Mở cửa 7h30 - 17h00 / T2 - CN xuyên trưa
Rối loạn chức năng gan là một bệnh lý nguy hiểm xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như rượu bia, chế độ ăn thiếu khoa học, vi khuẩn, vi rút,… Bệnh rối loạn chức năng gan nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời có thể làm suy giảm chức năng gan, gây xơ gan thậm chí là ung thư gan. Trong bài viết này, cùng Nutrihome tìm hiểu về các triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị rối loạn chức năng gan hiệu quả tại nhà.
Rối loạn chức năng gan có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời
Rối loạn chức năng gan, còn gọi là nóng gan, là hiện tượng gan bị tổn thương và không thể thực hiện được đúng các chức năng của nó. Tình trạng này nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến suy giảm chức năng gan và gây ra các vấn đề bệnh lý như viêm gan và xơ gan hay thậm chí là ung thư gan.
Nhìn chung, bệnh rối loạn chức năng gan có thể khiến gan bị rối loạn một hoặc nhiều các chức năng sau: (1)
Bệnh rối loạn chức năng gan thường khó được phát hiện sớm bởi các triệu chứng của bệnh thường khởi phát khi tình trạng bệnh đã chuyển tiến sang mức độ vừa hoặc nặng. Do đó, bạn hãy đến gặp bác sĩ ngay khi thấy cơ thể có những dấu hiệu sau:
Vàng da, màu mắt thay đổi là những triệu chứng nguy hiểm cho thấy gan của bạn đang bị tổn thương hoặc tắc mật. Bilirubin (tiếng La-tinh nghĩa là mật đỏ), là một phủ phẩm có màu vàng sẫm hoặc đỏ cam được gan tạo ra sau khi phá vỡ tế bào hồng cầu và thường được lưu trữ trong túi mật, sau đó đi vào tá tràng để thải ra ngoài cùng với phân.
Tuy nhiên, nếu gan hoặc hệ thống đường mật của cơ thể bị tổn thương sẽ khiến cho bilirubin không được đưa vào tá tràng mà thay vào đó sẽ bị tích tụ và hấp thụ vào máu, từ đó gây ra hiện tượng vàng da và vàng mắt.
Khi nhu mô gan bị tổn thương sẽ gây ra tình trạng tắc mật và làm tăng lượng bilirubin hấp thu vào máu. Điều này khiến cho lượng urobilin trong nước tiểu tăng lên, và làm cho nước tiểu có màu vàng sậm hơn bình thường. Thông thường, các vi khuẩn trong ruột sẽ chuyển hóa bilirubin thành urobilinogen và stercobilin, làm cho phân có màu vàng. Tuy nhiên khi tình trạng tắc mật xảy ra, lượng stercobilin trong phân sẽ trở nên ít đi, dẫn đến phân của người bệnh có màu xám nhạt hoặc bạc.
Nước tiểu vàng sẫm là dấu hiệu rối loạn chức năng gan điển hình
Một trong những triệu chứng rối loạn chức năng gan dễ nhận biết nhất đó là việc cơ thể nổi mẩn và trở nên ngứa ngáy, khó chịu. Lúc này, trên da của người bệnh sẽ xuất hiện mẩn đỏ với các đốm sần, dày và ngứa. Nguyên nhân là do gan bị suy yếu dẫn đến không thể đào thải hết các chất độc ra ngoài, từ đó mới gây ra tình trạng ngứa ngáy khó chịu khắp cơ thể. Thông thường, nồng độ bilirubin trong máu càng cao thì bệnh nhân càng dễ bị nổi mẩn ngứa.
Báng bụng (hay cổ trướng) là một dấu hiệu của tình trạng xơ gan mất bù. Đây cũng là một biến chứng nặng của bệnh xơ gan mạn tính. Tình trạng này không chỉ tăng nguy cơ tử vong mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Đồng thời làm gia tăng nguy cơ hình thành các biến chứng khác như nhiễm trùng trong dịch ổ bụng, triệu chứng nôn mửa có máu và cả ung thư gan.
Người bị bệnh gan thường xuất hiện các triệu chứng như chán ăn, buồn nôn và rối loạn tiêu hóa. Bởi lẽ, rối loạn chức năng gan khiến dịch mật – một chất giúp ruột hòa tan chất béo và một số loại vitamin, được tiết ra một cách hạn chế. Điều này dẫn đến sự tích tụ chất béo quá mức trong ruột, gây đầy hơi, khó tiêu và buồn nôn. Đồng thời, khi gặp vấn đề về gan, nhiều người thường có tâm lý kiêng khem, khiến cho lượng thức ăn tiêu thụ giảm dần, từ đó dẫn đến tình trạng suy nhược và sút cân.
