm xét nghiệm 4 chỉ số men gan cơ bản ALT, AST, ALP và GGT
Rối loạn men gan là tình trạng mà các chỉ số men gan trong máu biến động (tăng hoặc giảm) nhiều hơn so với bình thường. Rối loạn men gan là một bệnh lý rất nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh nếu không được chẩn đoán và tầm soát kịp thời. Cụ thể:
Men gan cao là tình trạng các chỉ số men gan trong máu tăng vượt mức bình thường. Thông thường, men gan được tế bào gan sản xuất để tham gia vào các phản ứng sinh hóa quan trọng trong cơ thể. Tuy nhiên, khi các tế bào gan bị lão hóa và chết đi theo quy trình, chúng cũng đồng thời phóng thích một lượng lớn men gan vào máu trước khi hoại tử. Do đó, khi chỉ số men gan tăng cao, điều đó cho thấy nhiều tế bào gan đang bị tổn thương và chết đi nhanh hơn so với bình thường.
Nguyên nhân khiến men gan tăng cao có thể bao gồm nhiều yếu tố. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:
Triệu chứng men gan cao có thể không rõ ràng ban đầu. Tuy nhiên, những biểu hiện thường gặp bao gồm mệt mỏi, khó chịu ở vùng bụng phía trên bên phải (đau hạ sườn phải), giảm cân đột ngột, chán ăn, ăn mất ngon, da dẻ vàng vọt (hay còn gọi là vàng da), mắt vàng, buồn nôn, nôn mửa, hay nhầm lẫn, mất tập trung, phù nề tay chân do tích nước hoặc cổ trướng ở bụng.
Để chẩn đoán nguyên nhân men gan cao, bạn cần thực hiện các xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp MRI, chụp CT. Việc tìm ra nguyên nhân gốc rễ là điều kiện tiên quyết để bác sĩ xây dựng được một phác đồ điều trị hợp lý.
Đau hạ sườn phải là dấu hiệu tổn thương gan dễ nhận biết
Men gan thấp là tình trạng các chỉ số men gan trong máu bị hạ xuống dưới mức bình thường. Men gan thấp là dấu hiệu bệnh lý ít phổ biến hơn men gan cao. Tuy nhiên, một khi nồng độ men gan bị hạ thấp, đây thường là dấu hiệu cho thấy bệnh gan đã tiến triển nặng, trở thành bệnh mãn tính, chẳng hạn như: suy gan, xơ gan và ung thư gan.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên tình trạng men gan thấp, trong đó bao gồm:
Triệu chứng của tình trạng men gan thấp thường bao gồm mệt mỏi, tụt cân, mất vị giác, giảm cảm giác ở các chi, da và lòng trắng mắt nhợt nhạt, da và niêm mạc chảy máu dễ, nổi mẩn, rối loạn tiêu hóa, phân nhạt màu, kèm theo đó là sự mất cân bằng nước và muối.
Nồng độ men gan có thể tăng hoặc giảm vì hoạt động của gan nằm dưới sự kiểm soát và tác động của nhiều yếu tố khác nhau trong cơ thể. Trong đó bao gồm:
Tiêu thụ một chế độ ăn uống không lành mạnh là nguyên nhân phổ biến khiến men gan tăng cao
Trong hầu hết trường hợp, bệnh rối loạn men gan hoàn toàn có thể được phòng ngừa từ sớm. Tuy nhiên, hiệu quả điều trị bệnh rối loạn men gan lại phụ thuộc vào nguyên nhân khởi phát bệnh. Cụ thể:
Dinh dưỡng khoa học là “chìa khóa vàng” để phòng ngừa rối loạn men gan
Trong hầu hết trường hợp (nếu không phải do bệnh mạn tính), tình trạng rối loạn men gan có thể hồi phục sau 1 tháng điều trị.
Bất cứ khi nào cơ thể xuất hiện các triệu chứng bất ổn dưới đây, bạn cần tiến hành xét nghiệm men gan càng sớm càng tốt:
Nhìn chung, xét nghiệm men gan là một thủ tục y khoa nhanh chóng, an toàn, không cần kiêng cữ trước khi xét nghiệm và cũng không cần nghỉ dưỡng sau khi quá trình thăm khám. Do đó, ngay khi thấy cơ thể xuất hiện triệu chứng bệnh gan bất thường, bạn cần tiến hành xét nghiệm men gan càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời.
Xét nghiệm men gan là một thủ tục y khoa nhanh chóng, an toàn và đơn giản
Dịch vụ xét nghiệm men gan tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome là một dịch vụ xét nghiệm cận lâm sàng “tất cả trong một” với nhiều ưu điểm vượt trội. Cụ thể, khi đến thăm khám tại đây, bạn sẽ được tận hưởng dịch vụ đo lường hoạt độ của 4 loại men gan cùng một lúc, tại cùng một địa điểm xét nghiệm với mức chi phí trọn gói hết sức hợp lý:
| STT | Tên dịch vụ | Giá thành (VNĐ) |
| 1 | Đo hoạt độ ALT (GPT) | 83.000 |
| 2 | Đo hoạt độ AST (GOT) | 83.000 |
| 3 | Đo hoạt độ ALP (Alkaline Phosphatase) | 83.000 |
| 4 | GGT (Gamma Glutamyl Transpeptidase) | 98.000 |
| Tổng cộng giá xét nghiệm men gan tại Nutrihome | 347.000 | |
Nhờ đó, xét nghiệm men gan tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome giúp bạn tiết kiệm được rất nhiều thời gian di chuyển, thời gian chờ đợi kết quả và chi phí thăm khám vì người bệnh không cần phải di chuyển nhiều nơi và đóng phí nhiều lần.
Tại Nutrihome, với hệ thống máy móc hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng đầu ngành, chúng tôi tự tin cung cấp cho bạn một giải pháp tầm soát sức khỏe gan toàn diện, khoa học trong một mức phí vô cùng hợp lý. Vì thế, xét nghiệm men gan tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome chính là sự lựa chọn hàng đầu được nhiều người bệnh an tâm tin dùng.
Tóm lại, các chỉ số men gan đóng vai trò quan trọng trong đánh giá chức năng gan và sức khỏe tổng thể. Bởi lẽ, chúng cung cấp thông tin chi tiết về hiệu quả chuyển hóa chất trong cơ thể, cũng như các mức độ tổn thương liên quan đến gan. Bằng việc hiểu rõ hơn về các chỉ số đo lường men gan, bạn có thể sớm đưa ra những biện pháp phòng ngừa, hỗ trợ điều trị và chăm sóc sức khỏe gan một cách hiệu quả.
Nếu có bất kỳ triệu chứng hoặc lo ngại nào về gan, bạn hãy đến ngay Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bởi lẽ, việc duy trì các chỉ số men gan bình thường để bảo vệ gan khỏe mạnh chính là “chìa khóa vàng” để mở ra một cuộc sống an lành và hạnh phúc.
