Dịch bệnh Covid-19 diễn biến rất phức tạp ở Việt Nam và trên toàn thế giới. Do đó, việc bảo vệ, tăng sức đề kháng cho bà bầu trong mùa dịch là rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển tốt của cả mẹ và thai nhi.
Bài viết có sự tư vấn chuyên môn bởi PGS.TS.BS Lê Bạch Mai, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia; Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome
Một trong những điều thú vị trong sản khoa là khả năng dung nạp miễn dịch của mẹ với các kháng nguyên của bào thai. Với 50% vật chất di truyền có nguồn gốc từ cha, theo lý thuyết, thai nhi sẽ bị hệ thống miễn dịch của mẹ đào thải tương tự như việc cấy ghép bộ phận, vật liệu lạ lên cơ thể. Tuy vậy, hệ thống miễn dịch của người mẹ đã ức chế hoạt động này lên thai nhi và vẫn giữ được chức miễn dịch bình thường của cơ thể.
Những thay đổi này tuy chỉ xảy ra cục bộ giữa mẹ và thai nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến các phản ứng miễn dịch của cơ thể người mẹ đối với nhiễm trùng. Do đó, trong thai kỳ, người mẹ sẽ nhạy cảm hơn với một số tác nhân gây bệnh, bao gồm vi rút, vi khuẩn và ký sinh trùng.
Mẹ bầu có thể dễ bị cảm nhiễm hơn với các tác nhân nhiễm trùng. Vậy nên tăng sức đề kháng cho mẹ bầu như thế nào?
Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ không những giúp tăng cường hệ miễn dịch cho mẹ và bé mà còn giúp bé phát triển một cách tốt nhất trong thai kỳ.
Đây là một trong những nhóm thực phẩm chính giúp cung cấp năng lượng và các loại vitamin cần thiết cho sự phát triển của thai và khả năng tăng cân của mẹ. Một số loại thực phẩm chứa nhiều tinh bột có thể kể đến như gạo, ngô, khoai, sắn, ngũ cốc,..
Đạm (protein) cũng nằm trong danh sách các nhóm chất dinh dưỡng quan trọng nhất, giúp cơ thể tăng trưởng, hoàn thiện chức năng miễn dịch và chuyển hóa, giúp tăng sức đề kháng cho bà bầu và thai nhi. Các loại thực phẩm giàu đạm bao gồm thịt, cá, trứng, sữa, các loại hạt và đậu đỗ.
Ngoài ra, những loại thực phẩm giàu protein cũng đồng thời cung cấp các khoáng chất như canxi, phospho, vitamin D, giúp hình thành bộ xương chắc khỏe cho thai nhi, tránh loãng xương cho mẹ.
Protein từ thực phẩm giúp hỗ trợ phát triển hệ miễn dịch của mẹ và các cấu trúc của thai nhi
Các loại rau, củ, trái cây là nguồn cung cấp chất xơ và các loại vitamin, khoáng chất dồi dào, hỗ trợ tốt chức năng miễn dịch của cơ thể và sức khỏe hệ tiêu hóa của mẹ bầu. Các loại thực phẩm giàu chất xơ phổ biến có thể kể đến như rau xà lách, bông cải, rau cải, cà rốt, bí đỏ,..
Các loại rau củ, trái cây giúp cung cấp đầy đủ chất xơ, vitamin các khoáng chất cần thiết, giúp tăng sức đề kháng cho bà bầu
Khi mang thai, mẹ cần bổ sung thêm các yếu tố vi lượng bằng viên uống hằng ngày như sắt, acid folic, canxi theo chỉ dẫn của cán bộ y tế nơi mẹ đi khám thai định kỳ.
Thai kỳ là giai đoạn thiêng liêng nhưng cũng rất khó khăn cho mỗi phụ nữ, vì khẩu vị thay đổi, thường xuyên ốm nghén trong khi lại cần ăn nhiều hơn để có đầy đủ dinh dưỡng cho bản thân và thai nhi. Do đó, việc thường xuyên thay đổi đa dạng các loại thực phẩm, món ăn hằng ngày sẽ giúp mẹ bầu ăn ngon hơn và có thể ăn nhiều hơn.
Các loại thực phẩm chế biến sẵn luôn có nhiều thành phần không tốt cho sức khỏe như quá nhiều đường, muối, chất béo bão hòa, chất bảo quản,..và chứa rất ít các chất dinh dưỡng thiết yếu như các loại khoáng chất, vitamin và chất xơ.
Mẹ bầu cần uống nước đầy đủ mỗi ngày từ 2 – 2,5 lít để hỗ trợ quá trình chuyển hóa, miễn dịch hoạt động tốt trong cơ thể.
Ngoài việc chú ý bổ sung đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết, mẹ bầu có thể chủ động bổ sung các loại thực phẩm sau đây để hỗ trợ hoạt động của hệ thống miễn dịch và sự phát triển của thai nhi:
Sữa là nguồn dinh dưỡng rất tốt, cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng hằng ngày cho mẹ
Bên cạnh các loại thực phẩm giúp tăng sức đề kháng cho bà bầu, các bà mẹ mang thai nên tránh các loại thực phẩm sau vì làm tăng nguy cơ nhiễm trùng từ thực phẩm:
Thực hiện theo các hướng dẫn chung về an toàn thực phẩm khi xử lý và nấu nướng thực phẩm:
Mẹ bầu cũng như người thân trong gia đình cần chú ý các biện pháp phòng chống dịch Covid-19 theo hướng dẫn của Bộ Y Tế:
Mang khẩu trang khi mẹ phải đi ra đường để tránh lây nhiễm dịch bệnh
Ngoài ra, mẹ bầu và người nhà cần chú ý các dấu hiệu và triệu chứng, đặc biệt là các triệu chứng về đường hô hấp như ho hoặc bất kỳ tình trạng suy hô hấp nào khác để liên hệ cơ quan y tế tư vấn kịp thời.
Trong thời gian mang thai, bên cạnh chế độ dinh dưỡng, khám thai định kỳ, mẹ bầu có thể áp dụng các bài tập thể dục nhẹ nhàng, giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc để hỗ trợ tốt sự phát triển của bé và hệ miễn dịch hoạt động một cách tốt nhất.
Nutrihome hy vọng những thông tin trên sẽ giúp tất cả mọi người biết cách chăm sóc, bổ sung dinh dưỡng đúng cách để tăng sức đề kháng cho bà bầu, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng trong mùa dịch bệnh Covid-19.