Gan là cơ quan duy nhất trên cơ thể giúp bạn chuyển hóa dinh dưỡng từ thực phẩm thành năng lượng cho tế bào. Do đó, khi gan bị suy yếu, nó thường khiến bạn mệt mỏi, suy nhược, uể oải, lừ đừ, mất tập trung, hay nhầm lẫn, mất phương hướng,… từ đó gây ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hàng ngày và hiệu suất công việc.
Chưa hết, tình trạng rối loạn chức năng gan kéo dài còn dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm khác như suy gan cấp, viêm gan và xơ gan. Vì vậy, nhận biết sớm các dấu hiệu gan suy yếu giúp chúng ta chăm sóc, phòng ngừa và điều trị các bệnh gan một cách kịp thời và hiệu quả hơn.
Gan bị suy yếu có thể khiến bạn bị lừ đừ, mệt mỏi và đau tức vùng hạ sườn phải
Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây rối loạn chức năng gan. Trong đó, 6 nguyên nhân gây rối loạn chức năng gan phổ biến nhất là:
Bệnh viêm gan mạn tính xảy ra do các loại vi rút viêm gan siêu vi xâm nhập vào cơ thể và gây ra những tác động xấu ảnh hưởng đến chức năng của gan. Trong số đó, viêm gan virus B và C là hai loại phổ biến nhất. Con đường lây nhiễm virus viêm gan thường là do quan hệ tình dục không an toàn, lây qua đường máu hoặc do tiếp xúc với dịch nhầy của người bệnh.
Viêm gan do vi-rút thường tiến triển một cách âm thầm, gây tổn thương cho mô gan và dẫn đến suy giảm chức năng gan. Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà bệnh có thể có triệu chứng hoặc không và thường chỉ được nhận biết khi bệnh đã vào giai đoạn nặng. Các dấu hiệu cảnh báo thường gặp của viêm gan mạn tính có thể bao gồm sốt, mệt mỏi, buồn nôn, đau bụng và một số triệu chứng khác.
Một trong những nguyên nhân gây rối loạn chức năng gan phổ biến nhất hiện nay chính là việc cơ thể bị dư chất béo hoặc nhiễm mỡ. Khi hàm lượng chất béo tích tụ trong gan vượt quá 5% khối lượng gan, sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng hoạt động của gan và dẫn đến tình trạng gan bị nhiễm mỡ. Gan nhiễm mỡ được phân thành nhiều cấp độ khác nhau như: gan nhiễm mỡ độ 1, độ 2 và độ 3. Tình trạng này nếu kéo dài có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng đến gan như viêm gan, xơ gan, suy gan hay thậm chí là ung thư gan.
Bia, rượu và các loại đồ uống là “kẻ thù” số một của gan. Bởi chúng không chỉ làm cho gan trở nên rối loạn mà còn là nguyên nhân gây ra hàng loạt các bệnh lý phổ biến về gan như gan nhiễm mỡ, xơ gan, suy gan, ung thư gan… Khi bạn uống rượu, chỉ có khoảng 10% lượng cồn được loại bỏ qua hơi thở, mồ hôi, nước tiểu,… Phần còn lại sẽ được hấp thụ vào máu và tác động trực tiếp lên gan, kích thích các phản ứng viêm, stress oxy hóa, thậm chí gây hoại tử tế bào gan và làm suy giảm khả năng đào thải độc tố của gan.
Rượu, bia là nguyên nhân hàng đầu gây nên bệnh rối loạn chức năng gan
Việc thường xuyên uống các loại thuốc tây trong thời gian dài mà không có sự chỉ định của bác sĩ có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến gan. Bởi lẽ, thói quen này có thể khiến cho gan phải làm việc “quá tải” để phân giải, chuyển hóa và loại bỏ các thành phần hoạt chất và độc tồ có trong thuốc, từ đó dẫn đến xuất hiện các triệu chứng như nóng gan, viêm gan thậm chí là suy gan.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của gan. Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chiên rán, dầu mỡ bão hòa, thực phẩm nhiều đường và tinh bột nhanh, kết hợp với chế độ ăn ít rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu chất xơ, có thể khiến gan nhanh chóng bị tích mỡ, viêm nhiễm, xơ hóa,… từ đó dẫn đến tình trạng nóng và rối loạn chức năng của gan.
Khi hệ thống miễn dịch của cơ thể hoạt động không chính xác và tấn công các tế bào gan thay vì mầm bệnh, ta gọi đó là tình trạng gan tự miễn. Đây là một căn bệnh khá hiếm nhưng vẫn cần được quan tâm và điều trị kịp thời để tránh gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho gan. Những người bị bệnh gan tự miễn ở giai đoạn đầu, thường không xuất hiện các triệu chứng cụ thể và rõ ràng. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh sẽ cảm nhận rõ hơn thông qua các dấu hiệu như mệt mỏi, da vàng, mắt vàng,…
Viêm gan tự miễn là tình trạng hệ miễn dịch “hiểu nhầm” gan là vi khuẩn và tấn công gan để bảo vệ cơ thể
Để chẩn đoán rối loạn chức năng gan, bác sĩ thường yêu cầu bạn thực hiện một số chỉ định sau:
Xét nghiệm chức năng gan là một loại xét nghiệm sinh hóa được thực hiện để giúp người bệnh biết được tình trạng hiện tại của gan và những tổn thương mà gan đang phải chịu thông qua việc xét máu.
Xét nghiệm chức năng gan thường bao gồm việc đo lường các chỉ số như:
Ngoài phương pháp xét nghiệm chức năng gan thì bác sĩ còn có thể chẩn đoán rối loạn chức năng gan bằng cách chỉ định người bệnh thực hiện các xét nghiệm khác nhằm đưa ra những chẩn đoán chính xác hơn. Chẳng hạn như:
Xét nghiệm kiểm tra chức năng gan thường bao gồm 11 chỉ số cơ bản (như hình)
Rối loạn chức năng gan rất NGUY HIỂM bởi nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Một số hệ quả không mong muốn mà người bệnh có thể gặp phải, bao gồm:
Nhìn chung, có 4 cách điều trị rối loạn chức năng gan phổ biến, thường được nhiều bác sĩ chỉ định là:
Rối loạn chức năng gan nên uống thuốc gì? Có nhiều loại thuốc chữa nóng gan, bao gồm cả thuốc Tây y và Đông y. Tuy cách thức và thành phần của chúng khác nhau, nhưng đều có tác dụng chủ yếu là làm mát gan, giải độc gan và bổ gan:
Người bệnh rối loạn men gan cần uống thuốc điều trị theo đúng chỉ định của bác sĩ
Giảm hoặc kiêng bia rượu hoàn toàn là điều cần thiết để giúp cho các tế bào gan có điều kiện để tự tái tạo và phục hồi sau những tổn thương. Điều này cũng giúp cho quá trình điều trị bệnh hiệu quả hơn, tiết kiệm thời gian và chi phí điều trị.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người bệnh kiểm soát tốt tình trạng nóng gan. Và để làm được điều đó, người bệnh cần tập trung vào hai vấn đề sau:
Đầu tiên, người bị nóng gan nên cố gắng ngủ đủ giấc từ 6 đến 8 tiếng mỗi ngày và tránh thức khuya sau 23 giờ. Điều này sẽ giúp gan có thời gian để tự phục hồi và đảm bảo cho chức năng thải độc hoạt động hiệu quả hơn.
Tiếp theo, bạn cần tập cho mình thói quen kiểm soát căng thẳng để không gây ảnh hưởng xấu đến hoạt động tiêu hóa. Đọc sách, nghe nhạc hoặc thực hiện những hoạt động yêu thích sẽ giúp tinh thần được thư giãn và hỗ trợ điều hòa nội tiết tố và làm “mát” gan.
Cuối cùng, đừng quên dành ra ít nhất 30 phút mỗi ngày để tập luyện thể thao. Đi bộ, bơi lội, đạp xe hoặc bất kỳ môn thể thao nào cũng có thể giúp tăng cường quá trình trao đổi chất và hoạt động của gan, từ đó giúp cải thiện sức khỏe tổng quát và ngăn ngừa nhiều nguyên nhân gây nóng gan.
Ngủ đủ giấc từ 6 đến 8 tiếng mỗi ngày giúp gan hoạt động hiệu quả hơn
Để đề phòng nguy cơ bị nóng gan hoặc mắc các bệnh lý khác về gan, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:
Những người bị rối loạn chức năng gan nên ăn các thực phẩm sau đây:
Người bệnh rối loạn chức năng gan cần tăng cường ăn rau lá xanh, củ, quả, các loại hạt, đậu và cá béo (cá hồi, cá ngừ, cá thu, v.v…)
Ngoài ra, người bị rối loạn chức năng gan nên hạn chế tiêu thụ các thực phẩm sau đây:
Bên cạnh đó, người bị rối loạn chức năng gan cần duy trì thói quen uống đủ lượng nước cần thiết hàng ngày. Bởi nước không chỉ giúp làm mát cơ thể mà còn giúp gan loại bỏ độc tố qua mồ hôi và nước tiểu. Ngoài nước lọc, bạn có thể uống thêm các loại nước có tính thanh nhiệt khác như nước bí đao, nước gạo lứt, trà xanh, trà thảo dược, vì chúng cũng có tác dụng tốt cho gan.
Rối loạn chức năng gan là một vấn đề sức khỏe nguy hiểm cần được phát hiện và điều trị kịp thời để tránh những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra. Để ngăn ngừa bệnh rối loạn chức năng gan, bạn cần duy trì cho mình một lối sống lành mạnh, ăn uống cân đối và hạn chế tiếp xúc với các chất gây hại. Điều này sẽ giúp cho gan được khỏe mạnh và cải thiện tình trạng bệnh.
